فریدون جیرانی: سینما بین شعارها و واقعیتها گیر کرده است
تاریخ انتشار: ۱۹ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۵۲۹۱۰۰
فریدون جیرانی از فیلم جدیدش که برخلاف پیشبینیها خوب فروخت سخن گفت و تاکید کرد: وقتی آدم یک شکست میخورد (در فیلم قبلی خوابزده) به شرط آنکه بپذیرد که شکست خورده است و تصمیم بگیرد که آن را جبران کند، موفق میشوند.
فریدون جیرانی که در ایسنا همزمان با اکران «خفهگی» حاضر شده بود دربارهی اینکه آیا نگرانی ندارد از اینکه فیلم «خفگی» چون به روال مرسوم فیلمهای گیشهای و عامهپسند نیست به مرور با افت فروش مواجه شود؟ گفت: به نظرم مخاطب سینما تغییر کرده است؛ بازخوردها و ارزیابیهایی که مدیران سالنها از اکران فیلم به من دادهاند، حاکی از رضایت مخاطبان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
جیرانی در ادامه در پاسخ به این نقطه نظر که تبلیغات خوب و متفاوت فیلم «خفهگی» به فروش آن کمک کرده است، پاسخ داد: در واقع میتوان گفت که تبلیغات، فیلم را خوب جا انداخته است و معتقدم فیلم با تبلیغات شناخته و مطرح میشود اما بعد از دیدن فیلم دیگر تماشاچی است که با تعاریفش از فیلم به تماشاچی بعدی میگوید که به دیدن فیلم برود یا نه!
کارگردان «خفگی» در پاسخ به این انتقاد که برخی معتقدند از روزنامه سینما و کانال تلگرامی ـ که دیگران از این امکان برخوردار نیستند ـ بهرهمند شدهاید و این تریبونها در فروش فیلمتان تاثیر گذاشته است، گفت: به نظرم امروزه روزنامه مثل گذشته اهمیت ندارد. در واقع تبلیغاتی که دفتر پخش و بیلبوردها در معرفی این فیلم انجام دادند در دیده شدن فیلم کمک کرد. روزنامههای کاغذی و ورقی که تیراژ زیادی ندارند فقط بر روی فضای داخل سینما تاثیر میگذارند، به نظرم مهمترین کاری که انجام شد، تبلیغات گسترده فیلم بصورت بیلبورد قبل از آغاز اکرانش بود.
به نظرم باید برای فیلمهای متوسطی که از قبل روی آنها حساب باز نمیکنند، تبلیغات انجام شود. خیلی از فیلمها پیش از اکرانشان معروف هستند مثلا بازیگر مطرحی مثل رضا عطاران در آن حضور دارد یا کارگردان مطرحی فیلم را ساخته و فیلم قبلیاش هم فروش خوبی داشته است به این ترتیب خودش به اندازه کافی تبلیغ اولیه دارد ولی فیلمهای متوسط که حدود ۸۰ درصد از سینمای ما را تشکیل میدهند نیاز به جا انداختن بواسطه تبلیغات دارند.
خوشبختانه شرکت پخش فیلم ما به این علت که تازه کار بود، نیاز داشت تا موجودیت پیدا کند، این نیاز باعث شد که فیلم ما را در نظر عموم مردم جا بیاندازد. این در حالی است که اگر در یک پخش بزرگ میرفتیم، ممکن بود زمان اکران زودتری برای ما میگرفت ولی این تبلیغات انجام نمیشد. در واقع در سینمای ایران، نکته مهم این است که شما بتوانید فیلم متوسط را به فروش مطلوب برسانید. فیلم «خفگی» قبل از اکران از نظر خیلیها فیلمی بود که میگفتند به سختی شاید به فروش یک میلیاردی برسد.
جیرانی در پاسخ به اینکه چرا در ابتدا نام این فیلم در مقطع جشنوارهی فیلم فجر جزو فیلمهای پیشنهادی هنر و تجربه بود؟ توضیح داد: در آن مقطع آقای علمالهدی (مدیر گروه هنر و تجربه) به من زنگ زدند و گفتند که سبک ساخت این فیلم به هنر و تجربه میخورد، من هم قبول کردم و به احترام آنها فیلم را به «هنر و تجربه» دادم ولی بعد اکران در آن گروه منتفی شد. نکته اینجا است که پیشبینی خوبی برای استقبال از این فیلم، برخی سینماداران و پخشکنندگان نداشتند و آن را به عنوان یک رقیبی که میفروشد به حساب نمیآوردند، جز چند نفری که از جوانان سینمای ایران بودند و بعد از نمایش گفتند که این فیلم میفروشد ولی بقیه میزان فروشی که پیش بینی کرده بودند نهایتا یک میلیارد و ۵۰۰ بود و حتی بعضیها رقم پایینتری پیشبینی کرده بودند.
در بخش دیگری از گفتوگوی ایسنا با فریدون جیرانی؛ او در پی این اظهارنظر که- "فیلم قبلیتان «خوابزده» خیلی موفق نبود و حتی جایی گفتهاید که از ساخت آن پشیمان هستید؛ حالا بعد از آن فیلم با موفقیت «خفهگی» برگشتید و سالها قبلتر بعد از شکست «صعود» البته با فاصله طولانیتر با موفقیت فیلم «قرمز» به سینما برگشتید؛ به نظر تاریخ برایتان تکرار شده است
بله تاریخ تکرار شده است. من نمیخواستم "خواب زده" را بسازم. من دو فیلم توقیفی "قصه پریا" و "من مادر هستم" را داشتم و با مشکلات زیادی پروانهاش را گرفتم چون سکانسهای زیادی از آنها حذف شد. بعد از آن تا حدود یک سال به من پروانه ساخت نمیدادند.
آقای شمقدری در مقطع اول حضورشان در معاونت امور سینمایی نگاه باز و بهتری داشتند ولی در مقطع دوم که فشارها به آنها وارد شد، اینطور نبود. در آن مقطع یک شورایی برای تصویب فیلمنامه در جامعه صنفی و ارشاد تشکیل شد، این فیلم نامه از جامعه صنفی بیرون آمد ولی در ارشاد دچار مشکل شد و تقریبا ۶ ماه امروز، فردا کردند.
من به تدریج فهمیدم که اینها به من پروانه نمیدهند. می خواستم برای فیلمنامه «خانم» که سه اپیزود بود و در نهایت تینا پاکروان آن را ساخت، پروانه بگیرم حتی با عوامل فیلم صحبت کرده بودم و امکانات مالی هم جمع شده بود که من ساخت فیلم را به سرعت شروع کنم ولی پروانه ساخت ندادند.
در همان مقاطع آقای سیفیآزاد یک قصهای را که من برای شان تعریف کرده بودم به یک طرح تبدیل کرد و گفت اگر من برای آن پروانه ساخت بگیرم و تهیه کننده باشم آن را میسازی؟! که در نهایت من هم قبول کردم.
سپس ایشان از ارتباطاتش استفاده کرد و توانست پروانه ساخت "خوابزدهها" را بگیرد. البته منت زیادی هم بر سرش گذاشتند و درنهایت ما بین ساختن و نساختن آن تصمیم گرفتیم که «خواب زده» را بسازیم. ولی اگر من لحن فانتزی فیلم را دنبال کرده بودم خیلی بهتر از آب در میآمد اما متاسفانه من لحن اجتماعی آن را دنبال کردم که اشتباه بود، درحالیکه میتوانستم مثل یک کمدی رمانتیک همچون «صورتی» یک لحن اجتماعی کمدی بگیرم اما آن را فانتزی ندیدم و فیلم هم درنیامد.
کارگردان «سالاد فصل» در ادامه دربارهی اینکه آیا اتفاقات و عدم موفقیت «خوابزده» باعث شد سراغ نوع سینمای خاصی همچون «خفهگی» بروید،گفت: وقتی آدم یک شکست میخورد به شرط آنکه بپذیرد که شکست خورده است و تصمیم بگیرد که آن را جبران کند، موفق میشوند. فرد باید اشتباه خود را تصحیح کند و به همان سمت که دوست دارد برگردد.
جیرانی در پاسخ به اینکه به نظرش در کارنامه هنریاش چند شکست وجود دارد، خاطرنشان کرد: به غیر از "خوابزدهها" و "صعود"؛ "ستارهها" و "پارک وی" با این که فروخت ولی به نظر من شکست بود و نباید "ستارهها" را به صورت سه فیلم میساختم و "پارک وی" هم آن چیزی که من انتظار آن را داشتم، نشد.
اما فیلم «خفهگی» بزودی در اولین حضور جهانیاش در جشنواره شبهای «سیاه تالین» به نمایش درمی آید، فریدون جیرانی که پیش از این فیلم «شام آخر» ش در فستیوال قاهره حضور داشت و جایزه بهترین بازیگری زن را گرفت و فیلمهای دیگرش حضورهای جشنوارهای نداشتند، در پاسخ به اینکه "به نظر شما برای حضور جهانی فیلمهایتان برنامهای ندارید، مخصوصاً در زمان ساخت؟ گفت: نه من فیلمسازی نیستم که به برخوردهای جهانی توجه داشته باشم. من فیلمساز تنه سینما، در واقع «بدنه سینما» و فیلمساز مردم و مخاطب عام هستم ولی برای ساخت این فیلم تصورم این بود که بهگونه دیگری نگاه کنم.
این کارگردان که در برخی اظهارنظرهایش گفته است که برای ساخت فیلم "خفهگی" خیلی فیلم دیده است، در پاسخ به اینکه نگران نبوده است که اتهام کپیبرداری به فیلمش بخورد،گفت: من جزو تنها کارگردانهایی هستم که هر موقع از فیلمی برداشت داشته باشم، میگویم. اگر برداشت یا حتی پلانی را هم داشتهام آن را گفتهام. ابایی ندارم که بگویم از فلان فیلم تاثیر گرفتهام.
مثلا برای فیلم "شام آخر" هم گفتم که من فیلمم را با تاثیر از «آنچه خدا بخواهد» و فیلم «با عشق مردن» ساختم. من هر دو فیلم را دوست داشتم و از آنها تاثیر گرفتم. برای فیلم «خفهگی» هم حدود ۳۰ تا ۴۰ فیلم دیدم تا لحن آن را پیدا کنم و به دلیل تجربه در فیلم «پارک وی» به سمت سینمای فرانسه رفتم.
او در پاسخ به اینکه "پس تحت تاثیر فیلم خاصی نبوده است؟" گفت: نه، حتی دوستان یک فیلم آمریکایی را نام بردند که تو شبیه آن ساختهای ولی من اصلاً آن فیلم را ندیده بودم. فیلم "حرارت تن" را دیدم و دیدنش فقط برای این بود که لحن فیلم را پیدا کنم و به نتیجه رسیدم که به شیوه "پارک وی" نروم و فیلم را سرد کنم بنابراین از نوع تصویربرداری که سیاه و سفید است، معلوم شده است و من ابتدا تکرنگ میخواستم ولی فیلمبردار پیشنهاد سیاه و سفید داد.
جیرانی دربارهی اینکه کیفیت نمایش سینماها برای نمایش فیلم سیاه و سفید مناسب است،گفت: کیفیتها ضربه میزند به نمایش فیلم و این بستگی به سیستمهای خاص سینما دارد که مثلا سینما هویزه مشهد بهترین سیستم را دارد. من در بعضی سالنهای نمایش به خاطر کیفیت اکران هیچی از فیلم نمیدیدم.
کارگردان «خفهگی» در بخش دیگری از گفتوگوی ایسنا دربارهی گلایههای پولاد کیمیایی از کوتاه شدن نقشاش در «خفهگی» توضیح داد: پولاد کیمیایی حق دارد که شاکی باشد و گلایه داشته باشد. ولی در واقع شروع فیلم "خفهگی" را جوانی زد به اسم «پاشا» که سالها با او دوست بودم و قرار بود در یکی از فیلمهای من بازی کند. فیلمی به نام «عشق» قرار بود ساخته شود ولی به دلیل اینکه گریم مناسبی صورت نگرفت، فیلم ساخته نشد. بعد به سراغ این فیلم آمدیم و قرار شد سرمایه آن را جور کند ولی نتوانست کل سرمایه را پیدا کند و قسمت زیادی را تهیه کرد و قرار شد خودش نقش اول را بازی کند ولی بعد نوید محمدزاده آن را بازی کرد.
برای بازیگر زن هم انتخابهای متعددی داشتیم و در ابتدا هم قرار شد که بهاره رهنما در آن بازی کند ولی یک لحظه ترسیدم که سابقه کمدی او در یک فیلم جدی برخورد منفی ایجاد کند. بعد الناز شاکردوست آمد و قصه را برایش تعریف کردیم و منتظر ماند تا فیلمنامه آماده شود. تمام تیم من خیلی موافق آمدن الناز نبودند کما اینکه در «سالاد فصل» هم موافق حضور مهناز افشار نبودند، ولی با اصرار مشاورین و تصمیم نهایی خودم به این نتیجه رسیدم که الناز شاکر دوست در این فیلم بازی کند. فیلم برداری را با الناز شروع کردیم و در همان چند روز اول متوجه شدیم که او یک اتفاق خیلی خوب را راه انداخته است، سپس به این نتیجه رسیدیم که باید یک بازیگر دیگری هم داشته باشیم که به روند داستان کمک کند بنابراین نقش برادر را تقویت کردیم.
کارگردان «قرمز» درباره ی فروش فیلمهای کمدی و گیشه فیلمهای اجتماعی یادآور شد: بعد از انقلاب اسلامی کمدیها شروع کردند به فروختن و تازه ژانر معنا پیدا کرد. فیلمهایی را که خمسه، اکبر عبدی بازی کردند و خیلی هم فروختند ساخته شد و بعد سطح فیلم کمدی پایین آمد و جلوی تولید آنها را گرفتند. دوباره سطحاش بالا آمد ولی این به معنای آن نیست که فیلمهای دیگر نمیفروشد، شاید فقط به میزان کمدیها نفروشند. الان کمدیها رقم ۱۴ میلیارد دارند ولی فیلمهای دیگر اجتماعی خیلی فروش داشته باشند ۴ میلیارد است و باید شرایط خاص مثل "ابد و یک روز" یا "لانتوری" اتفاق بیفتد تا ۱۲ میلیارد بفروشد.
او دربارهی شرایط حفظ سینمای اجتماعی ایران در حالیکه برخی نمیخواهند پول دولتی بگیرند،گفت: سینمای ایران بین بازار آزاد و خصوصی، دولتی و غیردولتی، بین شعارها و واقعیتها گیر کرده است. هر مسوولی میآید دلش میخواهد بازار آزاد را رونق بدهد اما جایی به بنبست میخورد و نمیتواند شعارها را فراموش کند و مجبور است که دنبال آنها برود. بنابراین سینما بین اینها سرگردان مانده است و مثلا یک جاهای مثل اکران، آزاد عمل میشود ولی شورای پروانه ساخت دولتی است. عجیب است، این سیستم هم دولتی است و هم خصوصی. البته یک بخش خصوصی به شدت ضعیف هم در سینما هست اما آنچه که وجود دارد عین بخش خصوصی در خود کشور است و فقط شرایط کار کردن را سخت و پیچیده میکند.
جیرانی دربارهی اینکه با این وضعیت برای سینمای ایران میتوان برنامه ریزی بلندمدت داشت، گفت: الان به این فکر میکنند که برنامهریزی بلندمدت داشته باشند ولی اول باید در عرصه فرهنگ نقطهنظرها به هم نزدیک شود و به این نتیجه برسند که بازار آزاد میتواند تسهیل شرایط سینما را کند و حالت صنعتی خود را پیدا کند. البته من رسیدن به این موقعیت را خیلی بعید میدانم.
او دربارهی تاثیر تغییر مدیریت در وضعیت سینما گفت: مشکلات در سینما فراتر از تیم است. آقای حیدریان آدم پخته و باسابقهای است و سینمای ایران را میشناسد، اقای داروغه زاده هم باشعور و تحصیلکرده است و حتی وزیر هم آدم سالم و درستی است. مشکلات ما از داخل خود مشکلات کشور میآید. از اختلافنظرها و عقاید میآید. ما سلیقههای مختلفی در سینما داریم و هر مدیری که بیاید نمیتواند آنها را یکی کند.
مرز خودیها و غیرخودیها تحت تاثیر افکار عمومی مخدوش شده است و مثل سابق نیست. ممکن است یک عده به امکاناتی دسترسی داشته باشند که بقیه ندارند اما مرزها در حال مخدودش شدن هستند. در واقع فیلمسازان عرفی قدرت زیادی دارند و این اتفاق مهمی است که در دولت احمدینژاد رخ داد. الان هم گریزی نیست و دیگر نمیشود مانعی برای رشد فیلمسازان عُرفی ایجاد کرد، آن فیلمسازان در جایگاه خودشان میتوانند قدرت بگیرند و گروهی دیگر از فیلمسازان هستند که باید تغییراتی ایجاد کنند و باید درک زمانه را داشته باشند. چون شرایط قانونمندی شده نیست و قانونی حاکم نیست، سلیقه ۵ نفر در شورای پروانه ساخت، سینما را هدایت میکند و امکان دارد برنامهها و نظراتی از بالا به آنها اعلام شود.
این کارگردان دربارهی پروژهی بعدی فیلمسازی اش گفت: صحبتهایی شده ولی قطعی نشده است.فیلمنامهای نوشته شد اما به دلیل هزینه بالایی که داشته، ساخته نشد. آن فیلمنامه منتفی است ولی با تغییرات اندکی امیدوارم بتوانیم فیلمنامه جدیدی را شروع کنیم.
جیرانی که در سری اول «هفت» مجری این برنامه تلویزیونی بود دربارهی اینکه نبودن این برنامه سینمایی در این روزها آیا تاثیری در سینما گذاشته است،گفت: من بررسی دقیقی انجام ندادهام ولی دلم نمیخواهد که "هفت" تعطیل شود. هیچ برنامهای به عقب برنمیگردد. دورهها عوض شده است و اکنون نوبت نسل جدید است. به نظر من "هفت" با حضور آقای افخمی خنثی نبود. عدهای "هفت" با اجرای گبرلو را دوست دارند منم احساس کردم با حضور او نه تنشهای دوران اجرای ما وجود خواهد داشت و نه افخمی و ایشان میتواند «هفت» را در لاین وسط اداره کند.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمیکند.فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۲۹۱۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازگشت واحدهای تعطیلشده به چرخه تولید، ادعاست یا واقعیت؟ / باوجود دستور رئیسی، مسئولان از اعلام آمار، فراری هستند
جواد مرشدی:علیرغم وجود قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، پیامدهای مثبت قابل توجه و مهم انتشار اطلاعات دقیق و شفاف در حوزه تولید و اقتصاد و تاکید مسئولان، در طول یک دهه گذشته، اطلاعات هزاران واحد اقتصادی تعطیل بازگشته به چرخه تولید منتشر نشده است.
اینکه چرا اطلاعات واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید منتشر نمیشود،و چرا قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اجرایی نمیشود و اینکه عدم شفافیت اطلاعات در حوزه تولید در سال جهش تولید چه پیامدهایی دارد و همچنین اهمیت دهگانه شفافیت اطلاعات در حوزه تولید چیست از جمله سوالاتی است که می بایست دبیرخانه نهضت احیای واحدهای اقتصادی و وزارت صمت(سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران) پاسخگوی آن باشد .
از این رو خبرآنلاین در گفت و گو با سعید سیفی کارشناس مسائل اقتصادی در حوزه کسب و کار به این پرسش ها پرداخته است که مشروح آن در پی می آید:
از منظر شما اهمیت شفافیت اطلاعات در حوزه تولید و اقتصاد کدام مولفه ها هستند؟
یکی از مهمترین مولفههای سلامت نظام سیاسی و اقتصادی در همه کشورها، شفافیت اطلاعات است، بخصوص در کشور ایران که در هر دو بعد قانونی و مبانی دینی، بر این مهم تاکید شده است.
در کشور ما از یک طرف در مواد مختلف قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، صراحتا بر شفافیت، انتشار و در دسترس بودن اطلاعات تاکید شده است و از طرف دیگر شفافیت در حکومت اسلامی نیز به طرق مختلف مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.
در این خصوص به مورد مصداقی هم اشاره می فرمایید؟
به عنوان مثال، امیرالمومنین(ع) در حکومت چند سالهاش، بارها بر این موضوع تاکید داشتند و در نامه شماره ۵۰ خود میفرمایند، جز اسرار نظامی، هیچ امری را از مردم پنهان نمیکنم.
در یک کشوری با اقتصاد با ثبات و قابل پیشبینی، کارآمد و پویا، باید امکان و توانایی رصد، برنامهریزی و اجرای طرح و برنامههای مختلف در حوزه اقتصاد وجود داشته باشد اما پیشنیاز و تقویتکننده هر سه مورد مذکور، شفافیت اطلاعات است.اهمیت شفافیت اطلاعات در حوزه تولید و اقتصاد آنقدر پرواضح است که هیچیک از کارشناسان و فعالان اقتصادی و تولیدی نمیتوانند آن را نادیده بگیرند و به همین دلیل توضیح درباره آن، فقط به تکرار و اطاله کلام، منجر میشود.
اما با توجه به برخی مسائل و اقدامات صورت گرفته در یک دهه گذشته، مثل خودداری از انتشار منظم، دقیق و شفاف آمار و اطلاعات مهم در برخی از حوزههای اقتصاد و تولید، ما را مجبور میکند، همواره بر تاثیر شفافیت اطلاعات تاکید و آن را از مسئولان وقت، مطالبه و پیگیری کنیم.
چرا برخی از مسئولان وقت به این عدم شفافیت اطلاعات در واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید دامنمی زنند و از ارائه آمار دقیق حزر می کنند؟
ببینید از حدود چند سال پیش تاکنون یعنی از دولتهای قبلی تا دولت فعلی، یکی از اقدامات بایسته و شایسته که در دستور کار مسئولان اقتصادی دولتها قرار گرفته، احیای واحدهای تعطیل یا نیمه فعال و برگرداندن آنها به چرخه تولید است اما نکته مهم و قابل توجه عدم انتشار اطلاعات واحدهای مذکور است و تاکنون هیچ دستگاه یا نهاد یا کمیته یا نهضتی، اطلاعات این واحدها را، همچون عنوان دقیق، مشخص و حوزه فعالیت واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید، آدرس دقیق و محل فعالیت واحد مذکور، مالکیت این واحدها که متعلق به کدام شخصیت حقیقی یا حقوقی است، تعداد شاغلین هر واحد، دلیل اصلی تعطیلی و راهکار عملیاتی و اجرایی برای بازگشت واحد مذکور به چرخه تولید، میزان فعالیت و سهم آن در افزایش تولید حوزه فعالیت، نظارت و ارزیابی پایداری و تابآوری واحد مذکور بعد از بازگشت به چرخه تولید، علیرغم الزامات قانونی و تاثیرات مثبتی که میتواند بر کل زنجیره تولید و اقتصاد کشور داشته باشد، منتشر نکرده است.
بنظر می رسد مسئولان مربوطه همواره در دورههای مختلف، صرفا به ارائه اطلاعات و آمارهای کلی، غیر شفاف و غیر مستند از تعداد واحدهای بازگشته به چرخه تولید، میزان منابع مالی تزریق شده، میزان افزایش اشتغال و چند محور که علت تعطیلی واحدهای مذکور بوده، بسنده کردهاند که هیچکدام از این اطلاعات و آمار غیر شفاف، برای کارشناسان و سایر فعالان اقتصادی و رسانهای با هدف تحقیق و استفاده از تجارب آنها برای سایر واحدهای دارای مشکل، قابل بررسی، ارزیابی و استفاده نبوده است.
بله ومهمتر از همه اینکه، با توجه به تاکیدات فراوان رهبر معظم انقلاب مبنی بر امیدآفرینی در جامعه که اهمیت آن در حوزه اقتصاد و تولید دوچندان است، نبود این اطلاعات شفاف و مشخص، امکان مستندسازی و تصویرسازی و ایجاد امید و انرژی در بدنه جامعه را از فعالان رسانه و هنر سلب کرده است.
این موضوع نشان از فقدان چارچوب و تعاریف مشخص در این حوزه نیست؟
دقیقا،حتی علیرغم اینکه در سالهای گذشته، مسئولان مربوطه، آمار و اطلاعات مختلف از بازگشت هزاران واحد تعطیل به چرخه تولید را ارائه میدهند، هنوز هیچیک از آنها مشخص نکردند که منظور و تعریفشان از واحد تعطیل یا نیمه تعطیل دقیقا چیست؟، خطکش آنها در ارزیابی و تعیین میزان تسهیلات و منابع برای واحدهای مذکور چگونه است؟، اصلا چه زمانی یک واحد تعطیل را واحد بازگشته به چرخه تولید معرفی میکنند؟ آیا به عنوان مثال، اگر صرفا یک واحد تعطیل که مشکل حقوقی داشته و با پیگیری صورت گرفته، مشکل حقوقی آن در دادگاهی حل شده را میتوان بازگشت واحد مذکور به چرخه تولید قلمداد کرد؟ آیا اگر واحد تعطیلی مشکل مدیریتی یا شراکتی داشته و با پیگیریهای صورت گرفته، صرفا مشکل مورد نظر واحد مذکور برطرف شده، میتوان واحد مذکور را در لیست واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید، قرار داد؟ آیا یک واحد تعطیل را صرفا با دادن تسهیلات میتوان در لیست واحدهای مذکور ثبت و گزارش کرد؟
آیا همه واحدهایی که مسئولان مربوطه آنها را به عنوان واحدهای بازگشته به چرخه تولید معرفی میکنند، همه کارکنان و کارگرانشان به محل کارشان بازگشتند، خط تولید یا ارائه خدمات واحد مذکور، فعال شده است؟، آیا واحد تعطیلی که مدعی بازگشت آن به چرخه تولید هستیم، به فعالیت پایدارو سودآور رسیده است؟ و آیا همین واحدهای مذکوری که، مدیران برخی دستگاهها و سازمانها برای مسئولان ارشد و تصمیمگیر کشور، فعالیت و بازگشت آنها به چرخه تولید را به عنوان گزارش عملکرد مثبت خود ارائه میدهند و همین اطلاعات مبنای آمارها و تصمیمهای کلان کشور میشود، بعد از چند ماه مجدد مورد رصد و بررسی قرار گرفتهاند که هنوز فعال است و منابع و تسهیلات پرداخت شده برای بازگشت آنها به چرخه تولید، به هدف خورده است یا خیر؟
دریافت پاسخ سوالات فوق، بیش از پیش، اهمیت شفافیت اطلاعات و مستندات قابل ارزیابی درباره واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید را، مشخص میکند اما اجازه دهید قدری بیشتر و فراتر از اهمیت پاسخ سوالات مذکور به اهمیت دهگانه و تاثیر شفافیت اطلاعات در حوزه تولید و اقتصاد بپردازیم زیرا اهمیت شفافیت اطلاعات در حوزه تولید بسیار فراتر از محدوده موضوع مذکور است.
با توجه به گستره اهمیت شفافیت اطلاعات در توسعه اجتماعی و اقتصادی و رونق کسب و کار و تولید در کشور و درسآموختههای این حوزه در داخل و سایر کشورها، در مهمترین محورها، میتوان به صورت خلاصه و تیتروار به ۱۰ مورد اصلی ذیل اشاره کرد.
اولین و شاید مهمترین تاثیر شفافیت اطلاعات و آمار به موضوعات و مصوبات مهم و کلان کشور برمیگردد. کاملا پرواضح است که در مسائل مهمی همچون اشتغال و تولید، مسئولان ارشد کشور زمانی میتوانند تصمیمهای منطقی و موثری بگیرند که اطلاعات صحیح، دقیق، شفاف و قابل راستیآزمایی را در اختیار داشته باشند، موضوع مهمی که اهمیت آن برای همگان مشخص است و همه میدانیم که اگر اطلاعات دریافتی درست و دقیق نباشد، میتواند چه تاثیرات منفی و هزینه قابل توجهی را بواسطه مصوبات اشتباه، به تولید و اقتصاد کشور تحمیل میشود. دومین نکته بسیار مهم درباره ضرورت اطلاعات و آمار شفاف، تاثیری است که این موضوع بر روی افزایش سرمایه اجتماعی در هر کشوری دارد. بدون شک افزایش سرمایه اجتماعی برابر است با حضور و تقویت هرچه بیشتر بخش خصوصی کشور در تولید و اقتصاد و به بیان دیگر میتوان گفت، شفافیت اطلاعات یک بازی برد-برد برای دولت و بخش خصوصی است. نکته قابل توجه در این بخش، اهمیت و نقش شفافیت اطلاعات در مقطع کنونی و تحقق شعار سال یعنی جهش تولید با مشارکت مردم است. این موضوع به مسئولین ما، این مهم را گوشزد میکند که اگر به دنبال تحقق شعار سال و اجرای منویات رهبر معظم انقلاب هستند و میخواهند شاهد حضور مردم در تولید باشند، قبل از هر چیز باید شفافیت اطلاعات را اجرایی کنند. سومین نکته و باز هم یکی از مهمترین تاثیرهای شفافیت اطلاعات، بهبود محیط کسب و کار است که در چند سال اخیر با قوانین مختلف از جمله قانون تسهیل صدور مجوزها، به دنبال تحقق آن هستیم اما قبل و مهمتر از آن، همین شفافیت اطلاعات است. در این بخش نیز یک موضوع مهم با توجه به شرایط اقتصادی کشور وجود دارد و آن، هدایت سرمایه از کسب و کارهای غیر مولد به سمت کسب و کارهای مولد است که تا حد زیادی در گروی همین افزایش شفافیت اطلاعات است. چهارمین نکته و محور مهم در این خصوص این است که شفافیت اطلاعات، شاخصپذیری در برنامهها را افزایش میدهد، موضوعی که به سنجش و بهینهسازی برنامههای اقتصادی و توسعهای کمک قابل توجهی میکند. شفافیت اطلاعات بستر را برای افزایش شاخصپذیری، کنترلپذیری و ارزیابی برنامههای اقتصادی توسعه محور در دو بخش یا دو مرحله بهینهیابی و بهینهسازی فراهم میکند. پنجمین محور و تاثیر مهم افزایش شفافیت اطلاعات در کاهش فساد و رانت است که از جمله برنامهها و اهداف مهمی است که در اکثر کشورهای دنیا بخصوص کشورهای در حال توسعه دنبال میشود. به همین دلیل است که همواره در برخی از حوزهها، مافیا و کلنیهایی که از این شرایط منتفع میشوند از شفافیت اطلاعات به طرق مختلف جلوگیری میکنند. در ششمین محور میتوان به نقطه مقابل رانت و فساد یعنی عدالت اشاره کرد. همواره برای برقراری عدالت در حوزههای مختلف بخصوص در حوزه اقتصادی نیاز مبرم و جدی به شفافیت اطلاعات و تقویت این مهم داریم. بدون شک اگر مسئولان، اطلاعات شفاف، دقیق و کامل در اختیار نداشته باشند، در بسیاری از حوزهها نمیتوانند عدالت را در ارائه تسهیلات و خدمات و تقسیم و تسهیم منابع، اجرا کنند. نکته مهم دیگر که با شفافیت اطلاعات میتوان به آن دست پیدا کرد، مدیریت و کاهش هزینه در تولید است که در رقابتهای اقتصادی یکی از عناصر بسیار مهم است. اما از نگاه دیگر، تاثیر مهم شفافیت اطلاعات در افزایش بهرهوری است که بسیاری از کشورها در سالهای اخیر رشد و توسعه اقتصادی خود را از این طریق پیگیری میکنند. موضوعی که یکی از محورهای مهم تحقق شعارهای سال اخیر میباشد. از تاثیر مهم دیگر شفافیت اطلاعات میتوان به هدفمند کردن تسهیلات، اعتبارات یا یارانهها در حوزه تولید و خدمات اشاره کرد، موضوعی که در سالهای اخیر دولتها به دلیل نبود آن، با زیان و انتقادهای مختلفی روبرو شدند. با اینکه دولتها بازگشت واحدهای تعطیل به چرخه تولید یا افزایش اشتغال را با ارائه تسهیلات به واحدهای دارای مشکل دنبال میکردند، اما از سوی منتقدان متهم به پولپاشی صرف شدند. تاثیر و نتیجه مهم دیگر شفافیت اطلاعات، درآمدزایی پایدار برای دولت و سایر قوا است. بدون شک وقتی شفافیت اطلاعات در اقتصاد و بخصوص حوزه تولید وجود داشته باشد، درآمدهای پایدار مالیاتی، بیمهای و ...قابل توجهی برای حاکمیت محقق خواهد شد. و در نهایت، دهمین نکته و دستاورد مهمی که شفافیت اطلاعات در آن تاثیر بسزایی دارد، حوزه مهم اشتغال است. در برنامههای اشتغال محور، شفافیت اطلاعات نه تنها میتواند مسئولان و تصمیمگیرندگان را به مصوبات درست و مفید برای افزایش اشتغال در کشور برساند بلکه حتی خود شفافیت، افزایش و در دسترس بودن اطلاعات میتوان به خلق کسب و کارهای جدید در حوزه اطلاعات و آمار کمک کند.آیا عدم شفافیت می تواند منجر به ایجاد دور باطل در این حوزه ها شود؟
در کل با توجه به موارد و محورهای مهم فوق میتوان گفت، بدون شک عدم شفافیت اطلاعات میتواند ما را اسیر دور باطل در بسیاری از حوزهها کند که در نهایت به زیان دولت و ملت ختم خواهد شد.
حتی بسیاری از کارشناسان، اطلاعات و آمار را پاشنه آشیل بسیاری از مصوبات و طرحهای کلان توسعه محور کشور میدانند که از طرفی وجود اطلاعات دقیق و شفاف میتواند مسئولان، مدیران و مجریان ما را به تصمیمهای بایسته و شایسته و در نهایت توسعه روزافزون برساند و از طرف دیگر، نبود اطلاعات درست و شفافیت لازم، شکست یا رشد کند اقتصادی با بهرهوری پایین و طرحهای نیمهتمام فراوان را برای کشور به ارمغان میآورد.
خوشبختانه برای داشتن اطلاعات دقیق و شفاف، پشتوانه قانونی مناسب نیز در کشور وجود دارد و ما خلاء قانون در این خصوص نداریم. طبق ماده ۳ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، هر ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد مگر اینکه قانون، انتشار آن اطلاعات را منع کرده باشند و طبق ماده ۵ این قانون نیز، موسسات مکلف هستند اطلاعات را در اختیار مردم قرار دهند.
یک سوال مهم وجود دارد ،و آن اینکه چرا مسئولان کشور در یک دهه گذشته علیرغم تاکید قانون و وجود فواید مثبت قابل توجه در انتشار شفاف اطلاعات، باز هم از انتشار اطلاعات واحدهای تولیدی تعطیل بازگشته به چرخه تولید، خودداری میکنند؟
در طی سالهای گذشته، این موضوع بارها از سوی کارشناسان اقتصادی و رسانهای از مسئولین مستقیم، غیرمستقیم و حتی ارشد وزارتخانهها، سازمانها، نهادها و دبیرخانه مربوطه، همچون وزارت صمت به صورت عام و سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران به صورت خاص در دولتهای گذشته و فعلی و مسئول دولت فعلی در نهضت احیای واحدهای اقتصادی، پیگیری و از آنها درخواست شده، اطلاعات دقیق واحدهای تعطیل بازگشته به چرخه تولید را به صورت شفاف منتشر کنند، حتی رئیس جمهور دولت سیزدهم در سخنان خود در جلسه هیئت دولت به تاریخ ۱۶ شهریور ۱۴۰۱ بر انتشار اطلاعات این اقدامات برای افکار عمومی، تاکید و آن را ضروری دانست اما متاسفانه تا به امروز، این روند غیر شفاف همچنان ادامه داشته است.
در نهایت، باز هم با توجه به توضیحات فوق، به مسئولان مربوطه توصیه و از آنها درخواست میشود، در راستای افزایش اعتماد عمومی و تقویت حضور هرچه بیشتر بخش خصوصی در تولید و اقتصاد کشور و مهمتر از همه، تحقق شعار سال یعنی جهش تولید با مشارکت مردم، ضمن توجه ویژه به این مهم، در انتشار هرچه سریعتر اطلاعات دقیق و مشخص هر یک از واحدهای مذکور اهتمام ورزند زیرا طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب، جهش تولید میسر نمیشود مگر با حضور مردم در تولید و اقتصاد که یکی از پیشنیازهای مهم فراهم شدن این شرایط نیز، تقویت اعتماد عمومی به حوزه تولید و اقتصاد با افزایش شفافیت اطلاعات است.
۲۱۲
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900982