به نقل از «ایکنا»

دموکراسی مستلزم خصوصی‌سازی است/ نهادهای مشارکتی ساختارمند نیستند

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۳۴۷۷۰۸

سید امیرمسعود شهرام‌نیا در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه در عرصه‌های مختلف سیاست از حضور فعال مردم با عنوان مشارکت سیاسی یا Political Participation تعبیر می‌شود، اظهار کرد: این مفهوم بدین معنا است که مردم در تصمیم‌گیری‌ها و آینده سیاسی خود ایفای نقش می‌کنند. این مشارکت وجوه و اشکال مختلفی دارد و از عضویت در احزاب سیاسی و رأی دادن در انتخابات گرفته تا شرکت در راهپیمایی، تظاهرات و اعتراض، مطالعه کردن، نظر دادن و لایک کردن ذیل این مفهوم می‌گنجد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: در عرصه سیاسی تفاوت چندانی میان فعال یا منفعل بودن به مفهومی که در ادبیات غیر سیاسی می‌آید، قائل نمی‌شوند، به این صورت که ممکن است مشارکت مبتنی بر انگیزش‌های درونی فرد باشد که در علوم اجتماعی به آن، مشارکت فعالانه می‌گویند و اگر ناشی از تهییج و تحریک بیرونی باشد، مشارکت منفعلانه گفته می‌شود. در رابطه با مشارکت سیاسی، تعبیر مشارکت آگاهانه را به کار می‌برند، یعنی هر چقدر مشارکت آگاهانه‌تر باشد که به نوعی می‌توان آن را هم معنای مشارکت فعالانه دانست، بیشتر مورد ستایش قرار می‌گیرد.

انقلاب اسلامی؛ عالی‌ترین نماد مشارکت سیاسی گسترده در تاریخ معاصر ایران
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه از زمان قاجار در دوره‌های مختلف شاهد مشارکت سیاسی گسترده در ایران بوده‌ایم، اضافه کرد: تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مشارکت مردم به صورت آگاهانه و اعتراضی نسبت به رژیم پهلوی بود و به شکل بسیار گسترده در پیروزی انقلاب خود را نشان داد، به گونه‌ای که می‌توان گفت انقلاب اسلامی ایران عالی‌ترین و بارزترین نماد مشارکت سیاسی گسترده در براندازی رژیم پهلوی بود و اساسا انقلاب، بالاترین سطح مشارکت منفی است. بعد از انقلاب، هم به واسطه ساختار نظام سیاسی و هم به واسطه فضایی که به وجود آمده بود، مردم ایران به شدت سیاسی بودند و به همین دلیل، مشارکت همواره بالا بوده است، البته نه به این معنا که مشارکت همواره مثبت بوده، بلکه حتی در مواردی شاهد مشارکت سیاسی انتقادی از سوی مردم بوده‌ایم، مثلا رأی آنها در انتخابات به گونه‌ای بوده است که می‌خواسته‌اند اعتراض خود را نشان دهند، یا اینکه نوعی مشارکت سیاسی متفاوت از آنچه در فضای سیاسی کشور حاکم بوده، از خود نشان داده‌اند.

نهادهای مشارکتی ساختارمند نیستند
شهرام‌نیا خاطرنشان کرد: می‌توان گفت که در تمام سال‌های بعد از انقلاب، مشارکت سیاسی به شکل فعالانه و گسترده اتفاق افتاده که بارزترین وجه آن، انتخابات است و تقریبا تمام انتخابات در طول این سال‌ها با مشارکت بالای پنجاه درصد برگزار شده و در موارد زیادی این مشارکت به هفتاد یا هشتاد درصد نیز رسیده است که در مقایسه با دیگر نظام‌های دموکراتیک در دنیا، درصد قابل توجهی را نشان می‌دهد. در موارد دیگر نظیر شرکت در تظاهرات و اعتراضات و اظهار نظر کردن نیز مشارکت در سطح بالایی وجود داشته است؛ منتها ایرادی که به شیوه مشارکت سیاسی در کشور ما وارد می‌شود، این است که نهادهای مشارکتی مثل احزاب و سازمانهای مردم‌نهاد سیاسی در کشور ما ساختارمند نشده‌اند و به نوعی مشارکت، پراکنده است، یعنی مشارکت مردم کمتر به نتیجه دلخواه آنها منتج می‌شود، چون احزاب و نهادهای مدنی که خواست و اراده مردم را پیگیری کنند وجود ندارد و اصولا احزاب در تاریخ معاصر ایران هیچ‌گاه آن‌طور که باید و شاید پا نگرفتند که طبعا مانعی جدی بر سر راه تحقق اهداف مورد انتظار از مشارکت مردم محسوب می‌شود و باید برای رفع آن تلاش کرد.
وی انقلاب اسلامی را عالی‌ترین نماد مشارکت سیاسی در تاریخ صد سال اخیر ایران دانست و ادامه داد: انقلاب اسلامی حتی با وقایع دیگر نظیر انقلاب مشروطه و نهضت ملی شدن نفت نیز قابل مقایسه نیست، به دلیل گستردگی مشارکت سیاسی و تنوع اقشار درگیر که انقلاب اسلامی را در جایگاه اول نشانده است. بعد از انقلاب، عالی‌ترین وجه مشارکت سیاسی همواره انتخابات بوده که قابل اندازه‌گیری و قابل مقایسه به حساب می‌آید. همه‌پرسی رأی آری به جمهوری اسلامی، اولین انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات ریاست جمهوری در سال‌های 76، 88، 92 و 96 از نقاط برجسته مشارکت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز چون مباحث محلی و قومیتی مطرح می‌شود، در همه دوره‌ها از سطح نسبتا مطلوب مشارکت برخوردار بوده‌ایم.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان بیان کرد: شرکت در انتخابات یکی از وجوه مشارکت سیاسی آگاهانه است، علاوه بر این، عضویت در احزاب و گروه‌های سیاسی نیز جلوه دیگری از مشارکت سیاسی فعالانه محسوب می‌شود که ما در این زمینه نسبت به انتخابات ضعیف‌تر هستیم. بر عهده گرفتن یک مسئولیت سیاسی اعم از حزبی، دولتی و شبه دولتی نوع دیگری از مشارکت سیاسی است که معمولا در ایران گستردگی آن بسیار پایین است، اگر چه احزاب وجود دارند، ولی بخش محدودی از نخبگان عضو آنها هستند و توده مردم و گروه‌های کثیر نخبگان درگیر مشارکت در قالب احزاب نیستند.
وی با بیان اینکه در اغلب کشورهای جهان سوم، بیشتر از اینکه مردم بر سیاست تأثیرگذار باشند، این سیاست است که زندگی آنها را دستخوش تغییر و تحول می‌سازد، گفت: در دوره‌هایی شاهد حضور پررنگ مردم هستیم، ولی در درازمدت مردم از سیاست تأثیرپذیر هستند و خودشان نمی‌توانند تعیین‌کننده باشند، به این دلیل که عملا مشارکت سیاسی نهادینه نمی‌شود و مردم احساس می‌کنند که نمی‌توانند در هر مقطعی خواست و اراده خود را از طریق مشارکت محقق کرده و مسیری برای تحقق خواسته‌های خود ایجاد کنند، بنابراین شاهد فراز و فرودهای زیادی در زمینه مشارکت سیاسی در اغلب کشورهای جهان سوم هستیم، حتی گاهی درآمدها و موقعیت‌های مناسب اقتصادی نیز متأثر از فضای سیاسی بوده و این فضای سیاسی است که چنین موقعیت‌هایی را برای افراد، گروه‌ها یا مؤسسات به ارمغان می‌آورد.

راه دموکراسی از خصوصی‌سازی می‌گذرد
شهرام‌نیا با تأکید بر اینکه آنچه مشارکت سیاسی مردم را با چالش مواجه می‌کند، بیشتر از هر چیز ریشه در عوامل اقتصادی و فرهنگی دارد، افزود: تا زمانی که بخش اعظم اقتصاد در اختیار دولت یا بخش‌های شبه دولتی است، عملا مردم انگیزه زیادی برای مشارکت ندارند. راه داشتن دموکراسی قوی و پررنگ، از خصوصی‌سازی و کاهش مداخلات دولت در اقتصاد و در درجه بعد، فرهنگ می‌گذرد. کشورهایی که به سمت دموکراسی حرکت کردند، زمانی در این مسیر قرار گرفتند که بخش زیادی از اقتصاد آنها از دست دولت خارج شده بود. خصوصی‌سازی به معنای واقعی کلمه باید اتفاق بیفتد، نه اینکه بخش وابسته به دولت یک بخش اقماری برای خودش ایجاد کند و دست به دست شود، تا زمانی که پول و ثروت و رانت‌های اقتصادی در اختیار دولت قرار دارد، بعید است بتوان به این امید داشت که دولت قدرت را به صورت واقعی به مردم واگذار کند.
وی اضافه کرد: مقدم بر دموکراسی و مشارکت سیاسی گسترده، مردم باید آن را پذیرفته و باور داشته باشند، در واقع فرهنگ دموکراتیک و مشارکتی باید در میان مردم نهادینه شود؛ در این زمینه نیز دولت‌ها می‌توانند ایفای نقش کنند، در صورتی که بخواهند و مردم را از حقوقشان آگاه کنند. این فرایندی زمان‌بر بوده و نقش روشنفکران و نخبگان در این زمینه بسیار برجسته است. علاوه بر اینها باید به تأمین حداقل نیازهای اقتصادی اشاره کرد، دعوای دیرینه‌ای وجود دارد بر سر اینکه آیا نظام‌هایی که مردمانشان هنوز گرسنه‌اند، می‌توانند به سمت دموکراسی و مشارکت حرکت کنند یا خیر، بسیاری از متفکران معتقدند تا زمانی که حداقل نیازهای معیشتی مردم تأمین نشود، نمی‌توان امید داشت که در چنین نظامی دموکراسی رخ دهد و تأمین رفاه نسبی پیش شرط وقوع دموکراسی محسوب می‌شود که به نظر می‌رسد این عامل در ایران نیز تا حد قابل توجهی صادق است.
انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا اصفهان سیاست مردم مشارکت سیاسی دموکراسی احزاب خصوصی سازی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۳۴۷۷۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ابتکار عمل رسانه ملی در انتخابات، مشارکت آگاهانه مردم را رقم زد

مهرداد لاهوتی منتخب مردم شهرستان لنگرود در دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی امروز با حضور در صدا وسیمای مرکز گیلان با مدیر کل این مرکز دیدار و گفتگوکرد.

مهرداد لاهوتی در این دیدار ضمن قدردانی از ابتکارعمل رسانه ملی در ایجاد کانال‌های تلویزیونی و افزایش مشارکت آگاهانه مردم در انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ ، از صدا و سیما خواست مثل همیشه نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را در حل مشکلات استان به ویژه در بخش‌های کشاورزی از جمله محصولات استراتژیک استان همچون برنج، چای و ابریشم یاری کند.

منتخب مردم لنگرود در دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی با اشاره دغدغه‌های مردم استان و شهرستان لنگرود در سه بخش کشاورزی، برنج، چای و ابریشم افزود: تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی برنج، باغ‌های چای و توت به علت حمایت نکردن کشاورزان، واردات بیش از حد این محصولات، نبود سد‌های کافی و مدیریت ضعیف منابع آبی در فصل بارش ها، بخشی از مشکلات استان و شهرستان است.

وی همچنین به کم توجهی به صنایع در گیلان از جمله صنعت گردشگری اشاره کرد و گفت: تکمیل بندر گردشگری شمال کشور در چاف و چمخاله و بهره برداری از تله کابین لنگرود می‌تواند در اقتصاد استان اثر گذار باشد.

مهرداد لاهوتی مهاجرت به گیلان را از دیگر موارد مهم و قابل توجه دانست وافزود: با توجه به مهاجرت پذیر بودن گیلان باید در فراهم کردن زیر ساخت‌های استان تجدید نظر کرد تا در آینده مردم دچار مشکل نشوند.

مهرداد لاهوتی همچنین حل تداخل زمین‌های مردم با دولت ، در چاف و چمخاله و بخش اطاق ور لنگرود را از دیگر دغدغه‌های این شهرستان عنوان کرد.

وی با بیان اینکه مشکلات و راهکار‌های حل آن را در مجلس مطرح و پیگیری خواهیم کرد گفت: از صدا و سیمای گیلان هم به عنوان حلقه واسط بین حاکمیت و مردم می‌خواهیم مثل همیشه با تولید برنامه‌های مختلف ما را در رسیدن به اهداف یاری کنند تا مشکلات مردم این استان کشاورزی را حل کنیم.

مدیر کل صدا و سیمای مرکز گیلان نیز در این نشست با بیان اینکه صداوسیما، صدای مردم به مسئولان است، گفت: هم اکنون برنامه‌های خبری و تولیدی بسیاری با رویکرد حل مشکلات مردم و پیگیری مطالبات آن‌ها در این مرکز در حال تولید و پخش است و برنامه‌ی جدید تلویزیونی «پاسخ» با رویکرد پیگیری مطالبات مردم از مسئولان که هر چهارشنبه ساعت ۳۰: ۲۱ از شبکه باران پخش می‌شود از جمله این برنامه هاست.

تقی ربانی انعکاس توانمندی‌ها و مشکلات همه‌ی شهرستان‌ها از جمله لنگرود با رویکرد «عدالت گستری»، «هویت محوری» و «شتاب دهی در پیشرفت» را از برنامه‌های الویت دار این مرکز و سازمان عنوان کرد و افزود: برای ادامه این روند و پخش این برنامه‌ها از قاب شبکه استانی و شبکه‌های ملی ، استقبال و اعلام آمادگی می‌کنیم.

مهدی محمودی معاون خبر صدا وسیمای مرکز گیلان هم در این نشست، توجه به حل مشکلات بخش کشاورزی و پیگیری دقیق و کارشناسانه آن را از مطالبات به حق مردم دانست و گفت: با تولید و پخش خبر و گزارش در بخش‌های مختلف استان و کشور در تلاش هستیم تا مسائل استان را با کمک مسئولان با محوریت خودکفایی در تولید حل کنیم و شاهد صادرات انواع محصولات تولیدی استان در بازار‌های دیگر کشور‌ها باشیم.

باشگاه خبرنگاران جوان گیلان رشت