ساخت انسان فرهنگی؛ محور اندیشه امام(ره)/ انقلاب نیازمند الگوی استراتژیک است/ ایجاد اغتشاش مفهومی بین مردم‌گرایی و پوپولیسم
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۶۵۳۳۴۰
سیدرضا صالحی امیری، رئیس کمیته ملی المپیک که سابقه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیریت کتابخانه ملی را در کارنامه کاری خود دارد، در حوزه مسائل اجتماعی ایران نیز پژوهش‌ها و تألیفات فراوانی انجام داده است؛ وی معتقد است فلسفه انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) ساخت انسان و توسعه انسانی یا تحول اجتماعی در بستر توسعه انسانی است و از این منظر اندیشه امام(ره) چه در قبل انقلاب و چه در آغاز انقلاب اسلامی تا زمان رحلت، مبتنی بر اصل ساخت انسان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فرصتی دست داد تا به مناسبت فرارسیدن چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و به منظور تبیین دستاوردها و آسیب‌شناسی این دوران با صالحی امیری گفت‌وگویی داشته باشیم که متن آن به شرح ذیل است:
ایکنا ــ اگر بخواهیم به آرمان‌های کلان انقلاب اسلامی اشاره کنیم می‌توان به استقلال، آزادی، عدالت و اخلاق اشاره کرد. در این مسیر چهل ساله بزرگ‌ترین و بهترین دستاورد نظام جمهوری اسلامی چه بوده است؟
ــ ابتدا ایام مبارک دهه فجر و چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب را به ملت ایران تبریک می‌گویم. ابتدا و برای شروع سخن اگر بخواهیم در یک جمله یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی را بیان کنیم رویش همین نهاد جهاد دانشگاهی است که به اعتقاد من یکی از دستاوردهای مثبت انقلاب اسلامی است که هم در سطح ملی و هم در سطح فراملی از افتخارات نظام اسلامی است.
اما در پاسخ به سؤال شما باید گفت اگر بخواهیم سطح تحلیل را به اندیشه امام(ره) ببریم نوع نگرش و نتیجه‌گیری ساده‌تر و روان‌تر خواهد بود. فلسفه انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) ساخت انسان و توسعه انسانی یا تحول اجتماعی در بستر توسعه انسانی است و از این منظر اندیشه امام(ره) چه در قبل انقلاب و چه در آغاز انقلاب اسلامی تا زمان رحلت، مبتنی بر اصل ساخت انسان است. آنچه در تمام صحیفه و کلام امام(ره) مشاهده می‌شود ساخت انسان با فضیلت، معرفت، اخلاق و توسعه‌یافته است که نتیجه ساخت انسان‌ها به ساخت اجتماع منجر می‌شد. از این زاویه هر ایده، اندیشه و نگرشی که در مقابل تفکر ساخت انسان است از تفکر امام (ره) به دور است.
نکته دوم این است که اساساً انقلاب اسلامی فراز و فرودهای زیادی داشته است. انقلاب اسلامی یک خاستگاه نظری داشت؛ توسعه به مفهوم عام که در رأس آن توسعه انسانی، اخلاقی و معرفتی است یا همان آرمان‌گرایی است و از آن به مدینه فاضله نام می‌بریم که انسان از چنگال منیت، مادیت، زر و زور و تزویر خارج شود و وارد یک فضای جدید انسانی شود و یک زیست فرهنگی در جامعه شکل بگیرد. در چنین جامعه‌ای انسان‌ها احساس خوبی نسبت به همدیگر خواهند داشت و احساس همدلی و همگرایی وجود خواهد داشت. در جامعه دارای زیست فرهنگی، انسان‌ها نسبت به هم دردمند هستند، وقتی کرمانشاه می‌لرزد جامعه می‌لرزد و هر انسانی به جای اینکه به دنبال منافع خود باشد به دنبال منافع دیگران است. در زیست فرهنگی جامعه قابل تحمل شکل می‌گیرد، زیرا انسان‌ها در این جامعه با همدیگر گفت‌وگو می‌کنند و نسبت به هم مدارا دارند و معیارهای تبادل و تعامل در حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع مبتنی بر اصول اخلاقی است. در یک کلام محور اندیشه امام(ره) ساخت انسان فرهنگی و جامعه مبتنی بر زیست فرهنگی است.
ایکنا ــ به عقیده شما برپایه همین نگاه و اندیشه انسان‌محور امام(ره) پس نمی‌توان راه اصلاح درونی نظام، را ساختاری و به تبع آن تغییر ساختار نظام (ریاستی به پارلمانی) دانست و باید اصلاح درونی را معطوف به اصلاح کارگزار یا انسان کرد؟
ــ من اصلاً نگاه مثبتی به رویکرد تغییر ساختار ندارم. به دلیل اینکه ساختار، لباس و یک عامل عرضی و ثانوی است، اما آنچه که در حقیقت فلسفه اصلی انقلاب اسلامی است، توسعه و تحول انسانی است. به اعتقاد من چالش امروز جامعه ما، «انسان زمانه خود بودن» است. ما در جامعه متحولی زندگی می‌کنیم. تغییر و تحول اصل ثابت جامعه ماست. سرعت، حجم، گستره، شدت و عمق تغییرات در جامعه بسیار وسیع است و نسل جدیدی با نیازها، مطالبات و نگاه‌های جدید رویش کرده و ما، نسل اول و دوم انقلاب، باید توانایی و ظرفیت درک نسل جدید و مدیریت این فضا را داشته باشیم.
بنابراین معتقدم که در فضای فعلی بیشترین نیاز به جای بحث ساختار، مدیریت شکاف‌هاست. برخی از این شکاف‌ها، اقتصادی و بر اثر فقر و حاشیه‌نشینی است. بخش دیگر شکاف‌ها، اجتماعی است که به طور عمده ناشی از آسیب‌های اجتماعی است و امروز حجم زیادی از این نوع آسیب‌ها را تحمل می‌کنیم. سطح سوم، آسیب‌های فرهنگی است و جامعه در حال فاصله گرفتن از کانون‌های ارزشی است و این باید به نوعی ترمیم شود. سطح آخر هم شکاف نسلی است و باید بین نسل جدید و قدیم یک رابطه وثیق برقرار شود که در غیر این صورت این شکاف به گسل و گسست تبدیل خواهد شد.
ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند یک الگوی فرهنگی برای ایجاد یک بستر جدید برای نسل جدید هستیم تا بتواند با تحولات انطباق پیدا کند و در عین حال این تحول منجر به ساختارشکنی، رادیکالیزم و هنجارشکنی نشود. مهم این است که این تغییرات در بستری شکل بگیرد که بتواند به اهداف انقلاب اسلامی نزدیک شود.
ایکنا ــ یکی از راهکارهای امام(ره) برای پر کردن شکاف نخبگان و حاکمان و مردم و حاکمان، واردکردن ادبیات جدیدی تحت عنوان خادم و مخدوم بود که در این ادبیات مردم صاحب نظام بودند و ادبیات ارباب ـ رعیتی زمان شاه را از بین می‌برد. چه شد که این فاصله‌ها بعد از مدتی افزایش پیدا کرد؟
ــ در مبانی نظری انقلاب اسلامی و اندیشه امام(ره) منشأ قدرت خداست و مرجع قدرت مردم هستند. به تعبیر یک اندیشمند غربی «ملت به‌سان فیل و دولت به‌سان مورچه». در اندیشه امام(ره) هم این نگاه وجود دارد و همه قدرت و هویت را در مردم تعریف می‌کنند که بحثی طولانی است و اینجا به آن نمی‌پردازم.
انقلاب اسلامی چند مرحله گفتمانی را طی کرده است؛ یک مرحله، دهه اول بود که ارزش‌های رسمی و غیر رسمی با هم انطباق داشت که در دوره حیات امام(ه) بود و مفاهیمی مانند جهاد، جنگ، خون و شهادت برجسته بود. در مرحله دوم با تحولاتی که به لحاظ مدرن شدن و نوسازی اقتصادی شکل گرفت جامعه ایران دستخوش تغییراتی شد. به نظر من آن چیزی که امروز بیش از هر چیزی مهم است این است که این اصل اصالت پیدا کند که شأن هر مسئولی فقط در گرو خدمت به مردم است. مسئولان باید بدانند هیچ شأنی جز خدمت به مردم ندارند. اگر این گفتمان حاکم شود انقلاب اسلامی به مسیر خودش ادامه خواهد داد، اما اگر این گفتمان حاکم نشود انقلاب اسلامی قلب خواهد شد و تغییر ماهیت خواهد داد.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلیالبته مردم‌گرایی با ادبیات پوپولیستی کاملًا فاصله دارد. متأسفانه پس از انقلاب اسلامی بین مردم‌گرایی و پوپولیسم یک نوع اغتشاش مفهومی ایجاد شد. پوپولیسم به معنای ایجاد موج است که درونش نوعی فریب‌کاری برای کسب مقاصد سیاسی وجود دارد، اما وقتی از مردم‌گرایی صحبت می‌شود به این معناست که مسئول در نظام اسلامی هیچ شأنی جز خدمت به مردم نداشته و ندارد. از این منظر هر ایده، قانون، سیاست و هدفی باید در جهت منافع جمعی تعریف شود و آنجا که منافع فردی جایگزین منافع جمعی می‌شود انحراف از اهداف انقلاب اسلامی است که البته این هم راهکار دارد. نمی‌توان امروز در یک ساختار بزرگ 80 میلیونی با ادبیات توصیه‌ای و شفاهی مسائل کشور را حل کرد. لذا نیازمند یک برنامه کلان جامع یا استراتژیک هستیم. برنامه استراتژیک یک برنامه کلان‌نگر، جامع‌نگر و آینده‌نگر است.
انقلاب اسلامی امروز برای تداوم حیات خودش نیازمند یک الگوی استراتژیک است که در آن الگو، آینده کشور در حوزه‌های مختلف کاملا تصویر می‌شود و همه قوانین، اهداف، برنامه‌ها، سیا‌ست‌ها، منابع و نیروی انسانی در جهت دسترسی به آن اهداف اصلی مشخص می‌شود. اما اگر چنانچه دچار یک روزمرگی شویم، به این معنا که ندانیم افق ما در کجاست و چگونگی دستیابی به آن نیز روشن نباشد، دچار مشکل خواهیم شد. البته من کاملاً مخالف این هستم که فقط از آرمان‌ها صحبت شود. به اعتقاد من افقی را باید تعریف کرد که دست‌یافتنی بوده و در عین حال برای آن طرح‌های عملیاتی تعریف شود که بتوان گام به گام به آن نزدیک شد.
اگر از من بپرسید امام (ره) امروز حیات داشت چه اندیشه‌ای را دنبال می‌کرد باز به سخن اول خودم تأکید می‌کنم که امام(ره) امروز هم به دنبال ساخت انسان بود.
ایکنا ــ درباره صحبت جنابعالی مبنی شکاف نسلی، عده‌ای معتقدند نسل جدید از ارزش‌های انقلاب فاصله گرفته و عده‌ای دیگر دلیل آن را در انتقال نادرست ارزش‌ها از سوی نسل قدیم و سخن گفتن با نسل جدید نه به زبان او که زبان استدلالی و عقلانی است بلکه با زبان حماسی، عاطفی و احساسی می‌دانند. شما در این رابطه چه عقیده‌ای دارید؟
ــ این مفهوم متأسفانه به شکل بدی تفسیر شده است؛ نسل جدید از ارزش‌های بنیادی انقلاب فاصله نگرفته است. نسل جدید تغییرات مناسکی کرده اما دچار بحران معرفتی نیست. آمار و شاخص‌ها نشان می‌دهد که بیش‌از 99 درصد نسل جوان به وحدانیت و 98 درصد به معاد و ارزش‌های بنیادی اعتقاد دارد و دلیل و نشانه‌های آن را می‌توانید در راهپیمایی اربعین، عاشورا و ماه رمضان مشاهده کنید و به نوعی معرفت در جامعه موج می‌زند اما در عین حال تغییرات مناسکی در این نسل رخ داده است. این نیازمند یک واکاوی است که آیا از سطح به عمق برویم یا از عمق به سطح. اگر بنیان‌های فعالیت‌های فرهنگی را از جمله در جهاد دانشگاهی بر روی توسعه معرفتی جامعه قرار دهیم این مشکل تغییر مناسکی هم حل خواهد شد، اما اگر تمام توان و انرژی نهادهای فرهنگی در حوزه مناسک صرف شود عملاً از حوزه معرفت فاصله خواهیم گرفت.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: چهل سالگی انقلاب امام خمینی سید رضا صالحی امیری انسان فرهنگی زیست فرهنگی شکاف اجتماعی شکاف نسلی مردم گرایی پوپولیسم ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۶۵۳۳۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشارکت دهه هشتادی‌ها در مدیریت شهری استمرار اندیشه بنیانگذار انقلاب است
امام جمعه رفسنجان گفت: اقدام شهرداری و شورای شهر رفسنجان در راه‌اندازی پویش «شهردار شو» همان کاری بود که امام (ره)به عنوان بنیانگذار در دوران دفاع مقدس انجام داد و جوانانی مانند دهه هشتادی‌های امروزی چالش بزرگ انقلاب را که همان جنگ تحمیلی بود، از میان برداشتند و به پیروزی رساندند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کرمان، حجت‌الاسلام اصغر عسکری امروز _یکشنبه، نهم اردیبهشت_ در آئین رونمایی از الگوی حکمرانی مردمی و مدیریت مشارکتی شهرداری رفسنجان، اظهار کرد: خداوند در قرآن از پیامبر (ص) به عنوان انسان برجسته در همه زمینه‌ها یاد کرده و مشورت کردن با مردم را به وی متذکر می‌شود.
وی با اشاره به اقدام شهرداری در راه‌اندازی پویش رقابتی «شهردار شو»، افزود: اقدام شهرداری و شورای شهر رفسنجان همان کاری بود که امام (ره) به عنوان بنیانگذار در دوران دفاع مقدس انجام داد و جوانانی مانند دهه هشتادی‌های امروزی چالش بزرگ انقلاب را که همان جنگ تحمیلی بود، از میان برداشتند و به پیروزی رساندند.
امام جمعه رفسنجان خطاب به شهردار تصریح کرد: امروز شما با همکاری شهرداری و شورای شهر به جوانان توانمند دهه هشتادی میدان و شخصیت دادید و به آن‌ها اعتماد کردید و از فکر و اندیشه آنان استفاده می‌کنید؛ مطمئن باشید این جوانان غیرتی پای کار خواهند بود و شما را به عنوان شهردار موفق در کشور معرفی خواهند کرد.
وی با اشاره به حضور دستیار ویژه رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی دولت برای مشاهده و انتقال تجربه موفق شهرداری و انتقال آن به هیئت دولت، گفت: این الگوی موفق را در کشور عملیاتی و اجرایی کنید و مطمئن باشید کشور از این جوانان برخوردار است و می‌توانند منشأ اثر باشند.
عسکری با بیان اینکه مدیرانی چون استاندار کرمان و سردار سلیمانی نیز در دوران دفاع مقدس با داشتن سن کم از رزمندگان دفاع مقدس بوده‌اند که به آن‌ها اعتماد شده است، بیان کرد: این جریان اکنون در دست جوانان دهه هشتادی است و مدیریت شهری برای کار، فکر و عمل جوانان احترام قائل شده است.
به گزارش ایمنا، آئین رونمایی از الگوی حکمرانی مردمی و مدیریت مشارکتی شهرداری رفسنجان و آغاز رسمی فعالیت شهرداران دهه هشتادی با حضور دستیار رئیس‌جمهور در امر مردمی سازی دولت، استاندار کرمان و مسئولان استانی و محلی در تالار خیام دانشگاه حضرت ولیعصر (عج) برگزار شد.
کد خبر 748898
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است