به نقل از «اتاق خبر»

آثار بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها بر اقتصاد ایران

تاریخ انتشار: ۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۷۱۲۹۱

 به گزارش اتاق خبر به نقل از رسول پیرهادی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ضرورت بازگشت به برجام، اظهار کرد: به طور کلی اعمال تحریم‌ها ابزاری برای تحت کنترل درآوردن رفتار سیاسی و اقتصادی یک کشور است.

وی با بیان اینکه اولین تجربه تحریم ایران در زمان مصدق توسط انگلیس بود و مصدق به دنبال ملی کردن صنعت نفت بود، گفت: تحریم صادرات نفت ایران و بانک مرکزی از سال ۱۳۸۵ توسط آمریکا و هم‌چنین اتحادیه اروپا از سال ۱۳۸۶، به منظور کنترل فعالیت‌های هسته‌ای، اقتصاد ایران را دچار مشکل کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این تحریم‌ها در سال‌های بعد به حمل و نقل هوایی و دریایی و سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف و همچنی صنایع نفت و گاز ایران گسترش یافت.

این استاد اقتصاد تأکید کرد: علاوه بر آمریکا، کشورهای انگلیس و کانادا نیز تحریم‌هایی را به‌صورت یکجانبه علیه برنامه‌های صلح آمیز انرژی هسته‌ای ایران تصویب کرده‌اند که در صورت توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵، تحریم‌های دولت‌های بریتانیا و آمریکا که صرفاً مربوط به این برنامه است، لغو خواهد شد.

وی با اشاره به نکته بسیار مهم تحریم‌هایی که توسط کنگره آمریکا علیه برنامه‌های اتمی ایران تصویب شده‌اند، تصریح کرد: اهمیت این موضوع به این خاطر است که لغو این تحریم‌ها تصویب هم‌زمان مجلس نمایندگان و مجلس سنا را لازم دارد، که در صورت تصویب توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵، دولت آمریکا متعهد به لغو تحریم‌های دولتی می‌شود، اما براساس قوانین این کشور، دولت اختیاری درباره تحریم‌های کنگره نخواهد داشت و صرفاً می‌تواند به مدت شش ماه اجرای آن‌ها را به تأخیر بیاندازد و این موضوع به معنای عدم تضمین بر اجرای دقیق تعهدات آمریکا است.

پیرهادی اضافه کرد: آنچه شاهد بوده و هستیم این است که تحریم‌هایی که توسط شورای امنیت سازمان ملل و هم‌چنین اتحادیه اروپا و به ویژه آمریکا اعمال شده‌اند موجب فشار مستقیم بر مردم و به طور غیرمستقیم بر دولت است.

وی به آثار منفی تحریم ها بر اقتصاد ایران اشاره کرد و افزود: اثر مستقیم تحریم‌ها بر روی ذخایر ارزی کشور است، به‌طوری که طبق گزارش صندوق بین المللی پول ذخایر ارزی ایران از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ یعنی مدت دو سال از ۱۲۲.۵ میلیارد دلار به ۴ میلیارد دلار رسیده است.

این استاد فعال در زمینه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که میانگین نرخ رشد اقتصاد ایران در طول ۲۸ سال یعنی از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۵ تا زمان اعمال عمده تحریم‌ها حدود ۳ درصد بوده که نشان می‌دهد اقتصاد ایران رشد مطلوب و مناسبی را نداشته است، بنابراین توافق جدید برجام شاید موجب افزایش صادرات نفت و افزایش درآمدهای ارزی شود و در ابتدا تاثیر کاهشی بر قیمت‌ها و نرخ ارز داشته باشد، اما نهایتاً تاثیر چندانی بر رشد واقعی اقتصاد ایران نخواهد داشت، زیرا برای رسیدن به یک توسعه و رشد پایدار لازم است که ساختارها و بنیان‌های اقتصاد ایران نوسازی شوند.

وی با بیان اینکه بازگشت به برجام از دو جهت قابل توجه و بررسی است، اظهار کرد: نخست جنبه داخلی است؛ توافق جدید برجام منجر به کاهش تحریم‌ها و نه لغو کامل تحریم‌ها می‌شود و در نتیجه منجر به افزایش صادرات نفتی و نه صادرات کالاهای غیر نفتی و یا افزایش توان صادراتی کشور می‌شود، درآمدهای ارزی ایران بالطبع افزایش خواهد یافت. نرخ دلار برای مدت کوتاهی روند کاهشی خواهد داشت، اما به دلیل ساختار معیوب اقتصاد، روند کاهشی ادامه نمی‌یابد.

پیرهادی ادامه داد: بخشی از کسری بودجه دولت از طریق فروش ارز حاصل از افزایش صادرات نفت تأمین می‌شود، اما به دلیل افزایش هزینه‌های دولت مجدداً نقدینگی در کشور بالاتر رفته و موجب تورم بیشتر خواهد شد. دولت تلاش خواهد کرد تا با درآمدهای جدید ارزی برخی از پروژه‌های دولتی ناتمام را به اتمام برساند، اما این عمل تأثیر چندانی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور نخواهد گذاشت.

وی یادآور شد: همان‌طور که در زمان ریاست جمهوری اوباما و توافق برجام و آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده و افزایش درآمدهای ارزی، ما شاهد استفاده بهینه از این دلارها نبودیم، زیرا این درآمدها صرف سرمایه گذاری‌های زیربنایی نشد. برای جلوگیری از این تجربه تلخ و تکرار مجدد آن باید و حتما سرمایه‌گذاری در توسعه بخش صنعت نفت و گاز شکل بگیرد.

وی به جنبه بین‌المللی تاثیر توافق جدید برجام اشاره کرد و گفت: با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و پیامدها و اتفاقات بین‌‍المللی آن، پتانسیل بالقوه ایران در جهت تامین گاز اروپا و نفت مورد توجه قرار گرفته است، بنابراین تلاش اروپا و آمریکا برای رسیدن سریع به توافق جدید برجام می‌تواند موقعیت مناسبی را برای افزایش صادرات نفت و گاز و در نتیجه افزایش درآمدهای ارزی به همراه داشته باشد.

پیرهادی ادامه داد: به دلیل فرسودگی و عدم استفاده از تکنولوژی جدید و سرمایه‌گذاری جدید در بخش نفت و گاز، ما فعلاً ظرفیت محدودی در صادرات نفت و گاز داریم، بنابراین انتظار داریم که با رسیدن به توافق جدید برجام، در ابتدا تحریم‌های بخش نفتی و بانکی برداشته شوند تا شرکت‌های آمریکایی و اروپایی بتوانند سرمایه‌گذاری جدیدی در این حوزه انجام دهند تا با افزایش صادرات نفت و به ویژه گاز در برابر کاهش گاز روسیه و تهدیدهای آن، خود را مصون کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برجام و تداوم آن برای اقتصاد لازم است؟ اظهار کرد: ما برای این‌که بتوانیم اقتصاد ایران را از این شرایط نجات دهیم لازم است که تعاملات اقتصادی و سیاسی خودمان را با سایر کشورها توسعه دهیم، تجربه نشان داده است که اتکاء صرف به یک یا دو کشور کمک چندانی به بهبود اقتصاد ایران نمی‌کند، بنابراین توافق جدید برجام و تعامل و ارتباط با سایر کشورهای پیشرفته برای اقتصاد ایران کاملاً ضروری است. پس لازم است که رفتار سیاسی دولت و سایر نهادهای سیاسی به گونه‌ای باشد که موجب افزایش تعاملات و کاهش تنش‌ها شود.

این استاد اقتصاد درباره اینکه سیاست‌گذاران ایران باید بر روی کدام نقاط ضعف خود برنامه‌ریزی کند؟ گفت: با افزایش سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و جذب سرمایه‌های خارجی می‌توانیم ساختار اقتصادی ایران را تغییر دهیم و سبب رشد اقتصادی کشور شویم. سرمایه‌گذاری در صنایع نوین ارتباطات و فناوری اطلاعات و بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی می‌تواند به‌عنوان صنعت پیشرو در رشد اقتصادی کمک کند.

وی تاکید کرد که نباید فراموش کنیم که بخشی از عقب ماندگی اقتصاد ایران به روابط خارجی و تحریم‌ها بستگی دارد، اما بخش اعظم آن مربوط به نوع نگاه دولت‌ها به اقتصاد است.

پیرهادی با بیان این‌که نکته مهم برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار اقتصادی این است که مجموعه رفتارهای سیاسی داخلی و بین‌‍المللی حکومت و دولت باید هم جهت و همگام با سیاستگذاری‌های اقتصادی باشد، گفت: در حال حاضر تفکرات افزایش دخالت دولت در تمام امور و نوع مواجهه با کشورهای دیگر، با ساختار اقتصادی ایران هماهنگ نیست و این تضاد موجب هدر رفتن توان و نیروی جامعه برای رشد اقتصادی می‌شود.

 

منبع: اتاق خبر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.otaghnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اتاق خبر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۷۱۲۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ریزش سنگین دلار در بازار تهران؛ بازگشت دوباره به کانال ۵۰ هزاری را شاهدیم؟

 قیمت دلار که در روزهای نخست امسال و مخصوصا پایان تعطیلات نوروز به دلیل بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای و حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری ایران در دمشق به اوج خود رسیده بود این روزها به شدت درحال ریزش است.

تسنیم در گزارشی نوشت: قیمت دلار در آن ایام به دلیل تشدید تنش های منطقه ای و نگرانی از شدت درگیری‌ها بین ایران و اسرائیل به ۷۰ هزار تومان هم رسید؛ دلال‌های خیابان فردوسی همان موقع اذعان می کردند که منتظر دلار ۷۵ هزار تومانی بودیم!

اما با پاسخ قاطع ایران و ناتوانی صهیونیست‌ها از ادامه درگیری، ریزش قیمت‌ها در بازار ارز و طلا آغاز شد و همچنان هم ادامه دارد. قیمت دلار که در معاملات اول صبح ۲۶ فروردین ماه (فردای پاسخ قاطع ایران به اسرائیل) در بازار غیررسمی به ۷۰ هزار تومان رسیده بود در معاملات نخست صبح امروز ۹ اردیبهشت ماه به کانال ۶۰ هزار تومان برگشته است. بعبارتی دلار در دو هفته ۱۰ هزار تومان کاهش داشته است و آنطور که فعالان حاضر در بازار ارز پیش بینی می کنند در روزهای آینده نیز بازهم شاهد ریزش سنگین قیمت‌ها در بازار خواهیم بود.

مشاهدات میدانی از بازار ارز در صبح روز بعد از پاسخ ایران به اسرائیل بیانگر نگرانی دلال‌ها از عقب ماندن از بازار و فرار از ضررهای سنگین به دلیل ریزش قیمت ها بود. این وضعیت در دو هفته گذشته همچنان در بازار منوچهری و فردوسی و سبزه میدان حاکم است و دلال‌ها برای اینکه بیشتر از این ضرر نکنند دلارهایی را که قبلا در قیمت های بالا خریده بودند فروختند و فعلا هم قصد خرید ندارند.

بازار کاملا در این ۱۴ روز فروشنده بوده و کمتر خریداری حاضر به خرید ارز شده است چراکه همه چشم انتظار کاهش بیشتر قیمت ها هستند؛ فعالان بازار ارز می گویند بعد از کاهش تنش های سیاسی، هیجانات کاذب و جو منفی بازار تخلیه شد و همین امر به ادامه دار شدن سیر نزولی قیمت ها کمک کرد.

برخی دیگر البته می گویند علاوه بر کاهش سطح ریسک‌های سیاسی، وجود احتمالاتی مبنی بر شروع مذاکرات هسته‌ای و اخبار مثبت درآمدهای نفتی هم به ریزش قیمت ها در بازار دامن زده است در عین حال سفر رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به عربستان نیز به عنوان عامل اثرگذار دیگری در روند نزولی قیمت ها در بازار طلا و ارز عنوان می شود.

قیمت دلار صبح امروز در بازار آزاد تهران به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته است؛ قیمت دلار هرات نیز که اهمیت بالایی در بازار ارز دارد و کاهش و افزایش قیمت آن بر بازار تاثیرگذار است از عصر دیروز به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته بود و هم اکنون به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشته و با قیمت ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان معامله می شود. علاوه براین قیمت درهم امارات هم به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر بر نرخ ارز در بازار داخلی شیب نزولی را در پیش گرفت و در کانال ۱۶ هزار تومان عقبگرد قابل توجهی را تجربه کرد.

سیگنال قیمتی از هرات و امارات باعث شده تا فعالان بازار ارز احتمال بازگشت قیمت دلار در بازار تهران را به کانال ۵۰ هزار تومان طی امروز و فردا بسیار جدی بدانند؛ علاوه بر این گفته می شود حضور جدی بازارساز و تزریق های سنگین درهم امارات موجب شده تا اکثر بازارها این روزها فروشنده شوند چراکه احتمال ریزش بیشتر قیمت ها تقویب شده است.

ریزش قیمت ها در حالی در بازار ارز ادامه دارد که کارشناسان و فعالان اقتصادی متعددی از همان روزهای پرتنش بازار و ثبت رکوردهای نجومی به مردم هشدار می دادند که عوامل بنیادی بازار از این افزایش‌های هیجانی حمایت نمی‌کند و با کاهش التهابات سیاسی، تب دلار هم به‌زودی فروکش می‌کند.

یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفته است: اگر شوک سیاسی جدید رخ ندهد، احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰ هزار تومان برگردد.

جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با تأکید بر اینکه روند افزایش نرخ ارز قطعاً در میان‌مدت متوقف خواهد شد؛ گفت: با هر شدتی که هیجانات موجب شده است نرخ ارز افزایش یابد، با همان شدت هم تخلیه خواهد شد و نرخ ارز به قیمت‌های قبلی بازمی‌گردد.

او تأکید کرد: به‌طور قطع نوسانات چند هفته اخیر بازار ارز بیش از این که ریشه اقتصادی داشته باشد، ریشه سیاسی ـ امنیتی دارد و با همان شدتی که رشد کرده است با همان شدت نیز سقوط خواهد کرد، بنابراین مردم باید دقت کنند که حتی برای کسب سود در دام سفته‌بازها نیفتند تا آسیبی متوجه سرمایه‌هایشان نشود.

حسینی دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق زمانی نیز گفته بود: شوک یا تنش سیاسی در کشور رخ می‌دهد مردم نه از روی نیاز، بلکه به علت نگرانی از افزایش قیمت دلار در آینده اقدام به خرید ارز می‌کنند، درگیری‌های سیاسی ایران و منطقه خاورمیانه باعث افزایش موقتی نرخ دلار شد؛ البته این موضوع به ایران محدود نمی‌شود بلکه درگیری سیاسی در هر کشوری باعث ایجاد التهاب در بازارهای مالی آن کشور می‌شود.

وی افزود: رشد قیمت دلار در بازار غیررسمی به عملکرد بانک مرکزی ارتباط چندانی ندارد؛ چون این بانک بیشتر بر رفع نیازهای قانونی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران تمرکز دارد. از گذشته تاکنون بازارسازی و فضاسازی وجود داشته به طوری که عده‌ای با سواستفاده از شرایط ایجاد شده اقدام به نرخ سازی می‌کنند و با دامن زدن به التهابات منافع بسیاری به دست می‌آورند. اگر دولت امسال نیز بتواند درآمدهای ارزی پایدار نسبتاً خوبی داشته باشد احتمال دارد نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد.

سید کمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، گفته بود: عملیات مقتدرانه نظامی ایران در وعده صادق باعث شد شاهد تأثیر آن‌چنانی بر افزایش نرخ ارز نباشیم و حتی روند قیمتی نیز به‌خلاف فضاسازی‌ها و پیش‌بینی‌ها نزولی شد.

معاون ارزی اسبق بانک مرکزی بیان داشت: زمانی که در چند روز نرخ ارز به‌مقدار زیادی افزایش می‌یابد، نشان می‌دهد که این نوع بالا رفتن نرخ ارز ناشی از شوک‌های غیراقتصادی است، در این زمان همه به عملکرد بانک مرکزی حساس می‌شوند زیرا این بانک موفق شده بود ۱۱ ماه ۱۴۰۲ نرخ ارز را در کانال مشخصی ثابت نگه‌دارد. زمانی که تنش‌های سیاسی کاهش می‌یابد، پرش نرخ ارزی که در زمان بحران سیاسی به وجود آمده بود، تخلیه می‌شود و در این زمان است که نرخ ارز کاهش خواهد یافت.

همانطور که در روزهای پرتلاطم بازار ارز و طلا در هفته های قبل به دفعات از سوی کارشناسان اقتصادی و مسئولان اقتصادی هشدار ریزش قیمت ها به محض فروکش کردن تنش ها داده می شد، این ایام شاهد ثبت قیمت های لحظه ای و البته کاهشی از طلا، سکه و انواع ارز هستیم.

قیمت دلار هم اکنون (در لحظه انتشار این گزارش) در بازار آزاد تهران ۶۰ هزار و ۱۰۰ تومان و قیمت دلار هرات ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شده است. سکه بهار آزادی طرح جدید نیز بازهم روند کاهشی داشته و به کانال ۴۰ میلیون تومان بازگشته است؛ هم اکنون سکه طرح جدید با قیمت ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروخته می شود. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز که در هفته های گذشته برای ساعتی به ۴ میلیون تومان هم رسیده بود هم اکنون به کانال ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بازگشته است.