به نقل از «جماران»

مدیرعامل ایرنا: رسانه نقاد و نقدپذیر به نفع نظام است

تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۳۹۵۷۰۹

به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا، سیدضیاء هاشمی دارای دکترای جامعه شناسی و نیز عضو هیات علمی دانشگاه تهران در یازدهمین برنامه چهل سال با رسانه ها با موضوع «رسانه ها و مسئولیت اجتماعی» تصریح کرد: مسئولیت اجتماعی رسانه به معنای نقدپذیری است و البته رسانه باید مسئول باشد؛ همچنین باید از رسانه های مستقل حمایت کنیم و آنها را به رسمیت بشناسیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایرنا سلسله برنامه‌ های چهل سال با رسانه ها به مناسبت چهل سالگی انقلاب اسلامی از چندی قبل در فرهنگسرای رسانه و شبکه های اجتماعی پایتخت تدارک دیده شده است که یازدهمین برنامه آن روز سه شنبه (دیروز) میزبان هاشمی مدیرعامل ایرنا، دکتر عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و اکبر نصراللهی دارای دکترای مدیریت رسانه با اجرای «فرید محمدی» از مجریان صداوسیما بود که با محوریت رسانه ها و مسئولیت اجتماعی به گفت وگو پرداختند.
مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی در ادامه سخنان خود در این نشست گفت: رسانه حق سوال دارد اما خودش هم باید در معرض سؤال قرار گیرد و این یعنی رسانه نقاد و نقدپذیر باشد.
وی با اشاره به اینکه رسانه در مقابل قدرت به عنوان چشم و گوش مردم معرفی می شود گفت: رسانه زبان مردم هم باید باشد تا مطالبه مردم را مطرح کند، در عین حال متولی شفاف سازی و افزایش آگاهی در جامعه است.
استاد دانشگاه تهران در حوزه جامعه شناسی با بیان اینکه در دنیای مدرن رسانه، خود یکی از کانون ها و از ابزار قدرت به شمار می رود افزود: رسانه باید بتواند در مقابل تعهدات اجتماعی خود نیز پاسخگو باشد.
هاشمی ادامه داد: البته براساس اصول علمی، رسانه ها باید در حوزه صحت مطلب خود پاسخگو باشند و برای صحت و دقت باید از استقلال حرفه ای برخوردار و مطلب صحیح و قابل نقد و ارزیابی را ارایه کنند.
به گفته وی، امروز با تنوع و تکثر رسانه ای بخصوص در حوزه فضای مجازی رو به رو هستیم که اخبار جعلی و مطالب غیرواقعی هم در رسانه ها منعکس می شود؛ آن مسئولیت اجتماعی ناظر بر این است که رسانه پاسخگوی رفتار خودش باشد و در ازای این ابعاد حرفه ای و کارشناسانه عمل کند.
وی با بیان اینکه رسانه ها باید در برابر تعهدات اجتماعی نیز تأثیرگذار باشند در پاسخ به اظهارات یکی از کارشناسان برنامه درباره عملکرد رسانه های دولتی بیان کرد: رسانه دولتی به معنای روابط عمومی دولت نیست.
مدیرعامل ایرنا تصریح کرد: رسانه در ذات خود نیاز دارد که استقلال ملی داشته باشد و رسانه دولت مستقل از دولت است.
وی ادامه داد: رسانه ها باید حقایق را منتشر کنند و اگر به حزب یا نهادی خاص وابسته باشند و به بلندگوی آن نهاد تبدیل شوند، دیگر مستقل نیستند و اعتماد و اعتبارشان را نیز به عنوان بزرگترین سرمایه شان، از دست می دهند.
هاشمی بیان کرد: ایرنا رسانه دولت- ملت است و اگر می خواهد موفق باشد باید اینچنین باشد؛ تلویزیون نیز سالانه مقدار بسیاری از بیت المال را صرف می کند، اگر این رسانه مرجعیت رسانه ای نداشته باشد، هیچ خدمتی به نظام نکرده است.
وی تصریح کرد: اگر می خواهیم مدافع حقوق ملت باشیم باید در رسانه ها استقلال حرفه ای خود را حفظ کنیم.
مدیرعامل ایرنا همچنین گفت: خبرگزاری های سایر قوا و نیز دیگر نهادها و سازمان ها هم باید استقلال داشته باشند و خبرگزاری یک قوه، نهاد یا سازمان نباشد زیرا در غیر این صورت نمی توانند رسالت خود را انجام دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه و در واکنش به اظهارات یکی دیگر از کارشناسان درباره پیاده سازی موارد علمی و دانشگاهی در عرصه های میدانی توضیح داد: آنچه در دانشگاه ارائه می شود برای اجرا کردن است اما در مقام اجرا می گوییم قابلیت اجرا ندارد.
وی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه ها محل ایده پردازی هستند، تصریح کرد: اگر قرار نیست این ایده های دانشگاهی و علمی اجرایی شوند پس چرا در دانشگاه ها مطرح شود؛ البته هر رسانه از منظر خود به تولید و انتشار محتوا می پردازد و رسانه ها تنوع و تکثر دارند که این به نفع رسانه است؛ اما رسانه ها باید صداقت، دقت و استقلال حرفه ای داشته باشند.
هاشمی گفت: خبرگزاری ایرنا، رسانه نظام است، حزبی نیست و عملکرد رسانه با روابط عمومی متفاوت است.
وی افزود: در تلویزیون چند برابر برخی وزارتخانه ها هزینه می شود اما اقبال ندارد؛ تلویزیون یک سرمایه و رسانه ملی است و باید رسانه ملت باشد.
مدیرعامل ایرنا همچنین در پاسخ به اظهارات دیگر کارشناسان درباره ضرورت پرداختن رسانه های دولتی ازجمله خبرگزاری دولت به مسائل مختلف اجتماعی مانند ریزگردها و آلودگی هوا گفت: اگر رسانه ها در این حوزه کاری انجام نداده اند کم کاری کرده اند؛ خودم امسال در مقاله ای با عنوان «علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد» در مورد ریزگردها که در خرمشهر پیش آمد، موضوع را نقد کردم؛ اما چه کسانی مسئول هستند؟ فقط دولت مسئول نیست، پیمانکار که باید زودتر کارها را انجام می داد، قرارگاه خاتم است.
وی ادامه داد: وقتی می گوییم مسئولان، بخشی از آنها مسئولان دولت هستند؛ قوه قضاییه و مقننه هم بخشی دیگر هستند؛ البته نقد قوه قضائیه پرهزینه تر است؛ آیا در مجلس نقد به نمایندگان نیست؟
هاشمی با طرح این پرسش که نیروهای مسلح به عنوان حافظان امنیت این سرزمین آیا نقد ندارند؟ مجموعه های فرهنگی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و حوزه های علمیه هزارساله که به آنها افتخار می کنیم، آیا نباید در ازای عملکردشان و تقویت فرهنگ دینی در معرض نقد قرار گیرند؟ رسانه ها هم باید در حوزه مسائل زیست محیطی پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: اخیرا در حادثه دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات 10 جوان جان باختند؛ تلویزیون با این مسأله چگونه برخورد کرد؟ رسانه ها باید چنین مسائلی را از مسئولان مطالبه کنند تا آنها پاسخگو باشند؛ کار در رسانه هزینه بر است اما رسانه ها باید استقلال حرفه ای و در طراز انقلاب اسلامی داشته باشیم.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا همچنین در پاسخ به اظهارات یکی از کارشناسان درباره نقش نهادها و رسانه ها در بحث آلودگی هوا تصریح کرد: طبیعی است؛ شهردار امروز و شهرداری که 12 سال شهردار بود همه باید پاسخگوی مسائل و مشکلات باشند؛ همه اینها حق الناس است؛ به نظر من مبنای دینی رسانه های کشور، امر به معروف و نهی از منکر است و ما باید همراه با این رویکرد اشکال ها را ببینیم.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا در بخش دیگری درباره کارکرد نظارتی رسانه ها نیز تصریح کرد: رسانه ها باید در بحث نظارتی شجاعانه تر و خلاقانه تر فعالیت داشته باشند تا اعتماد مخاطب را جلب کنند و رسانه به عنوان یک مرجع باشد.
وی ادامه داد: با همه این مسائل اما رسانه قرار نیست بار همه را به دوش بکشد و حوزه های اجرایی و دستگاههای نظارتی نیز باید کارشان را بدرستی انجام دهند.
مدیرعامل ایرنا افزود: به طور مثال رسانه ای که به طور مرتب فقط دولت را تخریب می کند و زمین خواران یا متولیان برخورد با مسائل آسیب های اجتماعی را زیر سوال قرار نمی دهد که قدرت کنترلی و قضایی کجاست، آنجا باید در حوزه عمل مطالبه کرد.
وی وجود تنوع فکری در رسانه ها را مفید دانست و گفت: اما در حوزه منافع ملی با وجود این تنوع فکری باید مشترک عمل کنیم و تنوع فکری اجازه ندهد که در این مسائل کلان از چارچوب های فکری جدا شویم.
هاشمی گفت: البته رسانه ها در سال های گذشته نقاط قوت و کارهای خوبی هم داشته اند؛ مثلا برخی آسیب های اجتماعی مثل کارتن خوابی و فقر در حاشیه شهرها یا مناطق کمتربرخوردار نیز رسانه ها ورود کردند و به این مسائل پرداخته شد.
وی افزود: رسانه ها باید به مسائل و آسیب های اجتماعی بپردازند، زمان مخفی کردن خبر گذشته و اگر ما مطرح نکنیم، دیگران بدون توجه به منافع ملی ما، مطرح می کنند.
به گزارش ایرنا سلیمی ‌نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران نیز در این نشست گفت: هر رسانه اعم از اینکه دارای چه گذشته ای باشد تعهدی در قبال مخاطبانش به عنوان حلقه واسطه دارد.
وی افزود: رسانه ها باید قدرت انعکاس رویدادها را به صورت صادقانه داشته باشند.
سلیمی نمین تصریح کرد: رسانه ها را به چند دسته دولتی با بودجه عمومی، حزبی، رسانه های وابسته به کانون قدرت های اقتصادی پنهان، رسانه های دارای نگاه اقتصادی و کاسب کارانه بدون نگاه حرفه ای و رسانه هایی که رسالت فرهنگی برعهده دارند تقسیم می شوند.
وی افزود: شما از رسانه های دولتی انتظار دارید که بیشتر نسبت به سیاست های دولتی تبیینی عمل کنند و انتظار ندارید که وجه انتقادی آنها بیشتر باشد، نه اینکه انتقاد نداشته باشید و طبیعتا نمی توانند مثل یک رسانه مستقل نسبت به دولت عمل کنند.
سلیمی نمین افزود: طبیعتا از خبرگزاری جمهوری اسلامی انتظار نداریم مثل یک رسانه حزبی برخورد کند، باید نگاه منصفانه و منطقی داشته باشد که ضمن حفظ رضایت دولت، مردم را هم راضی نگه دارد و مسئولیت اجتماعی خود را نیز بشناسد.
به گفته وی، اما رسانه هایی که به قدرت های اقتصادی پنهان متکی هستند، نه وظیفه تبیینی خود را دنبال می کنند و نه وظیفه انتقادی و مسئولیت های اجتماعی شان را انجام می دهند.
وی افزود: سالمترین کار رسانه ای که روز به روز تضعیف می شود، رسانه هایی هستند که با انگیزه حمایت از امور جامعه و ارتقای آگاهی های جامعه فعالیت می کنند؛ این رسانه ها به جایگاهی برسند که مردم آنها را باید بیشتر بشناسند.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران بر ضرورت سلامت فعالیت رسانه ها تاکید کرد و گفت: نباید اجازه داد که برخی روابط عمومی ها رسانه ها را فاسد کنند.
وی افزود: باید رسانه ها را به عنوان نهادی که میان مردم و حوزه های رسمی پیوند ایجاد می کنند، به رسمیت بشناسیم اما هنوز این اتفاق نیفتاده و حتی گاهی در تخریب آنها قدم بر می داریم.
سلیمی نمین در بخش دیگری از سخنان خود درباره ضرورت ورود رسانه ها به آسیب های اجتماعی و نقش رسانه ها در مسئولیت های اجتماعی گفت: آسیب های اجتماعی دارای سطح و عمق هستند؛ رسانه ها بیشتر در سطح فعالیت کرده اند تا عمق.
وی افزود: رسانه های حزبی نه تنها وارد این مسائل نمی شوند بلکه مسیر جامعه را نیز منحرف می کنند.
به گفته وی، برخی رسانه ها گاهی مدیری را اسوه می کنند که نگاه مناسبی به فقر و بی عدالتی ندارد؛ همچنین برخی احزاب با رسانه هایشان نگاه سرمایه داری را ترویج می دهند.
سلیمی نمین در مورد حادثه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی نیز گفت: در دوره ای که این واحد دانشگاه به اشغال زمین ها می پرداخت، برخی رسانه ها رغبتی به پرداختن به این مسائل نداشتند و سکوت کردند.
وی افزود: همچنین وقتی زمان ارائه بودجه می شود رسانه ها به بودجه برخی موسسات متمرکز می شوند افکارجامعه را منحرف می کنند درحالی که سهم کل بودجه فرهنگی موسسات در برابر سایر ردیف ها کمتر از یک درصد است.
به گزارش ایرنا در ادامه این نشست نصراللهی استاد دانشگاه نیز تاکید کرد: نقش پاسخگویی برای همه رسانه ها تعیین شده است و زمانی که مسئولیت اجتماعی مطرح می شود به این معناست که رسانه ها تا چه اندازه در ایجاد فضای حرفه ای، دقت و سرعت و در قبال وظایف شان پاسخگو هستند.
وی افزود: یکی از نقش های رسانه، اطلاع رسانی، آموزش، سرگرمی و نقش نظارتی است؛ رسانه ها چقدر در این زمینه ها موفق بوده اند؟
این کارشناس رسانه گفت: رسانه ها باید به موازات دستگاههای نظارتی بر عملکرد مسئولان و چشم اندازها و برنامه هایی که در کشور طراحی می شود، نظارت داشته باشند و مطالبات مردم را از آنها پیگیری کنند.
نصراللهی اظهارداشت: موضوعاتی که در دانشگاه مطرح می شود با حوزه اجرا و عمل متفاوت است؛ چه اشکالی دارد که خبرگزاری جمهوری اسلامی سخنگوی دولت باشد و خدمات دولت را بخوبی انعکاس دهد و حتی به دولت کمک کند تا متوجه ضعف هایش شود و بتواند آن را اصلاح کند؛ در عمل هیچ رسانه ای نمی تواند مستقل باشد.
وی افزود: انتظاری که از همه گروه های رسانه ای می رود این است که منصف باشند و اصول حرفه ای را رعایت کنند.
نصراللهی گفت: البته رسانه ها در چهار دهه پس از انقلاب اسلامی توانسته اند مسئولیت هایی را انجام دهند و باوجود کارهای خوبی که از آنها شاهد بوده ایم اما رسانه هایی در طراز انقلاب نبوده اند.
وی با اشاره به اینکه رسانه ها باید نسبت به عملکرد گذشته، کنونی و آینده خود پاسخگو باشد، گفت: مسئولیت سطوح مختلفی دارد که می توان به مسئولیت در برابر خدا، خویش و خانواده، دیگران، طبیعت و محیط زیست اشاره کرد.
به گفته این کارشناس رسانه رسانه ها در برخی موارد ازجمله بحران ها و مخاطرات یا چالش های زیست محیطی آنچنان که باید موفق عمل نکرده اند.
وی با اشاره مصداقی به مساله ریزگردها در خوزستان در سال های گذشته تصریح کرد: رسانه ملی(صداوسیما) و خبرگزاری جمهوری اسلامی آیا حق پرداختن به این موضوعات را نداشتند؟
به گفته وی رسانه های رسمی نباید مستقل از مردم باشند؛ اگر مسئولان کارشان را درست انجام ندهند رسانه ها باید وارد میدان شوند و با آزادی کامل و بدون نگرانی به مسئولان کمک کنند.
نصراللهی همچنین تاکید کرد: البته آستانه تحمل مسئولان نیز باید افزایش یابد و متأسفانه در این امر قوه قضاییه آستانه تحمل پایینی دارد.
بنابر اعلام فرهنگسرای رسانه و شبکه های اجتماعی وابسته به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، نشست های تخصصی چهل سال با رسانه ها در 2 بخش با موضوع مدیریت فضای فرهنگی و بررسی تجربیات بخش های مختلف رسانه ای کشور در دست برگزاری است.
تهرام/7245/ 1008
انتهای پیام

منبع: جماران

کلیدواژه: جام ملت های آسیا منع به کارگیری بازنشستگان بودجه 98 جلیقه زردها استاد دانشگاه حقوق شورای عالی انقلاب فرهنگی عضو هیات علمی دانشگاه آستانه جام ملت های آسیا منع به کارگیری بازنشستگان بودجه 98 جلیقه زردها امام خمینی س سید مصطفی خمینی سید احمد خمینی سید حسن خمینی انقلاب اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۳۹۵۷۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌الله مرتضوی: «حفظ نظام» به معنای نظام عام اجتماعی است؛ نه نظام سیاسی

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.

به گزارش خبرنگار جماران، آیت‌الله سید ضیاء مرتضوی در جمع فارغ التحصیلان انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در خصوص اینکه «آیا حفظ نظام اوجب واجبات است؟» گفت: وقتی که از عنوان «حفظ نظام» سؤال می‌شود، اولین پرسش این است که مقصود از «نظام» چیست؟ آیا منظور نظام عام اجتماعی است یا برخی خرده نظام‌ها مثل نظام سیاسی، اجتماعی، امنیت یا بهداشت که در جامعه وجود دارد؟ آنچه از گذشته در فقه ما یا برخی علوم اسلامی مطرح بوده، نظام عام اجتماعی است؛ که البته با تعبیرهای مختلفی از آن نام برده می‌شود. اما در ادبیات سیاسی سال‌های اخیر، آنچه با این عنوان به ذهن متبادر می‌شود، این عنوان عام نظام اجتماعی نیست بلکه نظام خاص سیاسی و اشاره مستقیم به حکومت هست.

استاد حوزه علمیه قم افزود: متأسفانه گاهی در اظهارنظرها بین این دو عنوان خلط می‌شود که نوعا هم بی توجه و از سر قصور است؛ ممکن است کسانی هم با توجه جای همدیگر به کار ببرند و مثلا آنچه در فقه برای نظام عام اجتماعی آمده را در برخی اهداف نظام سیاسی استفاده کنند. حفظ نظام در معنای عام اجتماعی یک اصل و قاعده عقلی است که در مسائل مختلف علوم مورد توجه هست. اما حفظ نظام سیاسی هر اندازه هم مهم باشد، یک خرده نظام است که در راستای حفظ نظام عام اجتماعی کارآیی دارد.

وی اظهار داشت: بنده پژوهشی را از نیمه سال 96 شروع کردم و عنوانش «بررسی فقهی حفظ نظام و مسائل آن» است. پنج سال طول کشید و این کار یکی دو سال پیش تمام شده و زیر چاپ است. گاهی جلساتی هم در قم و غیر قم داشته‌ام که برخی ابعاد این موضوع را مطرح کرده‌ام. آن چیزی که اینجا می‌خواهم مطرح کنم همین است که «آیا حفظ نظام اوجب واجبات هست یا نیست؟» هدفم از طرح بحث در اینجا یکی توضیح نظر امام خمینی(س) و دوم نقد برخی تعابیر است.

آیت‌الله مرتضوی تأکید کرد: حفظ نظام به عنوان قاعده و اصل در علوم چند دین محل توجه و استناد بوده؛ مخصوصا در فقه که موضوع بحث ما است. فلاسفه اسلامی و متکلمین در استدلال بر ضرورت نبوت و تشریع و نیز تأکید بر ضرورت وجود امام، رئیس صالح یا معصوم به ضرورت حفظ نظام استدلال کرده‌اند. چنانچه خواجه نصیر طوسی در شرح سخنی از ابن سینا به تفصیل درباره ضرورت عقلی نبوت، تشریع و وجود پاداش و کیفر بر مبنای نیاز انسان به زندگی اجتماعی و برخورداری از نظام اجتماعی سخن گفته است. یا جناب سید مرتضی علم‎ الهدی پرهیز از اختلال نظام را مبنای ضرورت وجود امام در هر زمان شمرده است. مصادیق را برخی اشکال می‌کنند اما جایی ندیده‌ام که کسی بگوید حفظ نظام لازم نیست.

وی با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: خواجه طوسی در اخلاق ناصری جامعه بشری را نیازمند تمایزات بشری شمرده و حتی در استدلال به ضرورت معاد هم به این قاعده استناد کرده است. موارد مختلفی در اصول فقه هم آمده که موضوع حفظ نظام به عنوان یک منبع و مستند مورد توجه قرار گرفته است. مثلا چرا ظواهر گفته انسان‌ها حجت است؟ یکی از استدلال‌ها این است که می‌گویند اگر غیر از این باشد، نظام اجتماعی به هم می‌ریزد و اصلا سخن گفتن دشوار می‌شود و نظام مبادلات و تجارت پا نمی‌گیرد. حتی اخباریون می‌گویند نظام اجتماعی را نمی‌شود با شبهات اداره کرد.

استاد حوزه علمیه قم افزود: فقها از گذشته تا کنون نه تنها در ابواب و مسائل مختلفی از فقه به ضرورت حفظ نظام عام و کلان اجتماعی و حرمت اختلال در آن به عنوان قاعده عامی که مورد قبول همه است، نگاه کرده‌اند و نوعا در تعیین وظایف شرعی و تکالیف دینی مردم به آن استناد کرده‌اند، بلکه بر همین اساس برآوردن و انجام کلیه نیازهای اجتماعی را فتوای به وجوب می‌دهند و نیازهای اجتماعی ذیل عنوان «واجب کفایی» مطرح می‌شود و تمام اینها را «واجبات نظامیه» می‌گویند؛ یعنی واجباتی که مربوط به حفظ نظام کلان اجتماعی است و چرخ جامعه بر آن اساس می‌چرخد.

وی یادآور شد: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.