به نقل از «دانا»

لزوم تببین پوشش اسلامی در ساختار آموزش عالی کشور/ بررسی علل و عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی در وضعیت حجاب دانشجویان/ ضوابط و قوانین نوع پوشش دانشجویان در برخی از دانشگاه‌های مطرح دنیا چگونه است؟ / وقتی ۵۱ درصد دانشجویان برای مدپرستی و ۴۵.۳ درصد برای جلب تو

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۸۰۸۶۳

باتوجه به جمعیت بیش از ۴ میلیونی دانشجویان در کشور که بیشتر شامل جوانان می‌شود، مسئله پوشش اسلامی در ساختار آموزش عالی کشور از اهمیت خاصی برخوردار می‌شود چرا که به عقیده کارشناسان رفتار پوششى در عین حال نشان‌هایی از باور‌ها و اعتقادات شخصى نیز محسوب مى‌شود و از این بُعد بیشــتر مورد بررسی نظام‌های تربیتى و سیاسی داراى هنجار پوششــى قرار مى‌گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از فرهنگ سدید، پوشش مناسب، به منزله یک ارزش اجتماعی و بخش جدایی ناپذیر هویت و فرهنگ اسلامی از ارزنده­ترین نمودهای فرهنگی­اجتماعی در جامعه اسلامی است که درپرتوی رعایت آن زمینه های تکامل زن و مرد در عرصه های مختلف فراهم می شود. پوشش اسلامی برای مردان و زنان، علاوه بر کارکرد فردی از کارکرد اجتماعی نیز برخوردار است و با کنترل غرایز انسانی بر تحکیم اصول اخلاقی می افزاید.

با توجه به جمعیت بیش از 4 میلیونی دانشجویان در کشور که بیشتر شامل جوانان می شود، مسئله پوشش اسلامی در ساختار آموزش عالی کشور از اهمیت خاصی برخوردار می شود چرا که به عقیده کارشناسان رفتار پوششى در عین حال نشان هایی از باورها و اعتقادات شخصى نیز محسوب مى شود و از این بُعد بیشــتر مورد بررسی نظام های تربیتى و سیاسی داراى هنجار پوششــى قرار مى گیرد. نظام تربیتی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز از جمله این نظام ها است و باید شیوة پوشش در بین اقشار مختف مخصوصأ دانشجویان هم­نوا با معیارها و هنجارهاى رسمى و پذیرفته شده کشور باشد.

آنچه امروز می توان از آن به عنوان الگوی پوشش دانشجوی ایرانی نام برد فاصله زیادی با ارزش ها و هنجارهای یک جامعه اسلامی دارد. پوشش نه چندان مناسب دانشجویان یکی از آسیب های اجتماعی رایج در جامعه تحصیل کرده ماست که با توجه به پیشینه فرهنگ ایرانی اسلامی، الگوی تربیت دینی، حساسیت های افکار عمومی و سیاست های فرهنگی نظام به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. البته این مسئله پدیده مانند سایر مسائل فرهنگی ـ اجتماعی نتیجه ای از مجموعه عللی است که زمینه تحقق و پدیداری آن را فراهم ساخته است، لذا از سویی شناخت درست و تحلیل واقع بینانه آن نیازمند شناخت و اشراف بر همان عوامل است. به عبارت دیگر در بسیاری از موارد دانشجویان تحت تأثیر دلایل و زمینه‌های مختلف به بدپوششی روی می آورند، به این معنا که علت و ریشه واحد موجب بدپوششی آنان نشده است، بلکه مجموعه ای از علل و عوامل فرد را در این موقعیت قرار داده است و از این روی لازم است در تحلیل و اولویت بندی عوامل و همچنین ارائه راه کار به این مسئله دقت داشت.

 

مطالعه ضوابط و قوانین نوع پوشش دانشجویان در برخی از دانشگاه‌های مطرح دنیا

قانون و مقرّرات در هر اجتماع مجموعه‌ای تنظیم‌کننده و نظم‌دهنده افراد آن جامعه است و هر اجتماعی مبتنی بر هر  مذهب، متناسب با فرهنگ و رسوم خود با وضع قانون و مقرّرات سعی در رسیدن به ایجاد نظم در و دوام ارزش‌های خود دارد. از این روی در بسیاری از دانشگاه‌های مطرح جهان، ضوابطی برای پوشش در قالب Dress Code در نظر گرفته شده که نشان دهنده اهمیت وجاهت دانشجو و نوع پوشش او است. در ادامه ضوابط پوششی 3 دانشگاه تگزاس، هُوارد و آکسفورد مور بررسی قرار گرفته است.

در دانشگاه تگزاس آرایش صورت برای مردان و زنان در صورتی مجاز است که برای بهبود ظاهر طبیعی فرد به کار رود و موجبات کاستی در ظاهر وی را به همراه نیاورد، از این رو هرگونه آرایش غلیظ و نامتعارف در این دانشگاه ممنوع است. پوشیدن شلوارک و هرگونه پوشش تنگ و چسبان برای مردان و زنان ممنوع است، همچنین پوشیدن شلوار ورزشی و کِشی (ساپورت) در محیط دانشگاه ممنوع است.[1] در دانشگاه هُوارد، دانشجویان موظفند در محیط خوابگاه و رستوران بلوز، پیراهن یا ژاکت یقه‌دار و یا بدون یقه بپوشند. پوشش شلوار آنها نیز بایستی بدون پارگی و ضخیم باشد و افرادی که مایل به شرکت در برنامه‌های ورزشی هستند بایستی لباس و پوشش مناسب داشته باشند.[2] در دانشگاه آکسفورد، دانشجویانی که خواستار شرکت در مراسم فارغ التّحصیلی خود هستند بایستی صرفاً لباس و پوشش مصوّب دانشگاه را داشته باشند و از فارغ‌التّحصیلی دانشجویانی که بدین موضوع توجه نداشته باشند جلوگیری می شود. مردان بایستی از کت و شلوار تیره، پیراهن سفید ساده، کراوات و جوراب استفاده کنند. زنان نیز باید دامن تیره یا شلوار، بلوز سفید، کراوات سیاه، کفش سیاه و در صورت نیاز یک کت تیره بپوشند .لباس زنان در دانشگاه نباید پشت باز و یا آستین کوتاه باشد. دامن و شلوارک نباید بالاتر از زانو باشد. هرگونه آرایش نامتعارف ممنوع است.[3]

وضعیت شناسی علل و عوامل بدپوششی در برخی دانشگاه های کشور از نگاه دانشجویان

در سال­های اخیر با توجه به اهمیت سبک پوشش دانشجویان، پژوهش و پیمایش های مختلفی در سطح کشور و به صورت کانونی انجام گرفته است. به عنوان مثال در سال 91 پژوهشی با روش کیفی گروه کانونی[4] با موضوع بررسی علل بی حجابی دختران دانشجو در دانشگاه تهران انجام شد (کرم اللهی و همکاران) و طبق نتایج به دست آمده، اولین و مهمترین نکته فقدان معرفت و شناخت لازم در خصوص گرایش یا عدم گرایش به حجاب در بین دانشجویان بود و البته دانشجویان محجبه نیز فاقد دلایل محکم، روشن و مستدلی برای انتخاب خویش بودند. همچنین ناتوانی دستگاه های فرهنگی در طراحی و ترویج سبک زندگی دینی و اسلامی در سطح جامعه به ویژه در بین دختران از دیگر مسائل مطرح شده از سوی شرکت کنندگان در جلسات گروه کانونی بود.

در پژوهش دیگری که در سال 95 در دانشگاه شیراز با موضوع علل بدپوششی از دید دانشجویان صورت گرفت (فرزانه و همکاران) ، عوامل فردی- خانوادگی مؤثر بر پوشش دانشجویان، شامل اعتقادات مذهبی فرد، اعتقادات مذهبی والدین، وضعیت و طبقه خانوادگی، هویت فرد، درجة ایمان و توجه به دستورات الهی، عواملی چون خودابرازی و خودنمایی است. همچنین عوامل فرهنگی- تربیتی و سیاسی- اجتماعی نیز در ضعف پوشش دانشجویان نقش مهمی داشتند.

در سال 93 نیز پژوهشی با عنوان بدپوششی از دید دانشجویان در دانشگاه بابل انجام شد (باکوئی و همکاران) که نتایج آن بسیار جالب توجه بود. دانشجویان چهار عامل را موثرترین عوامل در گرایش به بدحجابی دانستند. این عوامل به ترتیب 51 درصد مدپرستی، 45.3 درصد جلب توجه برای دیگران، 43 درصد تأثیر دوستان و 39.5 درصد اعتقادات مذهبی بودند.

بررسی علمی علل و عوامل بدپوششی دانشجویان در کشور

یکى از بزرگترین معضلات کشور طى سالیان گذشته کمرنگ شــدن تدریجى فرهنگ پوشش اسلامی در میان دانشجویان بوده که علل و عوامل مختلفی را شامل می شود. علل و عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی از جمله مواردی هستند که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.

علل و عوامل فردی در بدپوششی

تعداد زیادی از عوامل گرایش به بدپوششی، علل فردی و درونی هستند که مربوط به خود افراد است و به زمینه‌های دانشی، بینشی و روان‌شناختی بازمی گردد.

زمینه‌های دانشی (ناآگاهی و کم اطلاعی)

ریشه بدپوششی در بسیاری از دانشجویان ، عدم آگاهی و علم کافی نسبت به مسئله حجاب و پوشش است. افرادی که از اصل حکم حجاب آگاهی کافی ندارند، افرادی که نسبت به حدود و جزئیات حجاب آگاهی کامل ندارند، افرادی که از فواید پوشش اسلامی بی اطلاع هستند، افرادی که از آسیب های بدپوششی بی اطلاع هستند و افرادی که احکام حجاب را نادرست آموخته‌اند همگی در این دسته بندی قرار دارند.

زمینه‌های بینشی(ضعف در باورمندی)

پوشش فرد نمادی از حقیقت باطنی و بیانگر اندیشه‌ها و نظام ارزشی اوست، نگرش‌های فرد به فلسفه خلقت انسان، معاد، قیامت و... در ساحت‌های مختلف حیات او از جمله نوع پوشش اثر گذار است. هر چه نگرش‌های انسان نسبت به ابعاد مختلف زندگی عمیق تر و ناظر باشد نوع پوشش او نیز از غنای فرهنگی و اعتقادی بیشتر برخوردار خواهد بود فلذا ضعف ایمان و اعتقادات به ضعف پوشش و حجاب منجر می‌شود.

زمینه‌های انگیزشی(زمینه‌های روان شناختی)

بسیاری از رفتارهای انسان بیش از آنکه ریشه‌ و زمینه‌ عقلانی و فکری داشته باشد، تحت تأثیر محرّک‌ها و عوامل روان شناختی و انگیزشی است، بعضی از افراد بدحجاب و بدپوشش نیز، متأثر از همین محرّک‌ها، به این انتخاب دست می‌زنند. البته باید گفت این تأثیرپذیری الزاماً به معنای آسیب و اختلال روانی  نیست؛ بلکه در اثر سوء مدیریت در زمینه نیازها و تمایلات طبیعی پدید آمده است.

علل و عوامل اجتماعی در بدپوششی

 

خانواده

خانواده نخستین و مؤثرترین محیط تربیتی انسان  است که به مثابه‌ هسته اصلی و اولیه جامعه، حالات فکری و روانی فرد را شکل می‌دهد و از این جهت نقش خانواده و اعضای آن، در هویت، فرهنگ و افکار و عقاید افراد انکار ناپذیر است. فلذا اگر خانواده‌ای که فرد در آن تربیت می‌شود دارای افکار صحیح و اسلامی باشند، آن فرد نیز به عنوان آینده ساز جامعه دارای تفکرات اصولی و ارزشی خواهد شد.

محیط دوستان و هم سالان

انسان ذاتا موجود اجتماعى است و نمى‏تواند به تنهایى و به دور از اجتماعات انسانى زندگى کند. انسان ها ناگزیر از تعامل و داد و ستد روحى و فرهنگى با یکدیگرند که در ضمن آن زمینه‏هاى آشنایى، دوستى و همنشینى آنان فراهم مى‏آید و نیازهاى فطرى و عاطفى آنان تأمین مى‏شود و چون گروه همسالان و دوستان الگوهای مورد قبول یک فرد در شیوه گفتار، کردار، رفتار و مَنِش هستند، فرد برای اینکه مقبول جمع دوستان و همسالان افتد و با آنان ارتباط و معاشرت داشته باشد، ناگزیر از پذیرش هنجارها و ارزش های آنان است. در غیر این صورت، از آن جمع طرد می شود. از این رو، به شدت متأثر از آن گروه می شود، تا حدّی که اگر بنا باشد در رفتار فرد تغییری ایجاد شود یا باید هنجارها و ارزش های آن جمع را تغییر داد یا ارتباط فرد را با آن گروه قطع کرد. دوست های ناباب، ترس از سرزنش دیگران، چشم و هم چشمی، الگوهای ناهنجار و تقلید جاهلانه و مد و مدپرستی از جمله عوامل موثر بر بدپوششی به حساب می آیند.

محیط جامعه

جوّ عمومی و فضای جامعه عامل بسیار موثری در کج روی افراد است و در اثر تأثیرات اجتماعی، سبک و الگوی پوشش افراد دچار تغییرات مخرب می شود و درحقیقت این جامعه است که افراد را به یک سمت می کشاند. به عنوان نمونه می توان از وضعیت زنان در جامعه پیش از انقلاب اسلامی سخن گفت. پیش از انقلاب اسلامی، در ایران نیز مانند سایر جوامع غرب زده، زن به عنوان وسیله‌ای شهوانی قلمداد می شد که کارکرد جنسی داشت اما پس از آن و به برکت انقلاب اسلامی، زن‌ها توانستند هویت ایرانی و اسلامی خود را بازیابند.

همچنین ترک فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی از جمله مواردی است که لازم است بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد زیرا ترک این فریضه حیاتی برای فرهنگ و ارزش های جامعه اسلامی سهم مهلکی خواهد بود.

علل و عوامل فرهنگی بدپوششی

فرهنگ، مجموعه‌اى از ارزش ها، منش ها، روش ها و نگرش هاى جامعه است که بسیار گسترده و متنوع است و عوامل و زمینه‌هاى آن گوناگون و فراگیر است. نقص در آموزش شامل محتوای آموزشی نامناسب و ناکارآمد، محیط آموزشی، اساتید و کادر آموزشی، تهاجم فرهنگی شامل دین زدگی و دین گریزی، ماهواره و استفاده ناصحیح از فضای مجازی از جمله علل و عواملی هستند که باعث ترویج سبک پوشش غربی و ابتذال در پوشش اسلامی می شود.

چه باید کرد

پژوهش حاضر در پی یافتن علل و عوامل بدپوششی و چراییِ آن است. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد ورای هر فرهنگ و هنجار در جامعه که ممکن است مانند جوامع غربی کاملاً لیبرالیزه شده باشد، جوامع دانشگاهی مشمول ضوابط و قوانین مشخصی درباره سبک و نوع پوشش دانشجویان است. حال آنکه در نظام جمهوری اسلامی ایران این مسئله باید به طور جدی‌تر مورد تأکید قرار گیرد زیرا در ایران علاوه بر فرهنگ غنی ایرانی، فرهنگ ، تاریخ  و تمدن اسلامی نیز درآمیخته و دانشگاه‌های کشور به‌عنوان مهم‌ترین نهاد عقلانیت جامعه باید الگوی مناسبی در این مسئله برای سایر بخش‌های جامعه باشد.

مهم‌ترین عاملی که در مسئله بدپوششی دانشجویان مؤثر است، عدم شناخت و معرفت آنان نسبت به الزام پوشش مناسب است. تشکل‌های فرهنگی دانشجویی که به نوعی محل رجوع دانشجویان هستند می توانند با تدارک دوره‌های معرفت افزایی برای دانشجویان در قالب کارگاه، کلاس آموزشی متنوع و تولیدات محتوای رسانه‌ای به افزایش سطح معرفت و شناخت دانشجویان نسبت به عوامل بدپوششی و عواقب آن اقدام کنند.

از عوامل مهم دیگر، هویت بخشی به دانشجو و التزام آنان به اعتقادات معنوی و فرایض اسلامی است. چرخش ارزش‌ها و بی‌اعتنایی به آن  هویت دانشجو در یک جامعه اسلامی را دچار تزلزل و غرب‌گرایی می‌کند. از آنجا که مسئله تعلیم و تربیت یک مسئله حاکمیتی به حساب می‌آید و با توجه به اینکه اسناد بالادستی ارزشمندی نظیر سند اسلامی سازی دانشگاه نگاشته شده، مسئولین  وزارت علوم باید بیش از پیش نسبت به اجرایی کردن مفاد آن اهتمام ورزند. امری که متأسفانه تاکنون چندان محقق نشده است.

 

[1] https://studenthandbook.txstate.edu/

[2] http://www.howard.edu/policy/academic/codeofconduct.htm

[3] https://www.ox.ac.uk/students/academic/dress?wssl=1

[4] Focus Group

 

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۸۰۸۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجتماع همبستگی با دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین +عکس

اجتماع دانشجویی در همبستگی با دانشجویان آمریکایی و اروپایی حامی فلسطین عصر امروز مقابل سردر دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش مشرق، اجتماع دانشجویی در همبستگی با دانشجویان آمریکایی و اروپایی حامی فلسطین عصر امروز مقابل سردر دانشگاه تهران برگزار شد.

شرکت کنندگان در تجمع که اغلب دانشجویان دانشگاههای تهران بودند پس از اقامه نماز مغرب و عشا با در دست داشتن پرچم ایران و فلسطین و دست نوشته هایی با مضامینی در حمایت از مردم فلسطین و غزه و عکس هایی از برخورد خشونت آمیز پلیس آمریکا با دانشجویان حامی فلسطین در این کشور به سر دادن شعارهایی مانند "فلسطین فلسطین حمایتت می کنیم"، "اسرائیل نابود است، فلسطین پیروز است"، "مرگ بر اسرائیل" ، "نصر من الله و فتح القریب، شکست کفار نباشد عجیب"، "مرگ بر اسرائیل" پرداختند.

وزیر علوم نیز در این تجمع حاضر شد و دقایقی در جمع تجمع کنندگان سخنرانی کرد.

وی در بخشی از سخنان خود گفت: ای دنیا ببین حرمت دانشگاههای ما در آزاد اندیشی، کرسی های آزاد اندیشی و نقد و مناظره چگونه است. قانون جمهوری اسلامی حضور نیروهای امنیتی را به داخل دانشگاهها منع کرده و اجازه ورود نیروهای نظامی و انتظامی را به دانشگاه نمی دهد در حالیکه دیدیم چگونه نیرو های انظامی و امنیتی در کشورهایی که ادعای حقوق بشر و آزادی دارند و خود را مهد ازادی دارند، چگونه با دانشجویان معترض، حق گو و حق طلب رفتار می کنند.

وزیر علوم تصریح کرد: ای مردم جهان، ببینید و مقایسه کنید و برای جمهوری اسلامی و قوانین پیشرفته جمهوری اسلامی احترام ویژه قائل شوید. در کشور ما جامعه فرهیخته و دانشگاهی از چنان حرمتی برخودار است که هیچ نیروی نظامی در بدترین شرایط اجازه ورود ندارد.

وی تاکید کرد: ما وجدان بیدار جامعه دانشگاهی، دانشجویان و اساتید سراسر دنیا در کشورهایی مانند امریکا، فرانسه، استرالیا و کشورهای عربی که از مظلوم دفاع و مقابل ظلم می ایستند را می ستاییم و اعلام می کنیم تمام قد کنار شماییم.

زلفی گل افزود: به سازمان ملل می‌گویم اعتراض جامعه فرهیخته و نسل دانشجو، حق طلب و حق گویی مردم دنیا را ببین و از خود حساسیت نشان بده و از عالمان و اندیشمندان بیاموز. در حمایت از ستم دیدگان به میدان بیا و تصمیم درستی بگیر تا در آینده شرمنده مردم دنیا نشوید.