اندیشه و بستر پیدایش، شاخص داوری هنرهای تجسمی جدید است

تهران- ایرنا- مدیر بخش «هنرهای جدید» جشنواره تجسمی فجر با تاکید لزوم بازنگری جامعه هنری و مخاطبان به بخش‌های متنوع حوزه هنرهای تجسمی گفت: اندیشه و بستر پیدایش، شاخصه مهم داوری آثار هنرهای جدید است.

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر که از پنجم بهمن تا 15 اسفند ماه در سراسر کشور برگزار خواهد شد، امسال با حذف بخش بین‌الملل رویکرد نوینی را در شکل برگزاری مدنظر قرار داده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین بخشی به نام «هنرهای جدید» به عنوان یکی از تازه‌ترین بخش‌ها به این رویداد عظیم در عرصه هنرهای تجسمی افزوده شده است.
از سوی دیگر نباید از خاطر دور داشت که عرصه هنرهای تجسمی با تمامی زیر شاخه‌های خود، یکی از گسترده‌ترین جامعه مخاطبان را به خود اختصاص داده است؛ اما در کنار این گستردگی بسیاری از بخش‌های این هنر هنوز به طور عمومی در بازار مصرف مخاطبان جا نیفتاده است و این آثار در ارتباط گیری گسترده با جامعه مخاطبان نتوانسته‌اند به آن ظرفیت مورد پذیرش دست پیدا کنند.
یکی از مهم‌ترین این بخش‌ها به هنرهای جدید بازمی‌گردد؛ بخشی که مدیریت آن در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر برعهده «امیر راد» قرار گرفته است. امیر راد متولد 1355، کارشناس ارشد رشته نقاشی و مدرس دانشگاه در این حوزه است.
او طی چند سال اخیر به شکل متمرکز تمام تلاش خود را در راستای آموزش هنرهای جدید استوار کرده است و همچنین در بخش نمایشگاهی بعد از پشت سر گذاشتن نمایشگاه‌های موفق داخلی، در خارج از کشور نیز نمایشگاه‌های هنری مختلف را با رویکرد هنرهای جدید به ویژه در شاخه «پرفورمنس آرت» و «ویدئو آرت» برگزار کرده است.
راد همچنین عضو پیوسته انجمن هنرمندان نقاش ایران است و به عنوان یکی از اعضای هیات مدیره کمیته آموزش انجمن هنرمندان نقاش ایران مشغول فعالیت است. به بهانه قرار گرفتن در آستانه برگزاری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر به ویژه برای آشنایی هرچه بیشتر با بخش «هنرهای جدید» این رخداد با مدیر این بخش هم کلام شدیم. حاصل این گفت‌وگو در ادامه از خاطر شما می‌گذرد.

- ایرنا : در دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و دهم؛ یعنی چهار دوره قبلی جشنواره هنرهای تجسمی فجر، شاهد داوری آثار به شکل کلی فارغ از دسته‌بندی شاخه‌های هنرهای تجسمی بوده‌ایم؛ اما در جشنواره یازدهم، شاهد تخصیص 10 بخش از مجموع فعالیت‌های هنرمندان تجسمی کشور هستیم. همزمان با این اتفاق عده‌ای موافق این دسته‌بندی هستند و عده‌ای دیگر در مقام مخالفت آن برآمده‌اند. شما به عنوان دبیر بخش «هنرهای جدید» به عنوان یکی از بخش‌های تازه افزوده شده به جشنواره هنرهای تجسمی فجر در کدام یک از این دسته‌ها قرار می‌گیرید؟
- راد : نباید فراموش کنیم که در هنر مدرن عصر حاضر در جهان، ارزش‌گذاری آثار هنری با شکل رسانه یا تاکید بر نگاه مدیومی آن آثار مورد سنجش قرار نمی‌گیرد. در حقیقت آثار هنری بر اساس رسانه و ظرفی که آنها را به مخاطب انتقال می‌دهد در نگاه معاصر امری است که دیگر جنبه علمی ندارد و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته تقسیم‌بندی در شاخه هنرهای تجسمی با این رویکرد امری منسوخ شده است.
اما نباید از این نکته نیز غافل شویم که در خلال فرهنگ هنرهای تجسمی در ایران به دلایل متعددی از نگرش‌های ساختاری و شکل مدیریت گرفته تا نحوه آموزش و همچنین رویکرد فرهنگی جامعه مخاطبان و البته عموم هنرمندان حاضر در عرصه هنرهای تجسمی به این حوزه گسترده، پذیرش برداشتن این مرزهای تعریفی در شکل تکثرگرای شاخه هنرهای تجسمی تا به امروز صورت نگرفته است.
البته این مساله را نیز نباید از خاطر دور داشت که بعد از چهار دوره گذشته که شما به آن اشاره کردید، ما تجربه تمرکز بر آثار هنری و ویژگی‌های تعاریف معاصر را در شکل برگزاری جشنواره هنرهای تجسمی فجر داشتیم. اما معتقدم در دوره یازدهم تغییر این رویکرد در امر داوری و مجزا ساختن شاخه‌های مخالف هنرهای تجسمی با فرهنگ جاری در میان عموم علاقه‌مندان و هنرمندان در عرصه هنرهای تجسمی برای برگزاری این رخداد قرابت بیشتری دارد.
همچنین ایجاد مرزبندی میان تعریف شاخه‌های مختلف هنرهای تجسمی مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، گرافیک، عکاسی و هنرهای جدید در مواجهه با هنرمندان و خالقان آثار نیز دارای موافقان بسیاری است؛ چرا که آنها تاکید دارند که در آن رسانه و حوزه خاص خود با توجه به ویژگی‌های علمی و هنری آن رسانه مثلاً هنر نقاشی و یا هنر تجسمی باید آثارشان مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد نه در یک دامنه کاملا گسترده و با شکل نگاه مشترک در حوزه آثار تجسمی؛ به عنوان مثال هنرمندان مجسمه‌ساز معتقدند که سرانه و دامنه فعالیت و آثار آنها نباید در کنار آثار نقاشی، خوشنویسی، عکاسی و جمیع آثار حاضر در عرصه هنرهای تجسمی مورد قضاوت و داوری قرار گیرد.

** «هنرهای جدید»، شامل مدیوم‌ها و رسانه‌های نوپاست
- ایرنا : «هنرهای جدید» به عنوان یکی از بخش‌های تازه راه یافته به جشنواره هنرهای تجسمی فجر شناخته می‌شود، از سوی دیگر با توجه به فعالیت چند سال اخیر شما که به شکل متمرکز در زمینه آموزش هنرهای جدید بوده است ویژگی‌های این بخش و شیوه‌های هنری ارائه آن را تبیین می‌فرمایید؟
- راد: اکنون «هنرهای جدید» به شکل کلی به حوزه مدیوم‌ها و رسانه‌های نوپا در هنرهای تجسمی گفته می‌شود. منظور از این مدیوم‌های مدرن و به روز شده در حوزه هنرهای تجسمی قرار دادن آنها در کنار مدیوم‌های کلاسیک هنرهای تجسمی است. به عنوان مثال اگر مدیوم‌های کلاسیک هنرهای تجسمی را نقاشی و مجسمه‌سازی بدانیم، امروز با مدیوم‌هایی مواجه هستیم که دامنه گسترده‌ای از فعالیت هنری در عرصه هنرهای تجسمی را در بر می‌گیرند و در عین حال پاسخگوی مسائل معاصر انسان مدرن هستند.
برای آشنایی هر چه بیشتر مثالی عینی می‌زنم؛ به عنوان مثال شما اگر بخواهید درباره فضای وب و رسانه‌های اجتماعی کار کنید، اگر به شکل مستقیم سراغ وب و فضای مجازی بروید و به واسطه آن اثری خلق کنید بدون هیچ شکی اثر شما برای انتقال آن مفهوم مدرن اثرگذارتر خواهد بود تا اینکه بخواهید سراغ مدیوم‌های کلاسیک مانند نقاشی و یا مجسمه‌سازی برای بازتاب مفهوم مدرنی مانند فضای وب و فضای مجازی بروید.
در تعریفی کلان، «هنرهای جدید» زمینه‌های فرهنگی و تاریخی گسترده‌ای دارد اما به طور مشخص برای آن که پاسخ دقیق داده باشم، مرکز آثار هنرمندان در خلق «هنرهای جدید» به حوزه رسانه‌های معاصر و رسانه‌های جدید استوار است.

** میزبانی هنرهای جدید از مثلث هنرهای اجرایی، چیدمان و ویدیو آرت
- ایرنا : با توجه به تعریف شما از شاخه‌های متعدد و بخش‌های گسترده «هنرهای جدید»، کدام یک از این شاخه‌ها در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی حاضر هستند؟
- راد : همانطور که در پاسخ به سوال قبلی گفتم این بخش دامنه بسیار وسیعی دارد. به عنوان مثال اگر که نقاشی و مجسمه‌سازی را به عنوان دو مدیوم بزرگ و شناخته شده در نگاه کلاسیک حوزه هنرهای تجسمی در نظر بگیریم؛ در عرصه «هنرهای جدید» با رسانه‌ها و مدیوم‌های بسیار گسترده‌ای مواجه هستیم که هر کدام توانایی خلق اثر در حوزه‌های گوناگون را دارا هستند و طبیعی است که برای جشنواره و یا رویداد متمرکزی مانند جشنواره هنرهای تجسمی فجر پرداختن به همه مدیوم‌ها و رسانه‌ها میسر نیست.
به همین دلیل در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، محدودیتی برای آثار حاضر در بخش «هنرهای جدید» این رخداد در نظر گرفته شده است و بر اساس همان محدودیت‌ها در حقیقت سه دسته از مدیوم‌های «پرفورمنس آرت» یا هنرهای اجرایی، «اینستالیشن» یا هنر چیدمان و «ویدیو آرت» برای شرکت در این بخش انتخاب شده‌اند.

** هنرهای جدید، بر بستر نگاه میان‌رشته‌ای شکل می‌گیرند
- ایرنا : دو مفهوم پرفورمنس و پرفورمنس آرت از آن دست مفاهیمی است که تاکنون تبیین و تصویر دقیقی در راستای معناسازی آنها برای عموم مخاطبان از یک سو و از سوی دیگر حتی برای بسیاری از هنرمندان صورت نگرفته است! برای حضور آثار در بخش «پرفورمنس آرت» به عنوان یکی از بخش‌های سه‌گانه «هنرهای جدید» جشنواره تجسمی فجر، تعریف خودتان از این هنر مدرن را بیان می‌کنید؟ و اینکه از دیدگاه شما «پرفورمنس» و «پرفورمنس آرت» با یکدیگر متفاوت هستند؟ این مساله را به این سبب مورد پرسش قرار می‌دهم که هر چند به شخصه به این مساله موافق نیستم اما در بین بسیاری از هنرمندان حوزه تئاتر و تجسمی این دو بخش - پرفورمنس و پرفورمنس آرت - با یکدیگر تفاوتی ندارند!
- راد : بدون هیچ شکی و به طور مشخص این دو واژه در شکل اجرا و خلق اثر هنری با هم تفاوت‌های بنیادین دارند. یعنی «پرفورمنس» دارای یک بار معنایی و «پرفورمنس آرت» دارای بار معنایی متفاوت است. اگر بخواهیم خیلی ساده این دو را تعریف کنیم، تمام آنچه که به اجرا در می‌آید و در قالب اجرا به مخاطب ارائه می‌شود در زیرشاخه «پرفورمنس» یا در فهم عمومی‌تر زیرشاخه «اجرا» تعریف می‌شوند. بنابراین از کنسرت موسیقی و انواع نمایش می‌تواند در حوزه پرفورمنس قرار گیرد.
اما «پرفورمنس آرت» رسانه‌ای برآمده از حوزه هنرهای تجسمی است. در حقیقت هنری است که تحت معنای مدیوم میان‌رشته‌ای و میان‌رسانه‌ای با ویژگی‌های خاص خودش قابلیت ارائه و تعریف دارد. در شکل تخصصی این مساله دارای بحثی طولانی است اما برای آنکه پاسخ سوال شما را داده باشم، می‌توانم به این نکته اشاره کنم که پرفورمنس و پرفورمنس آرت تفاوت‌های ماهوی فراوانی با یکدیگر دارند و ویژگی‌های منحصر به فرد خاص خود را دارند.
ولی اگر بخواهم خیلی ساده بگویم، پرفورمنس آرت صرفاً یک عمل اجرایی برای مخاطب نیست. بلکه عملی است که طی یک پروسه، در یک زمان و مکان واقعی و در تعامل با مخاطب اتفاق می افتد. در حقیقت «پرفورمنس آرت» در بیشتر مواقع اینچنین است که یک مکان را به یک فضا تبدیل می‌کند و به واسطه آن مفهومی را در ذهن مخاطب می‌سازد اما در راستای ساخت آن مفهوم به معناسازی و انتقال پیام مستقیم دست نمی‌زند. در واقع اثر پرفورمنس آرت این اجازه را به مخاطب می‌دهد تا انتقال معنا و فضاسازی بر اساس نگرش‌های هنرمند برای رسیدن به یک از مفهوم هنرمندانه از برقراری دیالوگ و گفتمان میان مخاطب و اثر هنرمند در ذهن مخاطب صورت گیرد.

** هنر چیدمان، تغییر ماهیت مکان به فضاست
- ایرنا : با این تعاریف بسیار کلی حقیقتا می‌توان دامنه گسترده و طیف متنوعی از آثار را در ذیل مجموعه «پرفورمنس آرت» جای داد و به جشنواره ارائه کرد! این معنا و تعریف گسترده آیا در بخش‌های ویدئو آرت و «اینستالیشن» نیز به همین صورت است؟
- راد: آنچه که در چیدمان یا «اینستالیشن» داریم متوجه این نکته است که در هنر چیدمان به واسطه قرار دادن اشیا یا فرم‌هایی متنوع و نه تنها فرم‌های جسمی و عینی که حتی صدا و نور نیز یاریگر هنرمند می‌تواند باشد و به واسطه آن اثر هنری را خلق کند. در حقیقت هنر چیدمان برای شکل دادن و تغییر ماهیت مکان به فضاست. این حوزه خود زیرمجموعه‌های متنوعی مانند اینستالیشن‌های نوری، اینستالیشن‌های صوتی و اینستالیشن‌های عینی و جسمی به واسطه قرارگیری اشیای گوناگون که فضای متفاوتی را شکل می‌دهند شامل می‌شود.
ویدیو آرت میز هنری میان رسانه است که اگر بخواهیم خیلی کلی آن را توضیح دهیم می‌توانیم بگوییم «ویدیو آرت» میان‌رسانه‌ای است که به طور عام در میان هنرهای تصویری یا «ویژوال» و «موشن پیکچرز» یا تصویر متحرک در حرکت است. شاید مهم‌ترین ویژگی خاص آن این باشد که این رسانه هنری به شکل تصویر متحرک و اثر هنری که ویژگی‌های بصری آن غالب است و آن ویژگی‌های بصری قرار است که روایت‌کننده ذهنیت و رویکرد متفاوتی با نگاه هنرمندانه به مخاطب باشند تعریف می‌شود.

** دنیای جدید، برای تعاریف هنرهای تجسمی مرزبندی قائل نیست
- ایرنا : در صحبت‌های شما بارها این مساله تکرار شد که حوزه «هنرهای جدید» در عرصه هنرهای تجسمی دارای رویکردهای بسیار گسترده و متنوع در شکل تعریفی است که سه شاخه اصلی آن در یازدهمین جشنواره تجسمی فجر مجوز ارائه و حضور دارند. در حالی که این بخش به شکل رقابتی قرار است برگزار شود، نحوه داوری در این بخش بر چه مبنایی صورت می‌گیرد؟ با توجه به آن که ما با جهانی گسترده چه از منظر نگاه هنرمندانه و چه از نظر نگاه علمی و معنایی در بخش «هنرهای جدید» مواجه هستیم؟
- راد: این درست است که داوری این بخش بسیار کار سختی است!؛ اما این نکته را نباید فراموش کنیم که در عرصه هنرهای تجسمی به ویژه در بخش داوری جشنواره‌های رقابتی، معیارهای داوری متکی بر پایبندی آثار بر چارچوب دقیق و عینی تعاریف متمرکز نیست. از سوی دیگر در دنیای معاصر در عرصه هنرهای تجسمی اصلا نباید به تعریف قائل بود! ما نیز در بحث داوری این رویداد اعتقادی به تعریف برای شاخه‌های مختلف هنری به ویژه با نگاه و رویکرد نو و مدرن نداریم؛ اما ویژگی‌های هر کدام از بخش‌های سه‌گانه (ویدئو آرت، چیدمان و پرفورمنس آرت) بخش «هنرهای جدید» جشنواره تجسمی فجر مشخص است و بنابراین من به همراه بهرنگ صمدزادگان، فرهاد فزونی و آزاده گنجه‌ای بر اساس همان ویژگی‌ها کار قضاوت و داوری را در این بخش انجام می‌دهیم.
البته در هنر معاصر و هنر جدید بخش اندیشه، مبحث بسیار مهمی است. پس در حقیقت داوری در این بخش در دو حوزه اندیشه و دو دیگر، ویژگی‌های اثر هنری ارائه شده به این رخداد مورد توجه قرار می‌گیرد.
گفت‌وگو از امین خرمی و عادل پازیار
فراهنگ**9266**9031** 1055

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي تجسمي فجر 97 هنرهاي تجسمي هنرهاي جديد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۲۷۸۵۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برپایی نمایشگاه آثار هنرجویان شهرضایی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ مدیر هنرستان هنرهای زیبای پسران شهرضا گفت: این نمایشگاه با منتخبی از آثار تجسمی هنرجویان گرافیک و انیمیشن هنرستان هنرهای زیبا در نگارخانه حکیم الهی شهرضا بر پا شده است.

ولی الله توکلی بیان داشت: بیش از ۵۰ اثر در زمینه های عکاسی، عروسک سازی، طراحی دیجیتال، چاپ دستی، پوستر و طراحی به نمایش در آمده که نتیجه تلاش های یک ساله هنرجویان در شناخت جهان هنر و مهارت آموزی در شیوه های مختلف هنری است.
این نمایشگاه تا ۲۰ اردیبهشت ماه صبح ها از ساعت ۸ تا ۱۲ و عصرها از ساعت ۱۶ تا ۲۰ پذیرای بازدیدکنندگان است.