کاوش های باستانی در محوطه فرهنگی برزند دشت مغان
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۰۹۳۴۴۲
میر روح‌الله محمدی روز سه شنبه گفت: بر اساس داده های باستان شناختی شهر برزند دارای سه گورستان در دوران اسلامی و تاکستان های وسیعی در قرون میانی اسلامی بوده است.
وی از وجود اوجاق (در زبان محلی به امامزاده و اماکن مقدس گفته می‌شود) معروف به امامزاده سید‌محمد‌بن محمد حنفیه در خارج حصار مجموعه با سردابه‌ای شش ضلعی که به آثار دوره ایلخانی شباهت دارد در یکی از گورستان‌های این شهر خبر داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او با اشاره به این که از محوطه باستانی برزند آثار ارگ آن به ابعاد 250 در 190 متر در سطح زمین قابل تشخیص است، از ایجاد 10 گمانه آزمایشی در پیرامون ارگ برزند قالاسی خبر داد.
محمدی اظهار کرد: داده های باستان شناختی حاصل از این گمانه زنی‌ها نشان می دهد که شهر باستانی برزند با احتساب بخش ارگ ، ربظ و شارستان بیش از 62 هکتار وسعت داشته است.
او تشریح کرد: بر اساس مطالعات مقدماتی بر روی داده‌های حاصل از کاوش گمانه‌های ایجاد شده در برزند قالاسی آثاری از دوران مس سنگ ، مفرغ تا قاجار شناسایی شده است.
به گزارش ایرنا از روابط عمومی میراث فرهنگی اردبیل ، وی همچنین با اشاره به استفاده شهر باستانی برزند برای تامین آب شرب مورد نیاز از کاریز و سیستم آب‌رسانی تنبوشه گفت: کاریز معروف به سوباشی به همراه کاریز دامداباجا از جمله منابع تأمین آب شهر برزند بوده است.
او افزود: شهر در راستای رودخانه برزند گسترش طولی داشته و از صدر اسلام تا قاجار از سمت جنوب به شمال بر وسعت شهر افزوده شده است.
محمدی ، شهر تاریخی برزند را یکی از شهرهای مهم دشت مغان که جغرافی نویسان بسیاری در آثار خود به آن اشاره کرده اند دانست و گفت: در متون ، برزند از اقلیم چهارم و شهری وسط معرفی شده است.
وی بیان کرد: برزند همان شهر خراب شده ای است که افشین هنگام پیکار با بابک خرمدین آن را تعمیر و پایگاه خود قرار داد و تا روزی که بابک را با حیله گرفتار کرد در این شهر ساکن بود.
به گفته سرپرست هیات گمانه‌زنی باستان شناسی محوطه فرهنگی برزند دشت مغان ، گمانه زنی باستان شناسی به منظور تعیین عرصه و حریم محوطه فرهنگی برزند با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.
شهرستان گرمی مغان در شمال اردبیل واقع شده و یادگار ایران باستان و بجای مانده از دوران کهن تیموری و اشکانی است که میراث فرهنگی نقش بسته در لابلای صفحات سرگذشتش اهمیت تاریخی این منطقه را فریاد می زند.
بر اساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل ، گرمی با ثبت بیش از 220 اثر بیشترین آثار تاریخی ثبت شده در استان را دارد.
به گفته کارشناسان ، آثار تاریخی گرمی بیشتر در درون تپه ها و قلعه های باستانی در خاک مدفون بوده و این ویژگی در پاسداری از میراث فرهنگی این منطقه در رهگذر زمان نقش مهمی ایفا کرده است.
قلعه های تاریخی آنزر ، یئل سویی و برزند در بخش انگوت ، تپه های باستانی آغامعلی در بخش مرکزی ، تپه سلاله در روستای سلاله و خرمن تپه سی در روستای شیخ لر بخش موران و شاه تپه سی که محل تاجگذاری نادر شاه افشار بوده از تاریخ پرفراز و نشیب و قابل تامل گرمی حکایت دارد.
از دیگر جاذبه های تاریخی گرمی قبور خمره ای و صندوقی شکل روی تپه های طبیعی کوچک در بخش موران است که در بین مردم به نام (دوه بوینی) یعنی گردن شتر شهرت دارد.
سیدمحمد ابراهیمی در کتاب پژوهشی در جغرافیای مغان از بررسی های ژاک مورگان باستان شناس فرانسوی در سال 1901 میلادی در گرمی خبر داده و نوشته است: این باستان شناس اشیای بدست آمده از قبور تاریخی گرمی را از 2100 تا ابتدای هزاره اول قبل از میلاد تاریخ گذاری کرده است.
به عقیده صاحبنظران یافته شدن نخستین پارچه بازمینه شطرنجی و نشان خورشید در روستای سلاله بخش موران که در موزه ملی ایران نگهداری می شود ، آثار ویران شده یک شهر در اطراف روستای شکراب در زمین های معروف به شت و قبر هایی احاطه شده از سنگ در بالای کوه صلوات از صفحات کتیبه ضخیم تاریخ گرمی است که حیرت هر بیننده ای را برمی انگیزد.
گفته می شود سنگ قبرهای تاریخی گورستان حفاظت شده روستای آلیله بخش مرکزی گرمی با نقوش هندسی دوره اسلامی مربوط به تیموریان بوده و قدمت این سنگ ها به 750 سال پیش برمی گردد.
بر اساس تحقیقات باستان شناسان، شهر گرمی در قدیم الایام یکی از مراکز عمده استقرار اشکانیان بوده و آثاری از دوره اشکانی در روستاهای رمضانلو ، دریامان و پرمهر این شهرستان کشف شده است.
خبرنگار: گیتی طالبی ** انتشار دهنده:عارف شیرزاد
6018/ 1257
منبع: جماران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۰۹۳۴۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف «گذرگاه مردگان»
باستان‌شناسان با استفاده از لیزر «لیدار» مجموعه‌ای از بقایای نادر دوران نوسنگی را کشف کردند که در زمین زراعی واقع در ایرلند پنهان شده بود. برخی باستان‌شناسان احتمال می‌دهند این سازه‌ها به مردگان اختصاص داشته و مسیری برای عزاداری دسته‌جمعی و یا انتقال مردگان به بهشت بوده باشد.
به گزارش ایسنا، بررسی با لیزر «لیدار» صدها بنای سازه‌ای ماقبل تاریخ را که قبلاً کشف نشده بودند، از جمله پنج مورد نادر را که در بخش‌هایی از زمین‌های کشاورزی در حومه ایرلند واقع شده‌اند، آشکار کرد.
«لایوساینس» درباره این کشف تازه نوشته است: باستان‌شناسان با استفاده از لیزر «لیدار» که در آن یک هواپیما از بالای سر پرواز می‌کند و یک دستگاه، ارتعاش‌های لیزری را به زمین پرتاب می‌کند، سازه‌هایی را در «ویکلو» واقع در شرق ایرلند کشف کرده‌اند. این ارتعاش‌ها به اشیاء برخورد می‌کند و سپس بازمی‌گردد و از این طریق به محققان کمک می‌کند که به نقشه توپوگرافی منطقه دست پیدا کنند.
منطقه‌ای که توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، در طول دوران نوسنگی پیشین (که از حوالی ۳۷۰۰ پیش از میلاد آغاز می‌شود) عصر برنز میانه و متأخر (۱۴۰۰ تا ۸۰۰ پیش از میلاد) مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت.
البته، بر اساس گزارشی که بیست و پنجم آوریل ۲۰۲۴ در ژورنال «آنتیکیتی» منتشر شده است، شواهدی از حضور انسان در فاصله ۲۰۰۰ ساله بین این دو دوره تاریخی که با نام دوره «نوسنگی میانه» شناخته می‌شود، تا پیش از این اکتشاف، به ندرت مشاهده شده بود.
به رغم سال‌ها فعالیت کشاورزی که به بخشی از این بقایای باستانی آسیب رسانده است، بررسی‌های «لیدار»، مدل‌های سه‌بعدی از این محوطه پر از سازه، از جمله چندین سازه تاریخی کمیاب را که در حقیقت محوطه‌های طولانی، باریک، خاکی و در عین‌حال بزرگ هستند و برای اهداف آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و با نام «کورسوس» (گونه‌ای سازه یادمانی در دوران نوسنگی) شناخته می‌شوند، آشکار کرد.
«جیمز اودریسکول» (James O'Driscoll)، باستان‌شناسی در دانشگاه «آبردین» در اسکاتلند در گفت‌وگو با «لایو ساینس» توضیح داد: «من کاوش در این محوطه را حدود ۱۰ سال پیش به عنوان بخشی از مطالعات دوره دکتری آغاز کردم و ایده اولیه این بود که این محوطه، محل بزرگترین قلعه‌تپه عصر برنز در ایرلند است. پس از تحقیقات مختلف، ما کم کم به این نتیجه رسیدیم که علاوه‌بر بقایای عصر برنز، تعداد زیادی بقایای نوسنگی نیز در آن وجود دارد. در حوالی سال ۲۰۱۴، فردی به طور اتفاقی یکی از این سازه‌های یادبود «کورسوس» را کشف کرد و به دنبال آن، تحقیقات به کمک «لیدار» انجام شد.»
این باستان‌شناس گفت: «تحقیقات با لیزر لیدار به کشف چهار مورد دیگر از «کورسوس»ها منجر شد. به همین دلیل است که این یک کشف بسیار مهم به شمار می‌آید؛ چرا که ما انتظار آن را نداشیم، به این دلیل که سازه‌های یادبود «کورسوس» به صورت گروهی در ایرلند وجود ندارد. شاید حدود ۱۰ مورد در بریتانیا وجود داشته باشد، اما در ایرلند فقط حدود ۲۰ مورد، آن هم به صورت انفرادی شناسایی شده بود.»
با اینکه طول بیشتر این پنج سازه به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر می‌رسد، اما بزرگترین آن‌ها ۴۰۰ متر طول دارد.
همچنین با در نظر گرفتن این نکته که مردم، این سازه‌ها را در دوره پیش از اختراع بولدوزر خلق کرده‌اند، ساخت چنین سازه‌های یادبودی بسیار قابل توجه است.
به گفته «اودریسکول»، با توجه به اینکه این سازه‌ها در دوران نوسنگی ساخته شده‌اند، در آن زمان هیچ ابزار فلزی وجود نداشت و مردم مجبور بودند از ابزارهای چوبی استفاده کنند.
باستان‌شناسان معتقدند این سازه‌ها ممکن است برای اهداف مختلفی از جمله موارد مربوط به ارتباط با «رویدادهای بزرگ خورشیدی»، کشاورزی و «گذرگاه‌هایی برای مردگان» ساخته شده باشند. برای مثال، چهار مورد از این سازه‌های باستانی به سمت «طلوع خورشید در انقلاب تابستانی» ساخته شده‌اند.
«اودریسکول» با اشاره به اینکه این بناهای تاریخی احتمالاً به مردگان اختصاص داده شده بودند، بیان کرد: «با اینکه ما دقیقا از آیین‌هایی که در آنجا برگزار شده است اطلاعی نداریم، اما شواهد نشان می‌دهد این سازه‌ها ممکن است به عنوان مسیرهای دسته‌جمعی برای عزاداری یا مسیری برای انتقال مردگان به بهشت مورد استفاده قرار گرفته باشند.»
این کارشناس افزود: «این بناهای تاریخی به ما کمک می‌کنند تا شیوه زندگی این مردمان نوسنگی را که نسل اول کشاورزان بودند، درک کنیم.»
انتهای پیام
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور