بررسی وضع تاریخی مسأله «جمعیت» در ایران
تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۳۱۳۵۱۲
به گزارش جماران، کم‌شماری جمعیت ایران در تاریخ! تاریخ‌نگاران و اندیشمندان به‌ویژه جهانگردانی که در روزگاران گذشته به ایران سفر کرده‌اند، در نوشته‌های خود بر آن بوده‌اند علت‌هایی برای کم‌شماری جمعیت در این سرزمین برشمرند. ژان شاردن، جهانگرد پرآوازه فرانسوی که در روزگار صفوی، زمانی دراز در ایران روزگار گذراند، در کتاب «سفرنامه شاردن» دست‌کم شانزده عامل تاثیرگذار در کمی جمعیت در سرزمین ایران برشمرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این سرزمین سخت؛ این دیار تلخ
«اقلیم بیابانی و خشک و کوهستانی»، «بدی آب‌وهوا» و «نبود و کمبود منابع آب»، در بررسی‌های شاردن، عامل‌هایی مهم در کاهش و کم‌شماری جمعیت در این سرزمین به شمار می‌آیند. تاریخ‌نگاران، اندیشمندان و دیگر جهانگردان نیز در نوشته‌ها و پژوهش‌های خود به این پدیده‌های تاثیرگذار در بسیاری از وضعیت‌ها و رخدادهای تاریخ این سرزمین اشاره داشته‌اند. شاردن در توصیف وضع جغرافیایی ایران می‌نویسد: «این امپراتوری چندان وسیع است که قاره کوچکی را می‌ماند. یک سوی آن بر اثر تابش شدید حرارت خورشید بسیار گرم، و قسمت دیگرش از بسیاری سرما منجمد و یخبندان است». او ایران را «سرزمینی خشک و کم‌حاصل» برمی‌شمرد که «فقط در یک‌دهم آن کشاورزی می‌شود». او همچنین تاکید می‌کند: «ایران کوهستانی‌ترین کشورهای گیتی است و کوه‌های آن جز معدودی همه خشک و از گیاه و درخت عریان می‌باشد. با وجود این گاهی میان کوه‌ها و دره‌ها دشت‌های کوچک یا بزرگی یافته می‌شود که به اقتضای آب‌وهوا و موقع طبیعی کم یا بیش حاصلخیز و خوش‌منظر می‌باشد». به تعبیر این جهانگرد فرانسوی «زمین ایران در برخی جاها شنی و سنگلاخ و در بعضی نقاط رسی و سخت و سنگین است». این وضع اقلیمی، او را بر آن می‌دارد پیامدها را در شیوه معیشت و شکل‌گیری پدیده‌هایی دیگر چون جمعیت سرزمین بجوید زمین بیشتر جاها چنان خشک و فاقد رطوبت می‌باشد که اگر آنها را آبیاری نکنند هیچ‌گونه محصول نمی‌دهد، حتی گیاهی در آن نمی‌روید، و وجود چنین وضعی نتیجه نباریدن باران نیست، بلکه کم باریدن باران حاصل پدیدآمدن چنین موقع نامساعد است». شاردن کمبود جمعیت را یکی از عامل‌های مهم بایرماندن زمین‌های ایران برشمرده، چنین نتیجه می‌گیرد: «این امپراتوری می‌تواند بیست برابر سکنه کنونی خود را غذا بدهد». این نگرش، نسبتی دوسویه و مستقیم میان اقلیم و جمعیت در تاریخ ایران می‌تواند پدید آورد، به گونه‌ای که هریک از این پدیده‌ها در یک هم‌افزایی ناخوشایند، یکدیگر را نیرو می‌بخشیده‌اند؛ اقلیم بد، افزایش جمعیت را جلو می‌گرفته و کم‌شماری جمعیت، ناآبادانی بیشتر سرزمین را در پی می‌آورده است. همین مسأله را در زمینه کمبود منابع آب نیز می‌توان دید. نبود و کمبود آب در سرزمین ایران همواره یکی از علت‌های تاثیرگذار در رشد جمعیتی به شمار می‌آمده؛ این مسأله در رشد ناکافی جمعیت تاثیر بسیار داشته است، شاردن در این‌باره می‌نویسد: «در سراسر روی زمین هیچ کشوری نیست که به‌قدر ایران کوه زیاد، و رود کم داشته باشد. در داخل این مملکت رودی که قابل کشتی‌رانی باشد وجود ندارد. همچنین نهری که در آن بتوان با کشتی محمولاتی را از یک استان به استان دیگر منتقل کرد، جریان ندارد. به سخن دیگر ایران کشوری کم‌آب و خشک و کم‌جمعیت می‌باشد، و من بر این باورم که فقط یک‌دوازدهم این سرزمین پهناور مسکون و آبادان می‌باشد». او از صحراهای خشک و بدون آبادانی ایران سخن می‌راند: «سبب این ناآبادانی‌ها و خالی از سکنه‌بودن جز فقدان آب نیست». به باور این فرانسوی «هرجا که آب زیاد هست هم به‌قدر کافی جمعیت دارد، و هم مزروع و آبادان و سرسبز و خرم است».
شاردن، میان پدیده جمعیت با مسأله‌هایی چون فراوانی منابع آب، آبادانی و رشد کشاورزی و اقتصاد، نسبتی مستقیم و تاثیری دوسویه برپا می‌دارد: «ایرانیان از زمانهای بسیار قدیم برای آبیاری و کشتگری ناچار بوده‌اند با حفر کاریز آب را از دل زمین به کشتزارهای خود روان کنند، و هرجا آب بوده آبادانی وجود داشته است. اما چون در همه جا جمعیت به‌قدر کافی نبوده در همه نقاط مساعد کشف منابع زیرزمینی آب و کندن کاریز عملی نشده است. قلت جمعیت... در ایران مایه بایر افتادن زمین‌های مستعد زراعت شده [است]».
تنوع آب‌وهوایی در سراسر سرزمین ایران، مسأله‌ای به شمار می‌آید که توجه تاریخ‌نگاران به‌ویژه جهانگردان را به خود کشانده است. کسانی در این میانه اما آن را به گونه‌ای دیگر مطرح کرده‌اند که آن را «بدی آب‌وهوا» در بسیاری از منطقه‌های این سرزمین می‌توان پنداشت. ری، که از منطقه‌های باستانی و پرآوازه تاریخ ایران بوده، نمونه‌ای موردی به شمار می‌آید که شاردن را در تحلیل و بررسی کم‌شماری جمعیت ایران یاری رسانده است. او دراین‌باره می‌نویسد: «اراضی این شهر در نهایت حاصل‌خیزیست، و در آن انواع میوه به دست می‌آید. اما هوایش ناسالم است، پوست را زرد، و آدمی را دچار تب می‌کند». جهانگرد فرانسوی سپس به یک بیت شعر اشاره می‌کند که چنین معنا داشته است «سحرگهان در عالم خواب دیدم که ملک‌الموت پا برهنه و یکتا پیرهن از ناسازگاری و بدی هوای ری می‌گریخت».
شاردن البته بدی آب‌وهوا را عاملی تاثیرگذارتر از کمبود منابع آب، در کاهش جمعیت مردمان این سرزمین می‌پندارد. او برای اثبات این فرضیه سرزمین مازندران را مثال می‌آورد که «پیش از دوران پادشاهی شاه عباس کبیر به سبب بدی هوا جایی ناآباد و کم سکنه بود». این پادشاه صفوی به روایت شاردن، عده زیادی از مردم گرجستان و ارمنستان را به این منطقه کوچاند تا هم آن دو سرزمین را که محل تجمع سپاهیان عثمانی و هجوم آنان به ایران بود، خالی از سکنه کند و هم بر آبادانی مازندران بیفزاید، همچنین بر این امید بود از ترویج فن تربیت کرم ابریشم و توسعه کار ابریشم‌سازی خزانه را آبادان کند. مادرش نیز که از مردم مازندران بود مدام شاه را به پرجمعیت‌کردن آن سرزمین برمی‌انگیخت». این کوشش‌ها اما موثر نیفتاد «آب‌وهوای نامساعد و بد مازندران موافق نیات و نقشه‌های شاه نبود، و من هنگامی که در این منطقه بودم اطلاع یافتم از سی‌هزار خانواری که شاه عباس بزرگ بدان‌جا کوچانده پس از سپری شدن چهل‌سال بر اثر بدی آب‌وهوا بیش از چهارصد خانوار بجا نمانده بود. اسقف فرح‌آباد که مردی دانا و به‌موقع و با خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی این منطقه کاملا آشنا بود چندین بار به مناسبت موضوع سخن به من گفت اگر سرزمین مازندران بدین اندازه مستعد کشاورزی نبود هر آینه بر اثر بدی آب‌وهوا خالی از سکنه، و تبدیل به دشتی وحشت‌انگیز می‌شد».
وای از یورش‌های تاریخی
وضعیت تاریخی و جغرافیایی ایران، پدیده‌هایی چون جنگ، یورش بیگانگان و درگیری‌های درونی میان صاحبان و خواهندگان قدرت را برای ساکنان این سرزمین عادی کرده بود. شاردن نیز همچون بسیاری دیگر از تاریخ‌نگاران، یورش‌ها و لشکرکشی‌های بزرگ تاریخ ایران، عرب، مغول و تاتار را در کاهش جمعیت بسیار موثر دانسته است: «جغرافی‌دانان و محققان اروپایی در این مورد با مورخان مشرق زمین هم‌عقیده و بر این باورند که در قرن سوم هجری که درست مقارن قرن نهم میلادی است شهرری بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرهای آسیا بوده است... این شهر تا زمان استیلای تازیان بر ایران همچنان آبادان و عظیم بود. فاتحان عرب این شهر و بسیار شهرهای دیگر را ویران کردند... واپسین ویرانی‌های این شهر در زمان تسلط تاتارها، و وقوع جنگهای مکرر داخلی به ظهور رسید ... به هر روی بر اثر وقوع این سلسله جنگ‌ها، و هجوم وحشیانه و بنیان‌کن مغولان، شهر باعظمت ری یکسره ویران شد». شاردن همچنین هجوم افغان‌ها به اصفهان عصر صفوی را نیز در قتل عام مردم، یکی از عامل‌های کم‌شماری جمعیت آن در دوره‌های بعد می‌داند. او اصفهان را «بزرگترین، آبادترین و زیباترین» شهرهای ایران نامیده، از تاثیری یاد می‌کند که یورش افغان‌ها در روزگار واپسین حکومت صفوی، بر آبادانی و جمعیت آن داشته است: «پیش از ویرانگری‌های افاغنه و قتل و غارت آنها افزون بر یک میلیون جمعیت داشته، و از آن پس رو به خرابی نهاده است».
حاکمانی مستبد؛ مالک جان و مال و ناموس
سیاست، حکومت و پهناوری و پراکندگی سرزمینی و گستردگی بیش از اندازه، مسأله‌هایی دیگر به شمار می‌آیند که از نگاه این جهانگرد نکته‌بین دور نمانده‌اند. او کم‌شماری جمعیت را در تاریخ ایران، از پیامدهای شیوه ویژه سیاست و حکمرانی در هزاره‌های پیاپی برمی‌شمرد. این مسأله تا آن‌جا در نگرش و تحلیل شاردن اهمیت می‌یابد که بی‌مقدمه نتیجه دریافت خویش را نخست چنین بیان می‌دارد: «علل و موجبات قلت جمعیت را در این کشورها آسان می‌توان دریافت. از یک‌سو پهناوری و گستردگی بیرون از اندازه و نامناسب این ممالک مایه کمی جمعیت است، و از دگر سو حضور و وجود حکومت مستبد و مسلط بر جان و مال و عرض و ناموس مردم. در زمانهای گذشته هر یک این اقوام که اکنون ناچار به اطاعت و فرمانبرداری از هیأت حاکمه‌ای جابر و بیدادگر گشته‌اند تحت قوانین و شرایطی ناشی از اراده و دلخواه خویش زندگی می‌کرده‌اند، به همین جهت وقتی سایه وحشت‌انگیز و مرگبار فاتح مستبد را دویست یا سیصد فرسنگ از بالای سر خود دور ببینند دعوی آزادی می‌کنند تا به دلخواه خویش روزگار بگذرانند. معمولا پادشاهان ستمگر و درباریان جابر و فاسدشان برای مطیع کردن اقوام عاصی سرکردگان و مهتران آنان را می‌کشند. در چنین احوال توده‌های جمعیت تبعیدشده که در آغاز بسان درختانی ستبر و تنومندند، اندک‌اندک بسان برگ به گاه خزان پژمرده و تکیده و لرزان می‌شوند، و این روش حکومت جباران ایران و عثمانی در قرون متأخر است». به باور این جهانگرد اروپایی، «قتل و غارت‌های وحشت‌انگیز» پیامد استیلای چنین شیوه حکومتگری و سیاست‌ورزی در سراسر تاریخ ایران بوده است. او به روزگار اصفهان پیش از برآمدن صفویان، اینگونه اشاره می‌کند: «قتل و غارت‌های وحشت‌انگیز از عظمت و جمعیت و آبادانی اصفهان بسیار کاست تا اینکه اعقاب شیخ صفی بر تخت شاهی برآمدند». او همچنین دیگر منطقه‌های سرزمین ایران را تا پیش از روزگار حکمرانی شاه عباس یکم همین‌گونه می‌شناساند: «وی وقتی به سلطنت رسید که بسیاری از سرزمین‌های کشور را بیگانگان به تصرف خویش درآورده بودند. سراسر مملکت شوریده و نابسامان، و بیشتر شهرک‌ها متروک و خالی از سکنه بود».
انحراف‌های اجتماعی و کم‌شماری جمعیت
ژان شاردن، در تحلیل بسترهای کم‌شماری جمعیت ایران در تاریخ، با گذر از پهنه‌های سیاسی، اقلیمی و جغرافیایی، به گستره جامعه می‌رسد. او می‌کوشد برای بررسی خود در زمینه ناکافی‌بودن رشد جمعیتی ایران، پدیده‌هایی اجتماعی را گواه بگیرد و چنین یادآور می‌شود: «جز این علل سیاسی... عوامل دیگری نیز در کمی جمعیت ایران اثر مهم دارد». او آن پدیده‌های اجتماعی را اینگونه بازمی‌شناساند: «نخست این که مردان ایرانی بر اطلاق[،] در ارتکاب معصیت آمیزشِ غیرطبیعی به تازه جوانان و زنان سخت بی‌پروا می‌باشند. دو دیگر این که مردان در همبستری با زن زیادروی می‌کنند، از این‌رو زنان زود بارور می‌شوند اما دوران بچه‌آوردنشان طولانی نیست، و وقتی سی ساله می‌شوند در شمار زنان سالمند درمی‌آیند. از روی دیگر پسران این سرزمین زود متأهل می‌شوند، و با اینکه بسا هر کدام دو، سه، یا بیشتر زن دارد به عللی فرزندان زیاد ندارند. افزون بر این چون مردان وقتی مدت حاملگی همسرشان از چهار ماه گذشت به بهانه این که همخوابگی با چنین زن زشت و بی‌لذت است از او دوری می‌جویند، و به زنان دیگر رو می‌آورند؛ و زنان نیز برای اینکه بدین گناه از نظر شوهرشان نیفتند به انواع مختلف سقط‌جنین می‌کنند، یا دارویی به کار می‌برند که مانع حاملگی آنان شود». پاره‌ای شیوه‌های ناپسند در زیست فردی و اجتماعی ایرانیان و گونه‌ای رفتارهای انحرافی در زمینه‌های جنسی، از نگاه این جهانگرد اروپایی دور نمانده، به باور وی، در کم‌شماری جمعیت ایرانیان، به اندازه خود تأثیر داشته‌اند. «اصولا تعداد افراد خانواده‌های ایران بسیار نیست حتی کمتر از عده افراد خانواده‌های فرانسوی می‌باشد، و این امر ناشی از آنست که دختران و پسران ایران پیش از آن که به رشد طبیعی برسند به‌هم می‌آمیزند. به سخن دیگر قبل از آن‌که قابلیت آمیزش یابند با داروها و معجونهای محرک قوای جنسی خویش را ناروا تحریک می‌کنند و بر اثر همین مباشرت‌های بی‌هنگام، زنان ایران و بیشتر نقاط مشرق زمین در بیست‌وهفت یا سی سالگی از بچه آوردن بازمی‌ایستند».
آه از این زلزله، قطحی و بیماری!
پاره‌ای پدیده‌های طبیعی همچون زلزله، همراه با بیماری‌ها و قحطی‌های تاریخی، از دیگر عامل‌های تاثیرگذار در وضع جمعیتی این سرزمین بوده‌اند. شاردن، زلزله را یکی از عامل‌های مهم تاریخ ایران تا روزگار صفوی در کاستی شمار جمعیت این سرزمین دانسته است. او به‌عنوان نمونه، از زلزله‌هایی به سال‌های ٩٨٢ و ١١٩٢ قمری در منطقه کاشان یاد کرده که ویرانی هزاران خانه و تلفات و خسارت‌هایی فراوان را در پی آورده است. او همچنین تبریز را شهری دیگر برمی‌شمرد که زلزله در ویرانی و کم‌شماری مردمان آن در گذر تاریخ تاثیرگذار بوده است: «شهر تبریز بارها دچار زلزله شده، نخستین بار شصت‌ونه سال پس از بنای آن زلزله مهمی روی داد که تقریبا بیشتر شهر ویران گردید. متوکل عباسی که در آن زمان خلیفه بود دستور داد آن را وسیع‌تر و بزرگتر از آنچه بود بسازند. صدونود‌سال پس از این حادثه روز چهاردهم صفر، زلزله‌ای سخت‌تر از بار اول تبریز را لرزاند و قسمت اعظم شهر را ویران ساخت». او سپس به بیماری‌هایی چون طاعون و وبا اشاره می‌کند که در کاهش چشمگیر جمعیت تاثیر بسیار داشته‌اند. او دراین‌باره می‌نویسد: «در سال ١٢٤٤ هجری قمری برابر ١٢٠٧ خورشیدی بار دگر بیماری مهلک وبا در کاشان شیوع یافت و عده زیادی را به گورستان برد». جایی دیگر نیز روایت می‌کند: «بر اثر شیوع بیماری طاعون در یک محله شهر [تبریز] بیش از چهل‌هزار تن جان باختند». جهانگرد فرانسوی، قحطی را نیز در این زمینه پدیده‌ای مهم برمی‌شمرد.
منبع: جماران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۳۱۳۵۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس قوه قضاییه: حجاب مسأله مهم کشور است
به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای؛ رئیس دستگاه قضا امروز (شنبه ۸ اردیبهشت) طی سخنانی در در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد شهید مرتضی مطهری، ضمن گرامیداشت ایام سالگرد شهادت علامه شهید مطهری و همچنین روز معلم اظهار کرد: شهید مطهری شخصیتی دارای ایده‌های نو و مکتب فکری بود و افکارش جهانشمول و مختص و قابلِ استفاده برای همه طبقات و اقشار بود. پدر من نیز که یک کشاورز روستایی بود در محیط زندگی خود با وجود فقدان وسایل ارتباط جمعی، آثار شهید مطهری را تهیه و مطالعه کرده بود.
بیشتر بخوانید: وحیدی: تعداد اندکی از بانوان حجاب را رعایت نمیکنندرئیس قوه قضاییه در ادامه با تبیین و تشریح ابعاد شخصیتی و علمی شهید مطهری، گفت: شهید مطهری به واقعی کلمه روشنفکر و عارف بود و در برابر مخالفین و کسانی که دارای نقطه‌نظرات متفاوت بودند با سعه‌صدر و حُسن‌خلق رفتار می‌کرد و سعی داشت همه اَقوال را استماع کند، اما در میدان مباحثه، جدی و قوی و زمان‌شناس و مخاطب‌شناس بود.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: شهید مطهری دردِ دین و مردم را داشت و این امر از ناحیه او منحصر به جغرافیای ایران نبود؛ شهید مطهری در مقطعی موضوعِ حمایت از فلسطین و مقابله با رژیم متجاوز و غاصب صهیونیستی را مطرح کرد که شاید هنوز چنین تفکری در جهان اسلام و در میان آزادی‌خواهان دنیا نُضج و استحکام نیافته بود.
رئیس عدلیه اظهار داشت: شهید مطهری با تحجر و خرافات و التقاط و انحراف، ستیز داشت و پهلوان میدان مبارزه با متحجرین، التقاطی‌ها و معاندین و مارکسیست‌ها بود و زمانی که دشمنان پی بردند توانایی رویارویی فکری و کلامی با شهید مطهری را ندارند، دست به ترور او زدند. در واقع دشمنان فهمیدند که مطهری علیه مطامع دنیوی آن‌هاست و خریدنی و قابل نفوذ نیست؛ لذا تنها راه را در ترور این شخصیت والامقام دیدند.
اژه‌ای ادامه داد: امروز باید پاسدار ارزش‌هایی باشیم که شهید مطهری جان خود را در راه آنها فدا کرد؛ ایشان در برابر انحراف و التقاط و تحجر و خرافات و ترویج ضدارزش‌ها، سینه سپر کرد و مجاهدانه به تبیین‌گری علیه این مقولات پرداخت؛ ما نیز امروز باید همین مسیر مستقیم را ادامه دهیم و اجازه ندهیم این امور مذموم در جامعه رواج یابند. بیش و پیش از همه، ما کارگزاران نظام در این راستا مسئولیت و وظیفه داریم و باید تدابیری اتخاذ شود که اندیشه‌های شهید مطهری در کلیه دستگاه‌های حکومتی، ساری و جاری شود.
رئیس دستگاه قضا افزود: امروز یکی از مسائل مهم کشور و مردم ما، مقوله عفاف و حجاب است؛ شهید مطهری شخصیتی است که در این زمینه حرف برای گفتن دارد و نقطه‌نظراتش در این حوزه بسیار اثرگذار و راهگشاست؛ لذا باید از اندیشه شهید مطهری در این بخش استفاده تمام و کمال شود.
اژه‌ای در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد: باید توجه داشت که برخی مسائل نیازمند کار فرهنگی و اقناعی و تبیینی است و صرفاً نمی‌توان با رویکرد سلبی و امنیتی، در قبال آنها عمل کرد؛ در عین حال باید توجه داشت که رویکرد سلبی هم در محل خودش باید به کار گرفته شود و در مواردی اتخاذ چنین رویکردی نیز لازم است اما چنانچه از مقولات فرهنگی و تبیینی در قبال برخی مسائل غفلت شود، کار ناقص می‌ماند و این نکته‌ای است که ما کارگزاران نظام همواره باید مدنظر قرار دهیم.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به نقطه‌نظرات فقهی و حقوقی و قضایی شهید مطهری گفت: شهید مطهری در حوزه مقولات فقهی و حقوقی و قضایی نیز دارای تأملات و نقطه‌نظراتی بودند که متأسفانه کمتر به این مقوله پرداخته شده است و شاید در این زمینه کوتاهی و غفلت از ما و شما اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری بوده است؛ علی‌ایحال ما آمادگی داریم که نماینده‌ای را برای عضویت در این ستاد معرفی کنیم و هر چه بیشتر از آراء و اندیشه‌های شهید مطهری برای پیشبرد امور خود وام بگیریم.
دستگاه قضا موافق برگزاری دادگاه‌های علنی استقاضیالقضات در ادامه این نشست با اشاره به پیشنهاد مطرح شده توسط علی مطهری؛ مبنی بر بکارگیری مجازات "تشهیر" در قبال مرتکبان جرائم خشن، گفت: در ابتدا باید تأکید کنم که قوه قضاییه و شخصِ من با شفافیت و برگزاری دادگاه‌های علنی (به استثنای مواردی که قانون اساسی منع کرده است) کاملاً موافق هستیم.
اژه‌ای گفت: مجدانه معتقدیم که باید برخورد بازدارنده‌ای را در قبال متعرضین به جان و مال و عِرض مردم و بیت‌المال صورت داد؛ اگر چه بر انجام اقدامات و برنامه‌های آموزشی و بازاجتماعی کردن مجرمین و محکومین تأکید داریم اما بر این مقوله نیز اصرار داریم که نمی‌توان امنیت و آرامش مردم را رها کرد و اجازه داد هر کس دست به هر کاری بزند.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: یکی از اقدامات بازدارنده در قبال مجرمین، معرفی و شناساندن آنها به جامعه به عنوان یک مجرم است؛ در اثر این اقدام، نوعی بازدارندگی در خودِ فردِ مجرم ایجاد می‌شود تا به سمت جرم و جنایت نرود و حتی خانواده او نیز به کمک جامعه و دستگاه‌های مسئول می‌آید. در عین حال باید توجه داشت که همه قوا و دستگاه‌های حکومتی از جمله قوه قضاییه باید ملتزم به قانون باشند و در حال حاضر قانون به ما اجازه این امر را نداده است. البته برخی اشخاص می‌گویند اگر به مجلس برویم، این موارد را به قانون تبدیل می‌کنیم؛ ما در قوه قضاییه از این امر استقبال می‌کنیم و حتی پیشنهاداتی را در برخی از این موضوعات داشتیم و داریم. علی‌ایحال تأکید می‌کنم که هر موردی که به قانون تبدیل شد قوه قضاییه ملتزم به انجام آن است.
رئیس دستگاه قضا افزود: نمی‌خواهم بگویم همه موارد، اما برخی موارد که برای جامعه مضر هستند را تأکید داریم که مرتکبین آنها در زندان بمانند و به تناسب جرم‌شان و وفق قانون، مجازات سنگین‌تر شوند. البته افرادی نیز ممکن است فریب خورده باشند و اظهار ندامت کنند و حتی اگر به زندان بروند و یا در زندان بمانند نیز تبعات بدتری متوجه آنها باشد، تأکید ما در اینگونه موارد اِعمال ارفاقات قانونی است؛ اما تأکید مؤکد داریم عناصر اصلی که برای جامعه مضر هستند نباید مشمول ارفاق شوند.
رئیس عدلیه با اشاره به مقوله سرعت در مجازات مجرمین به‌ویژه مرتکبین جرائم خشن نیز گفت: ما صددرصد معتقد به لحاظ سرعت در مجازات مجرمین بویژه مرتکبین جرائم خشن هستیم؛ البته در مواردی برای اجرای این مهم، با محدودیت‌هایی به جهت نیرو و حتی زمانبندی‌های قانونی مواجه‌ایم. باید تأکید کنم که در سندِ روزآمدشده‌ی تحول قضایی نیز برای برخی از این امور پیش‌بینی‌هایی شده است و سندِ مزبور این انعطاف و قابلیّت را برای اصلاح و تکمیل شدن نیز دارد، لذا بار دیگر از همه نقادان و صاحبنظران دعوت می‌کنیم که با مطالعه این سند، نقطه‌نظرات خود را در قبال آن ارائه کنند.
اندیشه‌های شهید مطهری در موضوع "نظام خانواده و نقش زن در اسلام" ترویج یابدبنا بر اعلام این گزارش، پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، ۱۲ نفر از مسئولان و دست‌اندرکاران ستاد بزرگداشت شهید مطهری، به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.
علی مطهری؛ مسئول ستاد بزرگداشت شهید مطهری، ضمن ارائه گزارشی از سابقه فعالیت این ستاد طی دهه‌های گذشته، برخی از برنامه‌های پیش‌بینی شده برای سالروز شهادت شهید مطهری در سال ۱۴۰۳ را تشریح کرد.
وی با اشاره به تعبیرات به کار رفته از سوی امام راحل و مقام معظم رهبری درباره شهید مطهری، اظهار کرد: استفاده از توصیفات و تعبیرات عمیق و شیوا توسط بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و رهبر معظم انقلاب در خصوص شهید مطهری، صرفاً ناشی از علایق قلبی این دو شخصیت بزرگوار نسبت به شهید مطهری نیست بلکه مقصود اصلی از به کارگیری این عبارات و تأکید بر آنها، این است که مبادا افکار و اندیشه‌های این شهید والامقام به ورطه فراموشی سپرده شود.
مطهری همچنین بر ضرورت اهتمام ویژه رسانه‌ها در امر تبلیغ و ترویج نظرات و اندیشه‌های شهید مطهری به‌ویژه در موضوعاتی نظیر "نظام خانواده و نقش زن در اسلام" تأکید کرد.
وی در ادامه بیان کرد: ستاد بزرگداشت شهید مطهری شامل ۲۵ سازمان و نهاد است و پیشنهاد ما این است که قوه قضاییه نیز در این ستاد، دارای نماینده باشد.
مطهری در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به بیان نکاتی در رابطه با اصل بکارگیری مجازات تشهیر در قبال مرتکبین جرایم خشن و همچنین تسریع در رسیدگی به پرونده‌های مخلان امنیت پرداخت.
جعفرپور؛ دبیر ستاد بزرگداشت شهید مطهری نیز در این جلسه به ذکر برنامه‌های پیش‌بینی شده از سوی وزارت علوم در سالروز شهادت شهید مطهری پرداخت و گفت: برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی با حضور دانشجویان و اساتید، برپایی مسابقات کتابخوانی از آثار شهید مطهری به صورت مجازی و حضوری و همچنین دیدار با خانواده‌های معظم شهدای دانشگاهی، از جمله برنامه‌های پیش‌بینی شده از سوی وزارت علوم در سالروز شهادت شهید مطهری است.
در ادامه نمایندگان دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی، سازمان بسیج مستضعفین، وزارت کشور، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت ورزش و جوانان، سازمان صداوسیما و بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری در ستاد بزرگداشت شهید مطهری، برنامه‌های این دستگاه‌ها به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت شهید مطهری را بیان کردند.
انتهای پیام/
کد خبر: 1228589 برچسب‌ها حجاب
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»