اس آر-71 بلک برد؛ هواپيمايي که شوروي روياي آن را داشت
تاریخ انتشار: ۶ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۸۷۱۹۹
خبرگزاري آريا - وب سايت گجت نيوز - رضا موسوي: بدون شک همگي هواپيماي اس آر-71 بلک برد (SR-71 Blackbird: به معني پرنده سياه) را ميشناسيم.
حتي آنان که اسمش را نميدانند نيز به لطف ظاهر خاص اين هواپيما با آن آشنايي دارند.
اس آر-71 بلک برد در سمت چپ و A-12 آکسکارت در سمت راست
اس آر-71 بلک برد (SR-71 Blackbird: به معني پرنده سياه) يک هواپيماي شناسايي راهبردي ساخت کمپاني هوافضا، امنيتي و دفاعي آمريکايي لاکهيد (Lockheed) است که بر اساس ديگر هواپيماي مشابه ساخت لاکهيد، يعني A-12 طراحي شده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کار طراحي بلک برد در اوايل دهه 1960 آغاز شد و اين هواپيما اولين پرواز خود را در سال 1964 انجام داد. اس آر-71 در سال 1966 وارد خدمت شد و تا سال 1998 در نيروي هوايي آمريکا و تا سال 1999 در ناسا مشغول به خدمت بود. اين هواپيما 32.73 متر درازا و 5.63 ارتفاع داشت و دهانه بال آن (فاصله بين دو سر بالها از يکديگر) نيز 16.94 متر بود. خود هواپيماي بلک برد 30600 کيلوگرم (30.6 تن) وزن داشت؛ وزن آن در حالت بارگذاري شده به 69 هزار کيلوگرم (69 تن) ميرسيد و بيشينه وزن آن هنگام برخاستن نيز 78 هزار کيلوگرم (78 تن) بود.
کلي جانسون
ناگفته نماند طراح اين هواپيما، کسي نبود جز مهندس هوانوردي آمريکايي، کلي جانسون (Kelly Johnson) که از بزرگان دنياي هوانوردي به شمار ميرود. در آن زمان آقاي جانسون عضوي از تيم اسکانک ورکس لاکهيد بود. اسکانک ورکس زيرشاخهاي از لاکهيد (امروزه لاکهيد مارتين: Lockheed Martin) است که وظيفه آن توسعه پروژههاي بسيار پيشرفته و کار روي طرحهاي پيچيده است. کلي جانسون به همراه ديگر مهندس هوانوردي آمريکايي بن ريچ (Ben Rich) بخش اسکانک ورکس را پايهگذاري کرده و هدايت و مديريت آن را بر عهده داشتند.
عکسي از زمين که توسط خلبان اس آر-71 از دورن کابين هنگام پرواز در ارتفاع بيش از 25 هزار متري از سطح زمين با دوربين عکاسي عادي گرفته شده است.
همانگونه که در نوشتارهاي پيشين درباره جانشين اس آر-71 نيز گفته شد، بلک برد با پرواز پيوسته و طولاني مدت در ارتفاع 26 هزار متري از سطح زمين، رکورد مطلق و همچنان پابرجاي بلندترين پرواز پيوسته در تاريخ را از آن خود کرد. اين هواپيما همچنين در يکي از ماموريتهاي خود بر فراز ليبي براي فرار از موشکهاي پدافند هوايي با سرعت بيش از 3.5 ماخ پرواز کرد و از اين رو رکورددار سريعترين هواپيما سرنشيندار عملياتي تاريخ است. بيشينه سرعت پرواز پيوسته اين هواپيما در طول عمليات به طور عادي بيش از 3 ماخ بود؛ سرعتي که همچنان هيچ هواپيمايي نميتواند با آن به طور پيوسته پرواز کند. البته ناگفته نماند اس آر-71 ميتوانست بيش از 90 دقيق با اين سرعت پرواز کند.
اس آر-71 يک هواپيماي شناسايي راهبردي براي ماموريتهاي ISR (اطلاعاتي، جاسوسي، ديدهباني و شناسايي) بود و در طول عمر خدمتي خود تا عمق خاک شوروي نيز پيش رفت! اين هواپيما براي يک ماموريت شناسايي دست به پرواز بر فراز منطقه ساري شاگان در قزاقستان زد که يک ميدان آزمايشي متعلق به ارتش شوروي براي آزمايش موشکهاي پدافندي خود بود. در آن جريان موشکهاي پدافند هوايي نيز به سمت اس آر-71 شليک شد، اما هواپيما سرعت بسيار بالايي داشت و موشکها از رسيدن به آن ناتوان بودند. به طور کلي در طول عمر خدمتي اس آر-71، بيش از 4 هزار موشک از سوي بلوک شرق به سوي آن شليک شد، اما هيچ يک از آنها نتوانستند به اين هواپيما برسند.
همانطور که ديديم اين هواپيما داراي سرعت بسيار بالايي است، پس بدنه آن بايد طوري باشد که هنگام پرواز با اين سرعت، گرم نشده و استحکام کافي را داشته باشد. زيرا در اين سرعت بالا، فشار وارده به بدنه و گرماي توليدي هنگام پرواز که به سبب برخورد مولکولهاي هوا به بدنه هواپيما ايجاد ميشود، بسيار بالاست. بدنه اس آر-71 هنگام پرواز با سرعت بالا تا بيش از 260 درجه سانتيگراد نيز گرم ميشد، به همين دليل 85 درصد از سازه بدنه اين هواپيما از تيتانيوم ساخته شده بود. بخشي از ساختار داخلي نيز از تيتانيوم ساخته ميشد.
اما آمريکا منابع تيتانيوم لازم را در اختيار نداشت. پس براي حل اين مشکل، سيا تصميم ميگيرد تا تيتانيوم مورد نياز لاکهيد را از اتحاد جماهير شوروي خريداري کند. در آن زمان شوروي بزرگترين دارنده و صادر کننده تيتانيوم بود. براي اين کار، سيا چند شرکت سوري و دروغين تاسيس ميکند و به واسطه آنها، تيتانيوم مورد نياز لاکهيد را از شوروي خريداري ميکند. شوروي نيز بدون آنکه خود خبر داشته باشد، به دشمن خود کمک کرد تا هواپيمايي بسياز که براي جاسوسي عليه شوروي به کار رفت. با اين حال برخي منابع نيز مدعي هستند تنها 20 درصد تيتانيوم خريداري شده از شوروي که داراي کيفيت لازم براي استفاده در ساخت چنين هواپيمايي بود، در اس آر-71 به کار رفت.
اس آر-71 اولين هواپيماي عملياتيدر تاريخ بود که در طراحي آن، اصول پنهانکاري و رادارگريزي، مشابه تعريف امروزي پنهانکاري، در نظر گرفته شده بود. در ساخت بدنه اين هوپيما از مواد جذب کننده امواج رادار (RAM) نيز استفاده شده بود تا سطح مقطع راداري و بازتاب راداري اين هواپيماي جاسوسي کاهش يابد. اين امر سبب ميشود هواپيما بسيار ديرتر کشف شود و يا حتي کشف نشود. ساختار هندسي و شکل هواپيما نيز به گونهاي بود که ضمن داشتن بالاترين کارايي پروازي، کمترين سطح مقطع راداري ممکن را ايجاد کند. البته با توجه به استانداردها و تعريفهاي امروزي، اس آر-71 ديگر يک هواپيماي رادارگريز محسوب نميشود.
اما جالب است که حتي به سوخت اين هواپيما نوعي مکمل پايه سزيومي اضافه ميشد تا بدين ترتيب گازهاي خروجي از موتور کمترين اخلال ممکن در ذرات هوا را ايجاد کنند؛ زيرا رادارها قادر به کشف اين اخلال هوايي بودند. رنگ سياه بدنه نيز سبب ميشد گرماي بدنه هواپيما پخش نشود و بدين ترتيب از کشف هواپيما توسط سنسورهاي فروسرخ جلوگيري ميکرد. شيشه اتاقک خلبان نيز از سنگ کواترز خالص ساخته شده بود تا مقاومت بالايي داشته باشد، زيرا بخش خارجي آن هنگام پرواز با سرعت بالا، تا بيش از 310 درجه سانتيگراد گرم ميشد.
بخشي از سيستم جنگ الکترونيک اس آر-71
اين هواپيما همچنين به يک سيستم جنگ الکترونيک (جنگال) و اخلالگر بسيار قوي و موثر بود که در کار رادارها و سيستمهاي هدفگيري و هدايتي اختلال ايجاد ميکرد. سيستم جنگ الکترونيک بلک برد سبب ميشد رادارهاي دشمن حتي در صورت ديدن اس آر-71، قادر به کشف فاصله و مسير پرواز آن نباشند.
اس آر-71 و خدمهاش با لباسهاي مخصوص پرواز
البته عامل اصلي پنهانکاري و بقاپذيري بالاي اين هواپيما در برابر دشمن، سرعت و ارتفاع پروازي بالايش بود. دو سرنشين اين هواپيما هنگام ماموريت، به دليل سرعت و ارتفاع پروازي بالا، براي حفظ فشار و جلوگيري از بيهوش شدن، ناچار به پوشيدن لباس حفظ فشار مشابه لباس فضانوردي بودند. جالب است بدانيد خلبانان اس آر-71 از بين افراد 25 تا 40 ساله انتخاب ميشد. شرايط جسماني عالي، بهره هوشي بالا، پايداري عاطفي و احساسي و متاهل بودن از ديگر شرطهاي انتخاب خلبان براي اين پرنده سياه بود.
براي درک بهتر ضرورت شرايط بالا ميتوان ماموريت سرهنگ جيمز شلتون جونيور (James Shelton Jr)، از خلبانان اس آر-71 را مثال زد. وي در تاريخ اکتبر سال 1973 ميلادي، اواخر جنگ يوم کپور بين اعراب و اسرائيل، در يک ماموريت 11.5 ساعته در آسمان مصر پرواز کرد و به عکس برداري از موقعيت نيروهاي اسرائيلي پرداخت که در پي آن مشخص شد نيروهاي اسرائيلي از ناحيه توافق شده بين طرفين جنگ پيشروي کرده و خاک مصر را به اشغال خود در آورده بودند که با فشار آمريکا، اسرائيل عقب نشيني کرد. در اين ماموريت ايستگاههاي راداري و پدافندي مصر و همچنين جنگنده رهگيرهاي مصري سعي در رهگيري اس آر-71 داشتند، اما هيچ کدام موفق نشدند به آن برسند. بدون شک فقط افرادي با توان جسمي و ذهني بالا قادر به انجام چنين ماموريت طولاني، آن هم با آن سرعت و ارتفاع پروازي بالا و همچنين آن مقدار استرس ماموريتي هستند.
نمونه آموزشي اس آر-71 که براي آموزش خلبانان به کار ميرفت
اس آر-71 آنقدر سريع پرواز ميکرد که سيستم هدايتي موشک نميتوانست پارامترهاي لازم براي رسيدن و برخورد به هواپيما را محاسبه کند، در نتيجه خطا ميرفت. سرعت بالا همچنين به آن کمک ميکرد تا به سرعت از برد موشک دشمن خارج شود، زيرا موشک در مقايسه با هواپيما سوخت بسيار کمتري دارد و پيوستگي پرواز آن بسيار کمتر است.
ويکتور بلنکو
اس آر-71 ميتوانست با سرعتي بيش از 3.5 ماخ در ارتفاع 27 کيلومتري پرواز کند. به گفته برخي منابع بلک برد قادر به رسيدن به ارتفاع 37 کيلومتري و بالاتر نيز بود. در اين ارتفاع هوا به شدت رقيق است و به همين دليل موشکهاي پدافند هوايي شوروي فاقد توان مانور کافي براي رسيدن به اس آر-71 بودند. علاوه بر موشکها، جنگندههاي شوروي نيز فاقد توان لازم براي رسيدن به آن بودند. سريعترين رهگيرهاي شوروي ميگ-25 و ميگ-31 بودند (و هستند) که هيچ يک سرعت لازم براي رسيدن به بلک برد را ندارند.
ويکتور بلنکو، خلبان نيروي هوايي شوروي که در سال 1976 با يک فروند ميگ-25 به ژاپن فرار کرد و به غرب پناهنده شد، در کتاب خود به نام «خلبان ميگ» مينويسد: «هواپيمايهاي شناسايي آمريکايي اس آر-71، خارج از مرزها و حريم هوايي شوروي پرواز و با دوربينهاي پهلونگر خود، تا صدها مايل را عکس برداري ميکردند. اين هواپيماها جنگندههاي شوروي را تمسخر گرفته و بازيچه خود قرار ميدادند. هنگامي که نيروي هوايي شوروي جنگنده رهگيرهاي ميگ-25 را براي رهگيريشان اعزام ميکرد، اس آر-71ها به ارتفاعي بسيار بالا که ميگ-25 توان دستيابي به آن را نداشت ميرفتند و با خيال راحت بر فراز جنگندههاي شوروي چرخ ميزدند يا با سرعتي که رهگيرهاي شوروي توان رسيدن به آن را نداشتند، از آنها دور ميشدند.»
وي همچنين ميگويد: «شوروي يک نقشه براي مقابله با اس آر-71 داشت که بر اساس آن، يک رهگير ميگ-25 از جلو و ديگري از زير به بلک برد نزديک شده و هنگامي که اس آر-71 قصد عبور از آنها را داشت، به سويش موشک شليک کنند. اما چنين چيزي هرگز محقق نشد. کامپيوترهاي به کار رفته در هواپيماهاي شوروي بسيار ابتدايي و کند بودند و هيچ راهي براي انجام محاسبات لازم و اجراي نقشه مورد نظر نداشتند.»
بلنکو ميافزايد: «پيش از هر چيز، اس آر-71 با سرعت و ارتفاعي پرواز ميکرد که ميگ-25 توان رسيدن به آن را نداشت. دوم اينکه موشکهاي هوا به هواي ما نيز در ارتفاع زير 27 هزار متر موثر هستند و همانطو که ميدانيد، اس آر-71 در ارتفاعي بيش از آن پرواز ميکند. حتي اگر ما ميتوانستيم به آن برسيم و از پشت به سمتش موشک شليک کنيم، موشکهايمان فاقد سرعت لازم براي رسيدن به آن بودند. در صورتي که از جلو به سمت بلک برد موشک شليک ميکرديم نيز به دليل سرعت بالاي نزديک شدن هواپيما به موشک، سيستم هدايتي موشک توان لازم براي انجام محاسبههاي لازم به منظور برخورد را نداشت.»
موتور J58-1
اس آر-71 سرعت بالايش را مديون شکل و ساختار سازه خود و همچنين موتورهاي قدرتمند بود. اين هواپيما دو موتور جت توربوجت مدل J58-1 داشت که توسط کمپاني هوافضاي آمريکايي پرت اند ويتني (Pratt & Whitney) مخصوص A-12 و اس آر-71 ساخته شده بودند. اين موتورها تا سرعت 2 ماخ همچون يک موتور توربوجت کار ميکردند. يعني ابتداي از سرعت هواي ورودي به موتور کاسته، سپس آن را از کمپرسور 9 مرحلهاي عبور داده و پس از فشرده ساختن هوا و رساندن آن به اتاقک احتراق، آن را با سوخت ترکيب کرده و مشتعل ميکرد. گازهاي گرم از خروجي موتور بيرون رفته و ضمن چرخاندن توربين براي ادامه کار موتور، رانش لازم را ايجاد ميکرد. براي دستيابي به سرعت بالاتر نيز سوخت ترکيب شده با هواي ورودي افزايش مييافت که اصطلاحا به آن پس سوز ميگويند.
اما در سرعت بالاتر از 2.2 ماخ، موتور تغيير کرده و کارکردي مشابه موتورهاي رم جت پيدا ميکرد. براي اينکار 6 لوله کنارگذر موتور باز شده و هواي ورودي را مستقيما از مرحله چهارم کمپرسور به اتاقک احتراق ميبردند. اين کار سبب مصرف بيشتر سوخت در مقايسه با حالت توربوجت ميشد، اما دستيابي به سرعتهاي بالاتر را ممکن ميساخت. از اين رو به اين موتورها توربو رم جت نيز ميگويند. اين موتورها توان بسيار بالايي براي پرواز با پس سوز داشتند. درحالي که ديگر هواپيما بيش از چند دقيقه توان پرواز با پس سوز را ندارند، اس آر-71 به مدت بسيار طولاني در ماموريت خود با پس سوز پرواز ميکرد.
سنسورها و دوربينهاي اس آر-71
از موتور و سرعت که بگذريم، اين هواپيما به سيستمهاي الکترونيکي، دوربينها، سنسورها، رادارها و کامپيوترهاي بسيار قدرتمند و پيشرفتهاي مجهز بود. اس آر-71 به يک سيستم هدايتي داخلي (اينرسايي: INS) و سيستم ناوبري ستارهاي مدل R2-D2 مجهز بود. R2-D2 آنقدر قوي بود که در روز روشن و هنگامي که هواپيما روي زمين بود، ميتوانست بيش از 61 ستاره را پيدا کند. سيستم خلبان خودکار هواپيما نيز با استفاده از سيستم هدايتي هواپيما، ميتوانست هواپيما را در مسير مورد نظر تا مقصد هدايت کند.
بخش متعلق به رادار پهلونگر اس آر-71
دوربينهاي اين هواپيما آنقدر دقيق و دوربرد بودند که هنگامي که بلک برد با سرعت بيش از 3 ماخ در اتفاع بيش از 24 هزار متري پرواز ميکرد، قادر به خواندن پلاک يک خودروي در حال حرکت بودند! اس آر-71 ميتوانست با پرواز در ارتفاع 24 هزار متري از سطح زمين، با استفاده از دوربينهايش در مدت 1 ساعت، بين 260 هزار تا 285 هزار کيلومتر مربع (26 ميليون تا 28 ميليون هکتار) را پويش کرده و از آن نقشه برداري و تصوير برداري کند. سنسورهاي فروسرخ، رادارهاي پهلونگر قدرتمد با قابليت تصوير برداري و نقشه برداري تا چند صد کيلومتر، سيستمهاي جاسوسي الکترونيکي و شنود امواج، سيستمهاي کشف و تعقيب و… از ديگر سيستمهاي پيشرفته به کار رفته در اين شاهکار هوانوردي بودند.
سوختگيري هوايي اس آر-71
برد گذري (يعني يک پرواز يک طرفه بدون بازگشت به مبدا) اين هواپيما با مخزن سوخت پر و بدون سوختگيري هوايي، تقريبا 6 هزار کيلومتر بود. برد عملياتي آن نيز 5400 کيلومتر بود، دليل کم بودن تفاوت اين دو برد اين است که هواپيما سوخت گيري هوايي ميکرد. بدنه اس آر-71 پس از برخاستن و پرواز با سرعت بالا، منبسط شده و تغيير اندازه پيدا ميکرد. اين عامل سبب ميشد هواپيما دچار نشت سوخت شود. از اين رو براي برخاستن مخزن سوخت آن را کامل پر نميکردند و بخش زيادي از مخزن سوخت آن داراي هوا بود. اس آر-71 مدتي پس از برخاستن و پرواز با سرعت بالاي خود، به هواپيماي سوخت رسان ميرسيد و پس از سوختگيري کامل، راهي ماموريت خود ميشد. ناگفته نماند پس از سوختگيري هوايي، هواپيما ديگر نشت سوخت پيدا نميکرد و نشت سوخت تنها براي مدتي نسباتا کوتاه پس از برخاستن بوده است.
بلک برد 35 سال در خدمت بود و در طول اين مدت 17300 نوبت پرواز انجام داد که 3551 نوبت پروازي آن متعلق به عملياتهاي شناسايي اين هواپيما در نزديکي و يا برفراز خاک شوروي، چين، کره شمالي، ويتنام و ديگر کشورهاي کمونيستي، کشورهاي اروپايي، آسيايي و خاورميانه بوده است. البته ناگفته نماند نيروي هوايي اس آر-71 را در سال 1990 بازنشسته کرد، اما در سال 1995 سه فروند را دوباره وارد خدمت کرد و تا 1998 در خدمت نگه داشت. عامل اصلي بازنشسته شدن اين هواپيما را ميتوان هزينههاي سرسام آور آن دانست. اس آر-71 به ازاي هر يک ساعت پرواز، بين 100 هزار تا 200 هزار دلار هزينه براي نيروي هوايي داشت، آن هم در آن زمان که دلار ارزشش بسيار بيشتر بود. از سوي ديگر با پيشرفت ماهوارههاي جاسوسي و پهپادهاي شناسايي، ديگر نيازي به تقبل هزينههاي بالاي اس آر-71 نبود.
موشک هوا به هواي R-33
همچنين پدافند هوايي شوروي پيشرفت کرده بود و موشک هوا به هواي جديدي به نام R-33 (نام گذاري ناتو: AA-9 Amos) وارد خدمت شده بود که سرعت بسيار بالايي داشت. پس با وجود راهکارهاي کم هزينهتر همچون پهپاد و افزايش توان ضد هوايي شوروي، نيازي به ريسک بر سر جان خلبانان نبود. گرچه اين نکته را نيز بيافزايم که در توانمندي R-33 براي سرنگوني اس آر-71 ميتوان شک کرد. زيرا سقف پرواز اين موشک 25 هزار متر (برخي منابع 28 هزار متر) است و اس آر-71 ميتواند با اوج گيري آن را پشت سر بگذارد. همچنين اين موشک ميتواند با اهدافي که بيشينه سرعتشان 2.8 ماخ باشد درگير شود، حال آنکه اس آر-71 با سرعت بيش از 3.5 ماخ پرواز ميکرد. گرچه برخي منابع نيز بيشينه سرعت هدف براي R-33 را 3.4 ماخ اعلام کردهاند.
جنگنده رهگير ميگ-31 مسلح به موشکهاي R-33
ديگر اينکه در آن زمان R-33 بين 120 تا 160 کيلومتر برد داشت. گرچه سرعتش بسيار بالا و برابر با 4.5 ماخ بود، اما دست کم هنگام شليک از پشت و از فاصله نسبتا طولاني، اس آر-71 شانس گريز از آن و خروج از برد موشک را داشت. زيرا ميگ-31 که اين موشک را حمل ميکند، در حالت پاک، يعني زماني که موشک با خود حمل نکند و مقدار سوخت همراه هواپيما نيز کامل نباشد، داراي سرعت پيمايش 2.35 ماخ است، حال با حمل موشک و سوخت بيشتر براي ماموريت گشت هوايي و رهگيري، اين سرعت بسيار کمتر ميشود. پس اين هواپيما توان حرکت پا به پاي اس آر-71 را نداشت و نميتوانست موشک خود را از فاصله نزديک به سمت بلک برد شليک کند. موشک نيز از زمان شليک با سرعت 4.5 ماخ پرواز نميکرد، بلکه در نقطه اوج سرعت خود به اين سرعت ميرسيد. درحالي که اس آر-71 به محض مطلع شدن از حضور دشمن و پيش از شليک R-33، ميتوانست سرعت و ارتفاع بگيرد.
البته اين موارد به شرطي بود که اس آر-71 با بيشينه سرعت خود و در ارتفاع بالا پرواز ميکرد. اين هواپيما مجهز به سيستم دريافت هشدار راداري بود که ميتوانست حضور رادار دشمن را تشخيص دهد. همچنين اگر روي آن قفل راداري صورت ميگرفت، سيستم دريافت هشدار راداري به سرعت به خدمه اطلاع ميداد تا بتوانند اقدامات لازم براي فرار، همچون اوج گيري و افزايش سرعت را انجام دهند. R-33 نيز هدايت راداري داشت و هدفگيري و هدايت آن، ملزم به تاباندن پرتوي رادار روي هدف ميبود که اين کار هدف را آگاه ميساخت و بدين ترتيب اس آر-71 به سرعت با کشف امواج رادار جنگنده دشمن، سرعت گرفته و به ارتفاع بالا ميرفت.
اوج گيري همچنين ميتوانست هواپيما را از زاويه پويش رادار ميگ-31 که برابر با 70 درجه بود نيز خارج کند. از آنجا که R-33 براي هدايت، تا نزديک شدن به هواپيماي هدف هدايت راداري نيمه فعال داشت، نيازمند اين بود که هواپيماي شليک کننده قفل راداري خود را روي هدف نگه دارد تا موشک خطا نرود. اوج گيري تا ارتفاعي که ميگ-31 توان رسيدن به آن را نداشت، ميتوانست سبب شکسته شدن قفل راداري آن شود. جنگ الکترونيک و اخلالگري نيز ميتوانست سبب گمراه کردن موشک يا سيستم کشف و هدفگيري هواپيماي دشمن شود.
اس آر-72
در حال حاضر ايالات متحده آمريکا مشغول طراحي و ساخت جانشين اس آر-71 است که با نام اس آر-72 شناخته ميشود که هواپيمايي بدون سرنشين است و بيش از 6 ماخ سرعت دارد. پيش نمونه اوليه اين هواپيما تا 2020 ساخته و آماده پرواز ميشود. بايد صبر کرد و ديد آيا دختر ميتواند جا پاي مادر خود بگذارد يا خير!
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۸۷۱۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تصاویر تازه از پرواز موشکهای ایران بر فراز فلسطین اشغالی
تعداد بازدید : 0 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی کیفیت 480 بازدید 7 صهیونیستها تصاویری تازه از پرواز موشکهای ایران بر فراز فلسطین اشغالی در شب حمله منتشر کردند. این تصاویر که از کنار دیوار براق یا دیوار ندبه ثبت شده را در تابناک میبینید.