به نقل از «افکارنيوز»

دوئل با غول‌های نفتی در پارس جنوبی

تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۳۱۶۹۳۲۲

 میدان گازی پارس جنوبی با داشتن ۴۱ درصد از کل ذخایر گاز طبیعی ایران و ۸ درصد از ذخایر گاز طبیعی دنیا، یکی از مهم‌ترین میادین گازی جهان به شمار می‌ رود. برداشت از این میدان گازی که بین ایران و قطر مشترک است به دلیل حضور شرکت های بزرگ خارجی در آن سوی مرزها اهمیت بیشتری برای ایران دارد.

از طرف دیگر  تقاضای نزدیک به 900 میلیون مترمکعبی گاز در کشور چه در بخش خانگی و تجاری و چه در بخش صنعتی و نیروگاهی باعث شده تا پارس جنوبی مهم‌ترین منبع تأمین امنیت عرضه گاز طبیعی در ایران باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اخیرا و پس از بهره‌برداری از 4 فاز 13، 22،23 و 24، ایران در تولید روزانه گاز از این میدان مشترک به صورت رسمی از قطر جلو افتاد؛ اما اگر نگاهی به روند توسعه این میدان گازی بیندازیم این نکته حائز اهمیت است که قطر تولید از میدان گازی پارس جنوبی را در سال 1991 آغاز کرد اما ایران 10 سال بعد به یاد توسعه این میدان مشترک گازی افتاد.

* ایران همسایه غول‌های نفتی جهان در پارس جنوبی

بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی با نام "گنبد شمالی" شناخته می‌شود. قطر تمامی نیاز داخلی و صادراتی گاز خود را از "گنبد شمالی" تأمین می‌کند. طبق برآوردهای صورت‌گرفته میزان ذخایر گازی بخش قطری این میدان مشترک، 36 تریلیون مترمکعب است که IEA میزان قابل استحصال گاز در بخش قطری را حدود 26 تریلیون مترمکعب تخمین زده است.

با وجود این، مخزن گازی پارس جنوبی بین دو کشور مشترک است و قسمت عمیق‌تر آن در بخش قطری قرار دارد و ساختار این مخزن نشان می‌دهد که شیب آن به‌سمت قطر است و هرچه قطر برداشت بیشتری داشته باشد، سیر حرکت منابع گازی و میعانات به‌سمت قطر بیشتر می‌شود. علاوه بر این، مساحت بخش قطری میدان پارس جنوبی دو برابر مساحت بخش ایرانی آن است و این مساله نیز به برداشت بیشتر قطر و اجرای پروژه‌های توسعه در بخش قطری میدان کمک شایانی می‌کند.

قطر با دادن سهم حداکثری از میدان به غول‌های نفتی آمریکایی و اروپایی، توسعه "گنبد شمالی" را از سال 1991 آغاز کرده اما ایران توسعه "پارس جنوبی" را از سال 2001 آغاز کرده است. یعنی در شروع به کار 10 سال از قطر عقب مانده‌ایم. در فاصله سال‌های 1991 تا 2001، قطر حدود 210 میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرد که به‌ارزش آن زمان، حدود 60 میلیارد دلار برای قطر درآمد به‌دنبال داشته است.

قطر پروژه‌های متعددی در میدان گنبد شمالی تعریف کرده و اکنون با 16 فاز تولیدی به‌میزان حدود 600 میلیون مترمکعب در روز از بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی برداشت گاز دارد. البته تعبیر دقیق‌تر آن است که ایران در این مدت در حال رقابت با بزرگ‌ترین غول‌های نفتی جهان در این گازی مشترک بوده است.

اما برداشت گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی در سال 1381 شمسی (2003) با بهره‌برداری از فازهای 2 و 3، به 56 میلیون مترمکعب در روز رسید. این رقم با به بهره‌برداری رسیدن فازهای یک، 4 و 5، 6 و 7 و 8 و 9 و 10 در سال 1388 به 285 میلیون مترمکعب در روز رسید.

از سال 1388 تا سال 1392 توسعه همزمان همه فازهای باقیمانده پارس جنوبی به جز فاز ۱۱ کلید خورد. اما به دلیل توسعه همزمان تعداد زیادی از فازهای پارس جنوبی، شاهد افزایش ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک در سمت ایران نبودیم. این پروژه‌ها به تدریج در سال 92 و پس از آن وارد مدار تولید شدند و رفته رفته فازهای 12 و 15 و 16 به  بهره‌برداری رسیدند و در سال 1395 ظرفیت تولید گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی به 453 میلیون مترمکعب رسید.

توسعه در پارس جنوبی ادامه یافت و با بهره‌برداری از فازهای 17 و 18، 19 و 20 و 21 در سال 96 به رکورد تولید 570 میلیون مترمکعب در روز و با بهره‌برداری از سکوهای A و C فاز 14 در سال جاری به ظرفیت تولید 610 میلیون مترمکعب در روز رسیدیم.

اتفاقی که به برکت تکیه بر توان شرکت‌های ایرانی در پارس جنوبی اتفاق افتاد.

* توسعه  میدان گازی پارس جنوبی با حضور شرکت های ایرانی

اما چگونه علی رغم وجود تحریم ها در طول سال های گذشته ایران در این میدان گازی توانست به تولید گاز و رکورد شکنی و سبقت گرفتن از غول‌های نفتی حاضر در بخش قطری میدان بپردازد؟ نگاهی به تاریخچه توسعه میدان تصویر دقیق تری به ما خواهد داد.

1) پالایشگاه فاز 1 :

طرح توسعه فاز ١ میدان گازی پارس جنوبی در دی ماه ١٣٧٧ توسط شرکت نفت و گاز پارس (POGC) و در قالب یک قرارداد بیع متقابل (Buy Back) به شرکت پتروپارس واگذار شد. به منظور استخراج و بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی در هر فاز دو سکوی سرچاهی نصب شده است که هر کدام ظرفیت پذیرش 16 چاه را دارند که 6 عدد فعال است.

در فاز 1 روزانه 28.3 میلیون مترمکعب گاز از دو سکوی سرچاهی برداشت و عملیات جداسازی آب همراه گاز در سکو انجام می گیرد و گاز و میعانات گازی بصورت دو فازی به وسیله یک خط لوله زیردریایی 32 اینچ به فاصله 105 کیلومتر به خشکی منتقل می شود.

روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله 56 اینچ وارد شبکه ی سراسری و 40 هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود.

همچنینH2S در واحد شیرین سازی به واحدهای بازیافت گوگرد هدایت و روزانه 200 تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.

2) پالایشگاه فاز 2 و 3 :

عملیات توسعه فازهای 2 و 3 میدان گازی پارس جنوبی تاریخ 76.07.06 به شرکت توتال فرانسه واگذار شد و در تیرماه 1383 بطور کامل به بهره برداری رسید.

روزانه 56.5 میلیون متر مکعب گاز از دو سکوی سرچاهی برداشت و بصورت سه فازی شامل گاز، میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیردریایی 32 اینچ به فاصله 105 کیلومتر به خشکی منتقل می‌شود.

روزانه 53.3 میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده توسط یک خط لوله 56 اینچ وارد شبکه سراسری و 80 هزار بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال می شود.

همچنینH2S جدا شده در واحد شیرین سازی به واحدهای بازیافت گوگرد هدایت و روزانه 400 تن گوگرد به صورت دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد منتقل می شود.

3) پالایشگاه فاز 4 و 5 :

عملیات توسعه فازهای 4 و 5 میدان گازی پارس جنوبی در مرداد ماه 1379 به کنسرسیومی متشکل از شرکت های انی، پتروپارس و نیکو واگذار گردید و در بهمن ماه 1383 به طور کامل به بهره برداری رسید.

در هر فاز 2 سکوی عملیاتی سر چاهی نصب شده است که در هر کدام پذیرش 12 حلقه چاه دارند. روزانه 56.5 میلیون مترمکعب گاز از مخزن برداشت و بصورت 3 فاز شامل گاز، میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیردریایی 32 اینچ به فاصله 100 کیلومتر به خشکی منتقل می شود.

4) پالایشگاه فاز 6 و 7 و 8 :

عملیات توسعه فازهای 6 و 7 و 8 میدان گازی پارس جنوبی- در بهمن ماه 1382 بصورت بیع متقابل توسط کنرسیومی متشکل از شرکت ایرانی پتروپارس، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، دو شرکت ژاپنی Toyo و JGC و شرکت Daelim از کره جنوبی آغاز و در مهرماه 1387 به بهره برداری کامل رسید.

طبق طراحی محصولات روزانه این پالایشگاه عبارتند از : 104 میلیون مترمکعب گاز ترش خشک، 170 هزار بشکه میعانات گازی و 5000 تن گاز مایع (پروپان و بوتان LPG).

5) پالایشگاه فاز 9 و 10 :

عملیات توسعه فازهای 9 و 10میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه به کنرسیومی متشکل از شرکت های IOEC، OIEC، GS واگذار شد و در شهریور سال 87 واحدهای تصفیه گاز در سرویس قرار گرفته و در اردیبهشت سال 88 با راه اندازی واحدهای فرایندی به طور کامل به بهره برداری رسید.

در هر فاز دو سکوی عملیاتی سرچاهی نصب شده است که هر کدام پذیرش 12 حلقه چاه دارند.

روزانه 56.5 میلیون مترمکعب گاز از مخزن برداشت و بصورت سه فازی شامل گاز،‌ میعانات گازی و آب به وسیله دو خط لوله زیردریایی 32 اینچ به فاصله 105 کیلومتر به خشکی منتقل می شود.

این گزارش حاکی است در طول سال های 92 تا کنون نیز شاهد بهره برداری از فاز های گازی پارس جنوبی با حضور پیمانکاران داخلی بودیم به طوریکه فاز 12 توسط شرکت پتروپارس، فاز 13 توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا  و شرکت‌های مپنا و صدرا، فاز 14 توسط شرکت سازمان گسترش و نوسازی و شرکت ایزو ایکو ، فاز 15 و 16 توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، فاز 17  و 18 توسط اویک و تاسیسات دریایی، فاز 19 توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، فاز 20 و 21 توسط سازمان گسترش و فازهای 22 تا 24 نیز توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به بهره برداری رسید.

* شرکت‌های ایرانی که بیکار شدند

آنچه که باید در این گزارش به آن اشاره کرد عملکرد درخشان شرکت های داخلی در توسعه فازهای 24 گانه پارس جنوبی به خصوص در شرایط تحریم‌های سختگیرانه است که موجب شد حتی برخی از این شرکت ها در بیرون از مرزهای کشور نیز فعالیت های توسعه ای را انجام دهند. اما امروز این شرکت ها دیگر پروژه ای در داخل کشور ندارند و توان فنی بالای ایجاد شده و تجربه گرانبهای کسب شده معطل مانده و رو به فرسایش می‌رود.

در حال حاضر که شرکت های داخلی دیگر پروژه ای برای فعالیت ندارند و شرکت های خارجی به بهانه تحریم های نفتی پروژه‌های ایران را ترک کرده‌اند به نظر می رسد دوباره دولت می تواند دوباره به شرکت‌های پیمانکار ایرانی که اغلب آنها دولتی نیز هستند اعتماد کند. در شرایطی که پارس جنوبی نیازمند سکوهای فشار افزا برای جو گیری از افت تولید است ایرانی ها می توانند با همکاری شرکت های دانش بنیان اقدام به احداث این سکو ها کنند که اخیرا برخی از شرکت های داخلی نیز آمادگی خود را برای احداث این سکوها اعلام کرده اند. 

حال باید دید آیا دولت و وزارت نفت که در گذشته نتیجه اعتماد به شرکت های داخلی را در توسعه فازهای پارس جنوبی گرفته است حاضر است دوباره به این شرکت ها اعتماد کرده و در گام دوم توسعه پارس جنوبی به این شرکت ها پروژه دهد یا همچنان چشم به راه وزیدن باد در میان موهای طلایی اروپایی‌ها باقی خواهد ماند.

* دو چالش بزرگ برای آینده پارس جنوبی

با بهره‌برداری از این پروژه‌ها و تکمیل بخش های باقیمانده از آنها و فاز ۱۴، عملا پرونده توسعه پارس جنوبی بدون در نظر گرفتن فاز مرزی ۱۱ که توتال در سال جاری برای دومین آن را ترک کرد، بسته می‌شود. در سمت قطری نیز فرآیند اولیه توسعه مدت‌هاست به پایان رسیده است.

در این شرایط دو چالش عمومی پیش روی ایران و قطر به عنوان مالکان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان وجود دارد. چالش نخست به رقابت شدید دو کشور برای برداشت از این میدان مرتبط است. چنانکه با برداشت حداکثری در دو سوی میدان، عملا فشار مخزن پارس جنوبی کاهش خواهد یافت و میلیاردها بشکه از میعانات گازی قابل استحصال برای همیشه در مخزن محبوس خواهد شد و دو کشور از درآمد سرشار بهره‌برداری از آنها محروم خواهند شد.

چالش دوم که به نوعی در مقابل چالش اول تعریف می‌شود باز هم به کاهش فشار مخزن مربوط است. چنانکه به دلیل کاهش فشار مخزن، باید فعالیت‌های مربوط به ازدیاد برداشت و نگهداشت تولید از میدان در دستور کار قرار بگیرد. یکی از این اقدامات نصب و راه‌اندازی سکوهای فشارافزا در کنار سکوهای اصلی فازهای پارس جنوبی است که به حفظ تولید از میدان کمک قابل توجهی خواهد کرد.

 

منبع: افکارنيوز

کلیدواژه: گاز ایران جهان ایران و قطر قطر دلار درآمد رقابت دی ماه نفت و گاز پتروپارس فرانسه کره جنوبی دولت وزارت نفت پارس جنوبی غول های نفتی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.afkarnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «افکارنيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۶۹۳۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحقق مطالبه کارگران شرکت کاغذپارس با حذف پیمانکار و افزایش مدت قرارداد کار

  به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، مهدی عبدالخانی با بیان اینکه سرانجام پس از نشست‌های متعدد و پیگیری فراوان مطالبه مهم کارگران کاغذ پارس محقق شد، افزود: کارگران شرکت کاغذ پارس پیش از این به جای قراداد با شرکت مادر، با شرکت واسطه مولایار و آن هم به صورت یک ماهه قرارداد داشتند که اصلاح این شرایط از خواسته‌های مهم و به حق کارگران این شرکت بود که از پارسال در دستور کار قرار گرفت.   وی از حذف پیمانکار واسط تامین نیروی انسانی گروه صنایع کاغذ پارس و افزایش قرارداد‌های کار از یک ماه به ۳ ماهه خبر داد و افزود: قرارداد کارگران به صورت مستقیم با شرکت مادر تنظیم شد که با این اقدام، مهمترین مطالبه کارگران شرکت محقق شد.   عبدالخانی با اشاره به آغاز مقدمات حذف شرکت مولایار نوین خوزستان از بهمن پارسال، ادامه داد: پس از نشست‌های متعدد با مدیران شرکت و طرح موضوع در شورای تامین و کمیسیون کارگری شهرستان، مقرر شد از ابتدای سال ۱۴۰۳ قرارداد کارگران بصورت مستقیم با شرکت مادر منعقد شود تا پس از سال‌ها انتظار این مهم محقق و امنیت شغلی پرسنل تامین شد.   رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شوش اضافه کرد: بنا به دلایلی این موضوع به تاخیر افتاد تا اینکه پس از پیگیری‌های مستمر و برگزاری بیش از ۱۰ نشست ذیل کمیسیون کارگری، کارگروه رفع موانع تولید و نشست‌های مشورتی در محل فرمانداری و دادگستری شهرستان شوش در نهایت کارفرما متعهد به اجرای این مصوبه شد.   حذف شرکت واسطه مولایار   وی مدت زمان قرارداد کار را یکی از ارکان مهم مطالبه کارگری در کاغذپارس عنوان کرد و گفت: قرارداد شرکت واسطه مولایار به صورت یک ماهه با کارگران منعقد می‌شد که این موضوع در قرارداد کار کاغذ پارس به سه ماه افزایش یافت؛ این نیز یکی از مطالبه‌های مهم کارگری بود که سرانجام محقق شد.   عبدالخانی با اشاره به واریز حق السعی اسفند ماه کارگران و برخی مطالبه‌های مالی آنها تا پیش از عید نوروز امسال، افزود: مدیرعامل شرکت کاغذ پارس همچنین متعهد شده است که حقوق فروردین ماه ظرف ۲ هفته پس از فعالیت مجدد شرکت به حساب کارگران واریز شود.   وی ادامه داد: مدیران عامل شرکت کاغذ پارس همچنین متعهد شدند مبلغ ثابت ۱۵ میلیون ریال هدیه روز کارگر را نیز در هفته آینده به حساب کارکنان واریز کنند و بر اساس توافق انجام شده مقرر شد نرخ حق غذا به طور تقریبی به ۲ برابر افزایش یابد.   کاغذ پارس تولیدی نداشته باشد آینده‌ای هم ندارد   دبیر کمیسیون کارگری شوش تاکید کرد: مطالبه‌های قانونی کارگران در محل کارگاه و به حکم قانون قابل رسیدگی است، اما سایر مطالبه‌ها نیازمند توافق میان کارگران و کارفرما است که رسیدن به توافق باید در فضای تعاملی مطرح و توسط طرفین کارگر و کارفرما تصمیم گیری شود.   عبدالخانی با تاکید بر اینکه به طور قطع کارگران دلسوز شرکت کاغذ پارس هستند، افزود: استمرار تعطیلی شرکت به دلیل اعتصاب‌های کارگری جز وخیم شدن شرایط شرکت هیچ خروجی نخواهد داشت.   وی موفقیت واحد‌های تولیدی را در گرو تعامل سازنده میان کارگر و کارفرما دانست و ادامه داد: واحد‌های تولیدی که این تعامل را نداشته باشند دیر یا زود دچار چالش می‌شود.   رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شوش بخشی از شرایط کنونی کاغذ پارس و زیان‌های متحمل به آن را ناشی از فرصت‌های از دست رفته تولید دانست و گفت: کاغذ پارس تولیدی نداشته باشد، آینده‌ای هم ندارد و این خطری است که امنیت شغلی و معیشت کارگران را به خطر می‌اندازد.   کارگران کاغذ پارس فعالیت تولیدی خود را از سر بگیرند   عبدالخانی با دعوت کارگران کاغذ پارس برای روشن کردن چراغ تولید دراین شرکت اظهارکرد: از آنجایی که تولیدات شرکت کاغذ پارس تامین کننده خوراک اولیه ۲ شرکت دیگر صنایع وابسته است خاموش شدن چراغ تولید در کاغذ پارس احتمال تسری مشکل به دیگر واحد‌های صنعتی را نیز افزوده است و این موضوع، اقتصاد خانواده‌های زیادی را تحت تاثیر قرار خواهد دارد.   وی با تاکید بر اینکه تمام مسوولان شهرستان شوش در دفاع از حقوق و مطالبه کارگران کاغذ پارس همصدا هستند، افزود: فرماندار، اعضای شورای تامین، کمیسیون کارگری، کارگروه رفع موانع تولید و نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی همگی طی هفته‌های اخیر برای تحقق مطالبه کارگران و دفاع از حقوق قانونی این کارگران با تمام توان در میدان حضور داشته‌اند.   رییس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شوش با اشاره به تحقق مطالبه‌های اصلی کارگران کاغذپارس طی روز‌های گذشته تاکید کرد: همانگونه که خواسته‌های اصلی کارگران پس از ماه‌ها پیگیری دستگاه‌های متولی شوش و با موافقت کارفرما محقق شد، انتظار می‌رود تا کارگران گروه صنایع کاغذ پارس نیز ضمن حضور در محل کار و از سرگیری فعالیت تولیدی با مشارکت فعال خود موجبات رشد شاخص‌های اقتصاد و جهش تولید در خوزستان را مهیا سازند.   گروه صنایع کاغذ پارس در سال ۱۳۴۶ در شمال خوزستان با هدف استفاده از باگاسِ استخراج شده از کارخانه نیشکر هفت تپه تأسیس شد و در سال ۱۳۴۹ به بهره برداری رسید.   این شرکت تا سال‌ها تأمین کننده کاغذ چاپ و تحریر داخل کشور بود، اما به دلیل صدمات وارده در دوران جنگ تحمیلی و نوسازی و بازسازی نشدن در زمان تصدی بخش دولتی، در معرض تعطیلی همیشگی قرار گرفت که در نهایت سهام این شرکت مهر سال ۱۳۹۲ به بخش خصوصی واگذار شد.   دی ماه سال گذشته کارگران این شرکت به دلیل پرداخت نشدن برخی مطالبات اقتصادی خود حدود ۱۰ روز دست به اعتصاب زدند که این موضوع با ورود دستگاه قضایی و برگزاری نشست‌های مختلف با حضور نماینده‌های کارگران، مدیران عامل و سایر مسولین شهرستان و پیگیری مطالبه این کارگران سرانجام به پایان یافت و کارگران به کار بازگشتند.   طی چند روز اخیر بار دیگر با محقق نشدن مطالبه کارگران با وجود وعده‌های داده شده، کارگران این شرکت دست از کار کشیدند. در پی اعتصابات کارگری، نشست‌های متعددی در سطح شهرستان و استان برای گره گشایی از مشکلات این شرکت و بازگشت به کار گران آن انجام شد.