واکاوی راه‌های ارائه آثار ادب فارسی به بازار جهانی

تهران- ایرنا- استاد دانشگاه و مترجم معتقد است برای راهیابی آثار ادبی زبان فارسی به بازارهای جهانی باید با زبان‌های نزدیک تعامل برقرار کنیم، خورده نظام‌های ادبی را بشناسیم و از نظر ترجمه، ویرایش و چاپ، اثر درخور ارائه دهیم.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، همزمان با سالروز شهادت مرتضی آوینی (20 فروردین) و هفته هنر انقلاب اسلامی، به همت حوزه هنری انقلاب اسلامی و همکاری موسسه خانه کتاب، نشست‌‌های تخصصی با موضوع کتاب و ادبیات برگزار می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آخرین جلسه از این سلسله جلسات، عصر دیروز (یکشنبه) به نام «نقد آثار ترجمه شده مرکز ترجمه حوزه هنری از فارسی به زبان مقصد در سه سال اخیر» برگزار شد.
دبیر مرکز ترجمه حوزه هنری ابتدا در بیان تاریخچه‌ای از تاسیس و فعالیت‌های این مرکز، گفت: مرکز ترجمه حوزه هنری اواسط سال 93 با رویکرد جدید و هدف معرفی آثار انقلاب اسلامی به سایر ملل، فعالیت جدی‌تر خود را آغاز کرد.
شیرین محمدی افزود: این مرکز تاکنون بیش از یکصد عنوان کتاب را به بیش از 19 زبان دنیا و گونه‌های مختلف کتاب کودک و نوجوان، شعر، داستان کوتاه، رمان و خاطره ترجمه و چاپ کرده است.
مدیر مرکز ترجمه نیز ادبیات را مهم‌ترین شاخه فعالیت این مرکز برشمرد و گفت: ما با هدف ترجمه آثار ادبی به زبان های دیگر فعالیت خود را آغاز و به تولید محتوا پرداختیم.
دکتر سعیده حسینجانی اضافه کرد: در همین زمینه گزیده مجموعه‌هایی تهیه و آثاری به زبان‌های مختلف ترجمه کردیم، تمرکز ما در سال 97 بیشتر زبان‌های کشورهای همسایه مانند اردو و ترکی استانبولی با حضور یک مترجم زبان اصلی و یک مترجم ایرانی بوده تا هم روح اثر منتقل شود و هم ترجمه شاخص باشد.

** زبان فارسی؛ تولیدکننده دیروز ادبیات واردکننده امروز
دکتر محمد کریمی بهبهانی در ادامه تصویری از وضعیت ترجمه در کشور و اهمیت آن بر اساس فرضیه‌های جامعه شناختی زبان و پسااستعماری، نقاط ضعف و قوت و راهکارهایی برای کارآمدی بیشتر فعالیت‌های مرکز ترجمه ارائه داد.
وی با اشاره به جایگاه زبان فارسی در نظام ادبی بین الملل، گفت: بر اساس پژوهش‌ها طی دو دهه گذشته حدود 80 درصد متون ادبی زبان فارسی ترجمه و 20 درصد تالیف بوده است، البته بسته به شرایط انجام پژوهش، این میزان تا 10 درصد کمتر یا بیشتر قابل تغییر ولی به طور کلی درست است.
استاد گروه مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه آزاد کرج ادامه داد: از طرف دیگر زبان فارسی بر اساس نظریه‌های جامعه شناسی زبان، زبان حاشیه‌ای محسوب می‌شود؛ به این دلیل که در تقسیم بندی‌های جامعه شناسی ترجمه، زبان‌هایی زبان مرکزی هستند که سهم بیشتری در تولید ادبیات دارند، آثار آنها در کشورهای مختلف پذیرفته می شود، تعداد گویشور زیادی دارند، تمایل به یادگیری این زبان ها زیاد است و آثار از این زبان ها برای نمونه زبان انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر راه می‌یابد.
مترجم کتاب «ترجمه و قدرت» با اشاره به وضعیت کنونی زبان فارسی در نظام بین المللی زبان‌ها و دشواری ترجمه و ارائه آثار ادبی از زبان فارسی به دیگر زبان‌ها، راهکارهایی برای موثرتر بودن این حرکت بیان کرد.
«یک راه این است به جای ترجمه به زبان‌های مرکزنشین به زبان‌های حاشیه‌ای ترجمه و با مخاطبان این زبان‌ها ارتباط بگیریم، زبان‌هایی که به لحاظ قدر و قدرت به ما نزدیک هستند و رابطه غیرمتقارنی نداریم و امکان دردست گرفتن بخشی از بازار کتاب و ادبیات این زبان‌ها موجود است؛ مانند زبان اردو، کردی یا ارمنی».
وی با اشاره به انبوهی تولیدات به زبان هایی مانند انگلیسی گفت: کلان نظام زبان و ادبیات انگلیسی که کشورهای زیادی را شامل می‌شود، با آغوش باز پذیرای محصولات ادبی ما نیست، جای خالی ندارد و آثار قوی بسیار است.
دکتر کریمی بهبهانی همچنین دومین راهکار را شناخت حوزه نظام ادبی مناسب دانست و گفت: نیازسنجی در جامعه هدف پیش از ارائه اثر بسیار مهم است، اگر اثری که ارائه می کنیم از آثار مورد درخواست جامعه مخاطب نباشد زحمات هدر می‌رود.
«همچنین باید خورده نظام مناسب در کلان نظام ادبی زبان مقصد را یافت. برای نمونه اگر مجموعه‌ای از داستان‌ها یا شعرهای زنان ایرانی را گرد آورده و ترجمه کنیم می تواند مفید باشد؛ زیرا این عناوین همیشه در کلان نظام زبان و ادبیات انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی دیده و مورد توجه می‌گیرند».

**خودمان، خودمان را تعریف کنیم
این استاد دانشگاه از منظر رویکرد فرضیه پسااستعماری نیز اهمیت ترجمه به زبان های دیگر را بررسی کرد و گفت: در طول تاریخ مشرق زمین و ایران، مستشرقین هویت ما را بازتعریف و زیاد روی ادبیات و تاریخ ما کار کرده اند، در هیچ دوره ای خود را برای جهانیان تعریف نکرده ایم؛ بنابراین هویت خود را باید تعریف کنیم که ترجمه آثار از فارسی به دیگر زبان‌ها در همین راستا قرار دارد.

***باید با گذشته خود ارتباط برقرار کنیم
وی با اشاره به اقبال عمومی جهانی به مولوی، شاعر ایرانی قرن هفتم گفت: با اینکه بزرگان ادب فارسی مانند حافظ، سعدی یا عطار امروز در سطح نظام جهانی ادبیات به حاشیه رانده شده اند، مولانا همچنان مطرح و در مرکز است و اگر اثری از نویسندگان ما هست که برگرفته از داستان‌های مثنوی است در ترجمه قطعا با اقبال روبرو می‌شود؛ بنابراین باید ارتباط ها را برقرار کنیم.
«باید نشان دهیم ما ادامه ادبیاتی هستیم که در یک دوره بسیار موثر بوده و امروز از آن تاثیر گرفته‌ایم، باید ضمن برقرار کردن این ارتباط آن را نشان دهیم».
کریمی با اشاره به نقاط قوت آثار ترجمه شده مرکز ترجمه گفت: بسیاری از مترجمان این آثار فقط مترجم نیستند و دغدغه‌های فرهنگی و ادبی دارند، تنوع خوبی در مجموعه آثار دیده می‌شود، انتخاب زبان ها هوشمندانه است ولی به نظر می‌رسد باید روی ویرایش بعضی آثار کمی بیشتر کار شود.
فراهنگ**9157** 9053

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي ادب فارسي ترجمه هفته هنر انقلاب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۳۱۳۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجمعات در آمریکا از روی انسانیت و عدالت خواهی است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام حمید شهریاری در این دیدار طی سخنانی با تاکید براهمیت کشور هندوستان در اشاعه ادبیات وحدت و مقاومت، اظهار داشت: هر تحلیلی از هر منطقه‌ای در جهان هستی و در روزگار کنونی، نیازمند یک نگاه کلی به جغرافیای جهان و به خصوص جغرافیای سیاسی جهان است، بدون آنکه بدانیم در جهان کنونی چه اتفاقاتی رخ می‌دهد نمی‌توانیم محدوده جغرافیایی خود و محلی که فعالیت می‌کنیم را تشخیص دهیم.

وی افزود: نگاه کردن از بالا باعث می‌شود انسان دید کلی نسبت به مسائل پیرامون خود پیدا کند که سبب خواهد شد نسبت به تصمیمات خود دقت بیشتری داشته باشد، نکته دیگر این است که در وضعیت دنیای کنونی عده‌ای سرمایه دار به مانند قارون حاکم بر جهان هستند و قدرت و ثروت ظاهری جهان را در اختیار دارند؛ طبیعتاً دل مردمان عادی را به سمت خودشان جذب می‌کنند، این جذابیتی که براثر ثروت و قدرتی که استکبار جهانی دارد بر کسی پوشیده نیست و امروز آمال بسیاری است.

شهریاری اظهار داشت: یک زرق و برقی در دنیای استکبار وجود دارد که باعث جذب آنان می‌شود که البته امری عادی است؛ در مقابل عده قلیل و کمی هستند که معتقدند ثروت قارون و قدرت فرعون یک مسئله ظاهری و موقت است و قدرت و ثروت واقعی در ید الهی است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عدالت محوری را یک اصل دانست و تصریح کرد: این دو اعتقادی است که هر کدام، پیروان خاص خود را دارد، اما تکلیف چیست، معیارمان در ارزشگذاری و بالاترین ارزشی که باید در سخنرانی‌ها و توصیف و توضیحاتمان تاکید کنیم دوگانه‌ای است بین عدالت و ظلم؛ از بهشت و جهنم، اوصاف خداوند و اخلاق حسنه پیامبر (ص) سخن می‌گوئیم اما در حقیقت ارزشمندترین موضوعی که بر روی زمین باید بدان توجه نمود عدالت است.

وی گفت: اگر از نظر قدرت و ثروت در این صحنه بخواهیم با پول و قدرت ظاهری دنیا حرکت کنیم، شکست خواهیم خورد، باید معیاری داشته باشیم و اندیشه فاخر اسلامی را در دل این افرادی که دل به جایی دیگر بسته اند جذب کنیم تا برسد آن روزی که قارون‌ها شکست بخورند و همین‌ها که حمایت می‌کنند و ثروت قارون را دنبال می‌کنند، مشاهده کنند که قارون و ایادی‌اش در دل زمین فرو می‌روند و می‌گویند چه خوب شد که ما این مسیر را نرفتیم؛ لذا عدالت بدین معنا است که خون کسی بی گناه ریخته نشود.

شهریاری بیان داشت: طبیعی است که هر موجود زنده حق زندگی دارد و اگر این حق از او گرفته شود ظلم شده است و عدالت اقتضا می‌کند انسان‌ها زندگی کنند، حال از هر دین و مذهب هم باشد، تا شمشیر دست نگرفته و خون نریخته است کشتن او جایز نیست؛ لذا باید در دل جوان‌هایمان عدالت خواهی را زنده کنیم، البته معنای عدالت و ظلم را همه می‌دانند؛ زن و کودک فلسطین را به خاک و خون کشیدند اما افرادی که حتی مسلمان نیستند و از روی انسانیت و عدالت خواهی در آمریکا تجمعاتی بر حمایت از فلسطین برپا می‌کنند را همگان مشاهده می‌کنند، بنابراین آنچه که می‌تواند تمام اختلافات را حل کند، ادبیات عدالت محور است در این میان بالاترین ارزش آسمانی تقوا و بر روی زمین عدالت است و ضد آن ظلم.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در ادامه گفت: فرهنگ مقاومت در برابر ظلم هم یک وظیفه انسانی و هم یک وظیفه دینی و شرعی است که از امام حسین (ع) یاد گرفته ایم؛ باید ویژگی‌هایی که امام حسین (ع) در راه عدالت خواهی و مقابله با ظلم و مقاومت شهید شدند را گفت و این نوع ادبیات را باید تولید کرد.

وی افزود: در مقابل این ادبیات، استکبار جهانی به عنوان ظالم اصلی بر روی زمین است که به دنبال گسترش صفت اختلاف و جنگ میان شیعه و سنی و درگیری میان هندو و مسلمان در هندوستان می‌باشد و این ذات استکبار جهانی است که باید بدان توجه کرد.

شهریاری خاطر نشان کرد: اکنون توسط آمریکا ۳ پروژه اساسی در دنیا دنبال می‌شود، اول اسلام هراسی، که در هندوستان این مسئله را به خوبی مشاهده می‌کنید مانند ایجاد گروه داعش و قرآن سوزی، دوم پروژه شیعه هراسی است که اکنون نیز جریان دارد.

وی افزود: می‌گویند اگر حماس پیروز شده است به اتکای شیعه پیروز شده و نه به اتکای سران اهل سنت، این مسئله را تداوم راه شیعیان اعلام می‌کنند که در مقابل باید ادبیات عدالت خواهی و عدالت محور را تولید کرد و ترویج داد، لذا ادبیاتی که باید تولید شود، این است که پروژه شیعه سازی پروژه دشمن است، اگر عالم به سمت امام حسین (ع) گرویده می‌شود به دلیل عدالت خواهی و ظلم ستیزی او است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اظهار داشت: پروژه سومی که استکبار تولید می‌کند، ایران هراسی است به مانند ضدیت با زبان فارسی؛ ایران هراسی در منطقه توسط دشمن به شدت دنبال می‌شود لذا باید مراقبت کنیم در مقابل این ادبیات دشمن بایستیم.

شهریاری ابراز داشت: هر کس در منطقه جغرافیایی خود باید ادبیات بومی خود را تولید کند و هندوستان کشوری بزرگ و با ایالت‌های مختلف است که ظرفیت بزرگی در این مسئله دارد و می‌تواند ادبیات ستیز با ظلم را ترویج و تولید کند.

وی در پایان با اشاره به اهمیت پروژه "آی محسن" و توجه جهان اسلام به این پروژه، تاکید کرد: پروژه آی محسن در مقابل پروژه‌های "ایران هراسی و اسلام هراسی " دنبال می‌شود که با حضور گروه‌های مختلف از کشورهای مختلف در ایران و بازدید از مناطق و مراکز معنوی کشور، بسیاری از شبهات برطرف می‌شود و می‌تواند در خنثی نمودن پروژه‌های دشمن کارآمد باشد و در قسمتی دیگر امکاناتی برای حمایت از ملت مظلوم غزه فراهم شده است.

کد خبر 6098309 سمانه نوری زاده قصری