تغییر رنگ و بوی دلار در دنیا
تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۴۷۴۹۲
به گزارش خبرگزاری بسیج به نقل از خبرگزاری علم وفناوری؛ خط نزول ارز دلار در دنیا به شیب تندی رسیده است .این حالت را کارشناسان اقتصاد افول می نامند.وضعیتی که عده ای منتظر آن بودند و ازاین وضعیت خوشحال هستند و بسیاری هم نگران آمدن آن.دراین گزارش به بررسی کاهش قدرت و جایگاه دلار و اعمال راهکارکشورهای دیگر خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دلار آمریکا به عنوان یک ارز حاکم جهانی چندین دهه بر سیستم مالی بین المللی حکمرانی کرده است. ولی طبق پیش بینی ها و اتفاقاتی که در سالهای اخیر در کشورهای جهان افتاد، پایان این تسلط نزدیک است.
یکی از اصول اساسی اقتصاد مقاومتی عدم وابستگی ایران به کشورهای دیگر در زمینه انجام فعالیتهای مهم و حیاتی است. انجام تبادلات مالی جهانی نیز یکی از همین امور مهم و حیاتی محسوب میشود. در شرایط فعلی نظام تجارت خارجی ایران بر اساس دلار پایه ریزی شده و ایران در اغلب مبادلات خارجی خود با تمامی کشورهای جهان از دلار آمریکا استفاده میکند. بنابراین یکی از اقدامات اساسی که در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی از اولویت برخوردار است، حذف دلار از نظام تجارت خارجی با استفاده از ظرفیت پیمانهای پولی دوجانبه است.
حذف دلار مزایای زیادی برای کشورها به همراه دارد که موجب شده است در سالهای اخیر، بسیاری از کشورهای جهان به سمت حذف دلار از تجارت خارجی حرکت نمایند.
چرادلارآمریکا؟
دلار آمریکا به لحاظ ویژگی هایی که دارد، شبیه ترین ارز به یک ارز واقعی در جهان است که تاکنون در اقتصاد جهانی مورد استفاده قرار گرفته است. دلار آمریکا برای چندین دهه در تجارت بین المللی به عنوان ارز کاملا غالب بوده است. این شهرت و استفاده فراوان از این ارز مزایای فوق العاده ای را برای سیستم مالی آمریکا و مصرف کنندگان آمریکایی به ارمغان آورده و قدرت فوق العاده را برای آمریکا در جهان ایجاد کرده است.
امروزه بیش از ۶۰ درصد از ذخایر ارز خارجی کشورهای جهان در کشور آمریکا قرار دارد. اما در آینده تغییرات بزرگی اتفاق خواهد افتاد که رسانه های جریان اصلی در آمریکا در این مورد به طرز عجیبی سکوت کرده اند. در حال حاضر برخی از بزرگترین اقتصادهای جهان بایکدیگر متحد شده اند تا از بکاربردن دلار آمریکا در تجارت بین المللی جلوگیری کنند. همچنین برخی از کشورهای تولید کننده نفت نیز شروع به فروش نفت خود بوسیله ارزهای دیگری (ارزهای ملی) به غیر از دلار آمریکا کرده اند که تهدیدی بزرگ برای سیستم پترودلاری است که نزدیک به چهار دهه از آن به نفع دلار استفاده شده است.
چین اولین کشور در حذف دلار
بسیاری از اقدامات انجام شده علیه دلار توسط کشور چین صورت گرفته است. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است که طبق پیش بینی اقتصاددانان، اقتصاد این کشور تا سال ۲۰۴۰ سه برابر بزرگتر از اقتصاد آمریکا خواهد بود. بنابراین کشور چین از این نکته متعجب است که چرا دلار آمریکا همچنان باید ارز برتر جهان باشد، در حالی که اقتصاد چین در حال تبدیل به اقتصاد شماره یک جهانی است؟
طی چندین سال گذشته، چین و سایر قدرت های در حال ظهور مانند روسیه، به تدریج موافقت کرده اند تا دلار آمریکا را از تجارت بین المللی کنار بگذارند. دلار آمریکا برخلاف آنچه که اکثر آمریکایی ها فکر میکنند، آنچنان هم ارز قابل اطمینانی نیست.
واما ۵کشوری که از دلار فاصله گرفته اند...
روسیه: مسکو از عزم خود برای کاهش وابستگی اقتصاد این کشور به دلار خبر داده است، اما اعلام کرده که در نظر ندارد محدودیتی برای تبادلاتی که با ارز آمریکا انجام میشود، وضع کند.
وزیر اقتصاد روسیه حذف دلار در مبادلات با شرکتهای اروپایی را نتیجه طبیعی سیاستهای آمریکا در اعمال فشار و تحریم علیه دیگر کشورها عنوان کرده است.
اشتباه بزرگ آمریکا از زبان پوتین
پوتین رئیس جمهور روسیه در حاشیه نشست هفته انرژی روسیه اعلام کرد: آمریکا بسیار کار اشتباهی می کند که باعث میشود اعتماد کشورهای جهان را به دلار از میبرد.
وی در این نشست گفت: الان اجماع جهانی برای حذف دلار از مبادلاتشان و جانشین کردن آن با ارزهای ملی با سرعت بیشتری پیش میرود و اعتماد جامعه جهانی به این نوع ارز که سالها بر اقتصاد جهانی سلطه دارد، از بین رفته است.
به گفته پوتین در حال حاضر کشورهای مختلف با انجام پیمانهای ارزی در پی حذف سلطه دلار هستند و در این میان کشورهایی که تحت تحریم آمریکا قرار گفتهاند در این زمینه پیشتازترند.
کشورهای روسیه،ایران،ترکیه، ونزوئلا و چین اقدام جدی را برای جایگزینی ارزهای ملی با دلار را انجام میدهند.
اینها کشورهایی هستند که به دلیل تحریمها و یا جنگ اقتصادی که به راه انداخته از دلاربه عنوان ارز مورد استفاده در اقتصاد جهان به شدت آسیب میبینند.
رئیس جمهور روسیه گفت: کنار گذاشتن دلار اگرچه اینچ به اینچ انجام میشود اما این اقبال جهانی برای حذف دلار وجوددارد.
وزیراقتصاد روسیه همچنین به ایده ایجاد شبکه سوئیفت اروپایی اشاره کرد که برپایه یورو خواهد بود و توسط بانکهای اروپایی در زمینه تجارت و خرید و فروش نفت و مشتقات نفتی و دیگر کالاها مورد استفاده قرار خواهد گرفت و افزود که مسکو آماده همکاری با این شبکه بانکی و استفاده از یورو در مبادلات خود با اتحادیه اروپاست.
وزیر صنعت و تجارت روسیه، دنیس مانتوروف، در اوایل سپتامبر به اسپوتنیک گفت که روسیه در حال کار بر روی انجام پرداختهای بینالمللی با ارزهای ملی کشورها در خاورمیانه، آسیای جنوب شرقی، آمریکای لاتین و آفریقا است.
ایران: کشور ایران به عنوان یکی از بزرگترین و اصلی ترین کشورهای مهاجم علیه دلار است. ایران از زمانی که تحت تحریم های بانکی قرار گرفته و این تحریم باعث ایجاد محدودیت برای این کشور جهت انجام مبادلات دلاری شده، به دنبال راهکارهای جایگزین دلار در تجارت می باشد. به عنوان نمونه در برهه ای ایران جهت معاملات نفتی خود با کشور هند از طلا به جای دلار استفاده کرده است. طبق پیش بینی ها تنش موجود میان ایران و آمریکا فعلا برطرف نخواهد شد و ایران همچنان به دنبال مبارزه با سیستم مالی جهانی تحمیل شده توسط آمریکا می باشد.
با خروج آمریکا از توافق هستهای و اعمال تحریمهای یکجانبه بر علیه ایران، تهران ابراز تمایل کرده است که تبادلات خود با چین، هند، روسیه و ترکیه، را بدون استفاده از دلار انجام دهد.
به علاوه در اواسط ماه سپتامبر، سخنگوی وزارت مالی آلمان اعلام کرد که برلین، پاریس و لندن، با ایران و کمیسیون اروپا، بر روی ابزاری برای حفظ کانالهای پرداخت به ایران کار میکنند. این طرح که جایگزینی برای سوئیفت خواهد بود، پرداختهای غیر دلاری به ایران را برای ناظران آمریکایی نامرئی میکند.
ترکیه: عزم ترکیه برای فاصله گرفتن از دلار هم دلیل سیاسی و هم دلیل اقتصادی دارد. تعرفههای فلزات ترامپ و دو برابر کردن این تعرفهها برای ترکیه در اوایل آگوست، باعث شد ارزش لیر ترکیه سقوط کند.
در همین زمان سیاستهای آمریکا در سوریه باعث ایجاد تنشهایی بین آنکارا و واشنگتن شده است. حضور فتحاله گولن، مخالف سیاسی دولت اردوغان در آمریکا و دستگیری کشیش آمریکایی در ترکیه روابط سیاسی دو کشور را بدتر کرده است.
ونزوئلا: از سال ۲۰۱۷ و با تحریمهای شدیدی که آمریکا علیه ونزوئلا اعمال کرد، این کشور تصمیم گرفت دلار را در تجارت نفت خود کنار بگذارد. در ۸ سپتامبر ۲۰۱۷ رییسجمهور ونزوئلا اعلام کرد که سیستم جدیدی در پرداختهای بینالمللی با استفاده از سبدی از ارزهای مهم جهان ایجاد خواهد کرد که این کشور را از شر دلار خلاص کند.
در ۱۳ سپتامبر بلومبرگ گزارش داد که پکن توافق کرده است یک خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری برای کارآکاس ایجاد کند.
چین: کشور چین نخستین کشوری بود که برای بیرون آمدن از مبادلات اقتصادی با دلار اقدام کردو اکنون با 60 کشور مبادله اقتصادی خود را با یوآن یا ارز قابل قبول دیگری صورت میدهد.
درحالی که با وجود جنگ تجاری با ایالاتمتحده چین تصمیمی برای حذف دلار از اقتصاد خود نگرفته است، اما تلاش بیوقفهای را برای بینالمللیسازی استفاده از یوآن آغاز کرده است. این ارز چینی از اکتبر ۲۰۱۶ به سبد ارزهای ذخیره جهان در صندوق بینالمللی پول اضافه شد.
چین گامهای بزرگی را برای جهانیسازی استفاده از ارز خود برداشته است که در این زمینه میتوان به ایجاد بورس خریدوفروش نفت شانگهای با یوآن اشاره کرد که در حال تبدیل شدن به یک بنچمارک بینالمللی است.
آنچه انتظار میرود بتواند باعث تقویت بیشتر یوآن در معاملات جهانی شود، طرح بزرگ کمربند راه شیری چین است که باعث افزایش مشارکت اقتصادی کشورهای منطقه با چین میشود.
استفاده از ارزهای ملی توسط کشورهای عضو گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)
کشورهای عضو گروه بریکس بر اساس توافقاتی که داشته اند، مقرر نموده اند تا برای افزایش هرچه بیشتر نقش ارزهای ملی خود در تجارت با یکدیگر و کاهش وابستگی به دلار، از ارزهای ملی خود استفاده کنند. همچنین این کشورها توافق نموده اند تا جهت تقویت تجارت درون گروه بریکس و تأمین اعتبار مورد نیاز جهت گسترش کسب و کار کشورهای عضو، از ارزهای ملی جهت وام دهی استفاده کنند.
--------------------------------------------------------------------------
مزایای عمومی حذف دلار
در ادامه به مزایای عمومی که کشورهای مختلف از حذف دلار و هر ارز واسط دیگری از تجارت خارجی بدست میآورند، اشاره میگردد:
۱- رفع نیاز به مجوزهای آمریکا و کم اثر نمودن تحریمهای مالی این کشور
استفاده از دلار آمریکا و نظام پرداخت جهانی آن، به معنی تسلط کامل این کشور به تبادلات خارجی کشورهاست و در عمل هر تبادل مالی کشورها با یکدیگر نیازمند اخذ مجوز مستقیم و یا غیر مستقیم از آمریکاست.
از طرف دیگر از اوایل قرن جاری میلادی، آمریکا استفاده ابزاری از دلار را بیش از پیش نموده و بسیاری از کشورها را به بهانه رعایت نکردن مسائل گوناگون با تحریمهای دلاری جریمه کرده است. در واقع تحریمهای آمریکا این پیام را برای کشورهای جهان داشته است که نباید روی دلار آمریکا به عنوان تنها ابزار تبادلات مالی تجارت خارجی خود حساب نمایند، چراکه هر زمان آمریکا بخواهد میتواند دسترسی هر کشوری را به دلار محدود و مسدود نماید.
در مقابل کشورهای جهان نیز به سمت حذف دلار از نظام تجارت خارجی خود حرکت کردهاند تا در تبادلات مالی خود نیازی به مجوز آمریکا نداشته باشند و ابزار تحریم دلاری آمریکا علیه خودشان را بی اثر نمایند.
۲- حذف اشراف آمریکا بر تبادلات مالی خارجی
اشراف اطلاعاتی بر تبادلات مالی دیگر کشورها امتیاز بسیار بزرگی است که اکنون آمریکا از آن بهرهمند است و با استفاده از اطلاعات آن میتواند اقدامات متعددی را علیه دیگر کشورها و به نفع خود ساماندهی نماید. اما هیچ کشوری تمایل ندارد تا به سادگی تمامی اطلاعات تبادلات خارجی خود را در اختیار یک کشور دیگر قرار دهد؛ خصوصا اگر این کشور آمریکا باشد که از هر اقدامی برای تضعیف دشمنان خود دریغ نمینماید. بنابراین یکی از انگیزههای کشورهای جهان برای حذف دلار از تجارت خارجی، از بین بردن اشراف آمریکا بر تبادلاتِ مالیِ خارجی این کشورهاست.
۳- حذف هزینه مبادله
یکی دیگر از مزایای حذف دلار و هر ارز واسط دیگری از تجارت خارجی، کاهش هزینه مبادلات تجاری است. در صورتی که با استفاده از پیمانهای تجاری دوجانبه، بازرگانان کشورها بتوانند بدون نیاز به تهیه دلار و با استفاده از ارزهای ملی به تجارت بپردازند، هزینه مبادلات آنها کاهش مییابد. این مسئله نیز یکی از انگیزههای اصلی کشورها در حرکت به سمت حذف دلار از تجارت خارجی است.
۴- حذف واسطههای مالی و تجاری
در حال حاضر بسیاری از کشورها به دلیل نبود زیرساختهای مالی لازم، تجارت دوجانبه گستردهای ندارند و حتی محصولات یکدیگر را با استفاده از واسطههای تجاری که عمدتا کشورهای اروپایی هستند، تهیه می کنند. نقش این واسطهها انجام تبادلات مالی از طریق بانکهای خود بین دو کشور مبدأ و مقصد است. برقراری پیمانهای پولی دوجانبه این امکان را فراهم میکند که بازرگانان کشورهای مختلف بتوانند به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطههای مالی و تجاری با کشورهای دیگر تجارت نمایند.
۵- تسهیل و رونق تجارت دوجانبه
پیمانهای پولی دوجانبه بدون شک نقل و انتقال پول بین دو کشور را تسهیل مینماید. از این رو این اقدام میتواند به صورت مؤثری بر تجارت دوجانبه بین دو کشور اثر گذار باشد. بنابراین یکی از کارکردهای پیمانهای پولی دوجانبه برای کشورهای جهان تسهیل و رونق تجارت دوجانبه است.
مزایای فوق موجب شده است بسیاری از کشورهای جهان از سالها قبل به فکر حذف دلار از تجارت خارجی خود باشند و در این راستا پیمانهای پولی دوجانبه و چندجانبه با یکدیگر منعقد نمایند. بنابراین حذف دلار از تجارت خارجی تنها مختص ایران نیست و درحال حاضر بسیاری از کشورهای جهان به این سمت حرکت کردهاند.
ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان میتواند با حذف دلار از تجارت خارجی از مزایای فوق بهرهمند گردد. علاوه بر اینکه کشور ما در مقایسه با دیگر کشورهای جهان از شرایط ویژهای برخوردار است که ضرورت حذف دلار از تجارت خارجی را بیشتر مینماید.
--------------------------------------------------------------------------
نظر رئیس کمیسیون اقتصادی درباره کاهش قیمت ارز در روزهای آینده
محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به سقوط قیمت ارز، گفت: تصمیم اخیر مسئولان کشور مبنی بر دادن اختیارات به رئیس و مدیریت جدید بانک مرکزی اقدام شایستهای بود که با سیاست جدید این مجموعه موجب شد که ارز قابلتوجهی وارد بازار شود.
وی با بیان اینکه، قیمت ارز با متعادل و واقعی شود، تصریح کرد: انتظار میرود که روند کاهش قیمت ارز در روزهای آتی ادامه داشته باشد تا باتدبیر و مدیریت بانک مرکزی، قیمت ارز در بازار متعادل شود.
پور ابراهیمی با بیان اینکه، مجلس و کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی مسئله تعادل در بازار ارز را بهصورت جدی و کارشناسی شده دنبال میکند، گفت: نمایندگان مجلس شورای اسلامی از هیچ اقدامی برای دفاع از حقوق مردم و اقتصادی ملی دریغ نخواهد کرد و ما بر همین اساس تلاش خود را برای متعادل کردن قیمت ارز دنبال خواهیم کرد.
--------------------------------------------------------------------------
دکتر کاشیان ،دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه
چرایی افزایش ارز
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه سمنان در این باره افزود:نگاهی به ترکیب عرضه ارز در کشور نشان از آن دارد که 95 تا 97 درصد از ارز مورد نیاز کشور از طریق ارز دولتی و یا از طریق سامانه نیما در اختیار متقاضیان قرار میگیرد و تنها بین 3 تا 5 درصد از ارز مورد نیاز کشور در بازار آزاد فروخته میشود.
وی ادامه داد:طبیعتا آنه که واقعیت اقتصادی کشور را می سازد آن 95 درصد است و آنچه که بیشتر در اذهان جریان دارد و مورد بحث و تبادل نظر مردم است این 5درصد. از آنجا که ظاهرا دولت دخالتی در بازار آزاد ندارد، تاثیری در تعیین قیمت ها نیز ندارد و قیمتهای این بازار توسط بازیگران این بازار تعیین میشود و افزایش یا کاهش آن نیز در اختیار آنان است. مهمترین عاملی که قیمتها را در این بازار تحت تاثیر قرار میدهد انتظارات فعالان این بازار از آینده است.
بازیگران این بازار چه کسانی هستند؟
کاشیان گفت:عمده بازیگران این بازار کسانی اند که پیش از این به عنوان دلال خرید و فروش میکردند، اما در ماههای اخیر برخی از افراد دیگر با هدف کسب سود ناشی از افزایش قیمت ارز و با هدف سرمایهگذاری در بازار ارز نیز به این جمع پیوستهاند. البته نباید تاثیر برخی از جریانهای خارج از کشور در بازار را هم نادیده گرفت.
آینده ارز در ایران
وی پیرامون آینده و اوضاع احتمالی ارز در ایران اظهارداشت:آینده بازار طبیعتا به سیاستهای دولت ارتباط دارد. یا این وجود به نظر میرسد لازم باشد دولت قیمتهای ارز را ثابت نگهندارد و اشتباهات گذشته تکرار نشود. لازم است که همزمان با میزان تورم داخلی و خارجی، نرخ ارز دولتی نیز به تدریج افزایش یابد تا شاهد جهشهای قیمتی غیرقابل کنترل نباشیم. در شرایط فعلی مهمترین رفتار برای دلت مدیریت جدی ذخایر ارزی کشور است.
واما سناریوی حذف دلار از مبادلات ارزی
دکتر کاشیان حذف دلار از سیستم ارزی کشور را به عنوان یک راهکار نام برد و تشریح کرد:از آن جا که منافع اروپا نسبت به آمریکا درایران بیشتر است در نتیجه روی ارز یورو بیشتر می شود حساب باز کرد و جایگزینی این دو ارز تا حدی از فشارهای اقتصادی ارزی کاهش می یابد.
پیمان های دوجانبه ی پولی
کاشیان از پیمان های دوجانبه پولی به عنوان الگوی خوبی برای اقتصاد و مبادلات ارزی یک کشور یاد کرد و توضیح داد:یکی از راه هایی که در دنیا امتحان گردیده و در بسیاری از کشورها عملی شده موضوع پیمان های دوجانبه ی پولی است.
به این معنا که دو کشور تصمیم می گیرند براساس پول داخلی خودشان؛ تمام مراودات تجاری خود را صرفا براساس این پول انجام بدهند و این در حالی است که بانک مرکزی هرکشور برای کشور مقابل شعبه ای ایجاد می کند و تمام نیازهای ارزی دو کشور در این شعبات پاسخ داده می شود ودراین شرایط هیچ نیازی به ارزی مانند دلار و... نخواهد بود.
نتیجه چه خواهد شد؟
اگر سلطنت دلار آمریکا به عنوان یک ارز ذخیره جهانی بر سیستم مالی بین المللی پایان یابد، دولت آمریکا برای تأمین منابع برای پرداخت بدهی خود با مشکل بزرگی مواجه خواهد بود. در حال حاضر سیستم مالی جهانی بوسیله کشور آمریکا مدیریت می شود، ولی برای همیشه این روند ادامه نخواهد یافت و با گذشت زمان شرایط به ضرر این کشور و دلار خواهد بود.این یعنی همان اتفاقی که مدت ها قبل باید در اقتصاد کشورمان شاهد می بودیم .وابستگی اقتصاد کشورها و نیز کشورمان ایران به دلار آمریکا بسیاری از مشکلات را به اقتصاد ساخته است.
منبع: بسیج نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۴۷۴۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درخواست آمریکا از چین برای مهار ایران/ پکن اهرم فشار علیه تهران دارد؟
به گزارش خبرآنلاین نشریه فارن پالیسی در مقاله ای با عنوان "چین واقعاً چقدر بر ایران اهرم دارد؟" نوشت: حتی قبل از اینکه ایران صدها هواپیما بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعد کردن تهران برای مهار اقدامات تحریکآمیز خود و گروههای مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند.
حمله انتقام جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به خاک اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است. چین مدتهاست که بزرگترین شریک تجاری ایران است و مقامات ارشد ایالات متحده از جمله رئیس جمهور جو بایدن، به طور علنی از پکن خواستهاند تا به کنترل تهران کمک کند، به ویژه در حالی که ماهها حملات گروه انصارالله در دریای سرخ که توسط ایران تشویق میشوند، حمل و نقل جهانی را مختل کرده است. جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی گفت: « حدود یک سوم از کل تجارت ایران با چین شکل میگیرد و این کشور به یک محافظ مهم برای منافع ایران در شورای امنیت تبدیل شده است. به نظر من چین تنها کشوری است که بیشترین توانایی را برای نفوذ بر ایران دارد، اگر بخواهد.»
با افزایش تنش بین اسرائیل و ایران، قانونگذاران آمریکا فشار را بیشتر میکنند. در تازهترین اقدام، مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت قریب به اتفاق قانون تحریمهای انرژی ایران و چین را تصویب کرد. این قانون برای هدف قرار دادن شرکتهای چینی که نفت خام ایران را خریداری میکنند و در نتیجه پول را به اقتصاد ایران پمپاژ میکنند، طراحی شده است. این لایحه برای تصویب نهایی به سنا منتقل شده است.
جاش گوتهایمر، نماینده دموکرات کنگره گفت: «در حالی که ما اینجا هستیم، ایران از تجارت نفتی خود با چین برای آوردن درآمد ۱۵۰ میلیون دلاری در روز استفاده میکند. چین با واردات میلیونها بشکه نفت در روز، ایران را در تجارت نگه میدارد و بودجههای مهمی را برای برنامه هایی چون توسعه موشکی و تسلیحات هستهای فراهم میکند.
اگرچه ایالات متحده به طور فزاینده ای به دنبال چین برای تحت تأثیر قرار دادن ایران است، برخی کارشناسان هشدار می دهند که این موضوع به این سادگی ها نیست.
کمتر کشوری به اندازه چین با ایران روابط اقتصادی قابل توجهی دارد. چین برای بیش از یک دهه بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است، یک رابطه طولانی مدت که عمدتا حول محور تجارت نفت بوده است. بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، شرکتهای چینی واردات نفت ایران را بیش از سه برابر کردند و فروش را به بالاترین حد در ۱۰ سال اخیر رساندند.
اما روابط اقتصادی آنها به لحاظ نفوذ نابرابر است. به عنوان مثال، سال گذشته بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت خام ایران به چین بوده است. با این حال، چین تامینکنندگان بسیار دیگری فراتر از ایران دارد و عرضه تهران تنها ۱۰ درصد از کل واردات چین را تشکیل میدهد.
پاتریشیا کیم، یکی از همکاران موسسه بروکینگز، به فارین پالیسی گفت: پکن بهعنوان بزرگترین شریک تجاری و حامی قدرت بزرگ ایران، از کانالهای ارتباطی ممتاز با تهران برخوردار است و بدون شک نفوذ بیشتری بر این کشور نسبت به ایالات متحده یا متحدانش دارد.
او افزود: «اگر رهبران چین تصمیم بگیرند رویکرد مداخله جویانه تری اتخاذ کنند، سخت است بگوییم که پکن چقدر می تواند تهران را مهار کند.»
ویلیام فیگوروآ، کارشناس روابط چین و ایران در دانشگاه گرونینگن هلند، گفت: در حالی که چین از نظر فروش و تجارت نفت دارای اهرمی است، استفاده از این اهرم هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است.
به عنوان مثال، پالایشگاه های خصوصی چین که در بازار سیاه فعالیت می کنند، به طور غیرقانونی بیشتر نفت ایران را خریداری می کنند، نه پالایشگاه های دولتی. او گفت که این پالایشگاههای خصوصی «بهشدت دشوار است که کنترل شوند» و کنترل مستقیم واردات نفت ایران از چین را برای پکن چالشبرانگیز میکند.
مقیاس سرمایه گذاری چینی ها در ایران که عمدتاً توسط شرکت های خصوصی هدایت می شود، همچنان یک موضوع آزاردهنده در روابط بین دو کشور است. فیگوئروا گفت که چین به طور مزمن در ایران سرمایه گذاری ناکافی کرده است، که شکایت هایی را از سوی تهران برانگیخته و بر تمایل آنها برای تن دادن به فشار چین تأثیر می گذارد.
*ترجمه: ابوالفضل خدائی
311311
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902679