به نقل از «ایران اکونومیست»

لزوم تعدیل تدریجی نرخ ارز جهت حفظ تولید و صادرات

تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۰۲۰۹۰

ایران اکونومیست - به گزارش ایران اکونومیست، سیاست ارزی دولت‌ها در ایران در دهه ۸۰ شمسی غالبا مبتنی بر نظام تثبیت نرخ ارز بود. درآمدهای نفتی فراوان در غالب سال‌های این دهه نیز کمک شایانی به دولت کرد تا بتواند نرخ ارز را تقریبا ثابت نگه دارد. اما در سال‌های اخیر بسیاری از اقتصاددانان و سیاستگذاران کشور سیاست تثبیت نرخ ارز در دهه ۸۰ را نقد کرده و آن را عاملی برای افزایش واردات اقلام مصرفی به کشور و سرکوب صادرات دانسته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 
با این حال آنچه امروز برای بسیاری از اقتصاددانان و سیاست‌گذاران کشور آشکار شده این است که در کشوری که نرخ تورمی بالاتر از شرکای تجاری‌اش دارد، نرخ ارز نمی‌تواند ثابت بماند و باید با نسبتی از شکاف تورم داخل و خارج رشد کند؛ چرا که تثبیت نرخ ارز به تشکیل انباره تورمی منجر شده و بروز شوک ارزی می‌تواند به افزایش شدید نرخ ارز بیانجامد.
 
دلیل دیگری که برخی به آن استناد می‌کنند این است که رشد نرخ ارز می‌تواند به کاهش قاچاق و افزایش رشد اقتصادی کمک کند. اما سوالی که باید به آن پاسخ داد این است که سرعت تعدیل نرخ ارز چگونه باید تعیین شود؟ آیا باید نرخ ارز متناسب با تورم داخل و خارج و به یکباره تعدیل گردد یا لازم است تعدیل نرخ ارز به آرامی و با برنامه زمان‌بندی مشخص صورت گیرد؟
 
در این رابطه وقتی ترکیب واردات کشور در طول سال‌های مختلف مشاهده ‌شود، این اطلاع به دست می‌آید که همواره بیش از ۵۰ درصد واردات کشور مربوط به مواد اولیه و واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای بوده است؛ که حاوی اقلام مهمی در حوزه کشاورزی (نظیر کنجاله و لوبیای سویا) و حوزه صنعت (نظیر قطعات خودرو، محصولات پزشکی و دارویی، مواد پلاستیکی و غیره) هستند که چرخه حیات کشاورزی و صنعت به آنها وابسته است.
 
بنابراین تولید بخش صنعت و کشاورزی وابستگی بالایی به تغییرات نرخ ارز دارد و چنانچه نرخ ارز افزایش یابد هزینه تولید این بخش‌ها افزایش می‌یابد. هر چند افزایش نرخ ارز به افزایش ارزآوری محصولات صادر شده از این دو بخش کمک می‌کند، اما نتیجه نهایی افزایش نرخ ارز بر تولید و صادرات این بخش‌ها به سادگی قابل تحلیل نیست و نیازمند پرسش و نظرخواهی از تولیدکنندگان در خصوص تاثیر افزایش نرخ ارز بر تولید و صادرات آنهاست.
 
تنها محصولاتی که تولید و صادرات آنها مستقیما از افزایش نرخ ارز منتفع می‌شود، محصولاتی نظیر زعفران، پسته، محصولات پتروشیمی و ... است که حداقل وابستگی به واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای را دارند. اما بخش عمده‌ای از تولیدات کشاورزی و صنعتی کشور در معرض آسیب‌پذیری از تغییرات نرخ ارز قرار دارد.
 
از همین نکته آشکار می‌شود که یکی از دلایل اصلی سیاست‌گذاران دهه ۸۰ شمسی برای تثبیت نرخ ارز، کمک به واردات ارزان قیمت مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای برای حفظ تولید کشور بوده است. این نکته واقعیتی است که معمولا تحلیل‌گران اقتصادی از بیان آن صرف‌نظر می‌کنند.
 
در اینجا مناسب است به بررسی تاثیر نرخ ارز بر بخش تولید صنعتی کشور از زبان تولیدکنندگان اشاره شود. نتایج نظرسنجی از مدیران و کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور در مورد تاثیر نرخ ارز بر تولید و اشتغال کارگاه‌ها نشان می‌دهد که به طور متوسط، افزایش نرخ ارز به کاهش تولید و اشتغال کارگاه‌ها انجامیده است.
 
همچنین دفتر مطالعات آماری و راهبردی انجمن صنایع نساجی ایران در گزارشی با عنوان «بررسی جامع صنعت پوشاک در ایران و عارضه‌یابی دلایل عدم توسعه مناسب آن در کشور» به ۱۴ دلیل عدم توسعه صنعت مذکور در کشور پرداخته است. بسیار جالب توجه است که نرخ پایین ارز هیچ جایگاهی در بین ۱۴ دلیل گفته شده ندارد. بنابراین تولیدکنندگانی که وابستگی نسبتا بالایی به واردات مواد اولیه و واسطه‌ای دارند، علاقه چندانی به افزایش سریع نرخ ارز ندارند.
 
با توجه به نکات فوق‌الذکر به نظر می‌رسد هر چند بانک مرکزی باید بر اصلاح نرخ ارز متناسب با شکاف تورم داخلی و خارجی اصرار داشته باشد، اما اصلاح نرخ ارز را باید با شیبی ملایم و با اطلاع‌رسانی به موقع به آحاد اقتصادی انجام شود تا هم از تشکیل انباره تورمی جلوگیری گردد و هم تولیدات کشاورزی و صنعتی آسیب نبیند.

منبع: ایران اکونومیست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۰۲۰۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برنامه افزایش ۲۰ درصدی تولید خودرو در سال ۱۴۰۳

وزیر صمت با اشاره به افزایش تولید خودرو در کشور به ۵ هزار دستگاه در روز گفت: تلاش داریم که این رقم را حدود ۲۰ درصد افزایش دهیم که خیلی جهش بسیار بزرگی است. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، عباس علی‌آبادی در گفت‌وگوی تلویزیونی اظهار داشت: اجلاس آفریقا را داشتیم و بزرگترین نمایشگاه دستاوردهای کشور برای معرفی به بیش از 2 هزار بازرگان و تاجر بین‌المللی برگزار خواهد شد و می‌تواند تبعات خوبی داشته باشد. اجلاس آفریقا با تعداد زیادی از مقامات ارشد سیاسی آفریقا به خوبی برگزار شد که می‌تواند تاثیرات خوبی در رفاه و اقتصاد کشور داشته باشد.

او افزود: آفریقا، اقیانوس فرصت‌ها برای بازرگانان و تجار ما است. از جمله مهمترین این فرصت توسعه‌نیافتگی کامل آفریقا است. البته آفریقایی‌ها به صورت جامع برنامه‌هایی را برای توسعه پیگیری می‌کنند و در این برنامه فرصت‌های برای تجار ما وجود دارد. برای تحقق جهش تولید باید دروازه صادرات باز شود. خیلی از کالاهایی که تولید می‌کنیم به جهت اینکه بازار صادراتی ندارد، مجبور هستیم تولید را محدود کنیم. به عنوان مثال در لوازم خانگی رشد خوبی در کیفیت و کمیت داشتیم، اما همچنان در تهدید کالاهای قاچاق هستیم.

وزیر صمت ادامه داد: از جمله چالش‌هایی که در آفریقا داریم، نبود زیرساخت است که البته این موضوع با توجه به ظرفیت‌های خوبی که در توسعه زیرساخت حوزه‌های انرژی و حمل و نقل داریم یک فرصت محسوب می‌شود. نرخ رشد اقتصادی در آفریقا از متوسط جهانی بیشتر است و این به معنای فرصت است و ما باید از آن استفاده کنیم. تلاش می‌کنیم تا پایان امسال در تمام یا حداقل بخشی از کشورهای آفریقایی که محوریت دارند، نمایشگاه‌های دائمی برای کالاهای ایرانی را فراهم کنیم و همچنین به آفریقایی‌ها فرصت دهیم که در کشور ما پایگاه معرفی خود را داشته باشند. تراز تجاری ما با آفریقا کاملاً مثبت است و رویکرد ما این است که واردات خود را نیز از آفریقا افزایش دهیم. تا پایان امسال تعداد رایزن‌های بازرگانی ما در آفریقا به 12 مورد می‌رسد و تعداد مراکز بازرگانی به 15 مرکز خواهد رسید.

او در خصوص چالش‌های توسعه تجارت با آفریقا گفت: مهم‌ترین چالش‌ها رقبا هستند که تلاش می‌کنند پس از حضور ما در آفریقا با ابزارهای مختلفی مانند تحریم جلوی این موضوع را بگیرند. برنامه وزارت صمت این است که میزان تجارت ایران اعم از صادرات و واردات نسبت به شرایط فعلی دو برابر شود.

علی‌آبادی افزود: باید ظرفیت‌های مالی و اقتصادی خود را به نفع صادرات بسیج کنیم و هر مانعی که در مسیر صادرات است را برداریم. ما به شرکت‌هایی اولویت می‌دهیم که صادرات محور و دانش‌بنیان هستند. شرکت‌هایی که حداقل ارزبری و بیشترین میزان ارزآوری را دارند. مشارکت مردم زمانی رخ می‌دهد که بتوانیم از سرمایه‌های خرد مردم استفاده کنیم.

او افزود: در حال تعریف پروژه‌هایی هستیم که بر اساس آنها بتوانیم صندوق‌های پروژه را تأسیس کنیم که مردم با سرمایه‌های خرد خود در پروژه‌های ملی مشارکت کنند. به زودی اطلاعیه‌ها در این باره منتشر خواهد شد. اگر بتوانیم این هدف را محقق کنیم، بخش مشارکت مردم در شعار سال را به معنای واقعی و الگوی تازه محقق کنیم.

علی‌آبادی گفت: رقبای ایران حتماً برای ایران مزاحمت ایجاد خواهند کرد. یکی از کارهای مهمی که باید انجام دهیم ابزار تجارت را فراهم کنیم که مهمترین آن حمل و نقل است. برای شرق و شمال آفریقا نسبت خوبی داریم و طبق دستور رئیس‌جمهور برای غرب و جنوبی آفریقا هم از لحاظ حمل‌ونقل پوشش دهیم که کارهای سختی است و حتماً انجام خواهیم داد.

وزیر صمت افزود: آفریقا فرصت خوبی برای صنایع دانش‌بنیان ایران است و کشورهای آفریقایی هم در حوزه آموزش هدف‌گذاری کرده‌اند و ایران باید از این فرصت استفاده کند. همچنین شرکت‌های مهندسی و زیرساخت ایران هم می‌توانند پروژه‌های بزرگی در آفریقا اجرا کنند. کشورهای آفریقایی علاقه‌مند هستند از خودروهای روز استفاده کنند و این فرصتی برای ایران است.

وی تاکید کرد: تلاش خواهیم کرد به کسانی در اولویت ارز، ارز بدهیم که به سمت تجارت و صادرات بروند به‌ویژه به مقاصد صادراتی ایران از جمله آفریقا.

علی آبادی همچنین درباره برنامه های وزارت صمت در خصوص صنعت خودرو گفت: ما برنامه گسترده داریم و امسال تلاش خواهیم کرد که ظرفیت تولید را افزایش دهیم. ما به ظرفیت تولید 5 هزار خودرو در روز رسیدیم و تلاش داریم که این را حدود 20 درصد افزایش دهیم که خیلی جهش بسیار بزرگی است.

وی افزود: در بحث واردات خودرو باید گفت این موضوع را در دستور کار داریم تا به این وسیله تعادل بهتری در تامین تقاضای بازار و بحث ناترازی به وجود بیاوریم و اخبار خیلی خوبی در این زمینه داریم. تاکسی‌های برقی را واردات کرده ایم و مردم می‌توانند ثبت نام کرده و بخرند.

انتهای پیام/