به نقل از «مهر»

مطالعات بینافرهنگی را فراموش کردیم/ حرکت موسیقی در مسیر رشد

تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۶۳۲۸۲۰

بهرام جمالی مدرس، پژوهشگر و نوازنده موسیقی ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره دستاوردهای موسیقی ایران همزمان با چهل سالگی انقلاب اسلامی توضیح داد: اگر بخواهیم به بررسی تاریخی جایگاه موسیقی ایران طی چهل سال اخیر بپردازیم، نقطه آغازین این بررسی به زمانی می‌رسد که موسیقی با حضور گروه‌های قدرتمندی چون «چاوش» در خدمت پیروزی انقلاب قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این جریان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه جنگ و دوران دفاع مقدس هم وجود داشت و ما می‌بینیم موسیقی در خدمت جنگ قرار گرفته و هنرمندان و گروه‌های بسیاری به تولید آثاری همت می‌کنند. اتفاقا در این مجال است که حضور موسیقی هم که  به جهت برخوردهای ایدئولوژیک تعریف مشخصی در جریان فعالیت‌های فرهنگی هنری نداشت، توجیه پیدا می‌کند و در شرایطی قرار می‌گیرد که از آن در مسائل مربوط به دوران هشت ساله دفاع مقدس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: پس از دوران جنگ تحمیلی ما با دوران موسوم به «دوران سازندگی» مواجه می‌شویم که مصادف است با جریان بزرگ جهانی شدن و توسعه مرزهای فرهنگی که به تبع آن شاهد تغییر چارچوب‌های مختلف موسیقی نیز هستیم. به عبارتی در این دوران است که امکان تکثیر محصولات موسیقایی به شدت گسترش یافته و مخاطبان در موقعیتی قرار می‌گیرند که می‌توانند با انواع و اقسام موسیقی‌ها مواجه شوند.

ورود موسیقی لس‌آنجلسی وارد سبد مصرفی مخاطب

جمالی افزود: اتفاقا در همین مجال است که موسیقی لس‌آنجلسی راحت‌تر از قبل وارد سبد شنیداری مردم می‌شوند و شرایط را به گونه‌ای رقم می‌زند که در سیاست‌های مدیریتی حوزه موسیقی نیز تغییراتی ایجاد شود. تغییراتی که به تدریج مقدمات ظهور و بروز موسیقی پاپ فراهم می‌کند و شرایط را در برخی مواقع هم به سمتی می‌برد که ما شنونده و بیننده مشابه‌سازی‌هایی نیز در این زمینه می‌شویم. در این شرایط اجراهای صحنه‌ای موسیقی پاپ نیز شروع شده و اقتصادی شدن تبدیل به به یکی مولفه‌های اصلی موسیقی می‌شود.

حضور در چهل سالگی انقلاب می‌تواند این فرصت را در اختیار ما قرار دهد که به موضوع مطالعات بینارشته‌ای و بینافرهنگی فکر بیشتری کنیم زیرا اگر از این موضوع غافل شویم یک انحراف بزرگ در عرصه فعالیت‌های فرهنگی هنری به وجود می‌آید. این کارشناس موسیقی در ادامه گفت: در واقع می‌توان گفت تا اواسط دهه ۷۰ مسیر موسیقی ایران در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی ایران و موسیقی اقوام متمرکز شد؛ حتی در این زمان بود که این نوع موسیقی رفته‌رفته شرایط صادر شدن به خارج از کشور را نیز پیدا کرد و به نوعی پرچمدار موسیقی ایران در سطوح ملی و بین‌المللی شد. در این شرایط همان‌طور که اشاره کردم موسیقی پاپ نیز به رشد فزاینده خود ادامه می‌دهد و ما شاهد تولیداتی در این زمینه هستیم که موسیقی را به عنوان یک جریان اقتصادی و کالایی معرفی می‌کند. این نکته را هم توجه داشته باشید که همه این مسائل در بستری به نام انقلاب اسلامی ایران اتفاق می‌افتد. به عبارتی ما از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا این دوران شاهد رشد نموداری در ژانرهای مختلف موسیقی هستیم که تاکنون نیز این رشد ادامه یافته است.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه با اشاره به ظهور و بروز گروه‌ها و هنرمندان مختلف موسیقی پاپ در این دوران تاریخی افزود: در این دوره تاریخی ژانرهای موسیقی محلی برای عرضه محصولاتی می‌شود که به موسیقی شکل و شمایل کالایی شدن می‌دهد. در این مجال هنرمندانی به جامعه موسیقی پاپ معرفی می‌شوند که کمپانی‌های حمایت‌کننده اغلب آن‌ها با استفاده از الگوهای غربی هنرمندان خود را معرفی می‌کنند. موضوعی که تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده و لازم است تا در این مورد تمرکز بیشتری داشته باشیم.

وی ادامه داد: ما در بحث آموزش نیز توانستیم به توفیقات خوبی طی این چهل سال دست پیدا کنیم. در این چارچوب و از زمان پس از دوران انقلاب فرهنگی که منجر به تعطیلی دانشگاه‌ها شد در دانشگاه‌هایی چون دانشگاه تهران رشته‌های مختلف هنری از جمله موسیقی در دانشکده هنرهای زیبا راه‌اندازی می‌شود به‌طوری که امروزه علاوه‌بر رشته‌های مختلف در حوزه‌های نوازندگی و آهنگسازی رشته‌های مطالعاتی چون اتنوموزیکلوژی نیز راه‌اندازی شد که می‌تواند در نوع خود جالب توجه باشد. در این میان از حضور موسیقی در شهرها و استان‌های مختلف کشور نیز نمی‌توان بی‌توجه گذشت چرا که هم اینک ما در استان‌های کم جمعیت نیز آموزشگاه‌های موسیقی مختلفی وجود دارد که نشان از استقبال مردم در این حوزه دارد.

دهه ۸۰ و هجوم پرسرعت ابزارهای رسانه‌ای و اینترنت

مدیرعامل سابق بنیاد فرهنگی هنری رودکی در ادامه صحبت‌های خود به جریان موسیقی ایران در دهه ۸۰ اشاره کرد و گفت: موضوع «تغییر مِدیوم» یکی از مهم‌ترین پدیده‌هایی است که در حوزه موسیقی اتفاق می‌افتد. جریانی که در اواخر دهه ۸۰ با هجوم پرسرعت ابزارهای رسانه‌ای و اینترنتی کار به سمتی هدایت کرد که مدیوم موسیقی از سی‌دی و آلبوم به فایل ارتقا پیدا کرد و اینجاست که موسیقی ایران همچنان تحت‌تاثیر جهانی شدن راه خودش را طی کرده و فضا را به سمتی هدایت می‌کند که موسیقی ایرانی در قالب کمپانی داخلی امکان حضور در عرصه‌های جهانی را نیز پیدا کرده و در رویدادهای بین‌المللی شرکت می‌کند. به عبارتی می‌توان گفت موسیقی ایران در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ به جهانی شدن متصل شده است اما ما اساسا متناسب با این جریان و مسیر جهانی شدن حرکت نکردیم.

وی تأکید کرد: من بر این باورم جریان فرهنگی یک جریان سیال است که در بسیاری موارد با دستورالعمل و صدور بخشنامه قابل نظارت نیست موضوعی که لازم است پس از گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی مقداری روی آن پژوهش کرده و فضا را به سمتی ببریم که موسیقی ایران با در نظر گرفتن چارچوب‌های قانونی در مسیر جدیدی حرکت خود را آغاز کند.

جمالی به برخی نقاط قوت و ضعف موسیقی طی چهل سال گذشته اشاره کرد و توضیح داد: یکی از نقاط روشنی که می‌توانیم در این چهل سال به آن اشاره کنیم برگزاری جشنواره‌ای با نام جشنواره سرود و آهنگ‌های انقلابی در دهه ۶۰ بود که بعدها به جشنواره موسیقی فجر تغییر نام داد. قدیمی‌های موسیقی بیشتر می‌دانند که در آن ایام ما شاهد اجراهای بسیار محدود در تالارهای محدود بودیم، اما بعد از مدتی دیدیم که موسیقی ملل مسلمان نیز به جریان جشنواره موسیقی فجر اضافه شد.

تأثیر موسیقی بر توسعه روابط فرهنگی و دیپلماسی

وی افزود: پس از آن دیدیم که در همین «مسیر رشد» قدرت موسیقی در توسعه روابط فرهنگی و دیپلماسی تاثیرات خود را نشان داد و ما در جشنواره موسیقی فجر در جریان حضور گروه‌هایی در بخش بین‌الملل بودیم که از تمام کشورها برای اجرای برنامه به جشنواره می‌آمدند. یعنی در بستر انقلاب اسلامی بود که مرزهای موسیقی از داخلی به بین‌المللی رسید. در این میان می‌توانیم به برگزاری جشنواره موسیقی جوان هم اشاره کنیم که ایده اولیه برگزاری آن در دهه ۸۰ شکل گرفت و الان در قالب یک جشنواره با هویت به کار خود ادامه می‌دهد.

این کارشناس موسیقی تأکید کرد: نکته دیگری هم که می‌توانم هم به عنوان نقطه مثبت و هم به عنوان نقطه منفی اشاره کنم بحث جشنواره موسیقی نواحی است که در ۷ دوره اول برگزاری بسیار عملکرد عالی داشت، اما درست در زمانی که نیازمند بازنگری و شیوه جدیدی در برگزاری این رویداد بودیم به دلیل تمرکز روی همان شیوه قبلی برگزاری، کارکرد خود را از دست داده است.

جمالی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: من فکر می‌کتم تاسیس رشته‌های پژوهشی چون «اتنوموزیکلوژی» یکی از اتفاقات خوب موسیقی در سال‌های اخیر است. اما معتقدم ما در حوزه مطالعات بینارشته‌ای و بینا فرهنگی حوزه موسیقی بسیار ضعیف عمل کردیم. ما امروز خرده فرهنگ‌های متنوعی در کشور داریم که قطعاً با ابلاغیه و بخشنامه به سمت درستی حرکت نمی‌کند.

این کارشناس موسیقی در پایان گفت: متاسفانه ما اکنون در شرایطی قرار داریم که در استان‌ها هیچ برنامه‌ای مبتنی بر مردم‌شناسی نداریم. یعنی استراتژی فرهنگی یک استاندار در فلان استان با استراژی استانداری دیگر هیچ تفاوتی با هم ندارند در حالیکه باید به این نکته واقف بود که مطالعات فرهنگی در استان‌ها با هم تفاوت‌های زیادی دارد. بنابراین حضور در چهل سالگی انقلاب می‌تواند این فرصت را در اختیار ما قرار دهد که به موضوع مطالعات بینارشته‌ای و بینافرهنگی فکر بیشتری کنیم زیرا اگر از این موضوع غافل شویم یک انحراف بزرگ در عرصه فعالیت‌های فرهنگی هنری به وجود می‌آید.

کد خبر 4531866 علیرضا سعیدی

منبع: مهر

کلیدواژه: بهرام جمالی چهل سالگی انقلاب موسیقی ایرانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۶۳۲۸۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سنندج؛ خاستگاه فرهنگ و هنر اصیل ایرانی

شهردار سنندج در مراسم هفته سنه گفت: سنندج سرزمین طبیعت، تاریخ و فرهنگ و خاستگاه مشاهیر، مفاخر و هنرمندان بزرگی است که نام و نشان‌شان نه تنها شهره ملی که شهره جهانی دارد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، همزمان با هفته سنه، ویژه برنامه‌های مختلفی در سطح شهر سنندج در حال برگزاری است که یکی از آنها رونمایی از سردیس استاد نام‌آوازه عباس کمندی بود و امروز نیز آئین‌های ورزش‌های پهلوانی در پارک روجیار این شهر برگزار شد.

برگزاری 19 عنوان برنامه شاخص در هفته سنندج

سیدانور رشیدی؛ شهردار سنندج از تدوین و برگزاری 19 عنوان برنامه شاخص در هفته سنه در سنندج خبر داد و گفت: همزمان با این ایام نخست از سردیس استاد عباس کمندی هنرمند مطرح و نام آوازه استان رونمایی شد.

وی با بیان اینکه سنندج، سرزمین طبیعت، تاریخ و فرهنگ و خاستگاه مشاهیر، مفاخر و هنرمندان بزرگی است که نام و نشان‌شان شهره جهانی دارد، افزود: این شهر در طول تاریخ همواره مامن و خاستگاه مردان و زنانی بوده است که با شجاعت، جسارت، عشق و ایمان خشت بر خشت نهاده و میراثی اینچین گرانبها و گنجینه‌ای پر از هنر و دانایی و خرد از خویش به یادگار گذاشته‌اند.

شهردار سنندج با بیان اینکه در برنامه‌ریزی برای اجرای ویژه برنامه‌های هفته سنه به هنرهای گوناگون و اقشار و طیف‌های مختلف سنی توجه شده است، گفت: در رویدادها و محتواهایی که در این هفته طراحی شده است هنرهای مختلف از جمله موسیقی، هنرهای تجسمی، عکاسی و غیره را مورد توجه قرار داده‌ایم.

وی اضافه کرد: نمایشگاه کتاب با همکاری اداره‌کل کتابخانه‌های کردستان، دومین جشنواره ورزش پهلوانی، اکران فیلم کارگردان‌های سنندجی به مدت یک هفته اجرای تئاتر خیابانی، برپایی کارگاه و نمایشگاه نقاشی و برپایی ایستگاه نقاشی دیواری کودکان، نمایشگاه صنایع‌دستی، مشاغل خانگی و صنعت‌کاران، نمایشگاه عکس‌های قدیمی شهر سنندج، رونمایی از کتاب و پنل تخصصی موسیقی، کارگاه حکایت‌گویی، قصه‌گویی، موسیقی کودک و نقاشی کودک، همایش مستوره اردلان، مراسم مولودی‌خوانی سنتی و تجلیل از خاندان قرآنی، دومین جشنواره عکاسی و برپایی نمایشگاه به صورت ملی و بین‌المللی با موضوع هفته فرهنگی (سنه) از شاخص‌ترین برنامه‌های هفته سنه در شهر فرهنگی سنندج خواهد بود.

رشیدی به ظرفیت‌های شهر سنندج در حوزه ورزش به ویژه ورزش‌های پهلوانی هم گریزی زد و عنوان کرد: با توجه به اینکه سنندج همواره زادگاه ورزشکاران و قهرمانان ورزشی است در ویژه برنامه‌های هفته سنه به این مهم توجه خاصی صورت گرفته و در همین راستا دومین جشنواره ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای طراحی و برگزار می‌شود.

وی بیان کرد: نقش موسیقی خانقاهی در ثبت سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی بی‌بدیل بوده در همین راستا جشنواره مولودی‌خوانی سنتی و تجلیل از خاندان قرآنی در این ایام برگزار خواهد شد.

شهردار سنندج اذعان داشت: در روزهای اخیر شاهد ایثار جان یکی از شهروندان به نام آرمان بنفشی بودیم که برای نجات 4 شهروند گرفتار در چاه جان داد و با پیشنهاد استاندار مسیری به نام این جوان ایثارگر در این مراسم فرهنگی خواهیم داشت.

رشیدی از همراهی تمام دستگاه‌ها و اعضای شورای شهر در اجرای برنامه های شهرداری و از تلاش و همراهی اصحاب رسانه و عکاسان به ویژه رسانه ملی برای پوشش این رویداد فرهنگی تقدیر کرد و ابراز داشت: بدون شک هفته فرهنگی سنه ظرفیتی کم نظیر برای احیای آداب و رسوم اصیل گذشتگان، آشنا کردن نسل امروز با آثار هنرمندان، مفاخر و مشاهیر کرد و خواهد بود و امیدواریم بتوانیم بهترین بهره را از این ظرفیت ببریم.

سنندج زادگاه اساتید و بزرگمردان

رئیس شورای شهر سنندج نیز در این‌ مراسم با بیان اینکه سنندج مهد عقلانیت و آزاداندیشی است، گفت: سنندج، شهر شعر و موسیقی، شهر خلاق موسیقی جهان، شهر آزاداندیشی و زادگاه مستوره اردلان نخستین زن تاریخ نویس جهان اسلام و شهر مفاخر علم و ادب و هنر و فرهنگ است.

عزت رضایی افزود: سابقه سکونت در شهر سنندج به گذشته‌های دور باز می‌گردد و سنندج فعلی در دوره صفوی و در روزگار شاه صفی در سال 1046 هجری قمری توسط سلیمان خان اردلان پایه‌گذاری شد.

رئیس شورای شهر سنندج با بیان اینکه استاد سلطانی پژوهشگر و نویسنده مطرح و نام آور کشورمان به بهترین شیوه در مورد تاریخ و فرهنگ سنندج صحبت کردند گفت: صحبت در مورد سنندج در حضور چنین اساتیدی همانند انار به اورامان بردن است از این رو تنها به بیان گوشه‌ای از برنامه‌های هفته سنه بسنده می‌کنم.

وی بیان کرد: در بیان جایگاه تاریخی و فرهنگی سنندج همین بس که سنندج زادگاه اساتید و اسطوره‌ها و بزرگمردانی همچون استادان عندلیبی‌ها، یوسف زمانی‌ها و قطب‌الدین صادقی‌ها است که تکیه‌گاه فرهنگ و هنر ایران است.

رضایی تصریح کرد: سنندج از دموکراسی‌ترین شهرهای ایران است که نقش مهمی در پازل هنر و فرهنگ این سرزمین کهن داشته و دارد.

به گزارش تسنیمف زنده یاد عباس کمندی متولد سال 1331 در شهر سنندج است. او از همان سنین کودکی با ادبیات فولکلور کردی آشنا و آثار نبوغ وی برای آشنایان نمایان شد. کمندی در شانزده سالگی به شعر سرایی، قصه نویسی، قصه پردازی مشغول شد. او سال 1349 در سن 18 سالگی در یک مسابقه داستان نویسی در رادیو سنندج مقام اول را کسب کرده و با توجه به کسب این مقام توسط مدیر وقت رادیو به کار در رادیو سنندج دعوت شد.

در سال 1350 پس از شرکت در یک شب شعر با حضور جمعی از بزرگان ادبیات ایران از جمله رحیم معینی کرمانشاهی که با ارایه تنظیم شعر حافظ مسئولیت ترانه سرایی خانه فرهنگ و هنر به عهده وی گذاشته شد.

تا سال 1356 نود و پنج درصد ترانه‌هایی که در رادیو سنندج ضبط می‌شد از خانه فرهنگ و هنر ارائی و پس از انقلاب با همکاری گروه کامکارها کارهای نوایی را شروع کرد.

عباس کمندی پس از پیروزی انقلاب، با همکاری گروه ˈکامکارهاˈ کارهای جدیدی را شروع کرد. سرودن اشعار بیش از 150 ترانه، ساخت و اجرای بیش از 60 آهنگ و ترانه، اجرا و ارایه مجموعه آهنگ‌های گلاویژ، پرشنگ، اورامان و کیژی کورد در سه شماره، گردآوری مظاهر فرهنگ فلکلوریک (فرهنگ مردم)، گردآوری و تحقیق زندگی نامه شخصیت‌های کرد و تبدیل آن به فیلمنامه از آن جمله سنجرخان، سید عطا کل، زندگی پهلوان حسین گلزار کرمانشاهی، غارت آثار زیویه و میر نوروزی از جمله فعالیت‌های این هنرمند در طول 62 سال زندگی هنری‌اش است.

فیلمنامه‌هایی نیز چون اسب، یک سبد علف، ارثیه مامه‌رحیم، نبرد رمادیه، کوچه سرخ، کاروانسرا و پهلوان پنبه، و تألیف کتاب‌های دیوان شعر کردی و فارسی و پهلوانان کرد زندگی نامه سید علی اضعر کردستانی از جمله آثار وی هستند.

همچنین از عباس کمندی علاوه بر چندین برنامه تلویزیونی، کتاب‌های دیوان شعر کردی و فارسی، جمع آوری اشعار دیوان میرزا شفیع، ورزش باستانی و پهلوانان کرد، زندگی نامه سید علی اصغر کردستانی، اورامان، رمزگشایی در مظاهر فرهنگی و گردآوری اشعار هیجایی ایرانی قبل از اسلام به یادگار مانده است.

عباس کمندی هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی استان کردستان صبح روز پنجشنبه اول خرداد ماه سال 93 در سن 62 سالگی به دلیل ایست قلبی در بیمارستان توحید سنندج دار فانی را وداع گفت.

انتهای پیام/486/