تقابل فانتزی و اسطوره برای به چالش کشیدن استبداد
تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۸۴۳۴۸۴
به گزارش پارس نیوز،
منصور یاقوتی (داستان‌نویس، شاعر و منتقد ادبی) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره ارتباط بشر و ذات او به مقوله اسطوره و افسانه گفت: اساطیر ملت‌های مختلف ریشه‌های محکمی در تاریخ هر ملتی دارد. در بین اسطوره‌شناسانی که فعالیت می‌کنند میرچا الیاده چندین اثر ارزنده منتشر کرده ولی به‌طور کلی این حوزه دست نخوره باقی مانده و کار جدی روی اسطوره‌ها صورت نگرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او ادامه داد: اسطوره و افسانه البته دو مقوله کاملا جدا از همدیگر هستند، اما هر دو با هم باورهای تاریخی و هویت فرهنگی ملت‌های کهن را تشکیل می‌دهند و پیش از تاریخ هم وجود داشته‌اند. انسان‌ها با اسطوره‌ها و افسانه‌ها زندگی می‌کردند که به آن‌ها برای حرکت و مبارزه با سختی‌ها و دشواری‌های زندگی انگیزه می‌داده‌اند. این نخ مشترکی که بین اسطوره و افسانه وجود دارد همین است که در هر دو به انسان‌ها امید غلبه به سختی‌ها را می‌دهند و می‌گویند از دشواری‌ها نهراسند و به پیش بروند. به همین دلیل هم در اسطوره و هم در افسانه مقوله امید به یک آینده روشن به شدت خودش را نشان می‌دهد و قهرمان‌ها در این داستان‌ها شکست نمی‌خورند و عموما پیروز می‌شوند. اگر هم در افسانه و اسطوره شکستی وجود داشته باشد، شکست شر است در برابر نیکی یا شکست تاریکی است در برابر روشنایی و ... درواقع عنصر خیر و نیکی و روشنایی هم در افسانه‌ها و هم در اسطوره‌ها به پیش می‌روند و حرکت می‌کنند تا به انسان‌ها امید مقابله با دشواری‌های زندگی بدهند.
این پژوهشگر و منقد ادبی در پاسخ به این پرسش که اساسا کارکرد اسطوره در دنیای مدرن را چگونه می‌توان توجیه کرد و اینکه و آیا رشد دانش و خرد بشری موجب کمرنگ شدن جهان اسطور نشده است، بیان کرد: نظرگاه‌ها در این زمنیه متفاوت است اما به نظر من؛ بشر یک سابقه کهن تاریخی دارد که از جنگل و غار آغاز شده و وارد عرصه کشاورزی و شهرنشینی شده است. اگر از این زاویه به تاریخ حیات بشر نگاه کنیم، می‌بینیم که حرکتی رو به جلو داشته البته زیگزاکی. یعنی حرکتی همراه با شکست و پیروزی و با افت و خیز اما به پیش رو. امروز هم اساطیر و افسانه‌ها نه اینکه کارکرد خودشان را از دست داده‌اند، بلکه بشر امروز اساطیر خودش را به وجود می‌آورد و افسانه‌های خودش را خلق می‌کند و ما نمی‌توانیم روی کیفیت آن صحبت کنیم. به هر صورت باید یک چیزی برای بشر بماند که او هویت داشته باشد و ریشه بگیرد. در طبیعت هم همین است و اگر دانه‌ای که در خاک کاشته شده نتواند ریشه بزند یا ریشه‌های سستی داشته باشد از بین می‌رود.
یاقوتی یادآور شد: درواقع ماندگاری افسانه‌ها و اساطیری که امروزه انسان برای خودش خلق می‌کند بستگی به این دارد که تا چه میزان به کمک او بیاید تا به جلو نیک‌بختی و روشنایی حرکت کند. اگر افسانه‌ها و اساطیر امروزی این سرشت را داشته باشند که به انسان برای غلبه بر سختی‌های زندگی کمک کنند و به داد احوالات او برسد خب باقی می‌مانند و در غیر این صورت فراموش می‌شوند. نمی‌خواهم انگشت روی برخی افسانه‌ها و اسطوره‌های مدرن بگذارم که در جوامع صنعتی مطرح می‌شوند اما نمونه‌هایی مثل مرد عنکبوتی که به به مدد تکنولوژی پیشرفته امروز به خورد جهان داده می‌شود چه کارکردی برای انسان دارد؟ چقدر می‌تواند کمک حال او در این دنیای آشفته باشد؟ یا حتی به انسان امید بدهد؟ خودتان ببینید که عنصر فانتزی، عنصر خیال‌پردازی و حتی عنصر بی‌مایگی در این اسطوره‌های تازه چقدر است؟ اسطوره و افسانه در مسیر زندگی انسان‌ها باید کارکرد خودش را نشان بدهد تا اگر تاثیری داشت، افسانه نیز ماندگار خواهد شد در غیر این صورت خیر و هیچ چیزی هم نمی‌تواند نگهش دارد. مثلا رمان یا حتی سینما و تئاتر و در دیگر کشورها رقص در زندگی امروز بشر جایگزینی شده برای کارکردی که اسطوره و افسانه داشتند ولی همین‌ها هم تا چه اندازه می‌توانند به بشر کمک کنند؟ همین هنرهای مدرن هم اگر دستاوردی برای انسان نداشته باشند مثل حباب روی آب به سرعت از بین می‌روند.
خالق داستان «چ‍راغ‍ی بر ف‍راز م‍ادی‍ان ک‍وه» همچنین انکار تمامیّت‌خواهی و استبداد را یکی از ویژگی‌های اسطوره‌ها دانست و در توضیح چگونگی رخ دادن این اتفاق و ارتباط میان اسطوره و تمامیت‌خواهی نیز اظهار داشت: بن‌مایه اصلی و اساسی افسانه‌ها و اسطوره‌های تمام ملل در سرتاسر جهان مبازره بین خیر و شر، نیکی و بدی، آزادی و استبداد و رهایی و خودکامگی است. در تمام اساطیر ملل این وجه مشهود است و مثلا در افسانه آلمانی دیگپریدو وقتی به مبارزه با اژدها می‌رود نماینده خیر و روشنایی و رهایی است و اژدها در غار تاریک نماینده استبداد و خودکامگی و تمامیت‌خواهی است. یا در افسانه آشیل و داستان ایلیاد و اودیسه می‌بینیم که در غیاب قهرمان داستان یک عده آدم شکم‌باره مستند زندگی قهرمان را غارت می‌کنند و می‌چاپند و کاری هم از دست همسر و پسرش برنمی‌آید جز اینکه منتظر خود قهرمان هستند تا این عناصر شرور را از عرصه زندگی بیرون کند. این هم باز مبارزه رهایی و تمامیت‌خواهی است. در اساطیر ایرانی هم این وجه کاملا مشخص است و در ادیان باستانی ما مثل آیین زرتشت و مانی هم مقابله با استبداد و تقابل خیر و شر و تاریکی و روشنایی به وضوح وجود دارد. در داستان رستم و اسفندیار که هنوز تحلیل و واکاوی عمیقی درباره آن ندیده‌ام اسفندیار در پوشش خیر (بیرق دین بهی) جلو می‌آید نه اینکه واقعا خیر باشد اما می‌خواهد دست و پای رستم را ببندد که رستم هم چون در ظاهر پای پرچم خیر در میان است جواب می‌دهد همراه تو می‌آیم ولی نه دست بسته. در نهایت هم بیت معروف «که گفته‌ست برو دست رستم بنند، نبندد مرا دست چرخ بلند» تقابل رهایی و خودکامگی را به رخ می‌کشد هرچند که اسفندریار صرفا یک فریب‌خورده است. یعنی در این داستان‌ها خیلی ظریف و پیچیده مسئله تمامیت‌خواهی و رهایی به معنای واقعی به تصویر کشیده می‌شود. داستان سیاوش و پسرش فرود هم تماما بر بستر تقابل با استبداد و تمامیت‌خواهی به پیش می‌رود.
منبع: پارس نیوز
کلیدواژه: مصر چین یونان ایران شاهنامه روشنایی رشد جهان جنگل کشاورزی شهرنشینی طبیعت خاک رمان تئاتر باستانی پوشش دین پارس پارس نیوز کتاب و اندیشه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۸۴۳۴۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برادران وارنر موفق‌ترین استودیوی سال/فروش قابل توجه۲ فیلم فانتزی
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ورایتی، فروش «تلماسه: قسمت دوم»، اقتباس تحسین‌شده از رمان علمی تخیلی فرانک هربرت، در گیشه‌های جهان از مرز ۷۰۰ میلیون دلار عبور کرد و در همین حال «گودزیلا در برابر کونگ: امپراتوری جدید» که جدیدترین فیلم از هیولاهای سینمایی است هم بیش از ۵۰۰ میلیون دلار فروخت. هر ۲ فیلم با مشارکت لجندری انترتینمنت تولید شده‌اند.
پم عبدی و مایک دی لوکا، روسای مشترک گروه موشن پیکچر برادران وارنر، در بیانیه‌ای با تحسین کار تیم‌های بازاریابی و توزیع جهانی، به شرکای خود در لجندری، دنی ویلنوو کارگردان «تلماسه» و آدام وینگارد کارگردان «گودزیلا در برابر کونگ» تبریک گفتند.
تا روز جمعه، «تلماسه: قسمت دوم» ۷۰۰.۶ میلیون دلار در سرتاسر جهان فروخت که بازارهای خارج از آمریکا سهم ۴۲۲.۳ میلیون دلاری از آن را داشتند و ۲۷۸.۳ میلیون دلار هم از فروش بلیت در داخل آمریکا به دست آمد. «گودزیلا در برابر کونگ: امپراتوری جدید» هم بیش از ۳۲۴.۲ میلیون دلار در سطح بین‌المللی و ۱۷۶.۲ میلیون دلار در داخل آمریکا فروخت تا مجموع فروش جهانی آن به ۵۰۴ میلیون دلار برسد.
فیلم‌های برادران وارنر تا همین نقطه از سال ۲۰۲۴ بیش از ۱.۷ میلیارد دلار در سراسر جهان فروش داشته‌اند و این موفقیت استودیو را به موفق ترین استودیو از منظر سهم بازار بدل کرده است. این استودیو در عین حال پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۲۳ یعنی «باربی» را داشت و قرار است دنباله‌ای برای «بیتل جویس» و «افق» فیلم حماسی ۲ قسمتی کوین کاستنر را اواخر امسال به نمایش درآورد. ماه آینده نیز «فوریوسا: حماسه مکس دیوانه» جوجر میلر که پیش درآمدی بر «مکس دیوانه: جاده خشم» در سال ۲۰۱۵ است، راهی سینماها می‌شود.
کد خبر 6091846
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور