به نقل از «ایسنا»

علت انتخاب بازار اراک به عنوان محل اجرای تعزیه چیست؟

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۶۸۵۸۲۴

تعزیه سیار بازار هر سال در آستانه تاسوعا و عاشورا در این مجموعه تاریخی اراک اجرا می‌شود.

به گزارش ایسنا، تعزیه بیان عامیانه مذهب در قالب نمایش است که از دوران کهن در فرهنگ دینی و ملی ما رسوخ کرده است و به غنای تئاتر این سرزمین نیز کمک کرده است.

به دقت و درستی نمی‌توان تاریخ شکل‌گیری و گسترش تعزیه را در ایران بیان کرد، اما براساس برخی اسناد و به روایت "ابن‌کثیر" نخستین شکل رسمی سوگواری در دهم محرم سال 352 مربوط به دوره حکومت "آل‌بویه" است، این نمایش در ادامه بیشترین رواج را در دوران صفویه به خود دید و براساس شواهد تاریخی رونق تعزیه در دوران ناصرالدین شاه قاجار بوده است و از همین دوران تعزیه در اراک کنونی و سلطان‌آباد سابق پا گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سابقه شهر اراک(سلطان‌آباد) به 200 سال پیش و به دوران قاجار بازمی‌گردد که ساختاری منظم و هندسی داشته است و بازار آن در هسته مرکزی شکل گرفت و این هسته مرکزی علاوه بر بافت تجاری و اقتصادی کارکردهای بسیاری را در خود مستتر داشته که یکی از اصلی‌ترین کارکردهای این مجموعه کارکرد دینی و مذهبی است به طوری که از همان ابتدا مامنی برای برگزاری تعزیه در ایام محرم بوده است.

تعزیه بازار اراک با قدمتی کهن توسط دو دسته عزاداری محله قلعه و محله حصار اجرا می‌شد و این آیین کهن از آن سال‌ها تاکنون جایگاه خود را در بین مردم حفظ کرده است، هرسال در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی در بازار تاریخی اراک برگزار می‌شود.

طبق رسوم گذشته در جریان برگزاری این تعزیه ابتدا نقاره‌زنان و شترها وارد بازار می‌شوند، سپس گروه سینه‌زنان و پس از آن شبیه‌خوانان می‌آیند و طول بازار را از ابتدا تا انتها طی می‌کنند، سپس دسته شبیه‌خوانان وارد می‌شوند و هر دسته به طور مجزا گوشه‌هایی از یک تعزیه را می‌خوانند.

معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی در خصوص سابقه تعزیه در استان مرکزی و اراک به ایسنا گفت: تعزیه آیینی است که مسائل مختلف دینی و مذهبی را در قالب نمایش به مردم عرضه می‌کند و از گذشته‌های دور به عنوان قدیمی‌ترین نمایش مذهبی در ایران شناخته شده است.

قاسم کاظمی با بیان اینکه استان مرکزی نیز از سابقه تاریخی تعزیه در کشور دور نمانده است و ریشه‌های این آیین را می‌توان در تفرش یافت، افزود: تفرش بیش از 20 تکیه دارد که از روزگار گذشته با شروع ایام محرم تا پایان ماه صفر تعزیه را نمایش می‌گذاشتند.

وی قدیمی‌ترین تکیه تفرش را تکیه "زاغرم" مربوط به دوره ناصرالدین و با قدمتی حدود 140 ساله دانست و گفت: در کنار تکیه زاغرم تکیه مسجد 6 ناو، خلچان، محله ترخوران، محله فم و ... به همراه دیگر تکایایی که امروز زیست تاریخی و فرهنگی ندارند، در ایام محرم و صفر محلی برای برگزاری و نمایش تعزیه بودند و در واقع تفرش را می‌توان خواستگاه تعزیه استان مرکزی عنوان کرد.

کاظمی با بیان اینکه علاوه بر تفرش دیگر شهرهای استان مرکزی نیز در تعزیه قدرت بسیاری دارند، بیان کرد: شهر اراک به جای مانده از قاجار و دوران فتحعلی شاه است که با سبقه‌ای 200 ساله تمامی تعاریفی که می‌توان از یک شهر مذهبی داشت را در خود جای داده است و در واقع آخرین شهر به‌ جای مانده از معماری دوره اسلامی محسوب می‌شود.

وی گفت: این شهر از چهار جهت جغرافیایی دارای دروازه‌های ورودی بوده و بازار اراک نیز دارای سقاخانه، حمام‌، بناهای عام‌المنفعه و تعدادی مسجد بوده است که در ایام محرم کل بازار سیاه‌پوش و در این دوران تعزیه با روایت‌های مختلفی از واقعه کربلا(2 طفلان مسلم تا شهادت امام‌حسین(ع) اجرا می‌شد.

کاظمی با اشاره به اینکه حتی در ماه مبارک رمضان نیز نمایش‌های سنتی با مضامین شهادت امام‌علی(ع) نیز در این مجموعه اجرا می‌شد، اما اوج تعزیه اراک در روز عاشورا و شهادت امام‌حسین(ع) برگزار می‌شد، افزود: حداقل سابقه تغزیه بازار اراک حدود 130 تا 140 سال است که دسته عزاداری از راسته دروازه روبه‌قبله وارد و تا انتهای بازار حرکت می‌کردند و در این بین مردم نذورات خود را پخش و دسته‌جات عزاداری و تعزیه‌خوانان نیز حکایت‌های مختلف را از واقعه کربلا و عاشورا و اسرای کربلانقل می‌کردند.

وی، علت انتخاب بازار اراک به عنوان محل اجرای تعزیه از ابتدا تاکنون را این چنین عنوان کرد: بازار اراک در هسته مرکزی شهر واقع شده است و به واسطه بناهای مختلف درون آن تنها کارکرد اقتصادی و تجاری نداشتند بلکه از ابتدای تاسیس تاکنون کارکرد مذهبی، سیاسی و اجتماعی نیز داشته است و حتی وجود مدرسه سپهداری که امروز به مدرسه امام‌خمینی(ره) تبدیل شده محل تبادلات علمی و سیاسی و دینی بوده است و همین امر باعث شد که این بازار تاریخی محلی برای برگزاری تعزیه شود.

این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه تعزیه نمایشی همراه با موسیقی است که شیپور، ساز غالب آن قلمداد می‌شود، گفت: تعزیه در ایران در واقع یک شاکله مشخص و مشترک دارد به طوری که در تمام نمایش‌های رنگ سبز نماد ائمه و انبیا و رنگ قرمز نماد اشقیا بوده است و هر کدام از این شخصیت‌ها دیالوگ و لحن خاص خود را دارند که نمایش به صورت دایره‌وار اجرا می‌شود، اما در کنار این تشابه‌ها در هر منطقه می‌توان وجه تمایزی برای تعزیه‌ها برشمرد.

وی افزود: به عنوان مثال بزرگترین تعزیه کشور را می‌توان تعزیه خوانسار و تعزیه آذری‌زبانان دانست، اما تعزیه در استان مرکزی عموما تعزیه‌های مجلسی قلمداد می‌شوند و با وجود حفظ اصول اصلی تعزیه با پیشرفت زمانه نوع نوحه‌خوانی‌ها و زنجیرزنی‌ها متفاوت شده است و این تفاوت را می‌توان به عینه در مقایسه با سه دهه اخیر شاهد بود.

کاظمی اضافه کرد: تعزیه بازار اراک عموما دسته‌جات و تیم اجرای نمایش همراه با اسب و شتر اجرا می‌روند و حتی از ماسک حیواناتی مانند شیر استفاده می‌کنند که البته این شیر طبق روایت‌ها، نمادی از شیری است که در روز عاشوا با شنیدن خبر شهادت امام حسین(ع) خاک بر سر خود ریخت و در واقع نمایه و سمبلی از سوگواری محسوب می‌شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استخدام تعزيه منطقه مرکزی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۶۸۵۸۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری انتخابات کنگره سراسری اعضای شورای مرکزی جوانان هلال احمر 

انتخابات کنگره سراسری اعضای شورای مرکزی جوانان هلال احمر برگزار شد. عباسعلی محمدزاده رئیس اداره دانشجویی سازمان جوانان در خصوص نحوه گزینش این افراد گفت: اعضا پس از مرحله شهرستان وارد مرحله استانی شدند که پس از انتخاب به عنوان برگزیدگان شورای مرکزی معرفی شدند.

محمدزاده شعار کنگره را جوانان، مشارکت، مسئولیت پذیری بیان کرد و افزود: این برنامه بر اساس اهداف جمعیت هلال احمر در راستای ارتقای مشارکت جوانان و مشارکت دادن آنها در تصمیمات مربوط به فعالیت‌های این عزیزان اجرا شد تا با تصمیم‌گیری مناسب در خصوص فعالیت‌های جوانان بتوانیم از آنها به عنوان افرادی تصمیم ساز و مؤثر در امور مربوطه بهره‌مند شویم تا در آینده نیز جامعه‌ای مسئولیت پذیر و مؤثر را شاهد باشیم.

وی ادامه داد: با برگزاری انتخابات در ششمین کنگره سراسری اعضای سازمان جوانان جمعیت هلال احمر که به مدت ۳ روز در مجموعه فرهنگی ورزشی دشت بهشت محمد شهر (استان البرز) برگزار شد، طی آن دبیران شاخه جوانان، روستایی و خانه‌های هلال، دانشجویی پیشنهادات، دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود در زمینه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و اجتماعی بیان کردند.

رئیس اداره دانشجویی سازمان جوانان افزود: در هر شاخه ۵ نفر به عنوان اعضای منتخب اصلی و ۲ نفر به عنوان عضو علی‌البدل با آرای حاضران جهت تشکیل شورای مرکزی انتخاب شدند

بر اساس این گزارش؛ وریا فلاحی (کردستان)، آکو مرادی (کرمانشاه)، امجد خیاط (آذربایجان غربی)، پیام زمانی (همدان)، مهدی اکبری (فارس) اعضای اصلی شاخه جوانان و ابراهیم ممتاز (اصفهان) و سید مهدی حسنی (زنجان) به عنوان عضو علی‌البدل انتخاب شدند.

در شاخه دانشجویی کامکار متین (تهران)، مهدی مجدی زاده (خراسان رضوی)، محمدرضا سبکتکین (اصفهان)، سمانه رواز (هرمزگان)، محمد هادی جعفری (زنجان) و هادی الهیاری (خراسان جنوبی) و سارا مدملیلی وند (خوزستان) به عنوان عضو اصلی معرفی شدند.

در شاخه روستایی و خانه‌های هلال نیز محمدرضا فروتن (اردبیل)، مهدی رضایی (همدان)، نگار زینی وند (لرستان)، یعقوب، جنجال (چهارمحال بختیاری)، فاطمه علمشاهی (قزوین) اعضای اصلی و فاطمه ابراهیمی زاده (یزد) وکاثوم حسانی (کهگیلویه و بویراحمد) به عنوان اعضای علی‌البدل انتخاب شدند.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی رفاه و تعاون