به نقل از «ایرنا»

« بازار تاریخی اراک» نگین معماری ایرانی،اسلامی

تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۲۵۵۲۶۷

اراک - ایرنا - مجموعه تاریخی بازار اراک به عنوان نگین درخشان معماری ایرانی و اسلامی در مرکز ایران واقع شده که در ایام نوروز میزبان مهمانان نوروزی است.

به گزارش ایرنا، مجموعه تاریخی بازار اراک در زمان فتحعلی شاه قاجار در بافت مرکزی شهر سلطان آباد به دست «یوسف خان گرجی» بنا شده است و تلفیقی از معماری مدرن و سنتی ایران را در خود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این بازار به صورت 2 راسته عمود بر هم بنا شده که طول بازار شمالی - جنوبی 720 متر و بازار غربی - شرقی 200 متر است و محل تلاقی این 2 راسته بازار را چهارسوق می نامند و در این مکان یک حوض سنگی نیز وجود دارد.
مساحت کل مجموعه بازار بالغ بر 14 هکتار است و در قدیم در چهار طرف بازار چهار دروازه به نام‌های قبله، راهزان، شهرجرد و حاج علی‌نقی وجود داشته که در گذر زمان از بین رفته‌اند.
مصالح به کار رفته در بازار اراک ملات گچ، آهک، خشت و خاک رس است و سقف آن گنبدی شکل و کاهگلی است که در قلب گنبدها دهلیزهایی زیبا نور را به داخل مجموعه هدایت می کنند.
مجموعه تاریخی بازار اراک در سال 1228 در قلعه سلطان آباد ساخته شده و نقشی اصلی و محوری داشته و علاوه بر واحدهای تجاری در این مکان مسجد، مدرسه، حمام و آب انبار نیز تعبیه شده است.
این بازار قطب مهم خرید و فروش فرش دستباف بوده و انواع مراکز خرید، فروش، پخش و توزیع کالا و فعالیت های مورد نیاز مردم در آن رونق داشته است.
این بنای تاریخی ارزشمند دارای سردری زیبا با طراحی چشم نواز بوده که یوسف خان گرجی والی اراک در زمان ساخت آن عبارت «نمود یوسف ثانی بنای مصر جدید» را بر آن حک کرده بود که به حروف ابجد سال ساخت این بنا را شامل می شد اما در دهه های گذشته با ساخت بانک ملی در جوار بازار اراک این سردر زیبا از بین رفته است.
عرض بازار از ابتدا تا انتها پنج متر و ارتفاع چهارسوق حدود 13 و سه دهم متر است و از لحاظ زیبایی و فن معماری از بناهای درخور توجه است و عرض بقیه بازار نیز پنج متر است و بازار اصلی به هشت گذر تقسیم شده و طول هر گذر آن حدود 100 متر است.
در هر گذر حدود 50 باب مغازه وجود دارد که در جمع بیش از 500 مغازه را شامل می شود و در حال حاضر کسب و کار و رونق مشاغل مختلف در آن ها وجود دارد و برخی مشاغل سنتی از جمله چاقوتیزکنی، مسگری، چله کشی و سفیدگری روزگار افول خود را در این مجموعه می گذرانند.
در مجموع این بازار حدود 20 سراچه و تیمچه دارد که حدود 18 واحد آن در قسمت جنوبی بازار قرار گرفته و از جنوب به شمال این تیمچه ها به نام های سرای حاج میرزا «محمدعلی خانسرای فرائی»، سرای «قمی ها»، سرای «کریمی»، سرای «اکبریان»، سرای «ناظمی» که به سرای «آقائی» نیز معروف است، سرای «هزاوه ای ها»، سرای «کرمانشاهی»، سرای «تقوائی» و «عدلی»، سرای «کتابفروش ها»، سرای «گلشن»، سرای «کاشانی»، سرای «نقشینه»، سرای «صندوق سازها»، سرای «یهودی ها»، سرای «نوذری» و دو سرا شهرت دارند.
در بازار اراک برای استحکام بنا از تیرچه های چوبی استفاده شده و در پای ستون‌ها نیز صفحات و ورق‌های منجمد مسی و سربی به کار رفته است.
سقف گنبدی این مجموعه در نمای پشت بام با قوس های زیبا و ممتد، هر بیننده ای را به وجد می آورد و گنبد مربوط به چهار سوق یا همان محل تلاقی 2 محور بزرگ ‌تر و متمایزتر از باقی گنبدها است.
در مرکز هر گنبد نور گیر چند ضلعی تعبیه شده که علاوه بر نقش نورگیری کار تهویه هوا را نیز بر عهده دارد و معماری خاص به کار رفته در ساخت آن هوای داخل بازار را در زمستان گرم و متبوع و در تابستان با وجود سر پوشیده بودن بسیار خنک و دلنشین کرده است.
این بنا که به شناسنامه و هویت اراک شهرت دارد و در ایام نوروز پذیرای گردشگران است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در خصوص مرمت این بازار تاریخی گفت: میزان اعتبارات تخصیصی به این اداره برای مرمت و احیای بازار اراک در حد نیازهای این مجموعه نیست.
«علیرضا ایزدی» افزود: این مجموعه تاریخی یکی از بناهای ارزشمند است که باید با همکاری سایر دستگاه ها به ویژه اوقاف و امور خیریه شهرداری و کسبه مرمت شود.
وی بیان کرد: میراث فرهنگی بحث نظارت بر حفاظت و مرمت بناهای تاریخی را بر عهده دارد اما ارکان مختلف جامعه و مسئولان اجرای عملیات مرمتی را وظیفه ذاتی این نهاد می دانند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی ادامه داد: حفاظت و مرمت از بناهای تاریخی بر عهده مالک و با نظارت میراث فرهنگی است.
ایزدی تصریح کرد: 2 میلیارد ریال پارسال به مرمت بازار اختصاص یافت که با این اعتبار در بام سرای نوذری مرمت شد و با کمک مشاور طرح مرمت و احیای مجموعه بازار نیز در دست تهیه است.
وی گفت: در این طرح مطالعات معماری، تاریخی، اجتماعی بازار انجام و همچنین آسیب شناسی کلی مجموعه، طرح مرمت و برآورد کلی انجام بازسازی ها بررسی می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی ادامه داد: مجموعه بازار تاریخی اراک به عنوان بخشی مهم از یک بافت تاریخی ارزشمند، به منزله ستون فقرات بافت تاریخی شهر سلطان آباد است که به شکل شطرنجی ایجاد شده و هفت گذر فرعی، گذر اصلی و راسته بازار را قطع می کند.
ایزدی اظهار داشت: این مجموعه مهم تاریخی و فرهنگی به شکل از پیش طراحی شده ایجاد شده که در بین بافت های تاریخی کشور منحصر به فرد بوده و این نوع معماری در سطح کشور کم نظیر است.
وی عنوان کرد: هم اکنون از راسته اصلی بازار حدود 850 متر و از راسته فرعی حدود 300 متر باقی مانده است، 20 سرا و تیمچه در مجموعه بازار اراک وجود دارد که هر یک به لحاظ فرم و پلان از دیگری متفاوت است به طوری که هر یک از سراها و تیمچه های بازار از این نظر شبیه به هم نبوده و دارای طرح و فرم خاص خود است.
بیش از 2 هزار جاذبه گردشگری در استان مرکزی شناسایی شده که 870 اثر تاکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
اراک مرکز استان مرکزی است و در این منطقه بیش از 620 هزار نفر جمعیت زندگی می کند.
3005/3075
گزارش از: معصومه صفری

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي ميراث فرهنگي بازار تاريخي اراك استان مركزي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۲۵۵۲۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ممنوعیت ورود موتورسیکلت‌ به بازار اصفهان از ۱۷ اردیبهشت/بودجه مرمت بازار ۵ برابر شد

در جلسه هم‌اندیشی هیئت امنای بازار اصفهان با شهردار و فرماندار اصفهان بازاریان ۲۰ درخواست خود را از دستگاه‌های اجرایی مطرح کردند و مقرر شد از امروز اطلاع‌رسانی‌های لازم برای‏‬ ممنوعیت ورود موتورسیکلت‌ها به بازار اصفهان انجام شود و این طرح ازهفدهم اردیبهشت سال جاری عملیاتی شود.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، نخستین جلسه هم‌اندیشی هیئت امنای بازار اصفهان با شهردار و فرماندار اصفهان امروز _دوشنبه دهم اردیبهشت_ در تالار شورای اسلامی شهر اصفهان برگزار شد.

شورای بازار به رفع مشکلات بازاریان کمک خواهد کرد

مصطفی نباتی نژاد رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در این جلسه اظهار کرد: رؤیای ما آن است که بازار مانند یک مجتمع تجاری خصوصی عمل کند و کلیه امور جاری بازار از جمله دخل و خرج، نظافت و امنیت توسط خود بازاریان انجام شود اما تا آن زمان شهرداری اصفهان به آن‌ها کمک خواهد کرد.

وی تاکید کرد: اگر بازار شورا داشته باشد، می‌تواند موضوعات خود را پیش ببرد و مشکلات خود را رفع کند؛ علاوه بر آن دستگاه‌های اجرایی نیز برای پیگیری برنامه‌های بازار می‌توانند به شورا مراجعه کنند.

بودجه مرمت بازار در سال جاری ۵ برابر سنوات گذشته شد

محمدعلی ایزدخواستی مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در این جلسه اظهار کرد: در ۳۰ سال گذشته موضوع رسیدگی و حضور در بازار به صورت بسیار جدی مطرح بوده است؛ اما امسال این موضوع به صورت ویژه‌تری در دستور کار قرار گرفت به طوری که با همکاری میراث فرهنگی ۱۰ جبهه فعال شد و امسال بودجه مرمت بازار به بیش از ۵ برابر بودجه سنواتی گذشته رسید.

وی با اشاره به بازارهای پراکنده‌ای که در سطح شهر وجود دارد، از آغاز فعالیت در خصوص مرمت بازار از ابتدای تابستان سال جاری خبر داد و گفت: اجرای پروژه‌های حفاظتی و تصویر برداری مهندسی در دستور کار است تا هرآنچه در بازار اصفهان وجود دارد، ثبت شود.

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان با اشاره به زحمات کارکنان سازمان نوسازی و بهسازی ابراز کرد: تلاش همکاران ما در شب‌ها و روی بام‌ها بوده و در چشم نیست.

فرهنگسرای بازار راه‌اندازی می‌شود

میثم بکتاشیان مدیر احیای بافت‌های تاریخی و بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهرداری اصفهان در ادامه اظهار کرد: پیرامون نکات فرهنگی بازار مشورت‌های زیادی انجام شده است و در مباحث فرهنگی همکاری لازم را انجام خواهیم داد؛.

مدیر احیای بافت‌های تاریخی و بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهرداری اصفهان یادآور شد: به زودی طبق پیگیری ها در خصوص تأمین مکان فرهنگسرای بازار اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

هر بازاری یک آتش نشان / ‏‬بازار یکی از نقاط قرمز آتش نشانی اصفهان است

محمدمهدی مقدس‌زاده سرپرست سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان نیز یکی از خطرناک‌ترین نقاط قرمز آتش نشانی را بازار اصفهان دانست و اظهار کرد: بازار اصفهان به خاطر وسعت، قدمت و ثبت جهانی برای ما دغدغه است.

وی افزود: انبارها و موادی که در بازار اصفهان وجود دارد، موجب این دغدغه مندی شده تا برنامه‌های ویژه ایمنی را برای آن در نظر بگیریم اما باید فراموش نکنیم که روزها به دلیل شلوغی بازار امکان تردد ماشین‌های آتش نشانی در بازار وجود ندارد به ویژه اینکه شاهد سد معبر هم باشیم.

سرپرست سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان عنوان کرد: لازم است در بازار سیستم‌های اعلام حریق نصب شود تا اطفای حریق در ثانیه‌های ابتدایی حریق انجام شود.

وی با تاکید بر قدمت بازار و لزوم نوسازی آن، گفت: هر بازاری می‌تواند یک آتش نشان باشد بنابراین لازم است بازاریان آموزش‌های لازم را برای مقابله با هر نوع حریق ببینند.

مرگ خاموش در انتظار اقتصاد اصفهان است

عباسعلی عباسی، رئیس هیئت امنای بازار اصفهان نیز با بیان اینکه دغدغه ما نه‌تنها بازار اصفهان، بلکه شهر اصفهان است، اظهار کرد: در حال حاضر شاهد هستیم که مرگ خاموش اقتصاد در اصفهان رخ می‌دهد؛ اصفهان در مقابل قم مانند خمینی شهر در برابر اصفهان شده است.

وی ادامه داد: ابتدا آب اصفهان را بردند و حالا پول اصفهان را می‌برند؛ شهری که در پرداخت مالیات دومین است، اما به‌لحاظ برخورداری از امکانات در رده هفتم یا هشتم قرار گرفته است و این حق اصفهان به عنوان شهر دارالمومنین نیست.

رئیس هیئت امنای بازار اصفهان اضافه کرد: حق اصفهان نیست که در تهران نسبت به آن کم‌توجهی شود؛ چه اتفاقی قرار است در اصفهان بیفتد؟ از مسئولان شهری تقاضا داریم به این امر ورود پیدا کنند و اجازه ندهند پول از اصفهان برده شود، مرگ خاموش در انتظار اقتصاد اصفهان است.

وی با بیان اینکه بازار یک رکن اقتصادی است و هنرمندان صنایع دستی و فرهنگی و اجتماعی و مذهبی در آن فعال هستند، به ۲۰ مورد از مشکلات بازار که در صحن شورا مطرح شد اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات بازار اصفهان اتباع هستند؛ اگر قرار است اتباع در کشور ما کار کنند باید ساماندهی شوند؛ این طور نباشد که وقتی نیروی کار کم است از اتباع استفاده کنیم تا جایی که بازار ما را اشغال کنند.

عباسی ادامه داد: امروز بازار اصفهان به گونه‌ای در آمده که وقتی وارد آن می‌شویم احساس می‌کنیم که به بازار کشور همسایه ورود کرده‌ایم؛ پروانه کسب از آن بازاریان است اما اتباع در آن فعالیت می‌کنند و لذا از مدیریت شهری تقاضا داریم سفره اتباع را در بازار جمع کنند.

۲۰ درخواست هیئت امنای بازار اصفهان از دستگاه‌های اجرایی / ‏‬ ممنوعیت ورود موتورسیکلت‌ها به بازار اصفهان از ۱۷ اردیبهشت

اعضای حاضر از نیروهای نظامی و امنیتی گرفته تا مسئولان شهری و بازاریان در این جلسه بر همکاری برای رفع مشکلات بازار اصفهان و بازاریان تاکید و اعلام آمادگی کردند.

در این جلسه همچنین مقرر شد از هفدهم اردیبهشت برای جلوگیری از ورود موتورسیکلت‌ها به بازار اصفهان ممنوعیت به عمل آید؛ در این خصوص قرار است از امروز بنرها و تبلیغاتی برای آمادگی شهروندان و موتورسیکلت‌سواران در مبادی ورودی بازار نصب و اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام شود.

به گزارش ایمنا، هیئت امنای بازار اصفهان به دستگاه‌های اجرایی و شهرداری اصفهان ۲۰ درخواست ارائه دادند.

تأمین مکانی برای دفتر هیئت امنای بازار، تسریع در آغاز طرح ممنوعیت ورود موتور سیکلت به بازار، تأمین پارکینگ در همه نواحی بازار و استفاده از ظرفیت پارکینگ‌های خصوصی و زمین‌های بلا استفاده به گونه‌ای که در اطراف بازار در ابتدای طرح هزینه‌ای برای پارکینگ اخذ نگردد، اطلاع رسانی وسیع و توزیع بروشور و بنر و ارسال پیامک و برگزاری رویدادهای فرهنگ شهروندی جهت اطلاع بازاریان، آغاز گام اول طرح مبارزه با سد معبر شامل اطلاع رسانی وسیع و خط کشی محدوده‌ای که کسبه مجاز به اشغال معابر عمومی هستند، تشکیل کارگروه تسهیل امور بازار با حضور نمایندگانی از میراث فرهنگی و شهرداری و ادارات خدماتی نظیر اداره گاز و گاهاً اداره آب، رفع قوانین متناقض صدور مجوز بین میراث و شهرداری که باعث سردرگمی کسبه شده است، جمع آوری کاسبان غیر ایرانی و بدون پروانه که مغازه‌ها را با قیمت‌های بالا کرایه کرده اند و موجب افزایش اجاره بها در بازار و همچنین ورود جنس قاچاق به بازار شده‌اند، جمع آوری تابلوها و تبلیغات ناهمگون و نازیبا از سطح بازار و ساماندهی سیما و منظر بازار و سیم‌های برق غیر استاندارد که خطر ایجاد حریق را افزایش داده است، جمع آوری نخاله‌های ساختمانی که طی چندین سال روی پشت بام بازار انباشته شده و موجب آسیب به سقف‌ها شده است، بازدید دوره‌ای ناودان‌ها که در هنگام بارندگی سقف بازار دچار آسیب نشود، از جمله مواردی بود که بازاریان بر آن تاکید کردند.

کد خبر 749097