توان ساخت سالی 1000 کیلومتر راه‌آهن داریم

معاون ساخت و توسعه راه‌آهن با اشاره آماده شدن خط‌آهن زاهدان-خاش به پیمانکاری قرارگاه خاتم، از تکمیل 5 پروژه ریلی در صورت تامین 6 هزار میلیارد تومان اعتبار تا پایان سال خبر داد و گفت: می‌توانیم سالی 1000 کیلومتر خط‌آهن بسازیم و در این باره از همه شیوه‌های تأمین مالی استفاده می‌کنیم.

به گزارش ایران اکونومیست، توسعه حمل و نقل عمومی برون‌شهری همواره یکی از اهداف برنامه‌های توسعه بوده است در این راستا در کشورمان در دوران پس از انقلاب اسلامی، میزان خطوط ریلی کشور حدود 3 برابر شده است؛ اما همچنان حدود 9500 تا 10 هزار کیلومتر خط‌آهن باقی مانده که ضرورت دارد به سرعت و در سال‌های آینده ساخته شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

متوسط ساخت سالانه راه‌آهن در کشور ما حدود 200 کیلومتر است و در صورتی که همین روند ادامه یابد، اتمام پروژه‌های ریلی 45 تا 50 سال زمان خواهد برد. بنابراین باید این حوزه از نظر تامین اعتبارت به‌میزان قابل توجهی تقویت شود.

یکی از پیشنهاد مطرح در این باره این است که در «در طول برنامه هفتم توسعه، سالانه 2 میلیارد دلار از درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز یا معادل ریالی آن از محل درآمد حاصل از فروش سهام شرکت‌های دولتی، اموال و دارایی‌های دولت و بهره مالکانه معادن یا تلفیقی از آنها، با هدف توسعه خطوط ریلی و توسعه ناوگان به حساب صندوق توسعه حمل و نقل کشور واریز شود.»

تامین پایدار اعتبار، مهم‌ترین حلقه مفقوده برای توسعه خطوط ریلی است که در صورت مشخص کردن اعتبارات مورد نیاز به‌سرعت امکان اتمام پروژه‌های ریلی در طول یک دوره 10 ساله فراهم خواهد شد.

در همین راستا با عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت‌‌وگو کردیم، ‌ساخت خطوط ریلی بخشی از مسئولیت‌های این شرکت دولتی است، در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
 

 

* تکمیل کریدورهای ترانزیتی ریلی در رأس برنامه‌های توسعه ریلی

فارس: توسعه خطوط ریلی و افزایش سهم حمل و نقل ریلی از جابه‌جایی کالا و مسافر همواره جزء اهداف برنامه‌های توسعه بوده است و رهبر انقلاب هم بارها بر ضرورت توسعه خطوط ریلی تاکید کرده‌اند. به‌نظر شما برای تسریع در توسعه پروژه‌های ریلی چه باید کرد؟

خطیبی: بندهای 24 و 25 سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که مقام معظم رهبری ابلاغ کرده‌اند، به درستی نشان می‌دهد که نقشه ما برای توسعه ریلی چیست و اساسا توجه به این دو بند به اعتقاد بنده می‌تواند بسیار راهگشا باشد، ما در طول قانون برنامه ششم توسعه باوجود محدودیت‌های مالی همه تلاشمان را انجام دادیم تا بتوانیم در راستای این سیاست ابلاغی قدم برداریم و توسعه ریلی کشور را با همین مدل و همین الگویی که ابلاغ شده است، پیش ببریم. 

اگر آن سیاست‌ها را نگاه کنیم، مشخصا آنچه که به ما القا می‌کند این است که در راس برنامه‌های توسعه ریلی کشور باید ما به امر تکمیل کریدورهای ترانزیتی ریلی توجه لازم را داشته باشیم و پروژه‌هایی که نیاز است در این راستا ساخته شوند را در دستور کار خودمان قرار دهیم و به بهره‌برداری بسازیم تا از نعمت موقعیت استراتژیک کشورمان برخوردار شویم.

در سال‌های گذشته و در دولت‌های مختلف، قدم‌های خوبی برداشته شد که نمونه بارز آن در ارتباط با کریدور شمال- جنوب و راه آهن قزوین- رشت است، در ادامه راه آهن رشت- انزلی و خط‌آهن رشت به آستارا است که برخی از این پروژه‌ها نزدیک به تکمیل هستند و برخی در دست احداث است.

* تکمیل خط‌آهن رشت-کاسپین تا پایان امسال

* فارس: پروژه راه آهن رشت - آستارا به‌طول 162 کیلومتر در چه مرحله‌ای از پیشرفت قرار دارد؟‌

خطیبی: راه‌آهن قزوین-رشت به طول 185 کیلومتر در دولت‌‌های قبل ساخته و تکمیل شد در ادامه‌ 35 کیلومتر مسیر ریلی رشت به بندر کاسپین است که امسال به پایان می‌‌رسد، با اتمام پروژه خط‌آهن رشت - کاسپین، راه‌آهن‌ به بندر امیرآباد متصل می‌شود.

* تکمیل راه‌آهن زاهدان- خاش با همکاری‌ قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا ‌

همچنین ابرپرژوه ریلی چابهار - زاهدان به طول 640 کیلومتر را در دست اجرا داریم که در سال‌های گذشته با همکاری و پیمانکاری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا شروع شده و در حال حاضر 60 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، بخش زاهدان تا خاش به طول 154 کیلومتر تقریبا آماده شده است و به‌زودی افتتاح و بهره‌برداری می‌شود.

 

 

‌فارس: درباره رویکرد تکمیل کریدورهای ترانزیتی صحبت می‌کردید، در این باره چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟ مثلا اتصال شبکه ریلی به بنادر و یا ‌کشورهای همسایه.

خطیبی: رویکرد دیگری که در سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه وجود دارد و ما را راهنمایی می‌کند این است که طبیعتا مراکز انبوه بار و مسافر و همچنین مبادی ورودی و خروجی کشور را به شبکه ریلی متصل کنیم، در همین راستا هم می‌توانیم مراکز استان‌هایی که تا به امروز به شبکه ریلی کشور متصل شده‌اند که 22 مرکز استان هستند را به‌عنوان مراکز جمعیتی نام ببریم و همچنین صنایع و کارخانجاتی که در اطراف خط ریلی مستقر هستند و می‌تواند محصول خود را با حمل و نقل ریلی جابه‌جا کنند.

همچنین ما باید خطوط ریلی را به بنادر متصل کنیم، مانند بندر چابهار، بندر کاسپین و بندر بوشهر و طرح‌های دیگری که این هدف را تامین می‌کند. درباره اتصال کشورهای همسایه به خطوط ریلی کشور و ارتباطی که باید با کشورهای همسایه داشته باشیم در حوزه مرزهای آبی، بنادر و مرزهای زمینی هدف دیگری است که این سیاست‌ها ما را به آن سمت هدایت می‌کند.

در چند سال گذشته هم راه آهن خواف- هرات را ساختیم و ارتباط ریلی را با کشور افغانستان برقرار کردیم، تامین کننده همین هدف بود، یا پروژه شلمچه-بصره که از سوی وزارت راه و شهرسازی دنبال می‌شود در راستای همین هدف است. راه آهن رشت - آستارا با هدف اتصال ریلی به کشور آذربایجان است. این پروژه‌ها در عمل این اهداف را تامین می‌کنند و وزارت راه و شهرسازی در این راستا قدم برمی‌دارد.

 

راه آهن بستان آباد- تبریز

 

* امکان تکمیل 560 کیلومتر پروژه ریلی تا پایان سال با تامین 6 هزار میلیارد تومان اعتبار

فارس: یک نکته‌ای که هم‌اکنون باید به آن پرداخت تکمیل 560 کیلومتر پروژه ریلی موجود است که در حال حاضر اغلب این پروژه‌ها بالای 85 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و نیازمند 6 یا 7 هزار میلیارد تومان اعتبار است. در بودجه 1401 یک ظرفیت‌هایی برای تامین مالی دیده شده است، مثل صندوق پروژه و یا بازار سرمایه. قرار است امسال به این سمت‌ و سوی تأمین مالی بروید یا خیر؟

خطیبی: قطعا. در قانون بودجه‌ ظرفیتی بالغ بر 2300 میلیارد تومان اعتبار به صورت عادی داریم و همه تلاش ما این است که از ظرفیت‌های قانون بودجه برای تامین مالی استفاده کنیم، استفاده از تبصره 11 قانون بودجه در ارتباط با تهاتر ملکی و استفاده از بند ز تبصره 4 قانون بودجه در ارتباط با استفاده از مشارکت سیستم بانکی کشور هم در دستور کار قرار دارد.

در کنار اینها بهره‌مندی از ظرفیت صندوق پروژه هم به‌نوعی در دستور کار است اما شما استحضار دارید که پروژه‌های ریلی باتوجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری و دوره بازگشت‌شان بلندمدت، یک مقدار نسبت به سایر شقوق حمل و نقل کمتر برای سرمایه‌گذاری مورد استقبال بخش خصوصی قرار می‌گیرد.

باتوجه به این این شرایط توسعه حمل و نقل ریلی مشارکت بیشتر دولت می‌طلبد. ولی در هر حال ما از هر منابعی که امکان‌پذیر باشد برای اینکه بتوانیم تامین منابع را کنیم، استفاده می‌کنیم. حتی فاینانس خارجی هم می‌تواند یکی از راه‌های تامین منابع باشد اما باتوجه به مباحث تحریمی که داریم ممکن است تامین فاینانس خارجی سخت باشد. در سال گذشته استفاده از بند ی تبصره یک قانون بودجه را داشتیم و پیگیر آن بودیم و در قالب طرح‌هایی بهره‌مند شدیم و استفاده کردیم. 

* راه‌آهن برقی تهران- قم- اصفهان را با فاینانس چین می‌سازیم

فارس: ‌سال‌هاست وقتی این موضوع را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که یکی از مباحثی که بسیار مطرح می‌شود استفاده از فاینانس خارجی برای توسعه خطوط ریلی است. سوال من این است که در یک دهه اخیر آیا سابقه داشته است که از طریق فاینانس برای تامین مالی پروژه ریلی تامین مالی کرده باشیم.

خطیبی: بله، در حال حاضر راه‌آهن برقی تهران- قم- اصفهان را با فاینانس چین می‌سازیم. اگر چه موارد کم بوده اما اینطور نبوده که اصلا استفاده نکرده باشیم. ما راه آهن بیرجند- یونسی را که بخشی از کریدور شرق کشور است و بخشی از راه آهن زاهدان مشهد را دربرمی‌گیرد، از طریق مشارکت عمومی - خصوصی تامین مالی می‌کنیم و وامی که صندوق توسعه ملی به شرکت تاسیس می‌شود پرداخت می‌کند. 
 

 

من هم قبول دارم که تعداد پروژه‌هایی که از محل فاینانس تامین اعتبار شده‌اند، کم بوده اما اینگونه نبوده که تصور کنیم هیچ پروژه‌ای تاکنون با این روش تامین مالی نشده است.

* پروژه‌های ریلی را باید هر چه زودتر بسازیم/ تأمین مالی‌ مستقیم دولتی‌ ضرورت است

فارس: علت اینکه سوال قبل را پرسیدم این بود که می‌خواستم به این نتیجه برسم که قانون‌گذار یا سیاست‌گذار نباید توسعه خطوط ریلی را به فاینانس یا سرمایه‌گذار خارجی یا سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا غیردولتی حواله بدهد. باتوجه به هزینه بالای تامین مالی، دیربازده بودن و اهمیت بسیار زیاد توسعه خطوط ریلی برای کشور، نیازمند تامین مالی مستقیم از ناحیه دولت هستیم. در همین راستا می‌توان در برنامه هفتم توسعه مقرر کرد که در طول برنامه هفتم توسعه سالانه 2 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی به توسعه حمل و نقل ریلی اختصاص یابد.

خطیبی: من با راهکار شما کاملا موافق هستم اما تصورم این است که در دولت‌ها چون غیر از توسعه ریلی و حمل و نقل، مباحث دیگری هم وجود دارد و آنها هم به‌طور طبیعی ممکن است مطالبه‌گری کنند، احتمالا این موضوع با سمت و سویی که شما مطرح کردید پیش نرفته است. باید به این موضوع توجه کنیم و با یک اولویت بندی باید بالاخره از یک جایی شروع کرد.

امروز همه قبول دارند که شرایط ژئوپلیتیک کشور برای توسعه حمل و نقل و ترانزیت بسیار مناسب است اما اگر زودتر فرایند توسعه را طی نکنیم و تلاش مضاعف نکنیم ممکن است در سال‌های آینده با شرایط سختی مواجه شویم. هم‌اکنون یکی از موضوعات خیلی ضروری توجه به همین راهکاری است که شما گفتید و بنده هم به‌نوعی با آن موافق هستم.

* هم ساخت خطوط ریلی مهم است و هم توسعه ناوگان ریلی

خطیبی: موضوع دومی که باید به آن توجه کرد این است که فقط موضوعیت ساخت خطوط مطرح نیست. همیشه تأکید دارم اگر می‌خواهیم به‌صورت بهینه از منابع استفاده کنیم و به آن هدف نهایی مدنظر کشور که بهره‌مندی از حمل و نقل مناسب و ترانزیت در بخش حمل و نقل ریلی است، برسیم، باید هم در مقوله ساخت و هم در مقوله بهره‌برداری از خطوط ریلی و استفاده از ظرفیت ریلی توجه ویژه‌ای داشته باشیم. یعنی نه نگاه یکجانبه و صرف توسعه‌‌ای می‌تواند جوابگو باشد و نه نگاه توقفی به توسعه ریلی کشور راهگشا خواهد بود.

پس یک نگاه همه جانبه هم در عرصه ساخت و هم در عرصه بهره‌برداری لازم است. طبیعتا همکاران ما در شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران هم دچار مشکلات و محدودیت‌های زیادی هستند و باید کمک شود. چه در زمینه تأمین لکوموتیو و چه در زمینه ناوگان و حتی در زمینه تدوین برخی از دستورالعمل‌ها و قوانین باید به بخش راه آهن کشور توجه و کمک شود تا بتواند شرایط ما در حوزه حمل و نقل ریلی را ارتقا دهد.

* سهم شبکه ریلی از جابه‌جایی بار فقط 10 درصد است

خطیبی: امروز ما سهم جابه‌جایی بار کشور در شبکه ریلی‌ 10 تا 11 درصد بیشتر نیست در صورتی که طبق قانون برنامه ششم توسعه باید به 30 درصد می‌رسیدیم. این هدف‌گذاری هم به ساخت توجه دارد و هم به توسعه ناوگان و اگر می‌خواهیم نتیجه‌ای مطلوب از این سرمایه‌گذاری به دست بیاوریم باید در هر دو عرصه سرمایه‌گذاری کنیم تا آن هدف غایی که کشور از ظرفیت حمل و نقل مناسب برخوردار باشد و درآمدزایی بسیار خوب و پایداری را برای کشور رقم بزند، برسیم و از این نعمتی که خداوند به سرزمین ما داده است، بیشتر استفاده کنیم. 

فارس: بنابراین معتقدید علاوه بر توسعه خطوط ریلی باید به توسعه ناوگان هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم؟

خطیبی: قطعا. اگر فقط به توسعه خطوط ریلی توجه کنیم حتما دچار مشکل می‌شویم و معتقدم این دو همسو با یکدیگر هستند و باید به صورت متوازن مورد توجه قرار گیرند. 

فارس: اگر بخواهیم یک تقسیم‌بندی در میزان تخصیص اعتبارات به بخش ساخت و بخش توسعه ناوگان ریلی انجام بدهیم، این ترکیب چگونه باید باشد؟ 50-50 باشد؟ 60-40 باشد؟

خطیبی: این را الان نمی‌توانم بیان کنم چون نیاز به بررسی تخصصی دارد و شاید این موضوع از گفت‌وگوی ما خارج باشد. اما به این معتقدم هم باید به ساخت خطوط ریلی توجه کرد و هم توسعه ناوگان ریلی.

*‌امکان ساخت سالانه 1000 کیلومتر راه‌آهن به شرط تأمین اعتبار/‌‌صنعت ریلی ما 100 درصد خودکفاست

فارس: در زمینه ظرفیت ساخت و هزینه ساخت هر کیلومتر ریل گاهی اوقات اعداد متفاوتی مطرح می‌‌شود. برخی می‌گویند تا 1000 کیلومتر در سال می‌توانیم به خطوط ریلی کشور اضافه کنیم و برخی معقتدند تا 2000 کیلومتر هم ظرفیت توسعه در هر سال وجود دارد. به نظر شما اگر فرض کنیم اصلا مشکل تامین اعتبار نباشد، در مدت یک سال چقدر می‌توانیم در زمینه راه آهن بسازیم؟

خطیبی: واقعیت این است که ما به‌صورت عادی در 40 سال گذشته به‌طور متوسط سالی 200 کیلومتر راه آهن ساخته‌ایم. البته توانمندی کشور خیلی فراتر از این است و در برخی سال‌ها ما مشکلاتی را به لحاظ خودکفایی در این عرصه داشتیم اما به لطف خدا این مشکل برطرف شده است و تقریبا می‌توانیم بگوییم صنعت ریلی کشور کاملا و به‌صورت 100 درصد خودکفا است و اصلا وابستگی به خارج از کشور ندارد.

شرایطی که من اشاره کردم در حالت نبود منابع است و مطالعات و محاسبات ما نشان می‌دهد که اگر منابع مورد نیاز فراهم باشد به طور متوسط در هر سال ظرفیت ساخت 1000 کیلومتر پروژه‌ ریلی را داریم. در سال‌های گذشته در برخی مواقع 500 کیلومتر ریلی‌گذاری را هم به صورت استثنا داشته‌ایم. 

ولی در مجموع در حوزه طراحی، ساخت، اجرا و تامین تجهیزات امکان ساخت یک‌هزار کیلومتر خطوط ریلی در سال وجود دارد. مشروط بر اینکه هم سیستم توسعه‌ای ریلی کشور به لحاظ منابع دچار مشکل نباشد و هم بخش بهره‌برداری ما در عرصه ناوگان، ماشین‌آلات مکانیزه و لکوموتیو هم دچار گرفتاری و مساله نباشند، این امر کاملا شدنی است و با قاطعیت می‌گویم می‌توانیم به این اعداد و ارقام برسیم. 

 

باید به این مساله توجه کنیم که هر چقدر تاخیر در ساخت پروژه‌های ریلی داشته باشیم هزینه ساخت هم بالاتر می‌رود. هرچقدر پروژه‌ها را زودتر به پایان برسانیم با هزینه کمتری می‌توانیم فرایند توسعه خطوط ریلی را به پایان برسانیم.

* ضرورت سرمایه‌گذاری سریع و ویژه در عرصه توسعه ریلی

فارس: باتوجه به اینکه در حال تدوین برنامه هفتم توسعه هستیم و دولت هم به‌زودی فرایند تدوین بودجه سال 1402 را آغاز می‌کند، پیشنهاد و یا درخواست شما به‌عنوان متولی توسعه راه‌آهن کشور از سازمان برنامه و بودجه، دولت و نمایندگان مجلس چیست؟

خطیبی: همانطور که شما اشاره کردید، بنده هم اعتقاد دارم اگر هدفمان این است که سهم کشورمان را درخصوص ترانزیت ارتقاء دهیم نیاز به سرمایه‌گذاری خیلی سریع و ویژه در عرصه توسعه ریلی کشور داریم. وقت آن رسیده است که به منابع بودجه عمومی اتکا نکنیم. بنابراین باید حتما در سطح کلان کشور تصمیمات دیگری در این عرصه گرفته شود.

البته خوشبختانه در دولت سیزدهم قدم‌های خوبی برداشته شده است و شخص مقام عالی وزارت راه و شهرسازی جلساتی را با معاون اول رئیس جمهور داشتند. همچنین شخص آقای رئیس جمهور در بازدیدی که از مجموعه وزارت راه و شهرسازی و نشستی که با مسئولان وزارتخانه داشتند بر این امر تاکید کردند.

ما امیدوار هستیم که روش‌ها و راه‌حل‌های دیگری که یک مقدار بتواند با تامین منابع سریع‌تر و دردسترس‌تر و پایدارتر، سرعت توسعه ریلی کشور را افزایش دهد، رقم بخورد و بتوانیم با یک فضا و شرایط دیگری نسبت به سال‌های گذشته کار را دنبال کرده و هرچه سریع‌تر به آن میزانی که کشور را برای توسعه ریلی نیاز دارد، دسترسی پیدا کنیم. این به‌طور طبیعی خواسته بنده به‌عنوان کارشناس در این زمینه است.

* 36 پروژه ریلی به طول 10 هزار کیلومتر باقی مانده است

 فارس: در مجموع چند پروژه اولویت‌دار توسعه خطوط ریلی در کشور داریم؟

خطیبی: ما 36 پروژه و طرح ریلی در قانون بودجه داریم که این 36 طرح شامل 10 هزار کیلومتر خطوط ریلی می‌شود. این 36 طرح همه با یک اولویت یکسان نیستند و اولویت‌ها متفاوت است. این پروژه‌ها را می‌شود در 3 یا 4 بخش تقسیم و اولویت‌بندی و متناظر با وجود منابع این اولویت‌ها را پیگیری کرد.

آنچه که الان پیش روی ما است، اتمام 560 کیلومتر پروژه ریلی است. اعلام کردم که این پروژه‌ها در صورت تامین اعتبار 5 تا 6 هزار میلیارد تومان، می‌توانند امسال تکمیل شود و این سرمایه‌گذاری نسبتا بزرگی که روی این طرح‌ها صورت گرفته زودتر به ثمر بنشیند. این برای ما مهم و حائز اهمیت است. پروژه‌های دیگری هم داریم مثل پروژه راه آهن رشت - آستارا که حدود 20 هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز دارد. 

آن چیزی که خیلی مهم است و ضرورت دارد این است که واقعا رویکرد دیگری و عزم جدی‌ای پشتیبان تامین منابع برای پروژه‌های ریلی کشور باشد تا بتوانیم به آن هدفی که به آن اشاره شد برسیم. 

فارس: در این سال‌ها به‌خصوص دهه 90 نظام تامین مالی کشور خیلی افت کرد. هم از نظر بودجه عمومی که منابع عمرانی تامین می‌کرد و هم در بخش‌هایی مانند صندوق توسعه ملی و نظام بانکی. این موجب شد فرایند توسعه چه در حوزه صنایع و چه در حوزه توسعه زیرساخت با افت و چالش جدی مواجه شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد برای اینکه بخواهیم این روند را معکوس کنیم، نمی‌شود با روندهای موجود پیش رفت و باید اقدام دیگری کرد. مثلا تغییر اولویت‌ها را مدنظر قرار دهیم. به‌عنوان مثال وقتی در سال‌های گذشته به‌راحتی 15-16 میلیارد دلار (در طول 4 سال حدود 70 میلیارد دلار) ارز 4200 تومانی برای واردات کالا اختصاص می‌دادیم، اما برای تامین سالانه یک میلیارد دلار یا حداکثر 2 میلیارد دلار برای پروژه‌هایی که اتفاقا بازدهی هم دارند، اینقدر با مساله و مشکل مواجه هستیم، خیلی ابهام و سوال به‌وجود می‌آید. ضمن اینکه ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی توسعه‌ای به‌وجود نمی‌آورد و اتفاقا بلعکس، ضد تولید بود و تورم هم به اقتصاد تحمیل کرد. اما وقتی اعتبار برای ساخت پروژه‌های ریلی تامین شود و پروژه‌ها هر چه سریع‌تر به اتمام برسد، سالانه چند میلیارد دلار از محل ترانزیت درآمد عاید کشور خواهد شد و توسعه شهری بهتر شکل خواهد گرفت. بنابراین سرمایه‌گذاری در این بخش بازده دارد و به نفع اقتصاد ملی است. با همه این بحث‌ها وقتی نوبت به تامین اعتبار توسعه می‌شود خیلی قطره چکانی اعتبار می‌دهیم اما در دولت قبل برای برخی نیازها به‌راحتی ارقام چند میلیارد دلاری تامین کردیم و این خیلی عجیب بود.

خطیبی: بله. می‌شود روی این موضوع تحلیل و مطالعه داشت. همه این حرف‌ها و صحبت‌ها نتیجه‌اش باید به اینجا ختم ‌شود که باید طرحی نو درانداخت. اگر می‌خواهیم به اهداف برنامه‌های توسعه برسیم و در حوزه ریلی، توسعه چشم‌گیری داشته باشیم، باید قوانین دیگری را تصویب کنیم، باید راهکارهای دیگری را برای تامین منابع طراحی کنیم و از ظرفیت‌های دیگری استفاده کنیم. باید توجه خاص برای چند سال داشته باشیم تا یک جهش و تکان اساسی در این خصوص رخ دهد. در غیر این صورت همین متوسط سالانه 200 کیلومتر خطوط ریلی ساخته می‌شود که این میزان توسعه ریلی فاصله زیادی با اهداف توسعه‌ای کشور دارد.

* 5 پروژه ریلی که در صورت تأمین اعتبار ابتدای 1402 افتتاح می‌شود

فارس: به‌عنوان سوال پایانی اگر اعتبارات حوزه راه برای سال آینده رشد قابل توجهی داشته باشد، به‌طوری که ساخت 1000 کیلومتر راه آهن امکان‌پذیر شود، تا پایان سال آینده، علاوه بر این 560 کیلومتر، چه پروژه‌هایی قابل بهره‌برداری است.

خطیبی: در صورت تامین اعتبار در همین سال جاری می‌توانیم 5 پروژه ریلی را به اتمام برسانیم. راه آهن بستان‌آباد- تبریز به طور 44 کیلومتر، راه آهن رشت کاسپین به طور 35 کیلومتر، راه آهن همدان- سنندج به طول 155 کیلومتر، راه آهن میانه- اردبیل به‌طول 175 کیلومتر و همچنین راه‌آهن خاش - زاهدان به طول 154 کیلومتر.

البته تامین منابع آنها ‌مقداری به تاخیر افتاده است اما هنوز هم دیر نشده و اگر توجه بهتری بشود، امکان اتمام این پروژه‌ها در سال جاری وجود دارد و می‌تواند یک رکورد باشد برای ساخت پروژه‌های ریلی کشور زیرا هیچگاه در یک سال 560 کیلومتر پروژه ریلی به بهره‌برداری نرسیده است.

برای سال آینده هم هدف‌‌گذاری ما اتمام پروژه راه آهن چابهار- زاهدان است. فاصله چابهار تا خاش به طول 154 کیلومتر امسال به بهره‌برداری می‌رسد و در صورت تامین اعتبار، 406 کیلومتر دیگر آن تا پایان سال آینده یا ابتدای 1402 به بهره‌برداری خواهد رسید. علاوه بر این، راه‌آهن مبارکه - شهرکرد را دستور کار قرار دهیم. یک سری طرح‌ها هم داریم که تا پایان دولت سیزدهم به شرط تامین منابع امکان اتمام‌شان هست. 

فارس: راه‌آهن شیراز- بوشهر هم جزء این طرح‌هاست؟

خطیبی: راه‌آهن شیراز- بوشهر هم یک‌هزار کیلومتر است که از سال 1402 به بعد می‌تواند به اتمام برسد. همانطور که ابتدای مصاحبه گفتم این ظرفیت و توانمندی در کشور در عرصه مهندسی و فنی وجود دارد و وزارت راه و شهرسازی این قدرت و توانمندی را دارد که سالی 1000 کیلومتر راه‌آهن را بسازد و از آن بهره‌برداری کند. ولی شرط آن وجود منابع پایدار و با برنامه است که بشود این پروژه‌ها را به اتمام رساند. این موضوعات را با سازمان برنامه و بودجه مطرح کردیم و رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاونان وی هم به‌صورت دقیق و کامل در جریان پروژه‌های ریلی هستند. 

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: میلیارد تومان اعتبار وزارت راه و شهرسازی کیلومتر پروژه ریلی هزار میلیارد تومان برنامه هفتم توسعه برنامه های توسعه برنامه ششم توسعه سال های گذشته توسعه ریلی کشور توسعه خطوط ریلی کیلومتر راه آهن توسعه حمل و نقل پروژه های ریلی بهره برداری حمل و نقل ریلی صورت تامین تامین اعتبار هزار کیلومتر میلیارد دلار سرمایه گذاری توسعه ناوگان استفاده کنیم پروژه ها تا پایان سال تامین منابع قانون بودجه اتمام پروژه داشته باشیم راه آهن رشت پروژه هایی برای توسعه تامین مالی برای تامین کیلومتر خط سال آینده ریلی توجه ساخت خطوط شبکه ریلی دستور کار سیاست ها طرح ها خط آهن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۲۷۰۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیمایش چهارگانه ۲۶۲ هزار کیلومتر از سطح کشور در برنامه هفتم توسعه به روش ژئوفیزیک هوابرد

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، رضا جدیدی اظهار داشت: پیشرفت ۴۰ درصدی برنامه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور تا پایان سال جاری، اجرای ۴۰۰ پروژه حوزه‌های زمین‌شناسی و اجرای طرح تحول در بلوک «قم، مرکزی و اصفهان» و استان «یزد»، از جمله برنامه‌های این سازمان در سال جاری است.

وی گفت: برنامه ما برای توسعه اکتشاف در سال گذشته نزدیک‌به ۲ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان حدود ۶۰۰ میلیارد تومان به ما اختصاص داده شد که این عدد بسیار ناچیز است.

جدیدی بیان‌داشت: با توجه به نامگذاری سال ۱۴۰۳ از سوی رهبر معظم انقلاب به «جهش تولید با مشارکت مردم»، رئوس برنامه‌های ما در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور که رویکرد تحولی و جهشی دارد، مشتمل بر برنامه‌های تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی است که هدف کلی آن تسریع در روند تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی- اکتشافی و شناسایی ذخایر معدنی جدید در کشور است.

وی، این رویکرد را منجر به افزایش تولید و رونق بخش معدن کشور دانست و ادامه‌داد: اکتشاف حلقه آغازین فعالیت‌های بخش معدن است و طرح تحول زمین‌شناسی از آغاز دولت سیزدهم و در سال ۱۴۰۰ در حال اجراست.

تولید اطلاعات پایه در محیط‌های ساحلی و دریایی

این مقام مسئول افزود: علاوه بر اجرای عملیات چهارگانه زمین‌شناسی و اکتشافی، برنامه دیگری در حوزه زمین‌شناسی دریایی در دستور کار داریم که رویکرد اصلی آن شامل مواردی، چون توسعه زیرساخت‌های ساحلی و دریایی، تولید اطلاعات پایه و توسعه اقتصاد دریامحور است و طی آن قرار است نسبت به تولید اطلاعات پایه در محیط‌های ساحلی و دریایی اقدام شود.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با تاکید بر اینکه این برنامه از سال گذشته آغاز شده و در حال تکمیل آن هستیم، خاطرنشان‌کرد: در حوزه زمین‌شناسی دریایی، تولید اطلاعات رسوب‌شناسی، ژئوشیمیایی و آلاینده‌های زیست‌محیطی و ژئومورفولوژی را در دستور کار داریم که منجر به تحولی بسزا در حوزه توسعه دریا محور کشور خواهد شد.

وی اظهار داشت: در کنار اینها رویکرد جدید شناسایی و پیجویی منابع معدنی در محیط‌های ساحلی و دریایی را مورد توجه قرار داده‌ایم.

جدیدی اضافه‌کرد: برنامه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور در دو سال و نیم گذشته دارای پیشرفت ۲۵ درصدی بوده است، به این معنا که به یک چهارم از اهداف خود در این طرح رسیده‌ایم و این میزان پیشرفت، عدد خوبی است و پیش‌بینی می‌شود روند جهش و بهره‌وری و افزایش تولید را با انتظار پیشرفت ۴۰ درصدی این طرح تا پایان سال جاری داشته باشیم.

برنامه‌های جدید سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در ۱۴۰۳

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از اجرای برنامه‌های جدید در این سازمان خبر داد و گفت: تقریبا ۴۰۰ پروژه در حال اجرا و جدید داریم که امیدواریم با پشتیبانی هدفمند و تخصیص مناسب منابع مالی و انسانی به اهداف خود نایل شویم.

وی، تکمیل طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در آذربایجان غربی، بلوک «قم، مرکزی و اصفهان» و استان «یزد» را از دیگر برنامه‌های این سازمان دانست و یادآور شد: علاوه بر آن مراسم اختتامیه طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی را در استان کردستان داریم که طی آن قرار است کلیه اطلاعات آن ارائه شود.

این مسئول با بیان این‌که مراسم اختتامیه طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی استان کردستان تا پایان اردیبهشت سال جاری برگزار خواهد شد، افزود: پروژه استان کردستان از خرداد ماه ۱۴۰۱ آغاز شد و در بهمن ماه سال ۱۴۰۲ به پایان رسیده است.

جدیدی با اشاره به دستاورد‌های اجرای طرح تحول استان کردستان گفت: یکی از دستاورد‌های ما در این پروژه شناسایی و کشف ذخایر قابل توجه مواد معدنی فلزی مانند طلا، آهن و مس بوده که این ذخایر برای اولین بار در کشور شناسایی شدند و این دستاورد ما را در اجرای طرح تحول امیدوار کرده است.

خراسان‌رضوی و اصفهان، هدف دیگر طرح تحول زمین‌شناسی

وی از دیگر برنامه‌های مصوب این سازمان در سال ۱۴۰۳ را تهیه اطلاعات پایه در بلوک جدید استان خراسان‌رضوی در منطقه «بردسکن- سبزوار- کاشمر» عنوان کرد و افزود: در سال جدید بلوک «نائین» نیز مورد پیمایش قرار خواهد گرفت.

جدیدی اضافه کرد: با توجه به حجم عملیاتی که در سال ۱۴۰۳ آغاز کردیم، انتظار داریم پیشرفت طرح تحول بالغ بر ۴۰ درصد (افزایش ۱۵ درصدی پیشرفت) شود، ولی رسیدن به این میزان پیشرفت نیازمند پشتیبانی هدفمند در حوزه منابع مالی و انسانی است و نظام برنامه‌ریزی کشور و افزایش همراهی مسؤولان از این طرح ملی است.

جدیدی تاکید کرد: تولید اطلاعات نیاز کشور برای توسعه است، ضمن آنکه این اطلاعات برای حوزه‌های معدنکاری، عمران، مدیریت بحران، زیر ساخت و منشأیابی و پایش مخاطرات طبیعی زمین‌شناختی بسیار حیاتی است.

وی اضافه کرد: در دولت‌های قبلی روند تولید اطلاعات پایه آن طور که باید و شاید انتظارات کشور را برآورده نکرده است و یا تولید آنها با کندی رخ داده و ما سعی کردیم با اجرای طرح تحول، این نیاز را در زمان مناسب پاسخ دهیم.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اضافه کرد: یکی از برنامه‌های مؤثری که سال جاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با همکاری مؤلفه‌های دولتی بخش معدنی وزارت صمت شامل ایمیدرو و معاونت معادن و فرآوری مواد در دستور کار دارد، ایجاد پایگاه جامع داده‌های علوم زمین کشور است.

وی با بیان اینکه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نزدیک به دو دهه است که پایگاه ملی داده‌های علوم‌زمین را راه‌اندازی کرده، گفت: با توجه به تکلیف این سازمان در بند ۲ ماده ۴۸ برنامه هفتم پیشرفت در خصوص تجمیع و انتشار داده‌های اکتشاف و زمین‌شناسی کشور، برنامه‌ای را مبنی بر ایجاد پایگاه جامع علوم داده‌های زمین به تایید وزیر صمت رساندیم.

جدیدی اظهار کرد: این پایگاه در وزارت صمت ماهیت هیات امنایی دارد و هدف آن تجمیع اطلاعات زمین‌شناسی و اکتشافی کشور و انتشار آن برای متخصصان و سرمایه‌گذاران در این حوزه است و بر اساس آن هر اطلاعاتی که ما تولید می‌کنیم از جمله اطلاعاتی که در طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور، در این پایگاه جامع بارگذاری خواهد شد.

وی تاکید کرد: تا پایان سال جاری این پایگاه به‌طور کامل مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و سعی خواهد شد در این زمینه اطلاع‌رسانی جامعی انجام دهیم.

جدیدی تاکید کرد: تزریق منابع مالی پیش شرط افزایش روند پیشرفت تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اجرای برنامه‌های اکتشاف حاکمیتی کشور است.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در خصوص اعتبارات این سازمان برای تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی افزود: اجرای طرح تحول زمین‌شناسی به منابع حقوق دولتی معادن وابسته است؛ با توجه به برنامه‌ای که هر ساله در کمیته مشترک راهبری توافقنامه سه جانبه بخش معدن اعلام می‌کنیم، در دو سال گذشته منابع متوسطی در اختیار ما قرار گرفت و تقریبا بین ۳۰ تا ۵۰ درصد منابع به ما تخصیص داده شد.

وی ادامه‌داد: کل اعتباراتی که برای طرح تحول و ژئوفیزیک هوایی در سال مالی ۱۴۰۲ دریافت شده حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بوده و در سال مالی ۱۴۰۱ این میزان حدود ۳۲۰ میلیارد تومان بوده و این اعداد اصلا قابل مقایسه با ظرفیت‌های کشور در حوزه زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیست و سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه ناچیز است.

جدیدی، با بیان اینکه ظرفیت‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از نظر نیرو‌های انسانی متخصص و تجهیزات فنی بسیار بیشتر از این میزان اعتبارات است، خاطرنشان کرد: برنامه ما برای توسعه اکتشاف در سال گذشته حدود ۲ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان حدود ۶۰۰ میلیارد تومان به ما اختصاص داده شد که این عدد بسیار ناچیز است.

وی ابراز امیدواری کرد که در سال جاری با برنامه‌های اجرایی در حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف، از محل حقوق دولتی معادن، اعتبارات خوبی به این سازمان اختصاص داده شود تا بتوانیم رونق اکتشاف معدنی را در کشور شاهد باشیم.

انتهای پیام/