خیزش ادبی نسل نو نویسندگان انقلاب/ همه باید مطالبه‌گر باشند
تاریخ انتشار: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۴۹۳۸۲
نسل نو نویسندگان انقلاب در خیزشی بزرگ، سعی دارند با نگاه به ذات حقیقی ادبیات، آن را به خدمت درآورده و مظروف موردپسند خود از مهمترین بزنگاه‌های انقلاب را بر آن استوار کنند.
خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: ۵۴ سال از قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ گذشته است. رویدادی که منجر بهدر خونغلطیدن مردمان زیادی در ایران شد؛ مردمانی که تنها جرمشان اعتراض به بازداشت ولی فقیه عصرشان بود و تنها پاسخی که دریافت می‌کردند گلوله داغ بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
۵۴ سال پس از این حادثه و بعد از گذر پنج نسل بر این حادثه، برای مرور و یایادآوری آن در اذهان نسل‌های مختلف به ویژه نسل جوان انقلاب چه منابع مکتوبی در اختیار ماست؟
بخشی از پاسخ به این سوال در متون تاریخی، خاطرات و پژوهش‌های مختلف علمی در این زمینه نهفته است. این دست از منابع کم نیستند و در میان آنها می‌توان به آثاری درخشان نیز دست یافت اما مساله اصلی نه در کمیت که در ماهیت این دست آثار نهفته است. تاریخ، خاطره تاریخی، منابع شفاهی تاریخی و پژوهش‌های تاریخی آثاری هستند که به طور ویژه دارای مخاطب خاصهستند. مخاطبی که به دلیلنیازی مشخص که به طور عمده پژوهشی است به سراغ آنها می‌رود. به طبع آن مخاطب عام جامعه که دستی بر آتش نیمه‌گرم کتابخوانی در جامعه ایرانی دارد نمی‌تواند و البته راهی آسان برای دسترسی به این منابع ندارد.
ادبیات داستانی درست در همین مقطع است که خود را به رخ می‌کشد. ماده‌ای که دسترسی به آن ساده و شیوه روایت از آن به ذائقه عمومی نزدیک تر از تاریخ و پژوهش‌علمی است.
در سال‌های اخیر به ویژه در دهه نود صحبت‌های زیادی درباره ادبیات انقلاب اسلامی، سبک آن و بایسته‌های شکل‌گیری آن به زبان آمده است اما کماکان جای بسیاری از حادثه‌های مهم و بزنگاه‌های تاریخی شکل‌دهنده حرکت انقلاب اسلامی در آن خالی است. ادبیات ایران در چهار دهه رفته بر آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها شاهکاری ماندگار درباره حرکت مردم خود در سرنگونینظام پادشاهی خلق نکرده است بلکه بسیاری از بزنگاه‌های مهم تاریخ انقلاب اسلامی از جمله قیام پانزده خرداد را نیز به فراموشی سپرده و بیش از پیش سر در گریبان روزمرگی و منویات مبتلی به جامعه شدهاست. گویی این ادبیاتبه نقشی حداقلی در جریان فرهنگ عمومی جامعه دل خوش کرده است.
وقتی کودتای ۲۸ مرداد شکل می‌گیرد تمامی نیروهای ملی و چپ از آن ضربه و در آن شکست می‌خورند و همین مساله را در ادبیاتی که حالا دیگر تصاحبش کرده‌اند بروز می‌دهند اما در مقابل مبارزان اسلام‌گرا که به ادبیات توجه نداشتند این ابزار را برای روایت این حادثه از دست می‌دهنداما ریشه‌های این اتفاقرا باید در کجا جست؟ چه اتفاقی رخ داده تا حوادثی جریان ساز مانند ۱۵ خرداد سال۴۲ کمتر نمودی در ادبیات داستانی ایران داشتهاست؟
ادبیات مدرن ایران و بزنگاه‌های تاریخی
دکتر محمد حنیف نویسنده و منتقد در پاسخ به این سوال به مهر می‌گوید: پایه‌های ادبیات داستانی ایران در زمانی ریخته شد که تفکرات دینی و انقلابی در ایران چندان پررنگنبود. در واقع در منازعه میان مشروطه و مشروعه خواهان در عصر قاجار، مشروطه خواهان توانستند حرف خود را بر کرسی بنشانند و تفکر خود را مورد پذیرش جامعه و طبقه میانی آن و نیز روشنفکران واقع سازند. ادبیات داستانی مدرن در همین ایام ظهور می‌کند و بلافاصله پس از تولد خود در ایران، با پدیده‌ای بزرگ با عنوان انقلاب اکتبر یا انقلاب کمونیستی مواجهه می‌شود و به شدت از آن تاثیر می‌پذیرد.
حنیف در ادامه برای توضیح میزان تاثیرپذیری ادبیات ایران از انقلاب اکتبر می‌گوید: در نخستین کنگره نویسندگان ایران به طور تقریبی تمامی نویسندگان تحت تاثیر تفکر قالب چپ و کمونیستی به سخنرانی می‌پردازند و تنها دکتر ناتل خانلری است که دغدغه اصلی خود را ادبیات قرار داده و درباره‌اش حرف می‌زند.
این نویسنده که در کارنامه خود اثری مانند «کلاه جادویی و مجسمه مسی» در ژانر ادبی انقلاب را نیز دارد در ادامه به بزنگاه دیگری در این‌باره اشاره کرده و می‌گوید: یکی دیگر از واقعیت‌های موجود درباره ادبیات ایران این بود که در سال‌های متمادی اعتماد این پدیده توسط قشر مذهبی جامعه جلب نمی‌شود و در مقابل ملی‌گرایان و سوسیالیست‌ها آن را به سمت خود جذب می‌کنند به همین خاطر است که در ادبیات ایران پیش از انقلاب معدود آثاری مانند سووشون داریم که در آن نویسنده به پدیده‌ای مانند عاشورا توجه می‌کند.
دو مقایسه برای قاب ادبیات
وی در ادامه به مقایسه دو رویداد ۱۵ خرداد و کودتای ۲۸ مرداد در ادبیات داستانی اشاره کرده و می‌گوید: وقتی کودتا شکل می‌گیرد تمامی نیروهای ملی و چپ از آن ضربه و در آن شکست می‌خورند و همین مساله را در ادبیاتی که حالا دیگر تصاحبش کرده‌اند بروز می‌دهند اما در مقابل مبارزان اسلام‌گرا که به ادبیات توجه نداشتند این ابزار را برای روایت این حادثه از دست می‌دهند. وقتی انقلاب اسلامی نیز به پیروزی رسید ادبیات به طور عمده در اختیار بخش نخست بود و باید زمانی طی می‌شد تا نویسندگانی در آن ظهور کنند که حوادثی مانند ۱۵ خرداد را مورد توجه قرار دهند. من هنوز معتقدم باید زمان داد تا نویسندگانی پخته آثاری در این زمینه خلق کنند.
متاسفانه نه تنها نویسندگان که رسانه‌ها نیز دیگر مطالبه‌گر این مساله نیستند. از نویسنده نمی‌پرسند که شمایی که همه داشته‌هایت برای انقلاب است، چرا در برابر این حوادث ساکتی و آنچه خلق می‌کنی چه ارتباطی با هویت تاریخی و ملی و دینی تو دارداما روایت ابراهیم اکبری دیزگاه هم در این مساله قابل اعتناست. نویسنده رمان تحسین شده «برکت» که این روزها رمانی دیگر با عنوان «شاه‌کشی» را با تمرکز بر تحولات تاریخ معاصر روانه بازار کتاب کرده است.
مساله عدم توازن
اکبری دیزگاه مساله نپرداختن به بزنگاه‌های تاریخی انقلاب از جمله ۱۵ خرداد را در ادبیات داستانی به موضوع بی‌خبری و ناموزونی و به تعبیر دیگر، هرج و مرج فرهنگی در ایران نسبت می‌دهد و می‌گوید: این ناموزونی باعث شده بسیاری از بزنگاه‌های تاریخی انقلاب به فراموشی سپرده شود و در سکوت فرو برود. متاسفانه نه تنها نویسندگان که رسانه‌ها نیز دیگر مطالبه‌گر این مساله نیستند. از نویسنده نمی‌پرسند که شمایی که همه داشته‌هایت برای انقلاب است، چرا در برابر این حوادث ساکتی و آنچه خلق می‌کنی چه ارتباطی با هویت تاریخی و ملی و دینی تو دارد.
وی ادامه می دهد: به باور من داستان‌نویسان، در زمره سیاسی‌ترین اقشار ایران هستند اما وقایع سیاسی در کارشان خیلی بروز پیدا نمی‌کند. البته در این میان می‌شود افرادی مانند رضا براهنی و یا اسماعیل فصیح و احمد محمود را کنار گذاشت هر چند که آنها نیز در برابر بسیاری از بزنگاه‌های تاریخی انقلاب یا روایت خود را داشتند و یا ساکت بودند. این اتفاقات روایت داستانی از انقلاب اسلامی و بزنگاه‌های آن را ناکامل باقی گذاشته است و تنها موجودی‌مان را خاطرات شفاهی و غیر شفاهی کرده است.
انفعال ادبیات و نویسنده انقلابی
اکبری همچنین به نویسندگان انقلاب اسلامی اشاره کرده و می‌گوید: عمده نویسندگان منسوببه انقلاب در نوعی عدم بلوغ فرم و محتوا برای نوشتن سردرگم هستند. هنوز وقتی آثارشان را باز می‌کنی پر است از شعار و روایت‌هایشان خام دستانه است. علت این پدیده را باید در چند موضوع جُست. نخست قائل بودن این جماعت به جداافتادن از بدنه ادبیات داستانی و در ادامه تمایل پیدا کردن به ادامه مسیر در راهی که تنها در آن قرائت خودشان از پدیده‌هاروایت می‌شود. از سوی دیگر این جماعت هنوز اسیر رفتارهای احساساتی و بدون تامل هستند و قائل به این نیستند که ذات رمان مبتنی است بر نوعیپذیرش تفکر چندصدایی.
وی ادامه می‌دهد: حاصل این مساله شد اینکه این جماعت بخشی از عمر ادبی خود را صرف زدن جریان روشنفکر کردند و بعد هم به زدن هم داستان‌هایبا خود پرداختند. با این همه امروز شاهدیم که نسل نویسندگان انقلاب و موسسات حمایت کننده از این جریان پوست اندازی کرده‌اند و به ذات گفتگو محور ادبیات پی برده‌اند. در نتیجه ادبیات انقلاب در دست نویسندگان جوان در حال کسب شکل و فرمی تازه و مورد اقبال عام است.
آنچه از این مجال برمی‌آید خیزش نسل نو نویسندگانی است که سعی دارند با نگاه به ذات و پیکره حقیقی رمان و ادبیات، این ظرف را به خدمت خود درآورده و مظروف مورد پسندشان را بر آن سوار کنند. نسلی که فهمیده است دوران تلاش برای تغییر شکل ظرف ادبیات گذشته و این مظروف آن است که باید محتوایی فاخر به خود ببیند. این طلیعه‌ای است برای خلق آثار شاخص ادبی در قاموس انقلاب اسلامی که روایتگر حوادث تاریخی سترگی هستند که خشت خشت این بنای فاخر را ساخته است.
--------------------------------------------------------------------------
تذکر: کاربر محترم! انتشار مطالب دیگر رسانه‌ها از سوی پایگاه خبری تحلیلی بی‌باک لزوما به معنای صحت و تایید محتوای آنها نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود. در ضمن شما می توانید اخبار و مطالب وزین خود را که تا کنون در هیچ رسانه‌ای منتشر نشده است از طریق بخش "تماس با ما" یا پل ارتباطی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید برای ما ارسال نمایید تا در صورت دارا بودن مولفه‌های لازم، منتشر گردد.
------------- با کلیک بر روی لینکهای ذیل تمامی روزنامه‌های کشور را رایگان مطالعه کنید -------------
روزنامه‌های عمومی | روزنامه‌های اقتصادی | روزنامه‌های ورزشی | سایر روزنامه‌ها| هفته‌نامه و ماهنامه | نشریات استانی
منبع: بی باک نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۴۹۳۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آمادگی هند برای تولید کتاب‌های صوتی با هوش مصنوعی
به نظر می‌رسد «راوی هوش مصنوعی» موضوعی مرتبط با ایالات متحده آمریکا یا اروپا محور به نظر برسد، اما کتاب‌های دیجیتال یا روایت شده با هوش مصنوعی ممکن است از لپ‌تاپ‌ها و تلفن‌های هوشمند هندی‌ها دور نباشند.
به گزارش ایرنا از ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، هندوستان در این دوره از نمایشگاه به عنوان مهمان ویژه قرار است صنعت نشر خود را به ایرانیان معرفی کند. جریان نشر در هندوستان به دلیل وجود زبان‌های بومی گوناگون از تنوع خاصی برخوردار است. هندوستان به دلیل پیشینه تاریخی و همچنین روابط فرهنگی‌اش با ایران محتوای بسیاری برای ارائه به ایرانیان دارد. اما این صنعت اکنون در حوزه تکنولوژی نیز در حال آزمودن ایده‌هایی است که می‌تواند برای ایرانیان کارآیی داشته باشد. متنی که در ادامه می‌خوانید، با ترجمه و تالیف مارال توکلی یکی از این ایده‌ها را معرفی می‌کند:
صنعت نشر هند امکانات تولید کتاب‌های صوتی هوش مصنوعی را بررسی می‌کند. ناشران آماده حضور در این عرصه هستند، اما صداپیشگان و خوانندگان تردید دارند.
مدیسون مردی را توصیف می‌کند که به یک منظره زیبا نگاه می‌کند. صدای آهسته و بافت‌دار مدیسون هنگام توصیف آن منظره دلفریب بالا و پایین می‌شود. او کمی مکث می‌کند تا کمی تعلیق ایجاد شود، سپس وارد نقطه اوج می‌شود.
مدیسون یک انسان نیست، بلکه یک «راوی دیجیتال» است که Apple Books به‌طور خاص برای ژانرهای داستانی و عاشقانه ایجاد کرده است. برخی دیگر از راویان دیجیتالی موجود در این فهرست عبارتند از «جکسون» معمولی و دوستانه، «هلنا» سخت و ترسناک و «میچل» خشک اما استادانه.
اپل بوکز در وب‌سایتش، راوی‌های دیجیتالی خود را به عنوان راهی برای کمک به نویسندگان مستقل و نویسندگانی که آثارشان توسط ناشران کوچک‌تر منتشر شده، پیشنهاد می‌کند، چرا که با موانعی مانند سردرگمی فنی و هزینه‌های بالا مواجه نمی‌شوند.
وقتی این خبر در جامعه صداپیشگی پخش شد، واکنش‌های منفی بسیاری را برانگیخت، حتی زمانی که اپل بوکز به خوانندگان اطمینان داد که «به رشد فهرست کتاب‌های صوتی با روایت انسان ادامه خواهد داد.»
به نظر می‌رسد «راوی هوش مصنوعی» موضوعی مرتبط با ایالات متحده آمریکا یا اروپا محور به‌نظر برسد، اما کتاب‌های دیجیتال یا روایت شده با هوش مصنوعی ممکن است از لپ‌تاپ‌ها و تلفن‌های هوشمند هندی‌ها دور نباشند.
آنانت پادمانابهان؛ مدیرعامل «هارپر کالینز» هند، گفته است که آنها درحال حاضر درحال «نمونه‌گیری» از راویان هوش مصنوعی برای کتاب‌های صوتی هستند، اما هنوز صدایی که دوست داشته باشند پیدا نکرده‌اند. او معتقد است که هوش مصنوعی می‌تواند به تولید کتاب‌های صوتی بیشتر و صرفه‌جویی در زمان کمک کند.
پادمانابهان گفت: «می‌توانم به شما بگویم، شما تفاوت خوانش توسط هوش مصنوعی و انسان را نمی‌دانید.» «این جایی است که به آن می‌رسد تا زمانی به شما بگویم که این توسط هوش مصنوعی روایت شده است» (یا) «این روایت انسان است»، فکر نمی‌کنم متوجه شوید. در روایت‌های غیرداستانی و جاهای دیگر، فکر نمی‌کنم مهم باشد. فکر می‌کنم در داستان‌ها مهم است که روایت کجا مکث می‌کند، جایی که راوی چیزهای بیشتری را به ارمغان می‌آورد.»
وی افزود که راوی‌های هوش مصنوعی انتشار سریع‌تر کتاب‌های ترجمه شده را نیز امکان‌پذیر می‌کنند.
هند برای تولید کتاب‌های صوتی با هوش مصنوعی آماده می‌شود
نویسندگان چه فکری می‌کنند؟
خوانندگان و نویسندگان نگران پیامدهای اجتماعی جریان اصلی کتاب‌های روایت شده توسط هوش مصنوعی هستند و صداپیشگان فرصت‌های شغلی را از دست می‌دهند. متخصصان همچنین می‌ترسند که کتاب‌های صوتی که قبلا توسط آنها روایت شده است، بدون رضایت آنها برای آموزش ابزارهای هوش مصنوعی که می‌تواند جایگزین آنها شود، استفاده شود.
با درنظر گرفتن این موضوع، آیا خوانندگان و نویسندگان هندی از کتاب‌های روایت شده توسط هوش مصنوعی حمایت می‌کنند؟
میمی موندال، نویسنده هندی داستان‌های علمی تخیلی و فانتزی، گفت که از مفهوم کتاب‌های روایت شده با هوش مصنوعی و شکل آینده علمی-تخیلی اطراف او «بسیار هیجان زده» است. با این حال، او اعتراف کرد که اگر جایگزین انسانی وجود داشته باشد، چنین کتاب‌هایی را توصیه یا خریداری نمی‌کند.
ازنظر فنی این تقصیر هوش مصنوعی نیست. فقط این است که ما آن را به چنین دنیای نابرابری می‌آوریم و آن را به وسیله دیگری برای ظلم تبدیل می‌کنیم.
رش سوزان، نویسنده و ویراستار، که کتاب‌ها را در وبلاگ The Book Satchel مرور می‌کند، گفت که به کتاب‌های صوتی زیادی گوش می‌دهد، اما راوی‌های هوش مصنوعی/دیجیتال را «رباتیک و بی جان» می‌داند. او همچنین گفت که با بازبینی کتاب‌هایی که توسط راوی‌های دیجیتال خوانده می‌شود، موافقت نمی‌کند.
سوزان در بیانه‌ای ایمیلی گفت: من راوی دیجیتالی را به اندازه کافی خوب نمی‌دانم که با صداپیشگانی که می‌توانند جزئیات احساسات را از طریق آهنگ و سبک خواندن خود برانگیزند رقابت کنند. بنابراین، نظر کلی من درمورد کتاب تغییر می‌کند. امیدوارم روی این تمرکز کنیم که فناوری جدید چگونه می‌تواند به ما در انجام سریع‌تر و آسان‌تر کمک کند، و به دنبال راه‌هایی نباشیم که در آن کار انسان کم ارزش شده و قابل تعویض باشد.
از منظر یک منتقد، سوزان نگران بود که راوی دیجیتال عاملی است که می‌تواند بر موفقیت یا عدم موفقیت یک کتاب تأثیر بگذارد.
او هشدار داد: «یک کتاب خوب می‌تواند به یک کتاب صوتی متوسط در دست یک راوی بد تبدیل شود.»
موندال همچنین به طنز جایگزینی هوش مصنوعی با نیروی انسانی اشاره کرد و گفت که حتی با ارزان‌تر شدن فرآیندهای تولید و ارزان شدن کتاب‌ها، مردم شغل خود را از دست می‌دهند.
وی اشاره کرد: من می‌توانم ببینم مطبوعات کوچک و نویسندگان به حاشیه رانده شده چگونه می‌توانند از نیروی کار هوش مصنوعی سود ببرند، و من از آنها به خاطر استفاده از این فرصت کینه‌ای ندارم. ما نباید انتظار داشته باشیم که عدالت اجتماعی بر دوش ضعیف‌ترین اعضای جامعه ما بیاید. این نویسندگانی مانند من هستند که می‌توانند درمورد این موضوع موضع بگیرند و حرفه خود را از دست ندهند.
کانال عصر ایران در تلگرام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»