تبعات فساد اقتصادی از منظر قرآن

اقتصاد از ارکان اساسی یک جامعه محسوب می‌شود که در صورت تزلزل آن، پایه‌های هر حکومتی با لغزش اساسی مواجه می‌شود و آن را در آستانه نابودی قرار می‌دهد. ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۱:۴۴ فرهنگی دین ، قرآن و اندیشه نظرات - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی پیشرفت و توسعه اقتصادی کشورها که تمامی نظام‌های اقتصادی در هر سطح و رتبه‌ای با آن روبه رو هستند، فساد اقتصادی است چرا که به فراخور این مسئله، از یک سو زمینه‌های بروز نظام طبقاتی فراهم می‌شود و از دیگر سو مسائلی همچون ربا، تبعیض و بی‌عدالتی در جامعه دامن زده می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این جهت سلامت اقتصادی و عدم وقوع فساد در ادیان آسمانی به ویژه دین اسلام همواره مورد تأکید قرار گرفته است. بر پایه آموزه‌های قرآن، سعادت ابدی انسان تنها در پرتو یکتاپرستی، سلامت امور اقتصادی و پرهیز از هرگونه فسادانگیزی است که این مسئله در آیات مربوط به ماجرای قوم شعیب(ع) تبیین داده شده است. خداوند در آیات 84 و 85 سوره هود در این باره می‌فرماید:

وَ إِلَى مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا  قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ وَلَا تَنْقُصُوا الْمِكْیَالَ وَالْمِیزَانَ إِنِّی أَرَاكُمْ بِخَیْرٍ وَإِنِّی أَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ مُحِیطٍ؛ و ما به سوی اهل مدین برادرشان شعیب را (به رسالت فرستادیم)، وی گفت: ای قوم، خدای یکتا را که شما را جز او خدایی نیست پرستش کنید و در کیل و وزن کم‌فروشی نکنید، من خیر شما را در آن می‌بینم (که با همه عدل و انصاف کنید) و (اگر ظلم کنید) من می‌ترسم از روزی که عذابی سخت شما را فراگیرد.

وَیَا قَوْمِ أَوْفُوا الْمِكْیَالَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیَاءَهُمْ وَ لَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ؛ ای قوم، در سنجش وزن و کیل اجناس عدالت کنید و آن را تمام دهید و به مردم کم نفروشید و در زمین به فساد برنخیزید»

«مدین» شهری بود در شرق خلیج «عقبه»، شمال حجاز و جنوب شامات که اکنون این شهر در جنوب غربی کشور اردن به نام معان خوانده می‌شود و «ایکه» در اصل به معنی محلی است که درختان فراوان و درهم پیچیده‌ای دارد که در فارسی از آن به بیشه تعبیر می‌شود؛ چون در سرزمینی که نزدیک «مدین» قرار داشت درختان زیادی وجود داشت «ایکه» نامیده شده است. قرآن کریم، محل رسالت حضرت شعیب(ع) را با دو نام ذکر کرده است؛ یکی «مدین» و دیگری «ایکه» که هر کدام را پنج بار نام برده است.

این پیامبر بزرگ، پس از دعوت به توحید، به مبارزه با فساد اقتصادی که از روح شرک و بت‌پرستی سرچشمه می‌گیرد و در آن زمان میان آن قوم رایج شده بود، برخاست و فرمود: «وَ لا تَنْقُصُوا الْمِکْیالَ وَ الْمِیزانَ إِنِّی أَراکُمْ بِخَیْرٍ وَ إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْمٍ مُحِیط»؛ پیمانه و وزن را کم نکنید (و دست به کم فروشی نزنید) من (هم اکنون) شما را در نعمت می‌بینم؛ (ولی) از عذاب روز فراگیر (قیامت) بر شما بیمناکم»در آیه بعد، مجدداً روی نظام اقتصادی آن قوم تأکید کرده، می‌گوید: «وَ یا قَوْمِ أَوْفُوا الْمِکْیالَ وَ الْمِیزانَ بِالْقِسْطِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُم»؛ «و ای قوم من! پیمانه و وزن را با عدالت تمام دهید، و بر اشیاء (و اجناس) مردم عیب نگذارید و از حق آنان نکاهیددر پایان آیه، به صورت کلی می‌گوید: «وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِین»؛ و در زمین به فساد نکوشید»فساد راه‌های گوناگونی دارد؛ فساد از طریق کم فروشی، غصب مال مردم، تجاوز به حق دیگران، بر هم زدن میزان‌ها و مقیاسهای اجتماعی، عیب گذاشتن بر اموال و اشخاص و بالاخره فساد از طریق تجاوز به حریم حیثیت، ناموس و جان مردم. جملة «لَا تَعْثَوْا» به معنی «فساد نکنید» است، بنابراین ذکر «مُفْسِدِینَ»بعد از آن، به خاطر تأکید هر چه بیش تر روی این مسأله است.

مسئله اقتصادی به قدری نزد خداوند اهمیت دارد که ماجرای قوم شعیب(ع) را در برخی دیگر از سوره‌های قرآن می‌بینیم. آیات 176 تا 190 شعراء نیز از جمله آیاتی است که درباره قوم شعیب و فساد اقتصادی آن‌ها خبر می‌دهد. در انتهای این سری از آیات می‌خوانیم قوم شعیب(ع) به علت بی‌اعتنایی به هشدارهای پیامبر خویش دچار عذاب الهی شد. خداوند در آیه189 همین سوره می‌فرماید: «فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ یَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ؛ سرانجام او را تکذیب کردند، و عذابروز سایبان (سایبانى از ابر صاعقه‌خیز) آنها را فرا گرفت؛ یقیناً آن عذاب روز بزرگى بود»

وجود این آیات نمایانگر آن است که فساد اقتصادی تأثیرات منفی فراوانی از بُعد مادی و معنوی بر یک جامعه ایجاد می‌کند لذا می‌توان گفت اقتصاد از ارکان اساسی یک جامعه محسوب می‌شود که در صورت تزلزل آن، پایه‌های هر حکومتی با لغزش اساسی مواجه می‌شود و آن را در آستانه نابودی قرار می‌دهد.  

از اشرافیت جلوداران صف اسلام تا ساده‌زیستی حضرت علی(ع)سرچشمه تجملات در اندیشه امام علی(ع)

منابع:

مقاله «مفهوم‌سازی و سنجش فساد اقتصادی از دیدگاه اسلام»، علی اصغر هادوی‌نیاز
تفسیر نمونه
قاموس قرآن، سید علی اکبر قرشی

انتهای‌پیام/

R1392/P/S4,37/CT4 واژه های کاربردی مرتبط تفسیر قرآن

منبع: تسنیم

کلیدواژه: تفسیر قرآن تفسیر قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۷۷۱۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صدا و سیما مؤثرترین نقش را در ایجاد تمدن اسلامی دارد

به گزارش حوزه استان‌های خبرگزاری تقریب، ماموستا عبدالسلام محمدی امروز در خطبه‌های نماز جمعه شهرستان دهگلان که با حضور مردم متدین این شهرستان برگزار شد، به تفسیر آيه ۷۷ سوره مبارکه قصص پرداخت و گفت: خداوند متعال در چندین آيه قرآن کریم در مورد شخصیت قارون به عنوان فردی ثروتمند، جاه طلب و بخیل یاد می کند که در زمان حضرت موسی علیه السلام وطبق چندین روایت از اقوام و نزدیکان این پیامبر الهی بوده (وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِن كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ) و در آنچه خداوند به تو داده است [اصلاح ] سراى آخرت را بجوى و بهره ات از دنيا را [نيز] فراموش مكن و چنان كه خداوند به تو نيكى كرده است نيكى كن و در زمين در پى فساد مباش. كه خداوند فساد پيشگان را دوست نمى دارد.

وی تصریح کرد: این آیه چندین پیام بسیار مهم وارزشمند را می رساند: علم، ثروت، جایگاه اجتماعی و مسئولیت در راه خدمت به مردم و ذخیره برای قیامت باشد،  استفاده صحیح از نعمت های الهی، نیکی کردن به دیگران همچانکه خداوند به ما نیکی نموده، سعی کنیم عامل و مسبب فساد و تباهی در سرزمین نباشیم.

امام جمعه دهگلان عنوان کرد: اصول و پایه تمدن اسلامی را می توان در چهار مقوله انجام عمل صالح در جهت سعادت آخرت، عمارت و آبادانی دنیا، خدمت صادقانه به مردم و مبارزه با فساد خلاصه کرد.

ماموستا محمدی در بخش دیگری از خطبه ها به مناسبت روز معلم اشاره و اظهار کرد: تعلیم و تربیت از اهداف مهم انبیای الهی بوده که در چندین جای قرآن به آن اشاره شده است.( یزکیهم و یعلمهم الکتاب والحکمه) ضمن تشکر و تقدیر از زحمات معلمین دلسوز که مروج فکر و اندیشه هستند باید به این مهم اشاره کرد که مدارس ما در باب آموزش خوب عمل کرده و شاهد آن وجود نخبگان و دانش آموزان زیرک در المپیاد های علمی است اما در زمینه پرورش و تربیت ضعف بسیاری وجود دارد که مستلزم همکاری معلمین و والدین دانش آموزان و برنامه خوب در باب فرهنگی است.

امام جمعه دهگلان افزود: تسلیم شدن جوانان امروزی ما در مقابل نیرنگ دشمن، دوری از مراکز دینی، بیکاری، فقر، ضعف برنامه مدارس، مساجد، صداوسیما، تجمل گرایی از عوامل هجمه فرهنگی و جنگ رسانه‌ای دشمن در برنامه ریزی بلند مدت علیه جوانان و امت اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: بهره گرفتن از معلم و عالم دینی و شخصیت های متفکر و نیک اندیش در کارهای فرهنگی و تربیتی و مخصوصا در رسانه ها می تواند تأثیر بسیار مهمی داشته باشد، صدا و سیما به عنوان یکی از مهمترین سازمان ها و نهادهای فرهنگ‌ساز چه برنامه هایی در جهت ایجاد تمدن اسلامی و تقابل با هجمات دشمن داشته؟ روشنگری، گفتمان دینی، اطلاع رسانی صحیح، مطالبه گری، و بیان مشکلات مردم و پیگیری آنها توسط صدا وسیما می تواند در بهبود وضع موجود بسیار تأثیرگذار باشد.

امام جمعه دهگلان در پایان گفت: یکی از مطالبات مردم متدین این شهرستان از مدیر کل صدا و سیمای مرکز استان مشکل پوشش (HD) در شهرستان است که سال گذشته و در سفر ریاست سازمان صدا و سیما این طرح به اسم و ظاهری افتتاح شد اما عملا هیچ نوع تغییری ایجاد نشده است، امیدواریم مسئولین ما هر گاه در رسانه ها وعده و ایجاد توقع می کنند پیگیر وعده خود باشند که چه مقدار تحقق پیدا کرده است.

انتهای پیام/