اقتباس ادبی در سینمای ایران
تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۱۸۸۱۵۶
تهران- ایرنا- سینما و ادبیات دارای رابطه ای در هم تنیده هستند، بر این اساس اقتباس از آثار ادبی در سینما یکی از گونه های پرطرفدار در عرصه هنر هفتم است. در سینمای ایران نیز تک آثاری اقتباسی خوش درخشیده اند اما این گونه هنوز راه درازی را پیش رو دارد و نیازمند تجربه های بیشتر است.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، پایه برجسته هر فیلم مربوط به قصه ای است که روایت می کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در برخی جشنواره های مطرح سینمایی از فیلمنامه های اقتباسی نیز تقدیر می شود، این مساله گویای اهمیت این گونه سینمایی است.
اقتباس های سینمایی از آثار ادبی شامل اقتباس آزاد( برداشت آزاد)، اقتباس وفادار به متن و اقتباس لفظ به لفظ است. در اقتباس آزاد نویسنده فیلمنامه اقتباسی یـک ایـده، موقعیت یا یک شخصیت را از منبع ادبی گرفته و آن را به گونه ای مستقل و در روایتی بدیع همراه با فضا، مکان، زمـان و شخصیت های جدید و در کشاکش روابطی تازه می پروراند.
در اقتباس وفادار به متن، نویسنده فیلمنامه اقتباسی تلاش می کند با حفظ روح اثر اصلی، تا حد ممکن، منبع ادبی را در قالب سینما بازآفرینی کند. اقتباس های لفظ به لفظ نیز بیشـتر منحصـر بـه اقتبـاس از نمایشـنامه هـا و داسـتان هـای کوتـاه هسـتند که سازندگان آنها، تمایل شدیدی به حفـظ همـه کلیـات و جزئیـات اثـر ادبـی در فـیلم خـود دارنـد.
نکته مهم در اقتباس ادبی از آثار خارجی این است که اگر نتوان آن ها را به درستی ایرانیزه کرد، نباید انتظار موفقیتی از چنین فیلم هایی داشت. زیرا تا زمانی که زبانِ اثر پرداخت مناسبی نشود امکان همذات پنداری مخاطبان امری بعید می نماید.
آثار ادبی ، مبتنی بر زمینه و بافت اجتماعی هستند و بر این اساس به ویژه اقتباس نعل به نعل یا لفظ به لفظ از آثار خارجی نمی تواند در اعتلای سینمای نقش سازنده ای را ایفا کند. بر این اساس تفاوت های فرهنگی در سبک زندگی و جهان زیست باید در اقتباس ها مورد توجه قرار گیرد. در نظر گرفتن روح زمانه و ذائقه تماشاگران در استقبال از اقتباس های سینمایی نقش برجسته ای دارد. تجربه ثابت کرده که فیلم هایی از آثار خوب ادبی اقتباس شده اند اما نتوانسته اند مخاطبان را جذب کنند.
اقتباس ادبی در سینمای ایران را می توان در برهه های مختلف مشاهده کرد. بخشی از این اقتباس برگرفته از آثار نویسندگان ایرانی و دسته ای دیگر رمان های خارجی است. هر چند گونه اقتباسی در سینمای ایران را می توان در دوره های مختلف مشاهده کرد اما کمتر آثاری را می توان به عنوان آثاری موفق در این زمینه برشمرد.
در میان نویسندگان ایرانی می توان به «هوشنگ مرادی کرمانی» اشاره کرد که بیشتر کتاب هایش تبدیل به فیلم شده اند. آثار این نویسنده توانمند، تاثیر بسیار چشمگیری بر سینمای ایران گذاشته و کمتر نویسنده ایرانی را می توان سراغ گرفت که تا این اندازه در رسانه های تصویری و مخاطبان آن مطرح شود.
تاکنون آثار مختلفی در قالب فیلم و سریال از کتاب های مرادی کرمانی وام گرفته اند. برای نمونه می توان به قصه‌های مجید (14 داستان)، 11 فیلم تلویزیونی و سه فیلم سینمایی به کارگردان «کیومرث پوراحمد»، خمره فیلمی به کارگردانی «ابراهیم فروزش»، چکمه فیلمی به کارگردانی «محمدعلی طالبی»، مهمان مامان فیلمی به کارگردانی «داریوش مهرجویی» و مثل ماه شب چهارده در قالب سریال تلویزیونی و یک فیلم سینمایی به کارگردانی «محمد علی طالبی» اشاره کرد.
در میان کارگردانان ایرانی نیز می توان از «داریوش مهرجویی» نام برد که نزدیک به نیمی از فیلم‌های خود را بر اساس اقتباس از آثار ادبی ساخته است. در این زمینه فیلمنامه های فیلم های «گاو» متاثر از کتاب «عزاداران بیل، ساعدی»، «آقای هالو» متاثر از کتاب «آقای هالو،علی نصیریان»، «دایره مینا» متاثر از کتاب «غلامحسین ساعدی»، «درخت گلابی» متاثر از داستان «درخت گلابی» اثر «گلی ترقی» و میهمان مامان متاثر از داستان «مهمان مامان» از «هوشنگ مرادی کرمانی» نوشته شده اند. همچنین چند فیلم وی اقتباس آزادی از آثار خارجی هستند از جمله فیلم های «بانو» متاثر از کتاب «ویریدیانا نوشته «بونوئل»، «سارا» متاثر از کتاب «خانه عروسک» اثر ایبسن و فیلم «پری» نیز متاثر از «فرانی و زویی، سالینجر» ساخته شده اند.
البته از نویسندگان و کارگردانان دیگری نیز می توان نام برد که با تک آثاری اقتباسی توانسته اند موفق باشند اما این امر چندان فراگیر نبوده است. بنابر این سینمای ایران برای استفاده بهتر از اقتباس ادبی هنوز راه درازی را پیش رو دارد و نیازمند تجربه های بیشتر است.
پژوهشم**458**1601**خبرنگار: محمد ستاری**انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش،کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۱۸۸۱۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس سازمان سینمایی: تشکیل شورای فیلم اولی‌ها موجب ایجاد امید در میان نسل جوان شد
به گزارش قدس آنلاین به نقل از اداره کل روابط عمومی سازمان سینمایی، محمدخزاعی رئیس سازمان سینمایی در بازدید از بنیاد سینمایی فارابی و شورای فیلم اولی ها با تقدیر از زحمات و تلاشهای بی وقفه اعضای شورای تایید صلاحیت فیلم سازان اول گفت ؛ امید بسیاری از جوانان و علاقمندان به فیلمسازی و سینما به همین شوراست و طبق گزارش هایی که از طرق مختلف به سازمان رسیده است این شورا با دقت و پویایی ، عملکردی شفاف و قابل دفاع را از خود به جا گذاشته و چهره های مستعد ، توانمند ، قابل اعتنا و آینده دار را به سینمای ایران معرفی کرده است .
رئیس سازمان سینمایی با اشاره به متقاضیان زیاد از اقصی نقاط کشور برای حضور در جمع حرفه ای فیلمسازان با توصیه ی اکید به اعضای شورای تایید صلاحیت فیلم سازان اول عنوان کرد ؛ آنچه اکنون در حال رخ دادن است تزریق نیروی جوان ، تازه نفس و با انگیزه به عرصه ی سینمای کشور است که سالیان طولانی در این بخش کمتر مورد توجه قرار گرفته اند بنده معتقدم سینماگران حرفه ای هم از این برنامه و راهبرد سازمان سینمایی استقبال می کنند و چنانچه هر کس با نگاه منصفانه به این مسیر نگاه کند قطعا نتیجه ی حاصله را تحسین خواهد کرد . شاهد ادعای بنده کارگردانان جدیدی ست که از همین شورا تاییدیه گرفته و وارد عرصه ی حرفه ای شده اند و در جشنواره های دو دوره ی گذشته جوایز مهمی کسب کرده اند. در کنار جوانان با استعداد و متعهد و آینده دار برای سینمای ملی کشورمان نباید از تجربه و تخصص پیشکسوتان غافل شویم ،سینمای ملی و اسلامی ایران برای توسعه در حوزه های مختلف ملی و بین المللی باید از همه ظرفیت های کشور بهره مند شود.
خزاعی در ادامه گفت:امسال برای حمایت از ده فیلم اولی البته فیلم های ارزان قیمت مبلغی را در بودجه فارابی مصوب کرده‌ایم که به صورت جدی تر حمایت از جریان نسل نو آغاز شود.
خزاعی در ادامه افزود: من به آینده و افتخارات بزرگ این نسل متفکر و متخصص و متعهد امیدوارم نسلی که درک بالایی از زبان تصویر دارد و شناخت خوب از مسائل کشور و از دغدغه های ملی دارد و تلاش خواهد کرد که افتخارات این کشور را در عرصه های داخلی و خارجی به تصویر کشد.
سینمای ایران به متفکرین جدید و اندیشه های نو و بدیع با دغدغه های ملی و دینی احتیاج دارد، فیلمسازانی که تفکر را درآثار شبه روشنفکری و جشنواره زده نمی داند و ارتباط با مخاطب نیز در دغدغه های آنها مشاهده می شود. راه اندازی و بررسی مجوزهای کارگردان اولی در حوزه تخصصی بدور از جریان سرمایه داری که قبلا بر این حوزه احاطه داشت و تعیین کننده بود.
در پایان خزاعی ضمن تشکر از شورا و مدیر عامل فارابی آقای زین العابدین خواست یک مراسم ویژه جهت معرفی به تهیه کننده ها و سرمایه گذاران و نهادهای تولید کننده برگزار گردد در این جلسه درباره پرونده یکی از متقاضیان به صورت نمونه بحث و بررسی شد و رئیس سازمان در جریان چگونگی ارزیابی ها و تصمیم گیری اعضای شورا قرار گرفت . این جلسه با حضور اعضای شورای تایید صلاحیت فیلم اولی ها ، مجید زین العابدین ، رسول صدرعاملی ، حبیب ایل بیگی ، محمدرضاعرب ، مجید اسماعیلی ، مهدی آذرپندار ، امیربوالی و روح الله سهرابی برگزار گردید . مسئولیت دبیری این شورا را فرزاد اژدری بر عهده دارد.
امیدواری ژینولا به کامبک پاری سن ژرمن مقابل دورتموند: آنها از نظر جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی آماده هستند