قصهگویی به سبک سارتر و مودیانو/ وقتی فلسفه مهمتر از داستان است
تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۸۵۹۳۸۵
مترجم رمان «سن عقل» نوشته ژان پل سارتر معتقد است این نویسنده بیش از آن که در پی تعریف داستان باشد، در آثارش مشغول بیان فلسفه و مواضع هستی شناسانه خود است.
امتداد نیوز-گروه فرهنگ: ترجمه حسین سلیمانی نژاد از رمان «سن عقل» ژان پل سارتر اواخر بهار امسال توسط نشر چشمه منتشر و راهی بازار نشر شد. این مترجم آثار مورد نظر خود را از زبان فرانسوی به فارسی بازگردانی می کند و پیش از این کتاب هم از آثاری از مودیانو و دیگر فرانسوی نویسان را در کارنامه خود ثبت کرده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ژان پل سارتر از نظر فلسفی تاثیر زیادی از مارتین هایدگر پدیدارشناس و فیلسوف اگزیستانسیالیست گرفته اما امتیازی که دارد این است که اندیشههای اگزیستانسیالیستی اش را در قالب رمان یا نمایشنامه و دیگر قالبهای ادبی منتشر و مطرح کرده است. همین مساله فهم این آثار را نسبت به نوشته های فلسفی هایدگر آسانتر میکند. بنابراین برای آشنا شدن با گونه معاصر فلسفه اگزیستانسیالیستی میتوان آثار سارتر را خواند.
گپ و گفت کوتاهی که در ادامه با سلیمانی نژاد می آید، با محوریت این رمان و ترجمه از سارتر انجام شده است:
* آقای سلیمانینژاد ترجمه داستانهای سارتر برای شما از کجا شروع شد؟
سارتر یک مجموعه ۳ جلدی دارد که «سن عقل» قسمت اول آن است. دو جلد دیگر این مجموعه هم قرار است به مرور توسط نشر چشمه چاپ شوند. در حال حاضر ترجمه جلد دوم هم تمام شده و آن را تحویل ناشر داده ام. ترجمه جلد سوم هم ادامه دارد. مجموعه مذکور، «راه های آزادی» نام دارد که روی جلد چاپ اول «سن عقل» به این مساله اشاره نشد. یعنی ذکر نشد که اولین کتاب از این مجموعه است ولی این اتفاق در مورد چاپ اول آن افتاده است.
* جالب است! عنوان «راههای آزادی» متبادرکننده مفهوم آزادی است که رمان «سن عقل» بارها از آن صحبت میشود.
بله همین طور است. این وضعیت در دو رمان دیگر هم وجود دارد. کتاب دوم قرار است تا چندی دیگر منتشر شود و فعلا در مرحله اخذ مجوز است. سومین جلد هم قرار سال آینده چاپ شود.
* چه شد که سراغ ترجمه سارتر رفتید؟
کتابهای سارتر، زیاد در ایران ترجمه شدهاند. حتی برخی از عناوین هم چند ترجمه دارند. «راههای آزادی» هم یک مجموعه قدیمی و کمیاب است که من هرچه گشتم نتوانستم نسخهای از مجلداتش پیدا کنم. ولی این وضعیت که ۳ رمان این مجموعه به صورت منسجم و متمرکز ترجمه شده و در اختیار مخاطب قرار گرفته باشد، وجود ندارد. به همین دلیل ترغیب شدم که «راه های آزادی» را ترجمه کنم و به نظرم حیف است که این مجموعه در اختیار مخاطب نباشد.
*پس دغدغه های فلسفی باعث ترجمه این کتاب نشد؟
نه. این طور نبود.
* این رمان و دیگر آثار سارتر حاوی مطالب و آموزههای فلسفیای هستند که او قبول داشته؛ از جمله همین فلسفه اگزیستانسیالیستی. با ترجمه این بخشها چه کردید؟
طبیعی است که مترجم باید برای ترجمه چنین متونی یک علاقه اولیه به این مفاهیم داشته باشد و برای این که ترجمهاش مناسب باشد، باید مطالعهای هم در این حوزه داشته باشد. حرفم این است که هرکسی نمی تواند دست به ترجمه متون ادبی فلسفی بزند.
* شما آن مطالعه فلسفی لازم را داشتید؟
من پیشتر، کتابهای دیگر سارتر را خوانده بودم. حین ترجمه و بازگردانی «سن عقل» به این نتیجه رسیدم که بهتر است مطالعات فلسفی داشته باشم و با فلسفه این نویسنده بیشتر آشنا بشوم. بد نیست اشاره کنم که «سن عقل» از جمله آثار طولانی سارتر است.
* جالب است که در این کتاب، فلسفه و قصه توامان هستند!
کلا کارهای سارتر همین طور هستند. او می خواهد در داستان هایش، نظرش را بیان کند.
* سارتر در جایی، قصه را متوقف میکند و زمان را کش میآورد. یعنی مشغول فلسفهبافیهایش می شود. اما در عین حال، فصول پایانی رمان، از نظر داستان و اتفاق، سرعت و شتاب بالایی دارند. یعنی فصول پایانی کتاب «سن عقل» داستان تر از فصول میانیاش هستند.
بله همین طور است. تازه «سن عقل» نسبت به دو مجلد دیگر مجموعه «راههای آزادی» داستان بیشتری دارد. یعنی نسبت داستان به فلسفهاش، باز نسبت به دو رمان دیگر، وضعیت بهتری دارد. چون در آن دو کتاب، داستان اصلا جلو نمیرود و فقط مفاهیماند که دارند بیان میشوند. من رمان «تهوع» را هم که ترجمه کردم، متوجه این وضعیت شدم.
* ترجمه تهوع را هم با همین ناشر کار میکنید؟
بله و قرار است در مجموعه ترجمه آثار سارتر چاپ شود. ترجمهاش را تحویل ناشر دادهام. این کار را انجام دادم هرچند که چند نفر پیش از من، آن را ترجمه کرده اند.
* اما ترجمههایشان، به روز نبود؟ درست است؟
بله. همین طور است.
* پس داستان رمان «تهوع» هم چندان جلو نمیرود!
بله. تقریبا من «سن عقل» و بیشتر شبیه به دو عنوان دیگر مجموعه «راههای آزادی» است. یعنی داستان خاصی ندارد و بیشتر درباره فلسفه و هستیگرایی موردنظر سارتر است.
* در ترجمه سارتر و پاتریک مودیانو، چه تفاوتی بین رمان های این دو نویسنده توجهتان را جلب کرده است؟
تفاوت که بینشان زیاد است. مودیانو یک نویسنده معاصر است. سبک او به نظرم واقعگرا با توجه به مشکلات روز است. مثلا به موضوعاتی چون مهاجرت غیرقانونی کشورهای آفریقایی و جهان سوم به فرانسه میپردازد. در عین حال سعی هم می کند در تم و زمینه آثارش، روح حماسه حضور داشته باشد یعنی یک جدال به صورت جدال انسان با طبیعت یا دیگر انسان های دیگر وجود داشته باشد. اما بحث سارتر جداست. او بیشتر در پی بیان مفاهیم مورد نظرش است. از این نظر فکر می کنم این دو، تفاوت زیادی با هم دارند.
البته این دو یک وجه تشابه هم دارند و آن جنگ است. یعنی هر دو سعی کرده اند، جنگ در آثارشان حاضر باشد. جلد دوم مجموعه «راههای آزادی» هم در دوران نزدیک به جنگ جریان دارد. در کل فکر میکنم او مجموعه «راههای آزادی» را در فاصله دو جنگ جهانی نوشته است. مطمئن نیستم ولی به نظرم پیش از جنگ جهانی دوم، ۳ رمان مورد نظر را نوشته است. بنابراین فرانسه در حال جنگ، چیزی است که در برخی از آثار سارتر و مودیانو می توان به صورت مشترک مشاهده اش کرد.
باید به این مساله هم اشاره کنم که ۳ رمان «راههای آزادی» پشت سر هم و مکمل یکدیگرند. هر ۳ جلد به همین شکل اند و همین شخصیت ها در آن ها هستند.
* یعنی شخصیتهای ۳ کتاب، تکراریاند؟
بله. ماتیو، لولا، بوریس و …. همه هستند. البته شخصیت های زیادی هم به داستان اضافه می شوند و این مشکل به وجود می آید که شاید خواننده این شخصیت ها را با هم اشتباه بگیرد.
true برچسب ها :این مطلب بدون برچسب می باشد.
trueمنبع: امتداد نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.emtedadnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «امتداد نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۸۵۹۳۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اسیر فلسطینی صهیونیستها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سایت جایزه بوکر عربی، «نقاب، رنگ آسمان» نوشته باسم خندقجی در اعلامیهای از سوی نبیل سلیمان رییس داوران جایزه بینالمللی داستان عربی ۲۰۲۴ به عنوان برنده معرفی شد.
در مراسم اهدای جوایز سالانه که در ابوظبی برگزار و به صورت آنلاین پخش شد، جایزهای که به نام بوکر عربی نیز شناخته میشود، برنده خود را شناخت.
داوران کتاب برنده را از بین ۱۳۳ عنوان ارایه شده، به عنوان بهترین رمان منتشر شده به زبان عربی که در فاصله جولای ۲۰۲۲ تا ژوئن ۲۰۲۳ منتشر شده، انتخاب کردند. رعنا ادریس، صاحب انتشارات دارالادب مستقر در لبنان، این جایزه را در ابوظبی به نمایندگی از خندقجی که در زندان صهیونیستهاست، دریافت کرد.
بعید است که خندقجی بتواند جایزه ۵۰ هزار دلاری را دریافت کند زیرا مقامات زندان اسراییل پیشتر به رسانهها گفتهاند اگر قرار باشد یک تروریست جایزه بگیرد، دریافت آن برایش غیرممکن خواهد بود.
«نقاب» که در عنوان کتاب آمده، کارت هویت آبی متعلق به یک اسراییلی را تداعی میکند که توسط قهرمان داستان «نور» - باستانشناسی که در اردوگاه پناهندگان در رامالله زندگی میکند - در جیب یک کت قدیمی پیدا شده است. آنچه در پی میآید، روایتی تجربی و چند لایه است که با شخصیتپردازیهای زنده و به یاد ماندنی سعی در بازیابی عناصر تاریخ و مکان دارد.
نبیل سلیمان، رییس هیات داوران گفت: «نقاب، رنگ آسمان»، امر شخصی را با امر سیاسی به روشهای نوآورانه ترکیب میکند. برای کشف سه نوع آگاهی: خود، دیگری و جهان، اشکال روایی جدیدی را به کار میگیرد و واقعیت پیچیده و تلخ از هم پاشیدگی خانواده، آوارگی، نسل کشی و نژادپرستی را تشریح میکند. رشتههای تاریخ، اسطوره و امروز با ظرافت در روایتی به هم تنیده شدهاند که در مواجهه با انسانزدایی، با شفقت از میل رهایی از ظلم، هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی، برانگیخته میشود. «ماسک، رنگ آسمان» عشق و دوستی را به عنوان محوری برای هویت انسانی بیش از همه وابستگیهای دیگر به رسمیت میشناسد.
پروفسور یاسر سلیمان، رییس هیات امنا هم گفت: قهرمان کتاب سفری را آغاز میکند که در آن خود، در پوشش دیگری، به آسیبهای روانی فلسطین مدرن میپردازد. یک زن فلسطینی اهل حیفا در اسراییل، که سرسختانه به روایت ملی خود پایبند است، به قهرمان داستان کمک میکند تا به خود بینقاب خود بازگردد و رمان خواننده را در تله داستانهای تند با طنزی ظریف و غیرمنتظره گرفتار میکند.
خندقجی که از سال ۲۰۰۴ در زندان به سر میبرد، مجموعه شعرهای «آیینهای اولین بار» (۲۰۱۰) و «نَفَس شعر شبانه» (۲۰۱۳) و همچنین سه رمان «نرگس انزوا» (۲۰۱۷)، «کسوف بدرالدین» (۲۰۱۹) و «نفس یک زن ناامید» (۲۰۲۰) را در کارنامه دارد.
جایزه بینالمللی ادبیات داستانی عربی که به عنوان «بوکر عربی» شناخته میشود، در سال ۲۰۰۷ به منظور قدردانی از ادبیات عربی معاصر و ترویج خوانندگان جهانی آثار ادبی عربی تأسیس شد و اکنون بهعنوان معتبرترین جایزه ادبی در جهان عرب شناخته میشود.
در کنار خندقجی، در فهرست نهایی سال ۲۰۲۴، رمانهایی از راجا عالم (عربستان سعودی)، ریما بالی (سوریه)، اسامه العیسا (فلسطین)، احمد المرسی (مصر) و عیسی نصیری (مراکش) جای داشتند.
هر یک از ۶ نامزد نهایی ۱۰ هزار دلار دریافت خواهد کرد و به برنده جایزه ۵۰ هزار دلار دیگر به عنوان جایزه اهدا میشود. این جایزه همچنین هزینه ترجمه کتاب برنده به زبان انگلیسی را پوشش میدهد.
ریاست هیات پنج داور امسال را نبیل سلیمان نویسنده سوری بر عهده داشت. سونیا نمر، نویسنده، محقق و چهره دانشگاهی فلسطینی، فرانتیشک اوندراش چهره دانشگاهی از چک، محمد شعیر منتقد و روزنامهنگار مصری، و حمور زیاده نویسنده و روزنامهنگار سودانی، در این پنل با او به عنوان داوران همکاری کردند.
هدف از اهدای این جایزه تجلیل از نوشتار خلاق عربی معاصر و تشویق خوانندگان ادبیات عربی با کیفیت بالا در سطح بینالمللی از طریق ترجمه و انتشار به دیگر زبانهای اصلی است. رمانهایی است که به فهرست اولیه یا نهایی این جایزه راه مییابند، به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر میشوند.
هدی برکات (۲۰۱۹، برای «پست شبانه»)، احمد سعداوی (۲۰۱۴، برای «فرانکنشتاین در بغداد»)، و محمد آخاری (۲۰۱۱، برای «طاق و پروانه») از برندگان پیشین اینجایزه هستند.
کد خبر 6092079