«قدرت خواندن از سقراط تا توییتر»؛ فرانک فوردی؛ ترجمه محمد معماریان ، نشر ترجمان علوم انسانی خیر و شرّ کتاب خواندن

«قدرت خواندن از سقراط تا توییتر»

نویسنده: فرانک فوردی

مترجم: محمد معماریان

ناشر: ترجمان علوم انسانی، چاپ اول 1396

342 صفحه،  29000تومان

 

***

اگر جامعه امروز را با 50 سال پیش مقایسه کنیم افراد کمی را می بینیم که سوادِ خواندن و نوشتن نداشته باشند. اما چرا با وجود اینکه آمارِ باسوادها بسیار بیشتر شده، تفاوت چندانی در سطح فرهنگ، اخلاق، بینش و منشِ اجتماعی حاصل نشده است؟ حتی در قشر دانشگاهی که بیشتر از دیگر اقشار با کتاب سر و کار دارند، گویی خواندن، تاثیرِ عملی چندانی در گفتار و کردار ایشان نمی گذارد؛ و در اغلب موارد جز پریشانی احوال و سخنان پراکنده چیز دیگری نمی بینیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این پریشانیِ احوال و سرگشتگیِ ذهن ناشی از چیست؟ خواندن هر متن مکتوبی پیامدهایی دارد؛ آیا همین پیامدهاست که به صورتِ پریشانی و سرگشتگی خود را نشان می دهد؟ جالب است بدانیم سقراط اولین کسی بود که نسب به مطالعه دودلی و تردید داشت. سقراط خواندن را تیغِ دو دَمی می دانست که می تواند هم زهر باشد هم پادزهر. به عقیده سقراط "اگر اکثریت مردم متون حکمت آمیز بخوانند دچار سردرگمی می شوند." و باز به نظرِاو "جست و جوی حقیقت چنان طاقت فرساست که چنین وظیفه ای را فقط به معدودی از شهروندان می توان سپرد." چرا که "همین که کلمات مکتوب اجازه یابند همه جا سرک بکشند، تغییری بازگشت ناپذیر در دنیا پدید می آید."

امروزه به خوبی معنای این نگرانی را می فهمیم و بیش از هر زمان دیگر سرک کشیدنِ این کلمات مکتوب را در همه جا می بینیم. کافی ست گوشی تلفن خود را بردارید و وارد فضای مجازی شوید تا ببینید چگونه کلمات مکتوب بی شماری محصورتان کرده اند. رسانه ها به قدری اطلاعات می دهند که گاهی تردید می کنیم که آیا بشر تا این اندازه ظرفیت درک دنیای پیرامونش را دارد؟

کتاب "قدرت خواندن از سقراط تا توییتر" از فرانک فوردی جامعه شناسِ مجارستانی ست. فرانک فوردی در این

کتاب سیر تاریخی خواندن را بررسی می کند: از سقراط و سنکا که نگران خواندنِ زیادی اند، تا امروز که هواداران مطالعه نگران زوال کتابخوانی اند. فرانک فوردی در این کتاب بررسی می کند که چگونه پارادوکس سقراط در دوره های مختلف تاریخ مطالعه خود را آشکار می کند: از یک طرف هشدارهایی درباره تاثیر سواد بر فرد و اجتماع، و از طرف دیگر تبلیغِ و تحسینِ فوایدِ کتابخوانی. نکته ممتاز و جالبِ کتابِ فوردی این است که ریشه معضل کتابخوانی را فرهنگی و سیاسی می داند نه پیامدهای مضر اینترنت و فناوری دیجیتال.

اما آیا امروزه محتوای رسانه ها تغدیه فرهنگیِ مناسبی برای خوانندگان است؟ در گذشته که رسانه ها نبودند مردم چگونه می خواندند؟

در عهد باستان و حتی قرون وسطی خواندن ابزاری بود هدفمند برای جست و جوی حقیقت. بسیار می شنویم که خواندن موجب رشد جوامع توسعه نیافته و در حالِ توسعه است و حتی صاحبنظران یکی از عللِ عقب ماندگی اینگونه جوامع را در نخواندن و مطالعه نکردن شهروندان آنها می دانند. امروزه یکی از نتایجِ مطالعه پرورشِ سطح فکری و روحی افراد است اما در عهد باستان و قرون وسطی مطالعه بعد معنوی داشت. برای مثال یهودیت و مسیحیت، برای پیروانشان از طریقِ یک متن مقدس تعریف می شدند. از این جهت، تفسیرِ متنِ مقدسِ مکتوب، در طلبِ معنا، یکی از ضروریاتِ عهدِ باستان است.

با شروع رنسانس بُعد معنوی و رمزگشایی متن مکتوب جای خود را به توسعه خودآگاهی می دهد، و در برابرِ حیثیت اجتماعی و آیینیِ متن، تحقیقاتِ شخصی اوج می گیرد. با ابداع صنعت چاپ و اصلاحات پروتستان جماعت گسترده ای قادر به خواندن می شوند. با گسترده شدن جمعیتِ خوانندگان، ژانرها و محتویاتِ تازه ای تولید می شود تا نیاز همگان برآورده شود. همخوان نبودن سلیقه کتاب خوانانِ نوپدید و نخبگان، موجب تولید فکرها و ایدئال های جدید می شود. القصه، مطالعه هر چه عمومی تر و فردی تر می شود به حس نوپدید خودآگاهی نزدیک تر می شود. دستگاه چاپ با تولیدِ انبوهِ متون چاپی اولین رسانه جمعی خود را پدید آورد.

اما نخستین نگرانی ها و اضطراب ها در مورد تاثیر رسانه جمعی در قرن شانزدهم علنی شد. در این دوره، متن های چاپی به شکل انبوهی تولید می شد و تاثیر آن می توانست تهدیدی برای فرد، جامعه و فرهنگ باشد.

پیامدِ مطالعه فراگیر و تولید انبوه متون چاپی چیست؟ هر فرد با خواندن هر متن مکتوب تفکراتی مخصوص را می پروراند و گاهی این تفکرات با نظم اخلاقیِ حاکم در جامعه همخوانی ندارد. از این رو، انقلابِ کتابخوانی، با اضطراب های اخلاقی درباره مطالعه همراه بود. خواندن که بیشتر یک فضیلت اخلاقی بود در این دوره به عنوان یک ابزار و مهارتِ شناختی قلمداد شد و هرگونه وصفِ ممدوحِ اخلاقی از آن سلب شد. کم کم متفکران و سیاست مداران واکنش های تندی نسبت به خطرات کتابخوانی ابراز کردند. رمان های قرن نوزدهم، در نظر برخی کسان، سمِّ اخلاق و سبب سازِ ترویج بی اخلاقی شناخته می شدند.

در این دوره که خطرات مطالعه برملا می شود، برخی نخبگانِ سنتیِ محافظه کار، به نوعی تلاش می کنند هدایتگریِ جریان مطالعه را به دست گیرند. این نخبگان، می کوشند که با استفاده از مراجع فرهنگی، مطالعه همگانی را تا جای ممکن جهت دهند.

فرانک فوردی در کتاب "قدرت خواندن از سقراط تا توییتر" بازگو می کند که چگونه جریانات سیاسی و فرهنگی، جریان آموزش و مطالعه را هدایت می کنند. این کتاب علاوه بر اینکه سیر تاریخی مطالعه و دغدغه های هر دوره را با زبانی روایت گونه بیان می کند به زوایای پنهانی از کتابخوانی می پردازد.

منبع: الف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۹۹۶۰۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب «اخلاق النبی(ص) و اهل بیته(ع)» به زبان ترکی استانبولی ترجمه و منتشر شد

به همت مجمع جهانی اهل بیت(ع) کتاب «اخلاق النبی(ص) و اهل بیته(ع)» اثر باقر شریف القرشی به زبان ترکی استانبولی ترجمه و منتشر شد.

این اثر ذکر گوشه هایی از فضایل و مناقب اخلاقی رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و اهل بیت ایشان است.

نگارنده در این کتاب در چهارده بخش جداگانه هر یک از معصومین علیهم السلام را محور بحث قرار داده و درباره آن بزرگواران به ویژگی‌های بارز اخلاق و رفتاری اهتمام ورزیده و تلاش نموده تا خوانندگان را با این زاویه از شخصیت آنان آشنا سازد.

استفاده از کلام نورانی اهل بیت علیهم السلام، رفتار ایشان در برابر دوستان و مواضعشان در مقابل مخالفان و توصیف‌های دیگران درباره آنان از جمله منابعی بوده که مصنف از لابه لای آن‌ها، به دنبال تحقق هدف خود بوده است.

همچنین صبر، ورع، زهد، ارشاد، کرامت ورزیدن، مخالفت با جهل و بخل، و نیکی به دوست و دشمن از برجسته ترین شاخصه های مشترک اخلاق در میان این نورهای پاک معرفی شده است.

علاقه‌مندان برای دریافت این اثر می توانند به ساختمان معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) به آدرس قم، بلوار جمهوری اسلامی، نبش کوچه 6 مراجعه کنند یا با شماره تلفن 02532131307 تماس بگیرند.

منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا