اگرچه به کار بردن اصطلاح «شعر آیینی» رایج شده است اما به نظر من به لحاظ علمی بهتر است به‌جای آن بگوییم «شعر مذهبی». چون آیین تقریباً شامل بخش وسیعی از مسائل حوزه فرهنگی است که بعضاً ممکن است ریشه دینی نداشته باشد. عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه سرا مسأله مربوط به آداب و رسوم باشد و خارج از حوزه‌هایی که مد نظر شعر مذهبی و الهیات و گرایش‌ها معنوی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پیشتر به این موضوع بارها پرداخته شده و به نظرم پرداختن به آن دیگر بیش از این، ضرورتی ندارد. به هر حال نامگذاری این‌گونه آثار عموماً ناظر بر محتوای آنهاست. یعنی محتوای این آثار به مسائل مذهبی، دینی و الهیاتی مربوط می‌شود و باید نامی متناسب با این محتوا برای آنها در نظر گرفت. اگر از این منظر هم نگاه کنیم، تقریباً اکثر آثاری که در حوزه الهیات، دین و گرایش‌های معنوی خلق می‌شوند، ولو اینکه اشاره مستقیمی به موضوع مذهب و تاریخ مذهب نداشته باشند، لزوماً نمی‌توان به آنها شعر غیردینی گفت و مرزی بین آنها و شعر دینی یا شعر آیینی قائل شد. علی‌الاصول به شعری که حدود معرفت اخلاقی دین را رعایت کرده باشد، باید شعر مذهبی یا شعر دینی بگوییم. با همه این اوصاف، به آثاری شعر دینی، شعر مذهبی یا
شعر آیینی اطلاق می‌شود که مستقیماً در پاسخ به موضوعات مذهب و دینی سروده شده و به آن اختصاص داده شده باشد. شاعرانی هم که معمولاً آثارشان به این حوزه مربوط می‌شود، در گذشته اختصاصاً با نام شاعران آیینی یا شاعران اهل بیت یا شاعران مذهبی معروف بوده‌اند. از طرفی شعر مذهبی در چند حوزه تعریف دارد: یک
شعر عامهپسند مذهبی است که شعر نوحه و نغمات دینی است. این‌ها آثاری است که مطابق با لحن، سروده و در محیط‌های مذهبی و در مساجد اجرا می‌شود. این نوع شعر از زمان قدیم مرسوم بوده است؛ از شاعران دوره قاجار و زمان محمدشاه می‌توان به یغمای جندقی اشاره کرد. همین‌طور می‌توان به شعرهایی اشاره کرد که قابلیت قوالی و خواندن به شکل لحن داشته‌اند. این نوع آثار هم از دیرباز در مساجد، معابر، کنیسه‌ها و خانقاه‌ها خوانده می‌شده است. یا شعری که در کل در حوزه الهیات مذهبی مربوط به مسائل اصول و عقاید و راجع به مثلاً توحید و... باشد مانند کتاب حدیقةالحقیقه سنایی یا آثار عطار و دیگران که این‌ها هم شعرهای مذهبی و الهیات دینی بوده‌اند. ما نمی‌توانیم منظومه منطق‌الطیر عطار را یک منظومه غیرآیینی و غیردینی محسوب بکنیم. به هر حال این نام به خیلی از آثاری که در خصوص موضوع الهیات مذهبی سروده شده‌اند، اطلاق می‌شود. شعر مذهبی فقط شعرهای مربوط به معصومین و اعیاد شیعی نیست. هر اثری که مستقیماً مربوط به حوزه اصول و عقاید، نص قرآن، سلوک باطنی یا عرفان مرتبط باشد، در این حیطه می‌گنجد. همه این‌ها آثار مذهبی و دینی تلقی می‌شود. شعر دینی و الهیاتی هر نوع شعری است که انسان را به سمت معنویت، به سمت بالا، به سمت معنا کردن زندگی سوق می‌دهد. بنابراین می‌بینید که معنای آن بسیار گسترده‌تر از این نامگذاری مختصری است که صورت گرفته است. به نظر من این نامگذاری بیشتر یک جور یارگیری در حوزه گروه‌های اجتماعی است. همان‌طور که بعضی‌ها خود را غزلسرا نامیده، بعضی‌ها می‌گویند ما نوگراییم، بعضی‌ها هم نام شاعر آیینی بر خود می‌گذارند. یعنی نوعی گرایش به جریان‌سازی که از دل آن موقعیت‌هایی هم برای عرضه اثر خود یا حمایت و پشتیبانی از آن دریافت کنند. شعر فارسی از بدو پیدایش تاکنون عموماً گرایش‌های الهیاتی و دینی داشته است. بجز در سده اخیر که گرایش‌هایی مانند جریان‌های چپ ایدئولوژیک مارکسیستی وارد شده یا اومانیسم ذیل تعریف لیبرالیسم غرب در شعر نفوذ کرده و گرایش‌های متفاوتی نشان داده، انسان‌محور شده است. وگرنه در مجموع به همه آن آثار که پیشتر برشمرده شد، آثار دینی و مذهبی گفته می‌شود.همچنین منظومه‌های مذهبی خوبی در قوالب غیرکلاسیک داریم. مثل منظومه زیبای «گنجشک و جبرئیل» اثر زنده‌یاد سیدحسن حسینی، آثار آقای موسوی گرمارودی یا مرحومه طاهره صفارزاده که سرآمد سرایندگان این نوع شعر در قالب‌های غیرکلاسیک بودند، از آثار شاخص در این بخش به شمار می‌روند. با این حال متأسفانه قالب‌های غیرسنتی و غیرکلاسیک نتوانستند در محافل مذهبی رشد و نفوذ پیدا کنند و مخاطبان عام پیدا کنند. این آثار مذهبی عموماً در بین روشنفکران دینی یا طبقه متوسط جامعه مشهور و معروف شدند و چندان به محافل عامهپسند مثل جاهایی که نغمات و نوحه‌های مذهبی رایج است راه پیدا نکردند. آن محافل بیشتر بر همان سنت‌های قدیم استوار است و دلیل آن شاید عادت ذهنی ناخودآگاه اهالی آن محافل به موزون بودن شعر و موسیقی عروضی است که در شعر غیرکلاسیک نمی‌بینند.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۴۰۳۱۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزادی ۶ زندانی جرایم غیرعمد توسط هیئات کاشان
رئیس شورای هیئات مذهبی کاشان از آزادی شش زندانی جرائم غیرعمد در کاشان توسط هیئات مذهبی این شهرستان خبر داد. - اخبار استانها -
سیدعلی اکبر جلال‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کاشان، ضمن اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی هیئات مذهبی شهرستان کاشان، اظهار داشت: یکی از اقدامات خداپسندانه هیئات مذهبی شهرستان کاشان آزادی زندانیان جرایم غیرعمد است.
وی با بیان اینکه هیئات مذهبی شهرستان کاشان در آزادی زندانیان جرایم غیرعمد حضور فعالی دارند، افزود: هیئات مذهبی شهرستان کاشان از ابتدای سال تاکنون شش زندانی جرایم غیرعمد را به آغوش گرم خانواده بازگرداندند.
رئیس شورای هیئات مذهبی شهرستان کاشان با بیان اینکه آزادی زندانیان جرائم غیرعمد توسط هیئات مذهبی این شهرستان به صورت مستمر در طول سال انجام می‌شود، ابراز داشت: هیئات مذهبی شهرستان کاشان علاوه بر برگزاری مراسم‌های مختلف مذهبی در امورات فرهنگی نیز فعالیت بسیار خوبی دارند.
وی با بیان اینکه در ماه‌های پیش رو و با آغاز ماه محرم و صفر فعالیت هیئات مذهبی شهرستان کاشان دوچندان می‌شود، گفت: کاشان بیش از یک هزار هیئت رسمی و غیررسمی دارد که در زمان‌هایی مختلف اقدامات فرهنگی مذهبی انجام می‌دهند.
جلال‌زاده با بیان اینکه هیئات مذهبی شهرستان کاشان در سایر اقدامات نظیر بسته‌های حمایتی، امدادرسانی در ایام کرونا و کمک به بخش درمان تمام تلاش خود را به کار گرفته بودند، تصریح کرد: هیئات مذهبی شهرستان کاشان همواره در کنار مردم بوده و در حمایت از نیازمندان تمام تلاش خود را به کار گرفتند.
انتهای پیام/801/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»