بایسته‌های روش‌شناختی تولید نظریه اجتماعی از نظرگاه اسلامی

حجت الاسلام یوسف زاده در کمیسیون جامعه‌شناسی چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، به بررسی بایسته های روش‌شناختی تولید نظریه در عرصه های جدید اجتماعی از منظر اسلامی پرداخت.

به گزارش خبرگزاری مهر، کمیسیون جامعه شناسی چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی روز گذشته دوم آبان ماه در مرکز همایشهای بین المللی صدا و سیما برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رئیس این کمیسیون دکتر سیدسعید زاهدزاهدانی و اعضای آن حجت الاسلام دکتر حسن یوسف زاده، حجت الاسلام دکتر حسین بستان بودند.

در بخشی از این نشست، حجت الاسلام دکتر حسن یوسف زاده که یکی از اعضای کمیسیون جامعه شناسی نیز بود به بررسی بایسته های روش شناختی تولید نظریه در عرصه های جدید اجتماعی از منظر اسلامی پرداخت.

یوسف زاده در بیان مسأله پژوهش خود گفت: پیشرفتهای علمی که با دقت ریاضی در اروپا حاصل شد جرأتی به سایر متفکران داد تا سراغ رشته های دیگر بروند و سعی کنند همین راه و روش که در علوم طبیعی منجر به توفیق شده بود را در رشته های دیگر نیز اجرایی کنند که در علوم انسانی نیز ترویج پیدا کرد و اوج این خوش بینی و تحول در دایره المعارف فرانسه منعکس شده است. خلاصه مطلب این است که  تبارشناسی علوم انسانی را باید از هنگامی جستجو کرد که جامیامباتیستاویکو صاحب کتاب مبانی نظری غرب مدرن، منطق پیشرفت بشر را بر چرخش سه دوره ای (دوره الهی، دوره قهرمانان و دوره انسان‌ها) استوار ساخت. همچنین ژاک تورگوی فرانسوی در مقاله مروری فلسفی بر پیشرفت های متوالی ذهن بشر بر اهمیت تحول در ذهن بشر تأکید کرد.

وی ادامه داد: با تدقیق و تحقیق در نظریه های فلسفی در این زمینه روشن می شود که علوم انسانی با این تبار مشخص نه صرفا معدود نظریاتی درباره انسان و جامعه که مکتب کلامی تمام عیار است که از متن جهان بینی پس از رنسانس سر بر آورده و در نقش پیشران «توسعه» پروژه مشروعیت بخشی به حرکت غرب به سوی اومانیسم، لیبرالیسم و سکولاریسم را هدایت می کند که امروزه پیشرفت و سبک زندگی غربی به مثابه نمادی برای حمل جهان بینی غرب تبدیل شده اند.

یوسف زاده ابراز کرد: به تعبیر دیگر، تحقیقات و اکتشافات علمی باعث شد تا شکل و شیوه ای جدید از زندگی در برابر بشریت قرار گیرد، اما برای تبلیغ این نوع زندگی تنها از سخن و کلام استفاده نشد بلکه غرب با تولید علوم انسانی کاربردیتوانست تعلیم و تربیت جامعه را سامان دهی کنند و «انگیزش» پرورش و گزین اجتماعی را در دست بگیرد. یعنی همانگونه که برای توسعه اقتصاد کشورها، زیرساخت های فیزیکی اعم از جاده ها، بندرها و..احداث می شود، نرم افزارهای آموزشی و پرورشی متناسب با سخت افزارها و فناوری های جدید نیز طراحی گشت.

وی در خصوص روش شناسی پژوهش گفت: از دانشمندان غربی دست کم می توان به دنیس گولت اشاره کرد که ناظر به اخلاق توسعه، سه سطح طولی و مترتب بر هم را مطرح می کند که عبارت اند از تفکرات و تاملات فلسفی، مطالعات اجتماعی، حوزه عمل و مواجهه عملیاتی با واقعیت موجود. دس گاسپر هم سطوح سه گانه حسی سازی، نظام مندسازی و انطباق را پیشنهاد می کند و معتقد است هر سطح به نوبه خود نقش مهم و برجسته ایفا می کند. در عین حال به نظر می رسد جالب ترین مدل در این زمینه ساندرز با عنوان «پیاز فرآیند پژوهش» ارائه کرده است. این مدل در حقیقت، فرآیندهای انجام پژوهش را نشان می دهد. براساس این مدل یک پژوهش از لایه های مختلفی تشکیل می شود که در آن هر لایه متأثر از لایه بالاتر است. این لایه ها عبارت اند از :۱) لایه فلسفه های پژوهش ۲) لایه رویکردهای پژوهش۳) لایه راهبردهای پژوهشی ۴) انتخاب روش های پژوهش ۵) لایه افق زمانی پژوهش ۶) لایه شیوه ها و رویه های جمع آوری داده ها.

یوسف زاده در بخش دیگری از سخنان خود گفت: آیت الله مصباح در اشاره به جایگاه فلسفه دین نسبت به مسایل کاربردی معتقد است مسایل کاربردی منطقا متوقف بر مسایل بنیادی است. مسائل بنیادی در علوم انسانی حکم ریشه را دارند اگر این ریشه ها در جای خودش مستحکم شده باشند شاخ و برگهایی که از آنها می‌رویند نتیجه خوبی خواهد داد، اما اگر این ریشه‌ها فاسد باشد یا غذایی که از راه ریشه ها به گیاه می رسد مواد سمی باشد آثار نامطلوبی در شاخ و برگها و نهایتا در میوه ها خواهد داشت.

این محقق بیان کرد: اندیشمندان اسلامی اگرچه آرای خود را به صراحت به شکل مدل های ملموس در نیاورده اند لکن بازخوانی آنها به شکل مدل های غیر مصرح مقدور و میسر است. یه عنوان مثال پارسانیا در بررسی لایه های جهان اجتماعی معتقد است هنجارها و ارزشها پدیده هایی هستند که در لایه هایی عمیق تر از کنش های اجتماعی افراد قرار می گیرند. عمیق ترین لایه های اجتماعی عقاید کلانی هستند که بر آرمان ها و ارزش های اجتماعی و بر نماد ها و کنش های انسانی تاثیر می گذارند. باور و اعتقادی که انسان نسبت به اصل جهان و جایگاه خود در آن دارد و تفسیری که از زندگی و مرگ خود ارئه می دهد از عمیق ترین پدیده های اجتماعی هستند.

وی در ادامه تصریح کرد: علامه محمد تقی جعفری به عنوان فیلسوف حیات و انسان شناس جان آشنا به هفت ابزار و منبع معرفتی (علم، فلسفه، شهود، اخلاق، حکمت، عرفان و مذهب) برای فهم جهان برای بشر معرفی می کند. که از طریق هر کدام از آنها باید تلاش کند چهار مرحله مهم را طی کند: شناخت، دریافت، گردیدن و گرداندن. به عنوان مثال انسان باید هستی را بشناسد و آن را درونی کند. بخشی از آن گردد و دیگران را در این امر با خود همراه کند. منابع معرفتی هفت گانه به علاوه چهار مرحله، تلفیق مبانی معرفت شناختی، جهان شناختی، انسان شناسی و جامعه شناسی است. یوسف زاده در پایان با اشاره به اصل گردیدن و گرداندن در مفاهیم معرفتی انسانی گفت: انسان از طریق منابع معرفتی که در اختیار دارد تلاش می کند جهان و معادلات و خود را بفهمد. شناخت خود را در فهم و رفتار خود جای دهد و در معیت دیگران مسیر تکامل و سعادت را طی کند. انسان موجودی است که بدون همراه شدن با دیگران و همراه کردن آنها با خود نمی تواند به حیات معقول دست پیدا کند.

یوسف زاده تأکید کرد: گردیدن تکاملی انسان بدون شناخت و دریافت وحدت خود با دیگران امکان پذیر نیست به عبارت دیگر«من» در مسیر تکاملی خود با دیگر «من‌ها» هماهنگی دارد و گردیدن «من» بدون گرداندن دیگر «من‌ها» ممکن نیست. انسانی که در مسیر تکامل قرار می گیرد نمی تواند نسبت به سرنوشت دیگران بی توجه و بی تفاوت باشد. درد، رنج و عقب ماندن دیگران از مسیر تکامل برای انسان رشد یافته زجرآور است و وی سعی می کند تا دیگران را به رشد و کمال برساند. خلاصه هیچ گاه گردیدن انسان بدون تکاپو در راه گرداندن دیگران امکان پذیر نیست.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۷۷۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هر نوع حجابی برای دشمن یک پرچم ایران شده است

به گزارش خبرنگار مهر، سردار احمدرضا رادان عصر دوشنبه در جمع تجمع مردم اهواز که در راستای حمایت از طرح «نور» فراجا برگزار شد، ضمن تاکید بر اینکه دشمن به این حقیقت پی برده که نمی‌تواند در جنگ سخت کشور ایران را شکست دهد و به جنگ نرم و شناختی روی آورده است، اظهار کرد: مردم که از طرح «نور» و ولایت و به طور کلی از دین و اسلام حمایت می‌کنند، بدانند که دشمن بعد از دفاع مقدس به این نتیجه رسید که جنگ‌های شناختی و نرم را به میدان آوردند.

فرمانده کل انتظامی کشور با اعلام اینکه جنگ شناختی آن جنگی است که تو دشمن را نمی‌بینی و صدایی نمی‌شنوی اما خیابان‌ها و خانه‌ها توسط دشمن تسخیر می‌شود، اضافه کرد: دشمن دو بالی را که مردم ما در ورطه همت خود گذاشته بود، هدف گرفته که یکی همت مردم و دیگری ایران اسلامی است تا از این طریق نقشه‌های خود را عملی کند.

وی در ادامه موضوع بی‌حجابی و ترویج آن را از زمان رضا خان دانست و بیان کرد: زمانی که رضاخان به دستور والیان خودش یعنی امپریالیست آمریکا و انگلیس تلاش داشت تا حجاب را از سر مردم بردارد، در حال مبارزه با غیرت و دین مردم و در معنای کلی یعنی کانون خانواده بود.

سردار رادان با یادآوری اینکه «خانواده» در کشورهای اروپایی و آمریکایی معنا ندارد، تاکید کرد: ملت ایران به ویژه مردم خوزستان مطمئن باشند که دشمن دین و کانون خانواده را هدف گرفته است چرا که ما به خانواده، مکتب و دین، غیرت و آبرو، حجاب و عفاف وفادار هستیم و وفادار می‌مانیم؛ بنابراین دشمن از سویی می‌خواهد حیا و عفت را از زنان و دختران ما بگیرد و از سوی دیگر غیرت را از مردان ما بگیرد.

فرمانده کل انتظامی کشور با طرح این سوال که «چگونه غیرت گرفته می‌شود؟» گفت: وقتی که چشم‌ها عادت به بی حیایی کند و به بی حیایی «نه» نگوید و بی حیایی را به عنوان یک پدیده بپذیرد، آن موقع دروازه‌های دفاعی ما خود به خود به سمت دشمن باز می‌شود که این امر آغازی برای نابودی ایران است.

وی از وجود ۲۴ استراتژیک دشمن برای نابودی ایران از جمله در زمینه بی‌حجابی خبر داد و افزود: طبق اعلام یک افسر خارجی که می‌گوید «دختران بدحجاب سربازان خوب ما در جامعه هستند» یعنی دشمن می‌خواهد از غفلت دختران ما استفاده کند تا آنها را سرباز خود قلمداد و بتواند جنگ شناختی را تکمیل کند.

سردار رادان حجاب و عفاف را به منزله پرچم مقدس ایران اسلامی قلمداد کرد و گفت: حجاب اکنون فقط برای چادر نیست بلکه هر حجابی هر روسری هر مقنعه و هر چادری برای دشمن یک پرچم شده و سعی دارد که اینها را برانداز کند، پرچم حجاب تا زمانی که بالا باشد شهدا و خانواده شهدا سرافراز هستند.

فرمانده کل انتظامی کشور ضمن تقدیر و تشکر از آحاد مردم در راستای حمایت از طرح «نور» تاکید کرد: زنان و مردان، دختران و پسران، خانواده شهدا بدانند که استراتژی دشمن در جنگ نرم به هم خورده و کم کم در حال از بین رفتن است چرا که مردم یک بار دیگر به صحنه آمده‌اند و حمایت خود را از ایران اعلام کردند.

وی در ادامه خواستار حضور میدانی مردم در جنگ‌های شناختی و نرم دشمنان علیه ایران شد و گفت: از مردم ایران اسلامی به ویژه مردم خوزستان درخواست می‌کنم که همچنان در صحنه بمانند و سربازان خودتان را حمایت کنند چرا که با حمایت مردم و دعای خانواده شهدا، علما و… ما همچنان در این میدان نبرد خواهیم ماند و دشمنان را شکست خواهیم داد.

کد خبر 6098605