به نقل از «ایسنا»

راهکارهایی برای حفظ هویت تاریخی شهرها

تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۴۲۹۸۴۵

«هویت فرهنگی و تاریخی شهرهای با اصالت در حال مخدوش شدن‌اند، پس ایجاد تفکر بهسازی و باززنده سازی شهری به همراه استفاده از الگوها و روش‌های مناسب و احترام به ارزش‌های نهفته در بافت‌های تاریخی و ارزشمند در دستور کار قرار گیرد.»

نجلا درخشانی، مسئول پژوهش اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر با تاکید بر این نکته می‌گوید: ضروری است تا با هدف تاب‌آوری هویت فرهنگی و تاریخی شهرهای دارای اصالت که بخشی از ثروت فرهنگی محسوب می‌شوند، تفکر بهسازی و باززنده سازی شهرها در دستور کار طرح‌های توسعه و عمران شهری قرار گیرند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او با بیان این‌که تکدانه‌های ارزشمند موجود در بافت‌های تاریخی بخشی از هویت و تاریخ معماری هر شهر محسوب می‌شوند، ادامه می‌دهد: حفظ، نگهداری و مرمت این تکدانه‌ها علاوه بر حفظ کالبد بنا باعث تثبیت اصالت و هویت معماری ارزشمند باقی مانده در بافت‌های ارزشمند شهری خواهد شد.

وی با تاکید بر این‌که رشد روزافزون فرهنگی و اجتماعی شهرها باعث ایجاد نوعی احساس نیاز به خاطرات و تعلق خاطر آنها به گذشته‌ی تاریخی و اصالت خود شده است، می‌افزاید: از طریق حفظ نشانه‌ها و عناصر موجود در شهر چه از نظر معنوی و چه از نظر کالبدی و فیزیکی می‌توان به این احساسِ نیاز پاسخ داد.

این کارشناس ارشد مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، مرمت و احیای تکدانه‌های ارزشمند را باعثِ تقویت حس تعلق خاطر و حفظ هویت و اصالت معماری می‌داند و ادامه می‌دهد: از سوی دیگر از نظر اقتصادی نیز نسبت به توسعه‌ی شهر در نواحی پیرامون مقرون به صرفه بوده و باعث ایجاد جاذبه‌های توریستی و گردشگری در مراکز شهری و در نهایت کسب درآمدهای اقتصادی می‌شود.

به گفته‌ی وی، احیای تکدانه‌های ارزشمند موجود در بافت‌های شهری در راستای اهداف گردشگری باعث جذب گردشگر و ایجاد اشتغال پایدار می‌شود، از این طریق کمک زیادی به رشد اقتصادی شهر می‌شود.

او با بیان این‌که گردش خون، جریان اکسیژن از طریق دم و بازدم و متابولیسم در بدن انسان باعث ادامه‌ی روند حیات در او می‌شود، می‌گوید:‌ در بافت‌های تاریخی نیز وجود زندگی با حضور انسان، تحرک و تعاملات اجتماعی و فرهنگی ضامن بقاء و حیات بافت‌ها می‌شود، بنابراین این مسأله مگر با حفظ تکدانه‌های ارزشمند از طریق مرمت و احیاء و تزریق کاربری متناسب با بافت پیرامون آنها محقق نمی‌شود.

درخشانی با تاکید بر این‌که طرح‌های مرمت و احیاء و بهسازی زمانی موفق خواهند بود که در کنار آنها از توانمندسازی اجتماعی و فرهنگی که نوعی احیاء اجتماعی در بافت‌ها و مشارکت مردم محلی در جریان برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مرمتی است، صورت گیرد، توضیح می‌دهد: احیا به تمهیداتی نیاز دارد که نه از جنس کالبد است نه اقتصاد. بلکه باید فضا را به مکانی مناسب برای زندگی و حرکت تبدیل کرد و با تزریق عملکرد جدید و مورد نیاز بافت و همساز با بنای مورد نظر زمینه‌های رشد اقتصادی و حضور مردم را در بافت‌های ارزشمند ایجاد کرد.

اولین خطر برای تخریب بناهای تاریخی چیست؟

مسئول پژوهش اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر در پاسخ به این پرسش که چرا نیازمندِ مرمت و حفاظت آثار تاریخی هستیم و بهترین راه حفاظت از میراثِ گذشتگان چیست؟ می‌گوید: اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن و ارزشمند نه تنها به عنوان پدیده‌های نمادین، بلکه به دلایلی مانند «شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شهرنشینی»، «آشنایی با تکنیک و روش‌های پیشینیان در خلق آثار ارزشمند»، «حفظ هویت و اصالت شهری» و «تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی موجود»همیشه مورد توجه است.

وی با تاکید بر این‌که مکان‌های با ارزش فرهنگی اسنادی تاریخی‌اند که به عنوان نمودِ محسوس هویت و اصالت هر شهر اهمیت پیدا می‌کنند، ادامه می‌دهد: می‌توان گفت که حفاظت از میراث، حفاظت از فرهنگ، هویت و اصالت است. احیاء (باززنده‌سازی) بناهای تاریخی بهترین روش حفاظت از بناهای تاریخی است. احیاء به معنی تغییر کاربری یک مکان به استفاده‌های سازگار مناسب و پیشنهادی است.

او استفاده‌ی سازگار را استفاده‌ای می‌داند که کمترین تغییر را در ارزش‌های میراثی و اصالت کالبد به وجود آورد و می‌گوید: تغییرات باید قابل بازگشت بوده و کمترین مداخله را داشته باشند. احیاء در واقع ایجاد زندگی جدید در کالبد قدیم با حفظ ارزش‌ها و احترام به شأن و منزلت و اصالت بنا است. اصولا کالبد هر اثر قدیمی در جهت جوابگویی به نیازهای زمان خود شکل مادی گرفته است، بر این اساس چون نیازهای انسان در طول تاریخ هر روز تغییر پیدا می‌کند، کالبد قدیم جوابگوی نیازهای امروزی نیست، پس متروک می‌ماند.

به اعتقاد وی، متروک ماندن بناهای قدیمی باعث می‌شود تا مردم از آنها غفلت کرده و همین اتفاق؛ اولین خطر برای تخریب و نابودی آنهاست. بنابراین بهترین روش حفاظت و جلوگیری از متروک ماندن و نابودی بناهای ارزشمند احیاء (باززنده سازی) با روش‌های اصولی و بر اساس نیازهای مردم جامعه است.

درخشانی مرمت و احیاء را شکل تازه‌ای از تزریقِ فعالیت‌ها به بدنه‌ی بناها، با بهره‌گیری و استفاده‌ی بهینه از بناهای ارزشمند بدون کاربری و متروکه‌ی موجود در بافت‌های شهری، می‌داند و ادامه می‌دهد: در این شرایط باید به سلیقه‌های گوناگون شهروندان معاصر پاسخی مناسب داد و با این روش به بخشی از گردشکری پایدار دست پیدا کرد، چون کاربری جدید بناها می‌تواند در راستای اهداف گردشگری و پر کردن خلاءهای این بخش باشد و در رونق اقتصادی منطقه نقش بسزایی را ایفا کند.

این کارشناس ارشد مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، علت توجه نکردن مناسب به بحث حفاظت از بناهای تاریخی را کمبود اعتبارات و بودجه‌ی سالانه برای حفاظت، مرمت و احیای بناها و محوطه‌های تاریخی می‌داند و اظهار می‌کند: متاسفانه اعتبارات پاسخگوی نیازهای این بخش از ثروت فرهنگی کشورنیست. مشکلات اقتصادی کشور و تعدد بناهای تاریخی با توجه به تمدن غنی ایران، باعث شده که میزان اعتبار تخصیص یافته به این بخش جوابگوی نیازها نبوده و سازمان میراث فرهنگی را در دست‌یابی به اهدافِ خود قدری با مشکل و چالش مواجه کند.

خرد جمعی و حضور سرمایه‌گذاران می‌تواند بناهای تاریخی را نجات دهد

درخشانی، در توضیح دلایل متروک ماندن و تخریب بناهای تاریخی و ارزشمند، بعد از نبود اعتبار و بودجه‌ی لازم برای حفاظت از آن‌ها، همسو و هم جهت نبودن ارگان‌های شهری با میراث فرهنگی را از دیگر عوامل می‌داند و می‌گوید: برای حفاظت از بناها به خردی جمعی و همکاری ادارات و ارگان‌های مختلف نیاز است که یقینا اداره میراث فرهنگی به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای حوزه‌ی حفاظت، مرمت و احیای بناهای تاریخی باشد.

این کارشناس ارشد مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی، سومین دلیل این اتفاق را کم‌توجهی و وارد شدن سرمایه گذارانِ اندکِ بخش خصوصی در حوزه‌ی مرمت و احیای بناهای تاریخی به دلیل نگرانی از بازگشت سرمایه می‌داند و اضافه می‌کند: باید در ارگان‌هایی که توانایی ایجاد زیرساخت‌های عمرانی را دارند و در زمینه ی سیاست‌های توسعه‌ی شهری تاثیر گذارند، اتاق فکری با هدف معرفی بناهای تاریخی و ارزشمند به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ایجاد شود تا از این طریق از ظرفیت این بخش از ثروت فرهنگی کشور در حوزه‌ی رشد اقتصادی منطقه استفاده شود.

او با اشاره به این‌که برای اکثر کشورهای دارای تمدن، حفظ ابنیه تاریخی‌شان اهمیت ویژه‌ای دارد، ادامه می‌دهد: آن‌ها اغلب سعی می‌کنند با نگهداری بافت‌های گذشته و دست نبردن داخل آن‌ها ظاهر بیرونی را حفظ و داخل ساختمان‌ها را بهسازی کنند.

میل تجددگرایی و مدرنیته از عوامل تخریب بناهای تاریخی

این کارشناس ارشد مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی با طرح این سوال که چرا ما چنین نگاهی را نداریم و فقط گزینه تخریب را در نهایت انتخاب می‌کنیم؟ می‌گوید: یکی از مهمترین دلایل گرایش به نوسازی و تخریب بناها و بافت تاریخی میل به تجددگرایی و مدرنیته و دست یافتن به فرم و شکلی پیشرفته و به روز است. نوسازی درواقع فرایندی بین سنت و مدرنیته است که تغییرات صورت گرفته در آن غیر قابل بازگشت به گذشته بوده و به صورت تدریجی باعث متحول شدن و از بین رفتن ارزش‌ها می‌شود.

او ادامه می‌دهد: با ورود تکنولوژی و گرایش بالای افراد جامعه به خصوصا قشر جوان به جایگزینی کالبد مدرن بجای کالبد تاریخی، بافت‌های تاریخی و ارزش‌های نهفته در آن‌ها دستخوش تغییرات زیادی شده‌اند. افزایش گرایش به نوسازی، توسعه و مدرنیته در نسل جوان عواملی مهم در کاهش میزان تاب‌آوری کالبدی بناهای ارزشمند شهرها محسوب می‌شوند. این گرایش زمانی خطرآفرین خواهد بود که به صورت غیر اصولی و مغایر با اصول حفاظت و مرمت بوده و در جهت نیل به منافع سودجویانه‌ی برخی از مداخله‌گران در بناها و بافت‌های تاریخی باشد.

مسئول پژوهش اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر نوسازی را فرایندی در راستای تخریب می‌داند که در مقابل حفاظت و مرمت قرار دارد و ادامه می‌دهد: در کشورهای توسعه یافته سعی شده سطح آگاهی و شناخت افراد جامعه نسبت به ارزش‌های تاریخی و فرهنگی بناها و بافت‌های ارزشمند از طریق آموزش و معرفی افزایش بیابد، چون پائین بودن میزان شناخت افراد جامعه نسبت به ارزش‌های فرهنگی و تاریخی بناها و بافت‌ها، باعث مشارکت نکردن آن‌ها در حفاظت و مرمت این بافت‌ها و ابنیه شده و در طولانی مدت  باعث تخریب بخش‌های تاریخی و آسیب دیده و جایگزین مداخلات غیراصولی و مغایر با اصول و قوانین حفاظت و مرمت شده و نهایتا منجر به تخریب و نوسازی بافت‌های تاریخی می‌شود.

وی با بیان این‌که باید آگاهی عمومی مردم جامعه را نسبت به حفاظت از ارزش‌ها و ثروت‌های فرهنگی از طریق آموزش و مشارکت آنها در طرح‌های مرمت و حفاظت و حس تعلق خاطر در افراد نسبت به میراث فرهنگی افزایش داده و تقویت کرد، می‌گوید: یکی از تاثیرگذارترین مسایل در حفظ ابنیه و بافت‌های تاریخی و جلوگیری از تخریب آنها، تقویت حس تعلق به مکان در افراد جامعه است. هرچه میزان تعلق خاطر افراد به ارزش‌ها و ثروت‌های فرهنگی افزایش پیدا کند، میزان تاب‌آوری کالبدی بناهای ارزشمند و تاریخی نیز افزایش می یابد.

او این اتفاق را به جز از راهِ برگزاری نشست‌ها، جلسات و همایش‌های رایگان توسط ادارات میراث فرهنگی میسر نمی‌داند و ادامه می‌دهد: نشست‌ها رابطه‌ای دوسویه و مستقیم بین مردم جامعه و متولیان امر حفاظت و مرمت ایجاد می‌کند.

درخشانی، حفاظت از میراث نسل ها که بخشی از هویت هر منطقه و کشور است و انتقال آن به آیندگان را جزئی از حقوق شهروندی هر عضو جامعه می‌داند و می‌گوید: معتقدم آینده متعلق به کسانی است که علاوه بر شناختِ تاریخ و گذشته‌ی خود نهایت تلاش را برای حفاظت از میراث سرزمین‌شان و انتقال آن به بهترین شکل ممکن به آیندگان انجام می‌دهند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استخدام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۴۲۹۸۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سکونت ۱۰ میلیون ایرانی در بناهای ناپایدار

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور وجود دارد که جزو بافت فرسوده است و هیچ سازه‌ای ندارند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهارستان، محمد آئینی ظهر امروز در همایش گرامیداشت روز شوراهای اسلامی با محوریت مشارکت در بازآفرینی شهری در شهر گلستان، با بیان اینکه طرح بازآفرینی شهری مسئله‌ای فانتزی نیست، اظهار داشت: 2 میلیون و 700 هزار واحد مسکونی در کشور وجود دارد که جزو بناهای ناپایدار و بافت فرسوده است و هیچ سازه‌ای ندارند.

وی با بیان اینکه 224 هزار بنای ناپایدار در استان تهران وجود دارد، افزود: در استان تهران با توجه به اهمیت رسیدگی به بافت فرسوده و رعایت ایمنی مسئولین باید نگران فرسودگی بناها و خانه‌های نا ایمن باشند.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه در حین وقوع زلزله خانه‌های نا ایمن تخریب و فاجعه به وجود می‌آید تصریح کرد: بر این اساس در حال حاضر 10 میلیون نفر از جمعیت شهری در کشور در معرض خطر قرار دارند.

آئینی با انتقاد از عدم احیای بافت‌های فرسوده و معابر تنگ در برخی شهرهای کشور گفت: نوسازی بافت‌های فرسوده توسط دولت انجام نمی‌شود و باید سرمایه‌گذاران و مردم در این مهم مشارکت داشته باشند.

وی با بیان اینکه بهترین خدمت مسئولین حفظ جان مردم است گفت: مدیران و مسئولین مردم را برای ساخت واحدهای مسکونی ایمن تشویق کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه رئیس‌جمهور دستور تشویق مردم به احیای بافت فرسوده را داده است، عنوان کرد: ایجاد بسته‌های تشویقی توسط شهرداری‌ها می‌تواند خانه‌های نا ایمن و فرسوده را احیا کند و هر بنای فرسوده که در کشور تخریب می‌شود به تعداد واحدهای مسکونی ایمن افزوده می‌شود.

وی با اشاره به عدم آگاهی 70 درصد مردم در احیای بافت‌های فرسوده، تصریح کرد: مردم در احیا و نوسازی بافت فرسوده حق دارند حداقل از 50 درصد تخفیف‌ها بهره‌مند شوند و تخفیف‌ها باید تا 100 درصد نیز عملیاتی شود.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه 92 درصد پروانه‌های ساخت احیای بافت فرسوده در شهر تهران و فقط 8 درصد در شهرستان‌های استان تهران صادر شده است، گفت: پروانه‌های ساخت باید ظرف حداکثر 3 ماه برای مردم صادر شود.

شورای شهر مشهد کمبود پارکینگ اطراف حرم را به سرانجام برساند

شهرداری‌ها به دنبال درآمدزایی در بافت فرسوده نباشند

در ادامه میرمحمد غراوی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران با تأکید بر نقش مؤثر شوراها در توسعه شهرها اظهار داشت: بخشودگی و تخفیف عوارض یکی از مسائلی است که شورا می‌تواند مردم را با تخفیف مناسب در توسعه شهر و احیای بافت فرسوده به میدان آورد.

وی با تأکید بر اقتصادی بودن احیای بافت فرسوده برای مردم توسط شهرداری‌ها افزود: شهرداری‌ها نباید به دنبال درآمدزایی از بافت‌های فرسوده باشند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران تصریح کرد: شوراهای اسلامی شهرها در اجرای طرح بازآفرینی شهری تلاش مضاعفی داشته باشند.

غراوی در پایان با تأکید بر ایجاد زیرساخت‌ها در بافت‌های فرسوده استان تهران خاطرنشان کرد: توسعه سرانه‌های عمومی در کنار اجرای طرح بازآفرینی شهری بسیار حائز اهمیت است.

انتهای پیام/