به نقل از «تسنیم»

رابطه امر به معروف و حریم خصوصی

تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۳۰۳۲۰

امر به معروف و نهی از منکر ناظر به محیط عمومی و علنی و نیز اعمالی است که بدون تجسس، قابل رؤیت باشد. در حقیقت کسی به قصد امربه‌معروف و نهی از منکر حق تجسس و ورود به حریم خصوصی افراد را ندارد مگر اینکه ... ۲۱ آذر ۱۳۹۷ - ۱۵:۴۱ رسانه ها خواندنی نظرات - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم ، یکی از موضوعاتی که در زندگی انسان‌ها جایگاه و اهمیت زیادی دارد، مقوله "حریم خصوصی" یا "حریم شخصی " است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

موضوعی که بنا به فرهنگ، آداب و رسوم، باورهای انسان‌ها شرایط و موقعیت‌های مختلفی دارد.

به جرأت می‌توان گفت برای این موضوع به تعداد آدم‌های روی کره زمین تعاریف متفاوتی وجود دارد که در همه آن‌ها یک نکته مشترک است و آن اینکه؛ «هیچ‌کس دوست ندارد از دیگران آزار ببیند یا آرامش و آسایشش را بر هم بزنند.»

اگر به تعبیر روایت اصل اسلام در معرض مخاطره باشد، ورود به حریم خصوصی در حدی که خطر را دفع بکند جواز شرعی دارد و اگر مازاد بر این میزان بوده و باشد، جواز شرعی نداشته و این کار به لحاظ شرعی و فقهی- حقوقی حرمت شرعی دارد.

در این ارتباط موضوع آزادی با حریم خصوصی ارتباط پیدا کرده به طوری که حرف و سخن های فراوانی در این رابطه شنیده می‌شود. این در حالی است که بنابر نظر اسلام انسان‌ها آزاد آفریده شده‌اند، منتهی این آزادی تا حد و اندازه ای است که به آزادی دیگران تجاوز نشود. به عبارتی ما آزاد هستیم تا جایی که به آزادی اسلام، جامعه و امت مسلمان تجاوز نکنیم. 

اسلام بیان می‌کند گناهی که علنی و خارج از حریم خصوصی انجام شود دهن‌کجی و توهین به حرف خداوند است و با آن باید مبارزه شود که البته باید توجه شود که این مبارزه به معنای کشت و کشتار نبوده و مراحلی دارد؛ اول باید با رفتار فرد خطاکار را متوجه اشتباهش کرد و اگر متوجه نشد با زبان تذکر داد. اگر با زبان هم کارساز نبود و منکر، منکر اجتماعی، حکومتی و علنی بود وارد مرحله سوم امر به معروف که رفتارهای عملی چون دستگیر کردن، شلاق زدن و اعدام است، می‌شود که البته که این مرحله به اذن حاکم شرع باید انجام شود و مردم عادی حق ورود به آن را ندارند.

حجت‌الاسلام محمدرضا اُخروی مدرس حوزه و دانشگاه و مشاور مذهبی کمیته امداد در مصاحبه با «تبیان»، در تبیین معنای ورود به "حریم خصوصی" گفت: ورود به این حریم، نه تنها از نظر اجتماعی و عموم مردم مورد پذیرش نیست، بلکه از نظر قانون و شرع هم جایز و مورد قبول نبوده است. بنابراین در هر موقعیت و شرایطی ورود و تجاوز به حریم خصوصی (البته با در نظر گرفتن تعریف صحیح از حریم خصوصی) تحت هیچ منطق، آیه و روایتی جایز نیست.
 

گشت‌های شبانه، جمع‌آوری ماهواره‌ها و تجاوز به حریم خصوصی

اخروی در رابطه با شرایطی که جواز برای ورود به حریم خصوصی افراد را تعیین می‌کند، افزود؛ وقتی می‌توان به حریم خصوصی به لحاظ شرع تجاوز کرد که اصل اسلام در معرض مخاطره باشد. یک وقتی ماهواره برنامه‌اش فساد اخلاقی است و کسی در داخل خانه و حریم خصوصی خود نگاه می‌کند که در این صورت مرتبط به کسی نیست، اما گاهی همین وسیله، ابزاری می‌شود برای خط‌دهی جامعه در راستای ساقط کردن اصل حکومت اسلامی همانطور که در یک برهه‌ زمانی چنین شرایطی پیش آمد که همه شبکه‌های ماهواره‌ای در تلاش برای ساقط کردن حکومت اسلامی برآمدند. که در شرایطی با نویز و پارازیت مهارش می‌کردند و در موقعیتی شرایط به قدری سخت و وخیم شد که برای جمع‌آوری این شبکه‌ها جواز ورودبه ساختمان صادر شد.

بنابراین به تعبیر روایات اگر اصل اسلام در معرض مخاطره باشد، ورود به حریم خصوصی در حدی که خطر را دفع کند جواز شرعی دارد و اگر مازاد بر این میزان بوده و باشد، جواز شرعی نداشته و این کار به لحاظ شرعی و فقهی- حقوقی حرمت شرعی دارد.

دکتر فهیمه ملک زاده، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب "جستاری بر حریم خصوصی انسان" در گفتگوی اختصاصی با "تبیان" در رابطه با ورود به حریم خصوصی 4 شرط را برای ورود به حریم خصوصی در موارد مجاز اشاره کرد؛ در قانون جدید، برای اولین بار به صراحت اعلام شده است که اصل، برائت است و هرگونه ورود به حریم خصوصی اشخاص جز به حکم قانون و با رعایت مقررات و تحت نظارت مقام قضایی مجاز نیست و در هر صورت این اقدامات نباید به گونه‌ای اعمال شود که به کرامت و حیثیت اشخاص آسیب وارد کند. همچنین برای ورود به حریم خصوصی حتی در موارد مجاز، چهار شرط لازم است: حکم قانون، رعایت مقررات، نظارت مقام قضایی و عدم آسیب به کرامت و حیثیت اشخاص.
 

در خصوص حریم خصوصی در قانون 24 ماده‌ای حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر که توسط قوه مقننه تصویب، تأیید و اجرا شده آمده که امر به معروف و نهی از منکر ناظر به محیط عمومی و علنی و نیز اعمالی است که بدون تجسس، قابل رؤیت باشد.

عرف متشرعه؛ مشخص کننده حد ورود به حریم خصوصی 

این استاد حوزه جواز شرعی بودن حد ورود به حریم خصوصی را عرف متشرعه معرفی کرده و ادامه داد؛ اگر شرایط به گونه ای باشد که قرائن و دلایل متقن به دور از شک و گمان خطری را برای اصل اسلام تأیید کرده به طوری که فرضاً یقین حاصل شود که در فلان خانه و حریم خصوصی قتلی در حال انجام است، ورود در این حریم خصوصی جایز است.
 

رابطه میان امر به معروف و حریم خصوصی

حجت‌الاسلام علی تقوی، استاد حوزه و دانشگاه و مدیر آموزش ستاد امربه‌معروف در گفتگوی اختصاصی با "تبیان" در رابطه با ارتباط میان امربه‌معروف و حریم خصوصی گفت؛ در خصوص حریم خصوصی در قانون 24 ماده‌ای حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر که توسط قوه مقنّنه تصویب، تأیید و اجرا شده آمده که امر به معروف و نهی از منکر ناظر به محیط عمومی و علنی و نیز اعمالی است که بدون تجسس، قابل رؤیت باشد. به عبارتی کسی برای انجام امربه‌معروف و نهی از منکر حق تجسس و ورود به حریم خصوصی افراد را ندارد که البته این امر در قرآن کریم با فرمان " لا تجسّسوا" آمده است.

وی در ادامه اماکن عمومی را جزو حریم خصوصی ندانسته و ادامه داد؛ در همان ماده قانونی آمده اماکن عمومی که بدون تجسس در معرض دید عموم هستند، حریم خصوصی محسوب نشده، چنانچه مشاعات ساختمان‌ها، پشت بام، هتل‌ها، راهروها، خودروها، طبق تصویب قانون مشمول حریم خصوصی نمی‌شود.
 

خودرو حریم خصوصی است یا خیر؟

این استاد حوزه و دانشگاه در رابطه با حریم خصوصی یا عمومی بودن خودرو با اشاره به شیطنت‌های دشمنان اسلام ادامه داد؛ موضوع اینکه خودرو حریم خصوصی است یا خیر را می‌توان به این صورت مطرح کرد؛ اینکه خودروی شما برای چه چیزی حریم خصوصی یا عمومی است؟ برای ورود من یا نگاه من؟

خودروی افراد برای ورود دیگران به آن، حریم خصوصی است؛ یعنی من غریبه بدون اجازه حق ورود به خودرو کسی را ندارم، اما برای نگاه دیگران، حریم خصوصی نبوده و حریم عمومی است؛ چرا که قابل رؤیت بوده و دیدنش نیاز به تجسس ندارد.

تقوی در رابطه با نتایج گناه علنی بحث را با روایتی پی گرفت؛ در روایتی معصوم (ع) می‌فرمایند؛ "إِنَّ الْمَعْصِیَةَ إِذَا عَمِلَ بِهَا الْعَبْدُ سِرّاً لَمْ تَضُرَّ إِلَّا عامل‌ها، وَ إِذَا عَمِلَ بِهَا عَلَانِیَةً وَ لَمْ یُغَیَّرْ عَلَیْهِ أَضَرَّتْ بِالْعَامَّة"؛ اگر عبدی معصیت کند و این در خفا و پنهانی انجام شود مسلّماً به عاملش آسیب می‌زند. در این تردیدی نیست ولی آسیب فقط به عامل معصیت است. ضرری را متوجه دیگران نمی‌کند. اما اگر عبد و بنده خدا به نحو آشکار معصیت انجام بدهد به همه ضربه می‌زند.
 

خودروی افراد برای ورود دیگران به آن، حریم خصوصی است؛ یعنی من غریبه بدون اجازه حق ورود به خودرو کسی را ندارم اما برای نگاه دیگران، حریم خصوصی نبوده و حریم عمومی است؛ چرا که قابل رؤیت بوده و دیدنش نیاز به تجسس ندارد.

گناه علنی، بیماری واگیردار است

مدیر آموزش ستاد امر به معروف در ادامه، در بیان مقایسه بین گناه علنی و سری، بحث را این‌گونه تبیین کرد؛ برای تبیین دو حریم خصوصی و عمومی مقایسه بین دو بیماری داریم به نام آبله‌مرغان و سرطان. در بیان خطر این دو بیماری نظرات مختلف است؛ عده‌ای سرطان را خطرناک و بعضی آبله مرغان را خطرناک می‌دانند، اما سؤال و جواب دقیق‌تر این است که بگوییم این بیماری برای چه کسی خطرناک است؛ برای خود بیمار یا جامعه. آبله مرغان برای خود بیمار خیلی خطری ندارد چرا که عده کمی در اثر این بیماری از بین می‌روند، اما خطر این بیماری به لحاظ واگیردار بودنش برای اطرافیان بسیار بیشتر است. در مقابل سرطان، به خودی خود و برای خود فرد بسیار خطرناک بوده، اما واگیر نداشته در نتیجه برای اطرافیان بیمار خطری ندارد.

در بیان حضرت علی (ع) گناه علنی مثل بیماری واگیردار و برای جامعه خطرناک است. عمل منافی عفت در خلوت انجام می‌شود با وجود اینکه گناه بسیار بزرگ و کبیره‌ای است و خداوند سخت آن را می‌بخشد، ضررش تنها در حیطه خصوصی فرد است، اما بدحجابی و گناه علنی چون در حیطه عمومی است و ظهور و بروز دارد، خطرناک است.

به عبارتی از نظر اسلام کوچک‌ترین گناه اگر علنی انجام شود خطرناک‌تر از گناه بزرگی است که در خلوت و حریم خصوصی انجام شود.
 

امر به معروف شکستن حریم خصوصی هست یا خیر؟

تقوی در پاسخ به این سؤال که امر به معروف شکستن حریم خصوصی هست یا خیر، آن را معطوف به داشتن تعریف صحیح از حریم خصوص دانست و ادامه داد؛ خیلی از مردم فکر می‌کنند خیابان حریم خصوصی است که در صورت این عدم شناخت و آگاهی موجب جبهه‌گیری ها و انتقادات و حرف‌های نابجایی می‌شود.

از نظر اسلام کوچک‌ترین گناه اگر علنی انجام شود خطرناک‌تر از گناه بزرگی است که در خلوت و حریم خصوصی انجام شود

جایی که در منظر عموم قرار می‌گیرد، حریم خصوصی نیست. تذکر و امر به معروف در باب بلند بودن صدای ضبط که البته فرقی نمی کند ترانه باشد یا مداحی، به طوری که از محیط خانه و یا خودرو شنیده شود و موجبات آزار دیگران را فراهم سازد منافاتی با حریم خصوصی و آزادی افراد ندارد؛ چرا که اولاً؛ این شرایط از حریم خصوصی خارج شده و ثانیاً؛ انسان ها تا جایی آزاد هستند که به آزادی دیگران تجاوز نکنند.
 

وقتی امر به معروف اشاعه فحشا می‌شود

اخروی در رابطه با امر به معروف با اشاره به آیه 19 سوره نور نکته‌ای را یادآور شد و گفت؛ گاهی بعضی از کارهایی که در صورت و ظاهر اسمش را امر به معروف می گذاریم، خودش آشکار کردن فساد و قبح‌شکنی از گناه است، مثل اینکه گاهی خبری را فقط من می دانم و با همگانی کردنش قبح موضوع را می شکنم. 

این رفتار به تعبیر قرآن بسیار خطرناک می‌باشد؛ "إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ". در خصوص امر به معروف‌هایی که انجام می دهیم، مراقب آبروی مردم و اینکه رفتار خود ما شیوع گناه نباشد، باشیم.

منبع:تبیان

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها

R41383/P41383/S9,1299/CT12

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۳۰۳۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پاسخ میراث فرهنگی به ماجرای «سنگلج»

معاون میراث فرهنگی استان تهران به دنبال تخریب ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج که تهدیدی برای این بنای تاریخی ثبت‌شده در فهرست میراث ملی اعلام شده است، گفت: شهرداری از میراث فرهنگی قبل از عید استعلام گرفته بود و براساس پاسخی که به آن داده شده است، سازه جدید طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌تواند تا ۱۲ متر ارتفاع داشته باشد.

به گزارش ایسنا، اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ پریسا مقتدی ـ مدیر تماشاخانه سنگلج ـ از تخریب ساختمان همجوار این بنای تاریخی، که در سال ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است، خبر داد و با توجه به لرزش‌هایی که هنگام تخریب به این تماشاخانه وارد شده و از آنجا که این بنا روی قنات قرار گرفته و پیش‌تر هم فرونشست داشته است، ادامه تخریب ساختمان کناری و به دنبال آن گودبرداری و ساخت سازه‌ای جدید را تهدیدی جدی برای تماشاخانه سنگلج اعلام کرد. از سویی، تخریب این ساختمان ظاهرا غافلگیرکننده بوده، چون آنطور که مدیر کل هنرهای نمایشی گفته آنها تا پیش از عید پیگیر بودند تا آن ساختمان به این تماشاخانه واگذار شود.

کاظم نظری ـ مدیر کل هنرهای نمایشی ـ نیز گفته بود: «شهرداری تهران بدون هیچ‌گونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است و برای چال‌برداری در این مکان باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرد»، اما محسن سعادتی ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ به ایسنا گفت که «شهرداری پیش از تعطیلات نوروز از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام گرفته بود و پاسخ به آن استعلام این است که طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌توانند ساختمان را بسازند.»

معاون میراث فرهنگی استان تهران که به تازگی از تماشاخانه سنگلج و ساختمانی که در جوار آن تخریب شده، بازدید کرده است، اظهار کرد: ساختمان را شهرداری تخریب کرده و زمانی که از آن بازدید کردم درحال تخلیه نخاله‌ها بودند.

او در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه تماشاخانه سنگلج در فهرست آثار ملی ثبت شده و عرصه و حریم مشخص دارد، ساختمان همجوار آن تخریب شده و متعاقبا اجازۀ ساخت سازۀ جدید در عرصه و حریم آن ‌داده شده است؟ گفت: مِلکی که تخریب شده است و برای آن استعلام گرفته شده بود، بنای تاریخی و میراث فرهنگی نبوده است. از طرفی، طبق ضوابط حریم، اگر یک بنای تاریخیِ ثبت‌شده داخل حریم مصوب دیگری قرار داشته باشد، مقررات و ضوابط آن حریم مصوب، ملاک خواهد بود. ساختمانی که تخریب‌شده در بافت تاریخی سنگلج بوده، پس ضوابط حریم این بافت شامل حال آن می‌شود. شهرداری استعلام گرفته و این موارد به آنها ابلاغ و تاکید شده است که ملاک باید ضوابط عمومی حریم مصوب باشد.

در این عکس، ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج و ارتفاع آن پیش از تخریب دیده می‌شود.

معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره اینکه براساس ضوابطی که میراث فرهنگی ابلاغ کرده است، ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج تا چند متر اجازه ساخت دارد؟ گفت: ساخت و ساز باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم بر حریم بافت سنگلج باشد، که سازه‌ها در حریم این بافت می‌توانند ۱۲ متر ارتفاع داشته باشند.

سعادتی در پاسخ به برخی اظهارت درباره ساخت ساختمانی ۲۰ طبقه در جوار تماشاخانه ثبت ملی سنگلج، اظهار کرد: از این موضوع اطلاعی ندارم. آنها باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم در بافت سنگلج این ساختمان را بسازند، که طبق این ضابطه می‌تواند تا ۱۲ متر باشد. در این مورد، ضابطه عمومی حریم مصوب ملاک عمل ما است.

معاون میراث فرهنگی استان تهران در پاسخ به نگرانی‌های تماشاخانه سنگلج درباره آسیب و خسارات احتمالی وارده به این بنای قدیمی، با توجه به لرزه‌هایی که هنگام تخریب ساختمان همجوار به آن وارد شده و خطراتی که از بابت تشدید فرونشست پیش‌بینی شده است، تاکید کرد: هنگام ساخت سازۀ همجوار نباید خسارتی به ملک ثبت ملی‌شده تماشاخانه سنگلج وارد شود و معیارهای مهندسی و حفاری در حریم مصوب باید مدنظر قرار گیرد.

سعادتی در پاسخ به نگرانی‌هایی نسبت به عمق گودبرداری ساختمان جدید واحتمال  ساخت طبقات بیشتر در زیر زمین که تماشاخانه سنگلج را در تهدید بیشتر قرار خواهد داد، گفت: درباره ساخت طبقات در عمق زمین اطلاعی ندارم. به هر حال میراث فرهنگی بازدیدهای مستمر خود را خواهد داشت تا مشکلی پیش نیاید. برای ما هم بناهای تاریخی که ثبت ملی شده‌اند خط قرمز هستند. میراث فرهنگی در کنار تماشاخانه سنگلج است و تا جایی که بتواند از آنها دفاع می‌کند.

 انتهای پیام