به نقل از «بسیج نیوز»

سردار طوسی، الگوی تمام نشدنی برای همه نسل‌ها

تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۷۹۱۸۴۰۳

به گزارش خبرگزاری بسیج مازندران، هشت سال دفاع مقدس یادآور دلاورمردی‌ها و از جان‌گذشتگی‌ مردان مرد بی‌شماری است که با گذشتن از جان شیرین خود، اعتبار، عظمت و عزت را برای ما به ارمغان آوردند.

مردانی که با شجاعت بی‌مانند خود ثابت کردند که برای دفاع از وطن، ناموس و این آب و خاک تا پای جان ایستاده‌اند و وجبی از این خاک را به دشمن نمی‌دهند؛ مردانی که با آغوش باز به استقبال شهادت رفتند و اکنون از نعمت خالق بهره‌مند هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سردار محمدحسن قاسمی‌طوسی یکی از همان مردان دلیر این سرزمین از روستای طوس‌کلای نکا در شرق مازندران است که در مقام، قائم‌مقام لشکر 25 کربلا توفیق شهادت در راه خدا نصیب حال‌شان شد.

مراسم بزرگداشت مالک اشتر لشکر 25 کربلا سردار شهید محمدحسن قاسمی‌طوسی، همزمان با سالروز شهادت این شهید ارزشمند و بزرگوار در فروردین ماه امسال در نکا برگزار می‌شود.

شهرستان نکا بیش از 430 شهید تقدیم انقلاب کرده است و حضور سرداران شهید و فرماندهان بزرگی در عرصه دفاع از این آب و خاک در طول هشت سال دفاع مقدس، راهی برای مقابله با هجمه‌های مختلف دشمنان است.

سرداران شهید محمدحسن قاسمی‌طوسی، محمد فتح‌اللهی، عزیزالله لازری، غلام‌علی مرادیان، علی‌اصغر کریمی، موسی نظری، محمدرحیم بردبار، احمد شیرخانی، نادعلی دیندارکلایی، ابوالقاسم اکبری، اباصلت سپیدروز 11 سردار شهید این شهرستان هستند که برکت این آب و خاک هستند و به شهر و دیار ما آبرو بخشیده‌اند.

سردار سرلشکر محمدحسن قاسمی‌طوسی در 18 فروردین سال 66 در عملیات والفجر6 در شلمچه به شهادت رسید و همان‌طور که خواسته و میل درونی وی بود؛ گمنام شد و سرانجام بعد از هشت سال گمنامی، در سال 1374 باقی‌مانده‌ پیکر پاک و مطهرش به زادگاهش آمد و پیکر پاکش بر روی دست شاگردان، دوستان، بستگان و یارانش تشییع و در مزار شهدای طوس‌کلا آرام گرفت.

از این سردار همیشه جاوید جبهه‌های حق علیه باطل، یک فرزند دختر به نام "سمیه" به یادگار مانده است که اکنون به عنوان مدیرکل امور بانوان استانداری مازندران در حال خدمت به جامعه است.

فرماندار نکا برگزاری یادواره شهدای شهرستان نکا به محوریت سردار شهید طوسی را حرکت فرهنگی شایسته برای بزرگداشت نام و یاد شهدا دانست و گفت: شهدا ارزش‌های بزرگ انقلاب هستند و باید این ارزش‌های دفاع مقدس به درستی به نسل‌های بعدی منتقل شود.

جعفر احمدی اظهار کرد: تمام تلاش دشمنان برای دوری جوانان و نسل امروز از راه، روش و مرام شهدا است و برگزاری این یادواره‌ها در حقیقت راهی برای مقابله با حملات دشمنان است.

وی با تأکید بر حضور همه جانبه آحاد مردم در این یادواره افزود: با برگزاری هرچه با شکوه، پررنگ و معنوی یادواره شهدا باید در زنده نگه داشتن افکار، یاد و خاطرات شهدا تلاش شود.

روز شهادت سردار سرلشکر محمدحسن قاسمی‌طوسی، به نام روز نکا برگزار شده است و اهالی این شهر با بزرگداشت نام و یاد این سردار خوبی‌ها و همه شهدای انقلاب، در بزرگداشت این روز اهتمام دارند.

یادواره محوری سرداران و بیش از 430 شهید شهرستان نکا با محوریت یادواره سردار محمدحسن قاسمی‌طوسی و شهدای مدافع حرم نکا، روز یک‌شنبه 19 فروردین ماه ساعت 15 با سخنرانی یکی از فرماندهان دفاع مقدس و مداحی حاج رضا بذری در مصلای بزرگ امام خمینی(ره) نکا برگزار می‌شود.

شهرستان نکا در طول دفاع مقدس بیش از 430 شهید شهرستان نکا تقدیم انقلاب کرده و همچنین پنج شهید مدافع حرم شهیدان عبدالرحیم فیروزآبادی، محمدتقی سالخورده، حسین مشتاقی، ابراهیم عشریه و سعید کمالی تقدیم اسلام کرده است.

 سردار سرلشکر محمدحسن قاسمی‌طوسی معروف به طوسی، قائم مقام لشکر همیشه پیروز 25 کربلای مازندران، در سال 1337 در روستای طوس‌کلا از توابع شهرستان نکا در شرق مازندران به دنیا آمد و فعالیت‌های گسترده انقلابی در قبل و بعد از انقلاب داشت که با شروع جنگ تحمیلی علیه ایران به جبهه‌های حق علیه باطل رفت و سرانجام در 18 فروردین ماه سال 1366 در سن 29 سالگی و در درجه قائم مقام لشکر 25 کربلا و با اصابت ترکش‌های خمپاره عراقی‌ها در دشت شلمچه به شهادت رسید.

منبع: بسیج نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۹۱۸۴۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رصدخانه مراغه؛ نگینی درخشان در تاریخ نجوم ایران

رصدخانه مراغه یکی از یادگارهای علمی و فلکی خواجه نصیرالدین طوسی؛ فیلسوف، ریاضیدان و منجم بزرگ دوره ایلخانی و صاحب رساله مشهور اخلاق ناصری و زیج معروف ایلخانی است که به دست وی، با همراهی عده‌ای از دانشمندان بنا شده است. - اخبار ویژه نامه‌ها -

به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، 16 اردیبهشت، روزی نمادین برای شهر تاریخی مراغه و برای ایرانیان است. در این روز مبارک، دو رویداد مهم در تاریخ این شهر به هم پیوند خورده‌ است که یکی آغاز احداث رصدخانه مراغه و دیگری بسته شدن زیج ایلخانی است.

آغاز احداث رصدخانه مراغه: این رصدخانه که در قرن هفتم هجری قمری به همت خواجه نصیرالدین طوسی بنا شد، از بزرگترین و مجهزترین رصدخانه‌های جهان در زمان خود بود و دستاوردهای علمی درخشانی را به ارمغان آورد.

بسته شدن زیج ایلخانی: این زیج که توسط دانشمندان رصدخانه مراغه تهیه شده بود، دقیق‌ترین زیج در آن دوران به شمار می‌رفت و در علم نجوم تحولات بزرگی ایجاد کرد.

"زیج" جدولی است که نام و موقعیت و زمان حلول ستارگان و کواکب را نشان می‌دهد و در نجوم اسلامی استفاده می‌شده است.

به پاسداشت این رویدادهای مهم، 16 اردیبهشت به عنوان "روز مراغه" نامگذاری شده است. سال‌هاست که در چنین روزی، برنامه‌های متنوع فرهنگی، هنری و ادبی در این شهر برگزار می‌شود تا تاریخ، فرهنگ و تمدن غنی مراغه به نسل‌های آینده معرفی شود.

رصدخانه مراغه چگونه ساخته شد؟

با یورش ویرانگر مغولان به رهبری چنگیزخان در سال 602 ه.ق، تاریکی بر سرزمین ایران سایه افکند. شهرهای با شکوه به ویرانه مبدل شدند، علم و فرهنگ رو به خاموشی نهاد و وحشت در دل مردم ریشه دواند. در این میان، اما مردی فرزانه و بلندهمت، در تلاش بود تا چراغ علم و دانش را روشن نگه دارد. خواجه نصیرالدین طوسی، حکیم و سیاستمدار ایرانی، با درایت و تدبیر خود، نه تنها جان هزاران نفر را نجات داد، بلکه در احیای علم و فرهنگ ایران در عصر مغول نقشی بی‌بدیل ایفا کرد.

نقش خواجه نصیر در احیای معماری

خواجه نصیر سال‌ها به تدریس و تحقیق پرداخت و با تالیف آثار ارزشمند علمی و فلسفی، گامی مهم در حفظ و گسترش دانش در ایران برداشت. اما اوج شکوفایی خواجه نصیر، زمانی رقم خورد که هلاکوخان، فرمانروای مغولان، او را به دربار خود دعوت کرد.

هلاکوخان که به دنبال مشروعیت بخشیدن به حکومت خود بود، در خواجه نصیر شخصیتی دانا و فرهیخته دید که می‌توانست در این امر به او یاری رساند. خواجه نصیر نیز با درک موقعیت، فرصتی را مغتنم شمرده و با نفوذ در دربار هلاکوخان، به احیای علم و فرهنگ ایران در عصر مغول پرداخت.

یکی از مهم‌ترین اقدامات خواجه نصیر در این زمینه، ساخت رصدخانه مراغه بود که نقطه عطفی در معماری ایلخانی نیز به شمار می‌رود.

ساخت رصدخانه مراغه حدود یک دهه به طول انجامید و در آن زمان، بناهای مختلفی از جمله مسجد، کوشک محل اقامت هلاکوخان مغول و ابزار و ادوات نجومی احداث شد. در منابع تاریخی، نام "فخرالدین احمد بن عثمان امین مراغی" به عنوان معمار اصلی بنا ذکر شده است اما گفته می‌شود که ساخت مسجد رصدخانه، کوشک هلاکو و ابزار نجومی را "مویدالدین عفرضی"، مهندس و دانشمند نامدار آن دوره، بر عهده داشته است.

خواجه نصیرالدین طوسی که ریاست رصدخانه و فعالیت‌های علمی آن را برعهده داشت در رشته‌های مختلفی از جمله ریاضیات، نجوم، اخلاق، تفسیر، تاریخ، طب، شعر و فلسفه تبحر داشت و آثار گرانبهایی از خود به یادگار گذاشته است.

بسیاری از پیشرفت‌های علمی در جهان، ‌مرهون تلاش‌های خواجه نصیرالدین طوسی است. از آن جمله می‌توان به کشف قانون کروی سینوس‌ها در ریاضیات و ابداع روش هندسی با عنوان جفت طوسی در نجوم اشاره کرد. برخی محققان او را خالق علم مثلثات در ریاضی و برخی دیگر، از گسترش دهندگان علم مثلثات معرفی می‌کنند.

اما تخصص اصلی خواجه نصیر، نجوم بود. وی در این زمینه سرآمد دانشمندان زمان خود بود و تالیفات متعددی در این حوزه دارد , گفته می‌شود که تعداد آثار او به 190 جلد می‌رسد.

در مدت ساخت این بنای باشکوه، به دستور هلاکوخان مغول، گنجینه‌ای از کتاب‌ها و ابزارهای علمی گردآوری شد. رصدخانه مراغه تا سال 703 هجری قمری، یعنی دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، به عنوان مرکزی برای تحقیقات و آموزش علوم نجومی و ریاضیات فعال بود اما پس از آن، به دلیل بی‌توجهی حاکمان و جابجایی پایتخت، رو به ویرانی نهاد. حمدالله مستوفی در کتاب خود، تاریخ این بنای عظیم را تا سال 720 هجری قمری ذکر کرده است.

با وجود عمر کوتاه رصدخانه مراغه (کمتر از یک قرن)، این مکان نقش بی‌بدیلی در پیشرفت علم نجوم ایفا کرد. برج استوانه‌ای شکل رصدخانه که قطری 22 متر و ضخامتی 80 سانتی‌متری دارد، قلب تپنده این مجموعه بود. در این برج، راهرو و 6 اتاق تعبیه شده بود که از مصالحی مانند قلوه‌سنگ، لاشه سنگ، سنگ‌های تراشیده و ملات گچ ساخته شده بودند. تزئینات کاشی‌کاری معرق ورودی برج، جلوه‌ای بی‌نظیر به این بنای تاریخی می‌بخشید.

رصدخانه مراغه فراتر از رصدی صرف ستارگان، به مثابه یک دانشگاه جامع عمل می‌کرد. در این مکان، دانشمندان در رشته‌های مختلف علوم به تحقیق و تدریس می‌پرداختند. کتابخانه رصدخانه با بیش از 400 هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی پیشرفته، در آن زمان در جهان بی‌نظیر بود.

رصدخانه سمرقند در تاجیکستان که شهرت جهانی دارد، با الگوبرداری از رصدخانه مراغه حدود یک قرن پس از آن احداث شد و امروزه به عنوان یکی از معتبرترین رصدخانه‌های جهان شناخته می‌شود.

دانشمندان مستقر در رصدخانه مراغه به پژوهش و نگارش در موضوعات مختلف می‌پرداختند. از جمله فعالیت‌های مهم آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تهیه و تدوین زیج ایلخانیانجام تحقیقات ستاره‌شناسی و محاسبات نجومیساخت ابزار و ادوات پیشرفته نجومیترجمه و نگارش کتاب و رسالهجمع‌آوری مدارک و اسنادآموزش نجوم و علوم مرتبط به علاقه‌مندان

یکی از مهم‌ترین اقدامات خواجه نصیرالدین طوسی در تاسیس این مرکز، جمع‌آوری دانشمندان، کتاب‌ها و اسنادی بود که در جریان یورش مغولان در معرض نابودی قرار داشتند. وی کتاب‌ها و اسناد ارزشمندی را که پس از سقوط قلاع اسماعیلیه یا خلافت عباسی در بغداد به دست مغولان افتاده بود، جمع‌آوری و حفظ کرد.

هزینه ساخت، راه‌اندازی و اداره رصدخانه مراغه را هلاکوخان مغول تأمین می‌کرد. وی خواجه نصیرالدین طوسی را به سرپرستی اوقاف کل ممالک فتح شده برگزید و به او اجازه داد تا درصدی از درآمد حاصله را صرف رصدخانه کند. همچنین دستور داد تا اموال و هزینه مورد نیاز برای ساخت رصدخانه از خزانه در اختیار خواجه قرار گیرد. به این ترتیب، رصدخانه مراغه از نظر مالی هیچ‌گونه محدودیتی نداشت و می‌توانست به فعالیت‌های علمی و عمرانی خود ادامه دهد.

سرانجام پس از تکمیل رصدخانه دیری نپایید که در 672 قمری زمانی که خواجه نصیرالدین طوسی در بغداد بود، احساس بیماری کرد و در هجدهم ماه ذی الحجه که روز عید غدیر بود در بغداد وفات یافت و بنابر وصیتش در کاظمین به خاک سپرده شد.

پس از مرگ خواجه نصیرالدین طوسی، دو تن از پسرانش به نام‌های صدرالدین علی و اصیل‌الدین، به ترتیب عهده‌دار سرپرستی و اداره رصدخانه مراغه شدند.

ثبت رصدخانه مراغه از دوره ایلخانی در فهرست آثار ملی ایران

مراغه، نگین آذربایجان شرقی، در گذر تاریخ همواره مهد علم و دانش بوده و این شهر در دوران ایلخانیان، به عنوان پایتخت ایران، شاهد شکوفایی علمی و احداث بناهای عظیمی همچون رصدخانه مراغه بود.

رصدخانه مراغه که در سال 657 هجری قمری تأسیس شده بود نه تنها زمانی در زمره بزرگترین و پیشرفته‌ترین رصدخانه‌های جهان به شمار می‌رفت، بلکه به عنوان نخستین رصدخانه مجهز پیش از اختراع تلسکوپ نیز شناخته می‌شود. این رصدخانه که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، تا 300 سال پس از ساخت، رقیبی در غرب نداشت.

متأسفانه، از این بنای عظیم علمی، امروزه تنها اندک بقایایی همچون پی‌های بخش‌های مختلف و قسمتی از سد سنگی آن باقی مانده است. با وجود این تخریب‌ها، اهمیت علمی رصدخانه مراغه به حدی است که نام آن در تاریخ علم و نجوم ایران و جهان به نیکی ثبت شده است.

در این رصدخانه نه تنها به رصد دقیق ستارگان و مطالعه حرکات آنها پرداخته می‌شد، بلکه مکانی برای گردهمایی بزرگترین دانشمندان آن عصر از جمله قطب‌الدین شیرازی و ابن‌العبری بود. در اینجا، زیج ایلخانی که دستاورد مهمی در علم نجوم به شمار می‌رود، تدوین شد و دانشمندان به تبادل دانش و نوآوری در زمینه‌های مختلف علمی از جمله ریاضیات، فلسفه و پزشکی می‌پرداختند.

اهمیت رصدخانه مراغه به حدی بود که حتی دانشمندان چینی به دلیل رونق علمی آن، راهی این دیار می‌شدند و در سایه تعاملات علمی، دانش خود را با هم به اشتراک می‌گذاشتند.

800 سال افتخار در حال احتضار

مشکلات و چالش‌های رصدخانه مراغه

فقدان امکانات: رصدخانه فاقد هرگونه امکانات رفاهی و خدماتی برای گردشگران است.کمبود نظارت: هیچ‌گونه نظارتی بر این مکان تاریخی وجود ندارد و حفاظت از آن به حال خود رها شده است.تخریب تدریجی: علف‌های هرز در محوطه رصدخانه رشد کرده و بنای تاریخی را در معرض خطر قرار داده‌اند.بی‌توجهی مسئولان: مسئولان سازمان میراث فرهنگی در قبال حفظ و احیای این اثر ملی هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند.

رصدخانه مراغه، به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران، نیازمند توجه و رسیدگی فوری است. ضروری است که مسئولان ذیربط با برنامه‌ریزی و اقدامات اساسی، این بنای ارزشمند را از نابودی نجات داده و به آن رونق دوباره ببخشند.

در همین راستا اقدامات زیر برای احیای این رصدخانه لازم و ضروری است:

ایجاد امکانات رفاهی: احداث سرویس بهداشتی، نمازخانه، بوفه و سایر امکانات رفاهی برای گردشگراناستقرار راهنما: استقرار راهنما برای ارائه اطلاعات تاریخی و علمی به بازدیدکنندگانمرمت و بازسازی: مرمت و بازسازی بخش‌های آسیب‌دیده رصدخانهبرگزاری برنامه‌های فرهنگی: برگزاری سمینار، کارگاه‌های آموزشی و جشنواره‌های علمی در محوطه رصدخانهمعرفی و تبلیغات: معرفی و تبلیغات گسترده رصدخانه در سطح ملی و بین‌المللی

رصدخانه مراغه، میراثی گرانبها از دوران طلایی علم و دانش در ایران است. احیای این بنای تاریخی، نه تنها وظیفه‌ای ملی است، بلکه فرصتی برای معرفی فرهنگ و تمدن غنی ایران به جهانیان نیز به شمار می‌رود. ما باید بتوانیم به رصدخانه مراغه جانی دوباره ببخشیم و آن را به عنوان نگینی درخشان بر تارک تاریخ ایران حفظ کنیم.

ویژگی‌های معماری رصدخانه مراغه

معماری رصدخانه مراغه از ظرافت و دقت منحصر به فردی برخوردار بود. در ساخت این بنا از روش‌ها، تزیینات و مصالحی استفاده شده بود که در معماری بومی آذربایجان رایج بود. گنبد آجری رصدخانه، تزیینات کاشی‌کاری و گچ‌بری‌های ظریف، از جمله ویژگی‌های بارز این بنا هستند.

رصدخانه مراغه به عنوان نخستین اثر شاخص معماری ایلخانی، نقشی کلیدی در ترویج سبک آذری در این دوره داشت. این سبک که از تلفیق عناصر معماری ایرانی و سلجوقی با سنت‌های بومی آذربایجان شکل گرفته بود، در دوران ایلخانی به شکوفایی رسید و آثار ارزشمندی مانند گنبد سلطانیه زنجان و مسجد جامع تبریز را به ارمغان آورد.

میراث ماندگار

رصدخانه مراغه نه تنها در زمان خود، بلکه در قرون بعد نیز به عنوان نمادی از شکوفایی علم و معماری در ایران شناخته می‌شد. این بنا تا قرن دهم هجری قمری مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از آن به تدریج رو به ویرانی نهاد. باستان‌شناسان در دهه‌های اخیر با کاوش در این محوطه، آثار ارزشمندی از جمله بقایای ابزارهای نجومی، کاشی‌کاری‌ها و گچ‌بری‌ها را کشف کرده‌اند.

حکایت خواجه نصیر و رصدخانه مراغه، درسی مهم از تاریخ به ما می‌آموزد. در تاریک‌ترین دوران نیز می‌توان با درایت و تدبیر، چراغ علم و دانش را روشن نگه داشت و به احیای فرهنگ و تمدن پرداخت. میراث ماندگار خواجه نصیر، یادآور این حقیقت است که علم و فرهنگ، ریشه در خاک این سرزمین دارند و هیچ قدرتی نمی‌تواند آنها را به طور کامل نابود کند.

انتهای پیام/