به نقل از «خبرگزاری آریا»

سوخو -57؛ آخرين شواليه سرخ

تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۹۹۷۵۶۷

خبرگزاري آريا - دانستنيها - محمد حسين جهان پناه: چندي پيش سرانجام شرکت «سوخو» رسما نام «سوخو -57» را براي طرح جنجالي «پک فاتي -50» خود برگزيد و با امضاي آخرين توافقنامه ها، فاز نهايي آزمايش هاي عملياتي اين جنگنده پر حاشيه را آغاز کرد. روندي که در نهايت پس از سال ها انتظار، ظرف دو سال آينده زمينه را براي ورود به خدمت نخستين جنگنده نسل پنجمي روسيه فراهم مي کند اما پروژه پک فا دقيقا با چه تغيير و تحولاتي روبروست و کي آماده عمليات مي شود؟

کمي بيش از يک ماه پيش در جريان «نمايشگاه هوايي ماکس» روسيه، قرار بود که «ولاديمير پوتين» در جريان بازديد رسمي خود از اين نمايشگاه از آشيانه ويژه اي ديدن کند و رسما از جديدترين و کامل ترين پيش نمونه جنگنده تي -50 پرده بردارد؛ نمونه اي که از هر جهت مشابه سري توليدي اوليه اين هواپيما در آينده نزديک است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به اين ترتيب قرار بر اين بود تا در حضور پوتين قرارداد نهايي آزمايش ها و توليد نمونه نهايي هواپيما امضا شود. به علاوه قرار بود تا در جريان اين بازديد، سوخو -57 به عنوان نام رسمي سري توليدي جنگنده تي – 50 معرفي شود.
با اين حال پوتين با تاخير به نمايشگاه رسيد و مدت زيادي هم در نمايشگاه نماند. در نتيجه هيچ کدام از اين اتفاقات در عمل رخ ندادند. قراردادهاي آزمايش و توليد هواپيما دو روز بعد به امضا رسيدند و خبر انتخاب شدن نامه سوخو -57 براي اين هواپيما را هم فرمانده نيروي هوايي، «ويکتور باندروف» در 11 آگوست اعلام کرد؛ نامي که انتخاب آن در حقيقت تي – 50 را به عنوان وارث رسمي سوخو – 27 به رسميت مي شناسد. وارثي که اين بار اميدوار است از همه وارث هاي قبلي اين نام شانس بيشتري داشته باشد.
اين رويه نام گذاري پيش از اين براي جنگنده هاي برتري هوايي سوخو پس از «سوخو -27» با دو طرح آزمايشي «سوخو -37» و «سوخو 47» هم دنبال شده بود. از بين اين دو، سوخو-37 طرح آزمايشي نمونه ارتقا يافته اي از جنگنده «سوخو -35» (سوخو – 27 ام) با توانايي مانورپذيري به مراتب بهتر و الکترونيک پروازي مدرن تري بود. جنگنده غريب سوخو -47 با بال هاي پيشگرايش، اولين تلاش چشمگير سوخو پس از جنگ سرد براي توسعه يک جنگنده برتر هوايي جديد بود.
هيچ کدام از اين دو طرح به جايي نرسيدند، با اين حال سوخو با همه مشکلات و تاخيرهاي فراواني که تاکنون داشته، اميدوار است تا پيش از پايان دهه دوم قرن بيست و يکم، سوخو – 57 را به عنوان اولين جنگنده نسل پنجم عملياتي روسيه معرفي کند.
مشکلات فعلي
پيش نمونه هاي تي -50 براي نخستين بار در جريان نمايشگاه هوايي ماکس امسال روسيه حضور بسيار پررنگي داشتند و تمام تلاش خود را کردند تا با اجراي نبردهاي نمايشي زيبا، قدرت و مانورپذيري خود را به رخ تماشاچيان بکشند؛ نمايشي که مي شد آن را تلاشي براي آماده شدن تي -50 براي ورود به خدمت و از آن مهم تر بازاريابي فروش خارجي تفسير کرد.
حقيقت اين است که برنامه «پک فا» تا همين جاي کار هم با مشکلات متعددي روبرو بوده که در نتيجه اين مشکلات، تاريخ توليد نهايي و ورود به خدمت هواپيما هم چندين بار به تعويق افتاده است. هشت سال پيش، وقتي اولين پيش نمونه هاي هواپيما به پرواز درآمدند و ساخت پيش نمونه هاي آزمايشي آغاز شد، خيلي زود مشخص شد که اين هواپيما با مشکلات سازه اي و آيروديناميکي متعددي روبروست. موتورهاي نهايي هواپيما هنوز آماده نبودند (و همچنان هم نيستند)، خبري از الکترونيک پروازي مورد انتظار نبود و بيشتر تکنولوژي هاي مورد نياز هنوز در دست توسعه قرار داشتند.

به علاوه بروز مشکلات و سوانح متعدد در جريان آزمايش ها، توسعه طرح را هم با کندي همراه کرد تا جايي که توليد سه پيش نمونه آزمايشي اخير جنگنده با دو سال و نيم تاخير نسبت به آخرين پيش نمونه اوليه هواپيما اتفاق افتاد. فاصله قابل توجهي که علت آن تغييرات عمده اي بود که نياز بود تا روي طراحي سازه اي هواپيما اعمال شود. در نتيجه اين سه پيش نمونه جديد با نمونه هاي آزمايشي اوليه جنگنده از جهات مختلفي تفاوت دارند. در درجه اول سازه اصلي آنها مستحکم تر از نمونه هاي قبلي است. سازه اصلي هواپيما در اصل فلزي بود اما در نمونه هاي جديد مواد کامپوزيتي جاي فلز را گرفته اند. به علاوه انتهاي بدنه که در خود تجهيزات جنگ الکترونيک را جاي داده است، درازتر شده و به اين ترتيب طول هواپيما هم تغيير کرده است. به علاوه برخي از درهاي هواپيما و نوک بال هاي آن هم دستخوش اصلاحات چشمگيري در طراحي خود شده اند.
در نتيجه اين تغييرات، پهناي بال هواپيما از 14 متر به 14.1 متر افزايش پيدا کرده و طول بدنه هم از 19.7 متر به 20.1 متر رسيده است. همان گونه که اشاره شد علت اين تغييرات مشکلات متعددي بود که در طول آزمايش سري اول پيش نمونه هاي هواپيما بروز کرد. از جمله اين مشکلات ظهور ترک هاي پراکنده در سطح بدنه هواپيما بود. همين ترک ها هم موجب شدند تا اولين پيش نمونه هواپيما کمتر از يک سال پس از نخستين پرواز خود و پس از آسيب ديدن در جريان نمايشگاه ماکس 2011 براي بيش از يک سال زمين گير شود.
به علاوه مشکلات دامنه دار موتورهاي هواپيما هم در چندين نوبت موجب شد تا پيش نمونه ها تنها با يک موتور فرود بيايند. در طول نمايشگاه 2011 ماکس اين مشکل آن قدر جدي بود که پيش نمونه شماره دوي هواپيما دچار واماندگي کمپرسور موتور سمت راست خود شد، هر چند که با اندکي شانس از سانحه قريب الوقوع جان سالم به در برد.
در سال 2014 هم پيش نمونه شماره پنج پس از فرود روي باند و دقيقا هنگام بازديد هيئت نمايندگي هند از هواپيما دچار آتش سوزي شد. تعمير مجدد اين مدل هم بيش از 16 ماه به طول انجاميد و سوخو براي تامين قطعات يدکي آن ناچار شد پيش نمونه نيمه تمام ششم جنگنده تي – 50 را قرباني کند. با اين همه، سال گذشته هواپيما سرانجام توانست پس از فراز و نشيب هاي فراوان با پشت سر گذاشتن آزمون هاي پروازي خود وارد فاز آزمايش هاي تسليحاتي خود شود.
تکميل تجهيزات
جديدترين پيش نمونه پروازي تي – 50 که چندي پيش پرواز کرد، اولين نمونه اي بود که تقريبا بر اساس مشخصات نهايي سري توليدي سوخو – 57 ساخته مي شد. تمام پيش نمونه هاي قبلي تنها اجزاي مشخصي از تجهيزات و اويونيک نمونه هاي نهايي را در خود داشتند. در طول اين برنامه، سوخو مستقيما مسئوليت يکپارچه سازي تجهيزات هواپيما را بر عهده گرفت؛ اتفاقي که در نوع خود در سيستم هاي روسي يک خرق عادت تمام عيار است.
در گذشته سيستم کنترل آتش، سيستم هاي ناوبري و ديگر تجهيزات الکترونيکي به وسيله سازنده روي هواپيما يکپارچه سازي مي شدند. به عنوان نمونه در جنگنده هاي ساخت سوخو، اين کار معمولا به وسيله «RPKB» (دفتر طراحي رامنسکويه) انجام مي شد. به هر حال اين که اين بار سوخو شخصا اين کار را بر عهده گرفته، نشان از جدا شدن شرکت هاي روسي از رسم هاي قديمي به جا مانده از دوران شوروي دارد.

بسته تجهيزات الکترونيکي اصلي هواپيما شامل سيستم راديوالکتريک Sh121 و سيستم الکترواپتيکال 101KS خواهد بود. SH121 را انستيتوي «Tikhominov» در ژوکوفسکي توسعه داده است و شامل رادار N036 و سيستم جنگ الکترونيک L402 مي شود. رادار N036 موسوم به «بايلکا» (در روسي به معني سنجاب) صاحب پنج آرايه کاوش الکترونيکي است (سه آرايه باند ايکس و دو آرايه باند ال). اين رادار ميدان ديدي برابر 270 درجه دارد (+/-135 درجه نسبت به محور هواپيما). طبيعتا استفاده از رادار باندال در حالت هوا به هوا اصلي ترين ابزار تي -50 براي درگيري با اهداف پنهانکار و جنگنده هاي نسل پنجمي خواهد بود. البته استفاده از اين وضعيت کاوش رادار مي تواند منجر به شناسايي هواپيما به وسيله رادارهاي موج بلندتر باند ايکس شود. رادارهاي باند ايکس هم، همان رادارهاي متعارفي هستند که جت هاي جنگنده جديد براي اجتناب از شناسايي به وسيله آنها با سطح مقطع راداري کمتر (در اصطلاح همان رادارگريزي) طراحي مي شوند.
اين طور که مدير دفتر Tikhominov (طراح رادار آرايه فازي N036) مي گويد، راداري که روي آخرين پيش نمونه هواپيما نصب شد آخرين نمونه آزمايشي اين رادار بود و در نتيجه به زودي توليد نمونه هاي نهايي آن در تاسيسات ژوکوفسکي (واقع در نزديکي مسکو) آغاز خواهد شد.
تجهيزات جنگ الکترونيک هواپيما موسوم به L402 هم به دست انستيتوي «KNITTI» طراحي و به وسيله کارخانه سيگنال در استاورويول روسيه توليد مي شوند. سيستم الکترواپتيکال 101KS ساخت UOMZ، قرار است کنترل کامل وضعيت آسمان اطراف هواپيما را به صورت بصري در دست بگيرد و در عين حال تدابير متقابل را در برابر موشک هايي که به سوي هواپيما شليک شده اند، مديريت کند.
اين سيستم شامل يک حسگر فروسرخ جستجو و رهگيري (IRIST) و چهار حسگر فرابنفش اخطار مجاورت موشک مي شود که اين حسگرها محيط اطراف جنگنده را به صورت 360 درجه پوشش مي دهند. ضمنا دو حسگر فروسرخ به عنوان تدابير متقابل جهت گيري شده اند و يک سيستم تصويربرداري فروسرخ براي کمک به پرواز و فرود در ارتفاع پايين هم در جنگنده تعبيه شده است. در عين حال هواپيما در زمان ورود به خدمت خود، به يک غلاف ناوبري و هدف گيري قابل اتصال به اين سيستم مجهز خواهد شد.
فاز دوم
وقتي تي – 50 اولين بار پرواز کرد، برنامه اوليه اين بود که تا پايان سال 2016 خط توليد هواپيما به طور رسمي شروع به کار کند. با اين حال مشکلات فني و تاخيرهاي گسترده برنامه، خيلي زود کاملا روشن کرد که رساندن هواپيما به خط توليد در اين زمان بندي ممکن نيست. زمان بندي فعلي براي آغاز خط توليد، سري هواپيما، سال 2019 اعلام شده است، آن هم در صورتي که همه چيز طبق برنامه فعلي پيش برود.

آن گونه که سوخو در جريان ماکس امسال اعلام کرد، نخستين مرحله از آزمايش هاي رسمي هواپيما تقريبا به پايان رسيده است. در طول اين مرحله خصوصياتي چون ثبات و کنترل پذيري در سرعت هاي فروصوت و فراصوت در ارتفاع پايين و بالا و همچنين زواياي حمله مختلف بررسي و تاييد شده اند. مرحله اول آزمايش ها برخلاف آنچه شايد در نگاه اول به نظر برسد ابدا مرحله پيشرفته اي در مراحل آزمايش هاي هواپيما نيست. تنها نتيجه مشخص اين مرحله پذيرفتن توانايي پروازي هواپيماست. در حقيقت تنها پس از تکميل فاز دوم آزمايش ها – که شامل آزمايش سيستم هاي عملياتي و تسليحاتي است – هواپيما رسما مجوز اوليه براي ورود به خدمت خود را دريافت خواهد کرد.
تعداد کمتر
آن طور که رسما اعلام شده است، روسيه تصميم دارد تا تعداد به مراتب کمتري از آنچه از پيش اعلام شده بود، سوخو -57 سفارش دهد. اوليه زمزمه ها از احتمال کاهش سفارش نيروي هوايي روسيه براي جنگنده پک فا، دو سال پيش منتشر شد؛ زماني که وزير دفاع وقت روسيه گفت که طبق برنامه تسليحاتي ملي تدوين شده براي سال 2020، نيروي هوايي روسيه احتمالا تعداد کمتري (نسبت به پيش بيني اوليه) جنگنده سوخو -57 خواهد خريد و باقي جنگنده هاي مورد نياز خود را از ميان جنگنده هاي سوخو – 30 و 35 که به مراتب ارزان تر هستند، سفارش خواهد داد (تا آن زمان نيروي هوايي روسيه رسما 98 فروند سوخو -35 اس و 116 فروند سوخو – 30 اس ام را سفارش داده بود). به اين ترتيب بر اساس اعلام رسمي تا سال 2020 نيروي هوايي روسيه به جاي 60 فروند اوليه، تنها يک اسکاداران (يک اسکادران روسي شامل 12 جنگنده است) سوخو -57 سفارش مي دهد.
پک فاي ارتقا يافته
آن طور که سوخو به صورت تلويحي اعلام کرده است از سال 2020، سوخو -57 رسما اصلي ترين محصول صادراتي اين شرکت خواهد شد. بر اين اساس سوخو اميدوار است که بتواند گونه اي ارتقا يافته و نهايي پک فا را تا آن زمان براي صادرات آماده کند. اين گونه، به جز تغييراتي در الکترونيک پروازي، موتورهاي جديدي را هم دريافت خواهد کرد. بر اين اساس تا سال 2025 دو سوم هواپيماهاي توليدي از گونه ارتقا يافته پک فا و يک سوم مابقي از گونه اوليه اي که تا قبل از 2020 آماده ورود به خدمت مي شوند، خواهند بود. به اين ترتيب از گونه اوليه هواپيما که از موتورهاي پر دردسر 41F-AL (41F-AL خود گونه به روز شده موتورهاي قديمي 31-AL جنگنده سوخو -27 است) استفاده مي کند، شايد تنها همان 12 فروند سفارش داده شده ساخته شوند.
مابقي هواپيماهايي که پس از اين تاريخ وارد خط توليد مي شوند با موتورهايي کاملا جديد و قوي تر مجهز خواهند شد. بر مبناي اين برنامه در فاصله پنج سال بعدي، سوخو قصد دارد 150 تا 160 فروند گونه ارتقا يافته پک فا را توليد کند. اين موتورهاي جديد که فعلا «30 izdeliye» ناميده مي شوند، 30 درصد از موتورهاي قبلي سبک تر هستند و نيروي رانش بهتري هم دارند.

بخش سرد اين موتورها صاحب کمپرسوري سه مرحله اي (به جاي چهار مرحله اي کنوني) است و بخش داغ آن (هسته موتور) هم صاحب کمپرسوري پنج مرحله اي (به جاي نه مرحله اي کنوني) و توربيني يک مرحله اي خواهد بود. اين موتور تازه امسال وارد فاز آزمايش زميني شده است و هنوز راه درازي براي ورود به خدمت در پيش دارد. با اين همه سرانجام وقتي موتورها روي هواپيما سوار شوند، شاهد پرواز جنگنده اي بسيار متفاوت از سوخو -57 کنوني خواهيم بود. همه اينها يعني حتي اگر سوخو -57 تا سه سال آينده هم وارد خدمت شود، همچنان چندين سال طول خواهد کشيد تا به تمامي توانايي هاي بالقوه خود دست پيدا کند.
ارتباط هندي
به جز گونه استاندارد تک نفره سوخو -57، اين جنگنده گونه ضربتي دو سرنشينه اي هم خواهد داشت؛ گونه اي که فعلا به صورت اختصاصي با همکاري و سرمايه گذاري هند در دست توسعه قرار دارد. اين مدل برخلاف گونه اصلي با اويونيک و کامپيوتر انتخابي هند مجهز خواهد شد. به جز اين، اين هواپيما امکان حمل تسليحات مختلف هندي را هم خواهد داشت. اولين گونه اين هواپيما قرار است تا سال 2019 پرواز کند و هندي ها تصميم دارند تا 48 فروند از اين گونه را سفارش دهند. هر چند که در کنار گونه دو سرنشينه قصد دارند تا 164 فروند هم گونه تک سرنشينه بخرند. با اين حال پيش از نهايي شدن ساخت هواپيما، هندي ها خواستار اصلاحاتي گسترده و همکاري بيشتر در برنامه بودند.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۹۹۷۵۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

(ویدئو) لحظه فرود اضطراری یک هواپیما در ساحل

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی