به نقل از «ایکنا»

«سِفر عشق»؛ تأملاتی فلسفی و عرفانی در اربعین

تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۵۱۷۴۷

به گزارش ایکنا؛ در سال‌های اخیر مطالعه پیرامون ابعاد گوناگون آئین پیاده‌روی اربعین حسینی(ع)، بسیار گسترده و تخصصی شده است، به خصوص در دو سال اخیر که مطالعات فرهنگی و جامعه‌شناختی در زمینه اربعین، منسجم و پرطرفدار به نظر می‌رسد. در این میان، بعضی تجربه‌نگاری‌ها یا تحلیل‌ها از این آئین، همچون کتاب «سِفر عشق» رویکردهایی فلسفی و عرفانی دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از رضا احسانی، دانشجوی دکترای معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع) که به قضاوت در قوه قضائیه نیز اشتغال دارد، درباره این انگیزه تألیف این اثر پرسیدیم. توضیحات او را با هم می‌خوانیم:

سال 92 با کاروان دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) به نجف و کربلا سفر کردم و حاصل تجربیات آن به سفرنامه‌ای آفاقی و انفسی تبدیل شد و نشر «سدید» در سال 94، آن را در 220 صفحه به چاپ رساند.

بخشی از کتاب، حقیقت سفر را بیان می‌کند که سیر انفسی داستان است و بخشی دیگر نیز به واقعیت سفر می‌پردازد که شرح رویدادهای اتفاق‌افتاده در مسیر پیاده‌روی است. این اثر را می‌توان انعکاس تجربه سلوک یک زائر در مسیر اربعین دانست.

ایده اصلی و اولیه کتاب را از کتاب «شذرات‌المعارف» مرحوم آیت الله شاه آبادی، استاد امام(ره) گرفتم که جهان‌بینی چهارگانه مبتنی بر چهار اقلیم ناسوت، ملکوت، جبروت و ناسوت مطرح می‌کنن که با اسفار اربعه مرحوم ملاصدرا نیز هم‌خوان و هم‌سو است. از آنجا که سفر مذکور را طی 12 روز و چهار دوره سه روزه به انجام رساندم به همین دلیل یادداشت‌های خود را در این چارچوب تنظیم کردم.

در مورد انتخاب عنوان کتاب؛ سِفر دو معنا دارد: یکی به معنای کتاب و نوشته و معنای دومی هم معنای متن مقدس دارد. در مقدمه هم توضیح داده‌ام که چرا این نام را انتخاب کردم. البته لازم به ذکر است که در هنگام انتخاب عنوان کتاب، تمرکزی بر آثار امام موسی صدر که از واژه سِفر استفاده کرده‌اند، نداشتم اما بعد از آن سال، با آثار ایشان بیشتر مأنوس شدم.

ضعف مطالعات جامعه‌‌شناختی در ادراک امر قدسی

اگر بخواهم بار دیگر درباره اربعین بنویسم، باز هم بر اساس زمینه اصلی خود که فلسفه و عرفان است، می‌نویسم اما حتماً با بیانی متفاوت به آن می‌پردازم. از مطالعات جامعه‌شناسی که در سال‌های اخیر در زمینه اربعین رواج پیدا کرده است، با خبرم اما معتقدم این مطالعات می‌تواند آسیب‌هایی داشته باشد از جمله اینکه تجربه زیستن و ادراک امر قدسی را از ما می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد آنگونه که باید به شکل انضمامی، با امر قدسی مواجه شویم، به خصوص جامعه‌شناسی پوزیتویستی که رویکرد تنگ‌نظرانه ای نسبت به مفاهیم قدسی دارد و چارچوب خود را از مفاهیم غربی گرفته است که رویکردهای متفاوتی به اسلام داشته اند.

اگر قرار بر مطالعات جامعه‌شناختی در حوزه اربعین باشد، باید الگو و رویکرد خود را با بومی‌سازی، خودمان تولید کنیم، نباید در مقام جامعه‌شناس به افتراقی دامن بزنیم که ائتلاف شکل‌گرفته میان ملت ایران و عراق را از بین ببرد یا اینکه مثلاً فواید فرهنگی و سیاسی این حرکت باشکوه را خدشه‌دار کند. گرچه واقعاً نمی‌شود محقق یا پژوهشگر را از انجام کار منع کرد اما حداقل می‌توانم بگویم چنین رویکردهایی در اولویت کاری من نیست. البته افرادی مانند آقای محسن مظاهری که اخیراً «تأملات جامعه‌شناختی اربعین» را چاپ کردند، رویکردهای انضمامی و اعتقادی‌تر به نسبت بقیه دارند.

ژانر سفرنامه از اثر پژوهشی متمایز است

بازخوردهایی که از کتاب «سِفر عشق» گرفتم این بود که برخی خوانندگان در کتاب، دوگانه‌انگاری قلم احساس کرده بودند، همچنین نتوانسته بودند ارتباطی میان تجربه زیسته من در سفر و آن اشاراتی که به میراث عرفانی و فلسفی داشتم، بیابند به همین دلیل اگر بار دیگر بخواهم درباره اربعین بنویسم سعی می‌کنم هیچ ارجاعی به کتاب‌های عرفانی و فلسفی ندهم و صرفاً آن مفاهیم را با بیان ساده در قالب تجربه زیسته خودم ارائه دهم، چون فکر می‌کنم انتظارات از یک سفرنامه با انتظار از یک کار پژوهشی متفاوت است. سفرنامه مخاطبی عام دارد و اگر قرار باشد در ژانر سفرنامه بنویسیم باید روایتی ساده و صمیمی‌تر داشته باشیم مگر اینکه بخواهیم اثری صرفاً پژوهشی بنویسیم که نکته دیگری است و خود، هنوز به جمع‌بندی برای ورود به تألیف چنین روایتی در قالب اثر پژوهشی نرسیده ام.

البته آقای دکتر محدثی که سفرنامه حج خود را با رویکرد جامعه‌شناختی و پژوهشی در آمیخت، چون او به عنوان جامعه‌شناس دین، تقریباً مخاطبانی خاص دارد که می‌دانند قرار است اثر یک استاد دانشگاه را مطالعه کنند، اما معتقدم اگر شخصی همچون آقای منصور ضابطیان، اثری درباره اربعین تألیف کند، چون مخاطبی عام دارد لذا دیگر باید زبان خود را هم تغییر دهد. اعتقاد من درباره خود در این مقطع، این است که باید تمایز میان ژانر سفرنامه و اثر پژوهشی قائل بشوم و اثری تألیف کنم که همه بتوانند با آن اربتاط برقرار کنند.

از نخستین باری که سفرنامه نوشتم، سه‌گانه‌ای را مدنظر داشتم. نخستین سفرنامه خود را با روایتی از اردوهای جهادی با عنوان «فصل وصل» نگاشتم، در حال حاضر امید دارم که توفیق حاصل شود و سفرنامه بعدی‌ام برای حج باشد.

پررنگ‌ترین خاطرات من از این سفر، مهمان‌نوازی کریمانه مردم عراق است و معتقدم بر این وجه می‌توانیم تأکید بیشتری داشته باشیم چراکه پیوند انسانی میان دو ملت ایران و عراق را افزایش داده است، به یاد دارم در یکی از موکب‌ها در صف انتظار حمام بودم که با مهندسی عراق آشنا شدم، وقتی به ایران برگشتم او با من تماس گرفت و گفت می‌خواهد ببیند من به سلامت به ایران رسیده ام یا خیر؟، همچنین از من خواست تا اگر به حرم امام رضا(ع) مشرف شدم او را دعا کنم.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا س فر عشق مطالعات اربعین پیاده روی اربعین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۵۱۷۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تمهیدات لازم از هم اکنون برای مواکب اربعین اندیشیده شود

استاندار سمنان بر ضرورت اتخاذ تمهیدات لازم از هم اکنون برای اسکان مواکب اربعین اندیشیده شود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، سیدمحمدرضا هاشمی عصر امروز در جلسه ستاد اربعین حسینی استان که در محل سالن جلسات غدیر استانداری سمنان برگزار شد، اظهار داشت: از هم اکنون تمهیدات لازم برای تسهیل در عبور کامیون‌ها و همچنین اسکان مواکب چه در خاک عراق و چه در مرز مهران اندیشیده شود.

وی خاطرنشان کرد: اربعین یکی از بزرگترین همایش‌های جهان اسلام است و همگان به عشق و ارادت آقا اباعبدالله الحسین(ع) در این مسیر قرار می‌گیرند.

استاندار سمنان با اشاره به اتخاذ تمهیدات لازم برای پذیرایی از زائران اربعین حسینی در این استان افزود: در استان سمنان در ایام اربعین حسینی اقدامات و تمهیدات برای پذیرایی از زائران امام حسین(ع) اندیشیده می‌شود. همچنین در ایام صفر و در مناسبت‌های شهادتی این ماه نیز برپایی موکب‌های اسکان و پذیرایی در دستور کار است.

شناسنامه دار کردن مواکب استان سمنان در دستور کار قرار گیرد

استاندار سمنان بر ضرورت شناسنامه دار کردن مواکب این استان تأکید کرد.

هاشمی افزود: شناسنامه دار کردن مواکب استان و همچنین به‌کارگیری اقدامات و امکانات در راستای تقویت موکب‌داران به منظور حضور پررنگ و موفق در پیاده‌روی اربعین حسینی در دستور کار باشد. برنامه‌ها و همچنین اقدامات در خصوص تسهیل هرچه بهتر حضور عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) در اربعین حسینی، بر پایه مشارکت مردم اجرایی شود.

انتهای پیام/361