به نقل از «فرارو»

مشق شب؛ از ناشران میلیاردر تا نظر مراجع

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۸۸۳۰۹

شهرزاد همتی: تا دو هفته پیش اگر کسی به شما می‌گفت: موضوعی مثل مشق شب دانش‌آموزان به یکی از اصلی‌ترین مباحث فقهی، اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل می‌شود، حتما باور نمی‌کردید، اما اکنون حدود یک هفته است که دقیقا این اتفاق افتاده است؛ پس از آنکه تعدادی از مراجع عظام تقلید در قم دراین‌باره اظهارنظر کردند و موضوع به رسانه‌ها و افکار عمومی کشیده شد و وزیر، معاونان و برخی فعالان اقتصادی هم دراین‌باره اظهارنظر کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته وقتی بدانیم در این موضوع پای کسب‌وکاری در میان است که گردش مالی آن سالانه به بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان در سال می‌رسد، چندان تعجب نخواهیم کرد. ماجرا از دیدار هفته گذشته مراجع تقلید با ناشران کتاب‌های کنکور و کمک‌آموزشی و انتقاد از حذف مشق شب آغاز شد، موضوعی که واکنش‌های بسیاری را در افکار عمومی به‌دنبال داشت و سبب شد مسئله مافیای کنکور و قدرت‌نمایی آن برای آموزش‌و‌پرورش و آموزش عالی کشور دوباره بر سر زبان‌ها بیفتد. علاوه بر رویکرد‌های متفاوت رسانه‌ها به این موضوع و پرداختن به جوانب مختلف آن، کاربران فضای مجازی واکنش‌های مختلفی به این دیدار‌ها و نظرات مطرح‌شده از سوی یکی از مراجع تقلید داشتند. آیت‌الله جعفر سبحانی، از مراجع عظام تقلید، پس از دیدار با ناشران کنکور عنوان کردند: «اخیرا آموزش‌وپرورش تکلیف شب بچه‌ها را حذف کرده. سال‌ها تجربه نشان داده بچه‌ها بعد از برگشت از مدرسه باید مشغول کار و مرور درس شوند. نباید بچه‌ها را ننر بار آورد. با این شیوه بچه‌ها به جایی نمی‌رسند؛ باید تکلیف داشته باشند و مغزشان کار کند.

این شیوه و حذف تکلیف خلاف قرآن، حدیث و سیره بزرگان و علماست، امیدوارم وزیر آموزش‌وپرورش از این نظر برگردد و همان شیوه سابق خوب بود. اینکه امروز برخی مدرسه‌ها و استادان از تکلیف‌دادن به شاگرد خودداری می‌کنند، بسیار کار غلطی است که باید اصلاح شود». آیت‌الله سیدهاشم حسینی‌بوشهری، امام جمعه قم نیز در این دیدار‌ها گفت: «در جامعه آموزشی کشور افراط و تفریط گریبان‌گیر شده، به‌گونه‌ای که در برخی مدارس چوب و فلک در کار است و دانش‌آموز را از تحصیل و آموزش فراری می‌دهد که این اقدام آنان افراط محسوب می‌شود و در برخی مدارس نیز از ارائه تکلیف به دانش‌آموزان خودداری می‌شود که نوعی تفریط است.

آموزش صحیح در گرو تمرین است و اگر این تمرین حذف شود نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که به هدف مطلوب رسیده‌ایم». این سخنان واکنش‌های بسیاری در پی داشت. جدیدترین واکنش مربوط به محمد بطحایی، وزیر آموزش‌و‌پرورش است؛ بطحایی با بیان اینکه مشق شب حذف نشده، با اشاره به اینکه برای تکالیف مهارت‌محور دستورالعملی تهیه شده است، گفت: چیزی به نام حذف تکالیف در منزل موضوعیت نداشته و بحث ما تغییر ماهیت تکالیف بوده است. درباره تکلیف منزل و مشق شب، یک تغییر رویکرد مشخص داریم. البته هنوز این رویکرد به‌طورکامل اتفاق نیفتاده، زیرا مستلزم فراهم‌شدن شرایطی است. برنامه تکالیف مهارت‌محور تأکید می‌کند که آن بخش از تکالیف که در مدرسه امکان انجام دارد، تحت نظارت معلم انجام شود، به این معنا که تکالیفی مانند رونویسی و دیکته و تمرین خوش‌نویسی در مدرسه انجام شود و تکالیف مهارت‌محور در منزل دنبال شود. در واقع ماهیت تکالیف منزل با رونویسی و حفظ‌کردن مطالب متفاوت است.

در منازل تکالیف را به سمتی می‌بریم که مهارت‌های فردی و اجتماعی را در دانش‌آموزان تقویت کند. صحبت‌های آیات عظام در دیدار با ناشران مؤسسات آموزشی و کمک‌آموزشی، جدا از دغدغه مهم مراجع تقلید درباره اظهار نگرانی از تغییر رویکرد در آموزش‌و‌پرورش حکایت دیگری هم داشت؛ ناشران آموزشی این‌بار با حضور در دفاتر مراجع مردم، نگرانی خود را از کاهش فروش کتب درسی‌شان در پوسته نگرانی اجتماعی به دست کسانی سپرده‌اند که دغدغه‌شان قطعا اجتماعی است و نگران تحصیل دانش‌آموزان هستند، اما شاید از نیات پشت پرده باخبر نیستند. از طرفی ابوالفضل جوکار (رئیس انتشارات گاج) در مصاحبه‌ای با روزنامه صبح نو می‌گوید: «ده‌ها موضوع دیگر در این دیدار‌ها مطرح شده، حالا اگر یک موضوع پررنگ شده، تقصیر ما نیست. در دیدار با مراجع ۱۰ موضوع مطرح شد که یکی از آن‌ها مشق شب بود. معتقدم دانش‌آموز بدون مشق شب دچار آسیب می‌شود. هنوز کلا‌م منعقد نشده، مراجع این فرمایش را مطرح کردند. اصلا مسئله اقتصادی مطرح نیست».

داستان از چه قرار بود؟
ماجرای مشق شب برای بسیاری از آن‌هایی که دوران مدرسه پرمشق را پشت سر گذاشتند، حکم کابوس دارد. وقتی که دست‌هایمان را نگاه می‌کنیم، حتما زخم زیادنوشتن روی انگشت میانی بسیاری از کسانی که متولد دهه‌های ۵۰ و ۶۰ هستند، جا خوش کرده است. روزگاری که برای نوشتن مشق شب باید ساعت‌ها وقت می‌گذاشتیم. آن زمان کسی به‌دنبال اوقات فراغت نبود. هرکس بیشتر مشق می‌داد تا هرچه‌زودتر دفتر‌های ۱۰۰ برگ تمام شوند، معلم بهتری بود. بچه‌های دیروز هنوز دست‌درد‌های آن دوران را به یادگار دارند و هیچ‌وقت هیچ‌کس برای این حجم از مشقت سخنرانی نکرد، اما کمی که گذشت، حجم کتاب فارسی کم شد. حسنک کجایی و چوپان دروغ‌گو از ۱۰ صفحه به دو صفحه رسیدند و کارشناسان عنوان کردند که مشق‌نوشتن در آن حجمی که بسیاری از ما تجربه کرده‌ایم، نه‌تن‌ها مفید نیست، بلکه آسیب‌زاست. هرچه می‌گذشت، ماجرای تغییر رویکرد در تکالیف مدرسه هم تغییر می‌کرد. باوجوداین از نمد مشق شب کلاه‌های زیادی برای ناشران کتاب‌های کمک‌درسی دوخته شد؛ کتاب‌های یکسان و یک‌رنگ ریاضی و زبان که معلم‌ها شبیه سری‌دوز‌ها در تمامی مناطق به بچه‌ها از رویش تکلیف می‌گفتند و حتی دیگر زحمت طرح سؤال را به خودشان نمی‌دادند، هرچند تعطیلات دانش‌آموزان را زهر می‌کرد، اما کاروبار ناشران را سکه کرده بود. حالا که بحث تغییر رویکرد پیش آمده و وزارت آموزش‌وپرورش مدتی است که شمشیرش را برای مؤسسات کنکور و ناشران کتب کمک‌درسی از رو بسته، آن‌ها احساس خطر می‌کنند.

تابستان گذشته خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره حجم گردش مالی و تیراژ کتاب‌ها در کشور گزارشی منتشر کرد که در بخشی از آن آمده بود: «‏مجموع قیمت کتاب‌های کمک‌درسی چاپ‌شده در سال ۹۵ رقم ۷۵۸ میلیارد و ۴۷۳ میلیون و ۶۸۸ هزار تومان بود که در سال ۹۶ به رقم ۸۰۹ میلیارد و ۴۶۱ میلیون و ۷۱۵ هزار تومان رسید». ایبنا شمارگان کتاب‌های کمک‌درسی در سال ۹۵ را ۴۳ میلیون و ۲۹۷ هزار جلد و در سال ۹۶ با ۱۰ درصد کاهش ۳۸ میلیون و ۹۱۷ هزار جلد اعلام کرد؛ و حالا با تغییر رویکرد جدی در آموزش‌وپرورش در صورتی که زور آن‌ها به مافیایی برسد که خودشان سنگ‌بنایش را گذاشته‌اند، احتمال دارد این سیر صعودی چاپ کتب کمک‌درسی آرام‌آرام روند نزولی داشته باشد و چه کسی حاضر است پاسخ ضرر مالی آقایان مؤسسات کمک‌آموزشی را بدهد؟

‎حسین طالبزاده، مدرس دانشگاه فرهنگیان، در گفتگو با «شرق» با اشاره به اینکه خبری از حذف مشق شب نیست، تأکید کرد: «نکته مقدماتی و مهم این است که به صورت سنتی داستان از این قرار بود که در مدارس یک‌سری تکالیف به دانش‌آموزان گفته می‌شد و حالا آموزش‌وپرورش اعلام کرده که در دوره اول ابتدایی؛ یعنی کلاس‌های اول تا سوم، می‌خواهد تکالیف را مهارت‌محور کند؛ یعنی قرار نیست تکلیفی را حذف کنند، بلکه می‌خواهند آن را مهارت‌محور کنند، در این صورت یک اتفاق بزرگ می‌افتد و آن این است که ناشران کتب کمک‌درسی که سالیان‌سال است در حوزه مشق سرمایه‌گذاری کردند و سود کلانشان، هم در حوزه تکلیف و هم در حوزه چاپ و توزیع وجود داشته و درواقع حاکمیتی داشتند حالا احساس خطر می‌کنند. در مدارس و روش کار معلمان همه‌وهمه از نحوه تدریس این انتشارات پیروری می‌شده، چراکه کار آن‌ها مبتنی‌بر یکسان‌سازی بود و خلاقیت را هم از معلم و دانش‌آموز می‌گرفت. وقتی تکالیف مهارت‌محور شود، به طور طبیعی معنایش این است که ضرر هنگفتی متوجه این مؤسسات آموزشی می‌شود. اختلاف بحث از نظر من در حوزه مالی اتفاق می‌افتد و هیچ بحث فنی‌ای صورت نگرفته و اصلا دغدغه دوستان هم نبوده. این در حالی است که شاید بحث فنی مهم‌تر باشد، اما من فکر می‌کنم هسته اصلی اختلاف، بحث ارزش مالی است». این استاد دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد: اساسا آنچه ما به صورت سنتی از آن به‌عنوان مشق شب یاد می‌کنیم، مبنای علمی ندارد. اینکه ما دانش‌آموز را وادار به نوشتن در خانه کنیم و او فکر کند که صرفا مطالبی را بنویسد، پس یاد گرفته، مبنای علمی ندارد و ممکن است حتی تصویر نادرست و نامطلوبی را از مدرسه در ذهن دانش‌آموز ایجاد کند.

دانش‌آموزان وقتی به کلاس اول می‌روند تصویر مطلوبی از مدرسه در ذهن دارند، ولی مدرسه می‌تواند کاری کند که تأثیرش نامطلوب شود. ما در دوران ابتدایی باید تلاش کنیم که تصویر مطلوبی از مدرسه در کودک شکل بگیرد. اگر از همان پایه اول و دوم فشاری به دانش‌آموز وارد کنیم که بچه فکر کند به جایی رفته که با آن تصویر مطلوبی که پدر و مادر از آن ساخته بودند متفاوت است و ارضا نشود، به طور طبیعی انگیزه‌اش کم می‌شود. این را فراموش نکنیم که یکسان‌سازی آموزشی تمام مهارت و خلاقیت را از دانش‌آموز و معلم می‌گیرد و این نگرانی ماست، نه‌اینکه ناشران آموزشی خدای‌ناکرده درآمدشان کاهش پیدا کند.

منبع: روزنامه شرق

منبع: فرارو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۸۸۳۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شهریه مدارس غیردولتی شفاف می‌شود

بهنام نیک‌نژاد؛ درباره ابلاغ آیین‌نامه جدید مدارس غیردولتی و ساماندهی وضعیت شهریه این مدارس اظهار کرد: طبق این قانون سامانه نظارت بر مدارس غیردولتی با هدف شفاف سازی ایجاد می‌شود البته این در گذشته ایجاد شده بود اما چون پشتوانه قانونی نداشت، عمدتاً مورد اعتراض مدارس قرار می‌گرفت.

وی در پاسخ به این پرسش که سازمان مدارس غیردولتی چگونه در سامانه نظارت بر وضعیت مدارس میزان شهریه دریافتی، تعداد کارکنان و وضعیت فضای آموزشی را نظارت می‌کند؟ عنوان کرد: وزارت آموزش و پرورش مکلف است حداقل ۶ ماه بعد از ابلاغ قانون، سامانه الکترونیکی مدیریت، نظارت و ارزیابی مدارس و مراکز غیردولتی را ایجاد کند و تمام اطلاعات از جمله آمار کارکنان و دانش‌آموزان مدارس غیردولتی، فضا و نوع مالکیت، تجهیزات آموزشی، مجوزهای تأسیس و راه اندازی، شاخص‌های ارزیابی، میزان شهریه دریافتی، درآمد و هزینه‌ها را ثبت کند.

امکان نظارت مجلس

مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در گذشته مدارس برای اعلام درآمد و هزینه‌ها همراهی نمی‌کردند، افزود: مجلس و سازمان مدارس غیردولتی به عنوان ناظر می‌تواند سامانه نظارت را رصد کنند؛ در گذشته معلمان مدارس غیردولتی همواره اعتراض داشتند که حقوق آن ها اندک است هم‌اکنون سامانه نظارت می‌تواند درباره شفاف‌سازی مبالغ پرداختی به کارکنان مدارس شفافیت ایجاد کند.

وی ادامه داد: امکان ارزیابی و رصد سامانه شفافیت برای مدیران آموزش و پرورش و اعضای کمیسیون آموزش مجلس فراهم است همچنین اولیای دانش‌آموزان مدرسه می‌توانند به اطلاعات مربوط به فضا، نوع مالکیت، تجهیزات آموزشی، شاخص‌های ارزیابی و میزان شهریه دریافتی دسترسی داشته باشند، دریافت این اطلاعات جامع می‌تواند به اجرای رتبه‌بندی مدارس غیردولتی کمک کند.

نیک‌نژاد بیان کرد: والدین نسبت به شهریه بالای مدارس غیردولتی معترض هستند از سوی دیگر مؤسسان می‌گویند که چرا شهریه مدرسه را پایین تعیین می‌کنید، در گذشته چون نمی‌توانستیم اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه مدارس را به صورت سامانه‌ای و آنلاین مشاهده کنیم در نهایت شهریه برخی مدارس بسیار زیاد و برخی پایین می‌شد.

حساب‌های مختلف مدارس باید ساماندهی شود

مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه باید به وضعیت مدارس غیردولتی نظم داد، افزود: حساب‌های مختلف مدارس باید ساماندهی شوند و شفاف‌سازی به نفع مؤسسان و مردم است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان برداشت شهریه دریافتی اضافه از حساب مدرسه وجود دارد، بیان کرد: طبق قانون جدید امکان جریمه نقدی مؤسس تا ۱۰۰ درصد شهریه ابلاغی کل دانش‌آموزان مدرسه در همان سال متناسب با مبلغ تخلف مالی وجود دارد، در گذشته جریمه نقدی وجود نداشت.

برگرداندن شهریه به مردم و جریمه مدارس

نیک‌نژاد ادامه داد: به مدرسه‌ای که بیشتر از شهریه مصوب دریافت کند فرصت می‌دهیم شهریه اضافه را به خانواده‌ها بازگرداند و بعد از آن برای مدرسه جریمه تعیین می‌کنیم روند کار بدین صورت است، وقتی در استان رأی صادر شد که مؤسس مدرسه باید جریمه پرداخت کند ۲۰ روز فرصت برای اعتراض دارد پس از آن پرونده در شورای سیاست‌گذاری و نظارت بر مدارس غیردولتی بررسی می‌شود، وقتی آن ها جریمه مدرسه را تایید کردند، قطعیت یافته و از مدرسه دریافت می‌شود.

وی افزود: جریمه نقدی به حساب درآمدهای عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و به طور کامل در اختیار صندوق حمایت از مدارس غیردولتی قرار می‌گیرد تا در راستای ارتقای کیفیت و عدالت آموزشی و پرورشی در مدارس غیردولتی مناطق محروم هزینه شود.

مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش تأکید کرد: شهریه باید به حساب مدرسه واریز بشود و پس از در پایان سال تحصیلی اگر مبلغی باقی ماند، مؤسس می‌تواند به عنوان سود برداشت کند.

ساماندهی ساعت کار و بیمه معلمان

نیک‌نژاد درباره ساماندهی حقوق و بیمه معلمان مدارس غیردولتی عنوان کرد: در قانون جدید آمده است، ساعات فعالیت تمام وقت معلمان و کارکنان آموزشی غیر رسمی مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی شامل برنامه درسی ملی و فوق برنامه درسی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش و آمادگی برای حضور در کلاس درس، ۳۰ ساعت در هفته و ساعات کار مدیران، معاونان و کارکنان اداری دفتری و خدماتی این مدارس و مراکز ۳۶ ساعت در هفته با احتساب حضور در جلسات و شوراهای آموزشی، پرورشی و اداری مدرسه تعیین می‌شود.

وی ادامه داد: در گذشته قانون کار مبنا بود و با استناد به آن معلمان مدارس غیردولتی برای دریافت حقوق و بیمه کامل باید ۴۴ ساعت در هفته تدریس می‌کردند اما اکنون در قانون جدید ساعت تمام وقت معلمان ۳۰ ساعت است و مؤسسان مدارس غیردولتی و مهدکودک‌ها باید با رعایت این موضوع کارکنان خود را بیمه کنند و امکان رصد به صورت آنلاین برای سازمان مدارس غیردولتی وجود دارد.

منبع: خبرگزاری تسنیم