به نقل از «خبرگزاری آریا»

ناآرامي ها در ليبي؛ چرا به رغم توافق آتش بس درگيري ها در ليبي ادامه دارد؟

تاریخ انتشار: ۸ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۸۶۹۹۷

خبرگزاری آریا-لیبی که از سال 2011 و در پی سرنگونی حکومت معمر قذافی به یک سرزمین بی‌حکومت و میدان تاخت و تاز گروه‌های مسلح تبدیل شده، امنیت شمال آفریقا و قاره اروپا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از یورونیوز، لیبی کمتر از یک سال پس از انعقاد توافق میان گروه‌های رقیب در لیبی و در حالی که دولت آشتی ملی این کشور باید مقدمات برگزاری انتخابات را فراهم کند، شهر طرابلس، پایتخت، نیمه‌شب جمعه و بامداد شنبه بار دیگر صحنه رویارویی خشونت‌بار جنگجویان دو جناح عمده سیاسی – نظامی این کشور بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این درگیری‌ها دست‌کم 32 کشته و 159 زخمی برجای گذاشت.
شعله‌ور شدن خشونت در طرابلس، نگرانی از ورود دوباره لیبی به سیکل بی‌پایان جنگ داخلی را تشدید می‌کند.

چگونه لیبی به صحنه نبردهای داخلی تبدیل شد؟
از زمان انقلاب سال 2011 در لیبی و در پی سقوط حکومت معمر قذافی با مشارکت ناتو، جنگ داخلی میان گروه‌های نظامی رقیب در این کشور آغاز شد.
تلاش برای انتقال دموکراتیک قوا از همان آغاز کار و با برپایی حکومت‌های شبه‌نظامی محلی در نقاط مختلف و همراهی جنگ‌سالاران با سیاستمداران رقیب، شکست خورد.
پس از یک جنگ گسترده در سال 2014 برای تصرف طرابلس، یک جناح سیاسی متشکل از اکثریت نمایندگان پارلمان به سوی شبه‌نظامیان خلیفه حفتر در شهر شرقی سرت رفت و دولتی موازی دولت طرابلس تشکیل داد.
با وجود مداخله‌های پرشمار سازمان ملل و اتحادیه اروپا و تنظیم توافقی میان طرف‌های درگیر برای به‌رسمیت شناختن دولت فائز سراج در طرابلس، خلیفه حفتر بار دیگر و در سال 2019 با شبه‌نظامیان تحت امرش در «ارتش ملی لیبی» به پایتخت حمله کرد.
این بار گروه‌های درگیر در غرب، جناحی که در زمان انقلاب به جناح مصراته مشهور بود، برای حمایت از حکومت مرکزی به طرابلس آمدند. مصراته‌ای‌ها در سال 2020 و پس از به عقب راندن نیروهای ژنرال حفتر به کمک ترکیه به سوی مواضع «ارتش ملی لیبی» در شرق حمله کرد. این درگیری‌ها سرانجام با مداخله سازمان ملل و امضای پیمان آتش‌بس میان دو طرف موقتا پایان یافت.

چرا با وجوداعلام آتش بس ناآرامی ها ادامه دارد؟
روند صلح در سال 2021 به تشکیل یک دولت آشتی ملی به نخست‌ وزیری عبدالمحید الدبیبه انجامید. براساس توافق میان نیروهای درگیر با میانجیگری سازمان ملل متحد، قرار بود دولت موقت در دسامبر 2021 انتخابات زودهنگام برگزار کند. با این حال به‌دلیل عدم اجماع درباره چگونگی برگزاری انتخابات، توافق از هم فروپاشید.
در شرق لیبی، پارلمان، دولت موقت عبدالمحید الدبیبه را غیر قانونی اعلام و فتحی باشاغا را به سمت نخست وزیری منصوب کرد. الدبیبه این دگرگونی را نپذیرفت و اعلام کرد تنها پس از برگزاری انتخابات از مقام خود کناره‌گیری می‌کند.
در همین زمان، شبه‌نظامیان مصراته که زمانی علیه خلیفه حفتر متحد بودند، بار دیگر برای تصرف پایتخت به راه افتادند. با این حال گروه‌هایی از مصراته‌ای‌ها، باشاغا را بهترین بخت برای افزایش قدرت خود می‌دانند.
فتحی باشاغا در ماه مارس 2022، اندک زمانی پس از انتصاب تلاش کرد تا خود را به پایتخت برساند. با این حال شبه‌نظامیان هوادار الدبیبه راه ورود به طرابلس را سد کردند. باشاغا یک بار دیگر و در ماه مه تلاش کرد تا قدرت را در پایتخت قبضه کند. این بار، با وجود ورود به طرابلس، پس از چند دقیقه تیراندازی مجبور شد به سوی شرق عقب‌نشینی کند.
در طول ماه‌های گذشته، اتحاد و ائتلاف میان گروه‌های حاضر در طرابلس دگرگون شد. این تغییر و تحولات در حالی بود که عبدالمحید الدبیبه و فتحی باشاغا تلاش می‌کردند شبه‌نظامیان رقیب را به‌نحوی با خود متحد کنند. همزمان شبه‌نظامیان در خیابان‌ها و محلات پایتخت با یکدیگر درگیری‌های جزئی داشتند.
جمعه شب، 26 اوت، هنگامی که زد و خورد میان دو گروه از شبه نظامیان آغاز شد، متحدان باشاغا تصمیم گرفتند که توانایی خود را در پاسخ به حملات برنامه‌ریزی شده به نمایش بگذارند و یک بار دیگر بخت خود را برای تصرف طرابلس بیازمایند. با این حال این تلاش هم شکست خورد و عملا به تقویت قدرت عبدالمحید الدبیبه انجامید.

امکان دستیابی به یک توافق پایدار وجود دارد؟
نیروهای قدرتمند خلیفه حفتر در شرق و همچنین قوای سیاسی نظامی وابسته به عقیله صالح عیسی، رئیس پارلمان، تاکنون تمایل چندانی به دستیابی به یک توافق به منظور برکناری دبیبه و به قدرت رساندن باشاغا نشان نداده‌اند.
این در حالی است که فتحی باشاغا، از ماه مارس یعنی زمان انتصاب به پست نخست وزیری، عملا نشان داده که توانایی قابل قبولی برای تشکیل دار و دسته مسلح و حتی سیاسی خود را برای فتح طرابلس و سرنگونی رقیب ندارد.
حضور نظامی ترکیه در حومه طرابلس ادامه دارد. ترکیه، بازیگر بزرگ شرق مدیترانه از سال 2020 به بعد پایگاه‌های پهپادی خود در اطراف پایتخت لیبی را فعال نگاه داشته است. این واقعیت با وجود اعتراض‌های بین‌المللی و منطقه‌ای از فرانسه گرفته تا مصر، حاکی از آن است که حتی در صورت حمله دوباره حفتر و یارانش، ترکیه و پهپادهای معروفش، از طرابلس و  عبدالمحید الدبیبه دفاع خواهند کرد.
شماری از سیاستمداران پیشنهاد تشکیل یک دولت فراگیر با حضور همه جریان‌های سیاسی را مطرح می‌کنند. چنین تلاشی احتمالا در وهله اول با مخالفت شخص دبیبه و متحدانش روبه‌رو خواهد شد.
در حالی که بن‌بست سیاسی کنونی احتمال شعله‌ور شدن جنگ را از همیشه جدی‌تر کرده است، راه‌های دیپلماتیک و امضای توافق جدید برای تعیین مقررات انتخابات به منظور دستیابی به صلحی پایدار، تخیلی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. گروه‌های رقیب که پس از 10 سال جنگ بی‌برنده و در پی از هم پاشیده شدن شیرازه جامعه حاضر به حکمیت سازمان ملل متحد شدند، در شرایط کنونی و کمتر از 2 سال پس از یک توافق بی‌حاصل از مواضع خود عقب‌نشینی نمی‌کنند.
تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به بلاتکلیفی سیاسی در لیبی با توجه به منافع متضاد قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، چشم‌انداز روشنی ندارد. بسیاری از شهروندان لیبی معتقدند گروه‌های سیاسی نظامی برای در قدرت ماندن، حتی در ابعاد محدود محلی، مانع از برگزاری انتخابات می‌شوند.

ناآرامی در لیبی چه تاثیری بر صادرات و قیمت نفت می‌گذارد؟
مساله کنترل شریان صادرات نفت لیبی برای مدت‌ها یکی از مهم‌ترین مطالبات تمام گروه‌ها و دسته‌های سیاسی و نظامی در این کشور بود. لیبی می‌تواند روزانه تا یک میلیون و سیصد هزار بشکه نفت خام تولید کند.
گروه‌های رقیب بارها برای اعمال فشار و تحمیل خواسته‌هایشان بر دولت مستقر در طرابلس، روند تولید یا صادرات نفت را مختل کرده‌اند. بر اساس توافق‌های بین‌المللی تمام پول حاصل از فروش نفت در لیبی به حساب بانک مرکزی در پایتخت واریز می‌شود. نیروهای متحد خلیفه حفتر که بر بخش عمده‌ای از میدان‌های نفتی و بنادر صادرات مسلط است، مسئول اصلی قطع صادرات در سال‌های گذشته بوده‌اند.
آخرین مورد قطعی تولید نفت که صادرات لیبی را به نصف رساند چند ماه پیش و با انتصاب یک متحد ژنرال حفتر به ریاست شرکت ملی نفت پایان یافت. بسیاری این تصمیم عبدالحمید دبیبه را به مثابه تلاش دولت طرابلس برای نزدیک‌تر شدن به فرمانده جنگ‌سالاران شرق و ابتکار عملی به منظور دست‌یابی به یک توافق سیاسی ارزیابی کردند.
چنین رویه‌ای، در صورت تکرار در برابر نیروهای همپیمان فتحی باشاغا، می‌تواند به قطع دوباره جریان تولید و صادرات نفت که هم‌اکنون گریبان اقتصاد تک محصولی لیبی را گرفته، پایان دهد. با این حال حوادث روز جمعه نشان داد که تا حل نشدن قطعی مساله قدرت سیاسی در این کشور از هم‌پاشیده، جهان درگیر در بحران انرژی نمی‌تواند به باز بودن همیشگی شیر لوله‌های نفت لیبی، مطمئن باشد.

منبع: خبرگزاری آریا

کلیدواژه: لبی قذافی توافق آتش بس اروپا برگزاری انتخابات شبه نظامیان فتحی باشاغا سازمان ملل خلیفه حفتر شبه نظامی یک توافق بار دیگر گروه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۸۶۹۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گاردین: سعودی‌ها «پلن ب» را برای معامله کلیدی با آمریکا روی میز دارند

به گزارش خبرآنلاین، بر اساس این گزینه، آمریکا و عربستان توافقنامه‌هایی را در مورد یک پیمان دفاعی دوجانبه، کمک واشنگتن در ایجاد صنعت انرژی هسته‌ای غیرنظامی عربستان و اشتراک گذاری سطح بالا در زمینه هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های نوظهور امضا خواهند کرد.

به نوشته گاردین، به تل‌آویو پیشنهاد عادی سازی روابط دیپلماتیک با ریاض در ازای پذیرش راه‌حل دو دولتی برای خاتمه مناقشه ۷۶ ساله اسرائیل و اعراب توسط اسرائیل داده شده بود، اما بر اساس طرح B ریاض، تکمیل قراردادهای آمریکا و عربستان به توافق دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی وابسته نخواهد بود.

به گزارش ایسنا، به نظر می‌رسد دولت بایدن حل و فصل این مساله تاریخی را که سالهاست به دنبال آن بوده ، دست‌کم در گرو خرابه‌های غزه قرار نمی‌دهد. آمریکایی‌ها می‌خواهند شراکت راهبردی با عربستان سعودی را تقویت کنند تا نفوذ چین و روسیه را از بین ببرند.

روشن نیست که آیا دولت - چه رسد به کنگره - چنین نتیجه‌ حداقلی را بپذیرد یا خیر. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اظهارات روز دوشنبه در ریاض، به پیوند دادن توافق آمریکا و عربستان به عادی سازی ریاض-تل‌آویو و پیشرفت به سوی تشکیل کشور فلسطین ادامه داد. بلینکن در مجمع جهانی اقتصاد در پایتخت عربستان گفت: «به نظر من، کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با یکدیگر در زمینه توافقات خود انجام می دهند، به طور بالقوه به تکمیل نزدیک است. اما پس از آن برای پیشبرد عادی سازی، دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.

با این حال، نشانه‌هایی از تزلزل در اردوگاه بایدن وجود دارد. مقامات آمریکایی که هفته گذشته مصر بودند که توافقات آمریکا و عربستان به طور تفکیک‌ناپذیری با عادی سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی و راه حل دو دولتی مرتبط است، در روزهای اخیر چندان اصراری براین شرط نشان نداده‌اند.

یکی از اهداف سفر بلینکن به ریاض، نهایی کردن توافقات آمریکا و عربستان بود که مقامات دولت آن را تقریباً کامل توصیف کردند. با این حال، آنها تصریح کردند که هیچ پیشرفت نهایی وجود ندارد.

حداقل در ابتدا قرار بود هرگونه توافق آمریکا و عربستان مستقل از تحولات در سرزمین‌های فلسطینی باشد، اما یک پیشنهاد رسمی به اسرائیل و عادی‌سازی روابط با عربستان - یکی از اهداف کلیدی سیاست خارجی اسرائیل - تعمیم داده شد البته در ازای اقدامی «غیرقابل برگشت» برای تشکیل کشور فلسطینی در غزه و کرانه باختری.

امیدواری آمریکا این بود که چنین پیشنهادی به موضوعی در عرصه سیاسی رژیم صهیونیستی تبدیل شود، به ویژه در انتخاباتی که پس از فروپاشی دولت نتانیاهو انجام می‌شود.

به گفته منابع آگاه، بخش هسته‌ای توافق آمریکا و عربستان می‌تواند به ریاض اجازه دهد تا یک کارخانه تبدیل پودر اورانیوم تصفیه‌ شده به گاز داشته باشد، اما عربستان در ابتدا اجازه غنی‌سازی گاز اورانیوم در خاک خود را نخواهد داشت، که این یک محدودیت کلیدی در زمینه توانمندی ساخت بمب هسته‌ای است.

گاردین در ادامه گزارش خود آورده است: بخش سوم این قرارداد شامل کاهش کنترل صادرات تراشه‌های رایانه‌ای مورد استفاده در ابزارهای توسعه هوش مصنوعی به عربستان سعودی است که عنصری کلیدی در آرزوهای عربستان برای تبدیل شدن به قطب فناوری پیشرفته برای منطقه است.

هر سه بخش پیش نویس توافق شامل کمک استراتژیک حیاتی ایالات متحده به امنیت عربستان است. به جای حرکت به سمت برقراری صلح در خاورمیانه و حل وفصل مساله فلسطین، پادشاهی سعودی یک توافق کاملاً دوجانبه را به عنوان دستاوردی برای واشنگتن در تلاش‌هایش برای مهار ایران و رقابت با قدرت‌های بزرگ به ویژه با چین معرفی کرده است.

ریاض به طور پیوسته حجم تسلیحاتی خریداری شده از چین را افزایش داده، و ماه مارس با اعلام توافقش با ایران برای پذیرش میانجیگری پکن در حل اختلافات دوجانبه، دولت بایدن را غافلگیر کرد.

بایدن از ترس از دست دادن نقش خود در خاورمیانه، برخورد سرد با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به خاطر اتهاماتی چون دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی در سال ۲۰۱۸ کنار گذاشت. و برخورد گرم بایدن با ولیعهد سعودی در جریان سفرش به جده در سال ۲۰۲۲ انتقادات فراوانی را موجب شد.

کریستن فونتنروز، مدیر سابق خلیج فارس در شورای امنیت ملی آمریکا، قراردادهای هسته‌ای، دفاعی و هوش مصنوعی را به عنوان دستاوردهای سفر بایدن توصیف کرده و می‌گوید: «این توافق با این فرض تنظیم شد که سعودی‌ها عادی‌سازی با اسرائیل را به میز مذاکره بیاورند. اما دولت اسرائیل در حال حاضر برای جلوگیری از تشکیل کشور فلسطین ارزش بیشتری نسبت به عادی سازی روابط با عربستان قائل است. بنابراین توافقی که اکنون مورد بحث قرار می گیرد دوجانبه است.

گاردین می‌نویسد: با این حال، کاخ سفید در غیاب یک توافق عادی سازی که قدرت تغییر در مناقشه اسرائیل و فلسطین را داشته باشد، تمایلی به دادن این همه هزینه ندارد. مخالفت در کنگره که بیشتر بر سوابق حقوق بشر پادشاهی از جمله قتل خاشقجی متمرکز است، شدیدتر خواهد بود. روز سه‌شنبه فاش شد که العتیبی، فعال جوان سعودی حقوق زنان، پس از بازداشت به دلیل «انتخاب لباس و حمایت از حقوق زنان» به‌طور مخفیانه توسط دادگاه ضد تروریسم به ۱۱ سال زندان محکوم شده است.

310310

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902122