به نقل از «ایران آنلاین»

سالمرگ مخترع اسپرانتو در ایران

تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۷۳۸۴۸

اندیشه اختراع زبانی ساختگی دست کم به سده هفدهم بازمی‌گردد. در آن زمان، دکارت، فیلسوف فرانسوی، با اشاره به نارسایی‌های زبان طبیعی پیشنهاد کرد که زبانی بر پایه منطق ریاضی و قواعد دستوری ساده اختراع شود. کوروش جنتی کارشناس فرهنگ و زبان باستان        از همان زمان به این سو و بویژه از اواخر سده نوزدهم تا نیمه سده بیستم بیش از صد زبان ساختگی اختراع شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اسپرانتو شناخته‌شده‌ترینِ این زبان‌ها است. لودویک زامنهف، پزشک لهستانی در سال 1887 زبان اسپرانتو را اختراع کرد. زامنهف نام «زبان بین‌المللی» را برای کتاب خود برگزید؛ ولی از آنجا که این کتاب را با نام مستعار «دکتر اسپرانتو» منتشر کرد، این زبان با نام اسپرانتو شناخته شد. «اسپرانتو» از ریشه esper ساخته شده و معنای آن «امیدوار» است. در واقع دکتر زامنهف امیدوار بود با همه‌گیر شدن این زبان به‌عنوان زبان مشترک مردمان جهان به گسترش صلح جهانی کمک کند. واژه‌ها و دستگاه دستوری زبان اسپرانتو بر شالوده زبان‌های رومیایی، شاخه‌ای از زبان‌های هندواروپایی، بنیاد نهاده شده است. ساختار دستوری این زبان بسیار ساده است تا جایی که گفته می‌شود با چند جلسه آموزش می‌توان این زبان را در اندازه قابل قبولی آموخت و به‌کار برد. سادگی و بی‌طرفی زبان اسپرانتو باعث شد که در زمانی اندک، طرفداران بسیاری در سراسر جهان پیدا کند. در 1905 نخستین کنگره بین‌المللی اسپرانتو با گرد هم آمدن بیش از ششصد شرکت‌کننده از ده‌ها کشور، تشکیل شد و در 1908 سازمان جهانی اسپرانتو، پایه‌گذاری شد که همچنان به‌عنوان سازمان اصلی جنبش اسپرانتو، باقی مانده است. البته اسپرانتوآموزی همیشه نیز بدون دردسر نبوده است. در دوره‌هایی رشد اسپرانتوآموزی مایه نگرانی برخی حکومت‌ها شد تا آنجا که آموزش اسپرانتو در زمان حکومت‌های هیتلر در آلمان و استالین در شوروی جرم دانسته می‌شد.در سال 1321 هیأت ایرانی در نخستین نشست رسمی سازمان ملل پیشنهاد می‌کند که زبان اسپرانتو به‌عنوان زبان جهانی در نشست‌ها و همایش‌های سازمان ملل به کار گرفته شود. این پیشنهاد با مخالفت سخت هیأت فرانسوی روبه‌رو می‌شود که اعتقاد داشتند فرانسوی باید زبان بین‌المللی باشد. هرچند یک دهه پس از آن یونسکو اسپرانتو را به‌عنوان زبانی بی‌طرف به رسمیت شناخت و آموزش اسپرانتو را به کشورهای عضو سفارش کرد. یوسف اعتصامی (اعتصام‌الملک) پدر پروین اعتصامی از نخستین کسانی بود که در شناساندن و گسترش اسپرانتو در ایران نقش داشت. احمد کسروی تبریزی نیز پس از آشنایی با اسپرانتو بر آن شد که دستور زبان پارسی را نیز باید تا آنجا که شدنی است قاعده‌مند و منظم کرد، تا یادگیری آن آسان شود. او کتاب «زبان پاک» را بر پایه همین دیدگاه و با الهام از دستور زبانِ ریاضی وار اسپرانتو نوشته است. در دهه پنجاه خورشیدی اسپرانتوآموزی در ایران بویژه با کوشش‌های ناصرالدین صاحب‌زمانی، نویسنده و روانشناس ایرانی، گسترش چشمگیری یافت. در سال 1375 نخستین نهاد رسمی اسپرانتو در ایران ثبت شد و در سال 1384 «انجمن اسپرانتوی ایران» به سازمان جهانی اسپرانتو پیوست. درباره سخنگویان کنونی این زبان آمار دقیقی وجود ندارد و آن را از چند صد هزار تا دو میلیون تن برآورد می‌کنند. اگرچه امروزه تب و تاب اسپرانتوآموزی در همه جهان، از جمله ایران فروکش کرده است، هنوز بسیاری از اسپرانتودانان به گسترش این زبان در آینده امیدوارند.  

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۷۳۸۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عاشق شعر عالمگیر ایران هستم/ بهترین سوغاتی از نمایشگاه کتاب تهران

طالب آذرخش گفت: عاشق شعر عالمگیر ایران هستم و همچنین ادبیات معاصر فارسی را نیز دوست دارم. من از نمایشگاه کتاب تهران بازدید کرده و کتاب‌های شعر شاعران معاصر ایرانی را برای دوستانم سوغاتی بردم.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، طالب آذرخش شاعر ملی تاجیکستان (با تخلص آذرخش) و سردبیر نشریه «پیام سغد» است. تاکنون به قلم او کتاب‌های بسیاری به خط سیریلیک در تاجیکستان منتشر شده است. اثری هم به نام «دیوان عشق» به خط فارسی و سیریلیک دارد که گلچینی از آن توسط انتشارات خردگان در تهران با عنوان «چشم، جانم، چشم...» منتشر شده است.

او بسیار تاکید دارد که آثارش به خط سیریلیک و فارسی منتشر شوند تا کسانی که در تاجیکستان با خط فارسی آشنایی ندارند با آن آشنا شوند و فرصتی برای مقایسه پیدا کنند. همچنین برخی اشعارش نیز در چند نشریه در تهران منتشر شده است. در چندین کنگره و همایش در تهران، تبریز، اصفهان و شیراز شرکت کرده و به قول خودش این «شهر‌های عزیز» را دوست داشته است.

طالب آذرخش سابقه حضور در محافل ادبی بسیاری در ایران را دارد و کتاب شعر را بهترین سوغات از ایران می‌داند. آذرخش درباره سابقه حضورش در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: خوشبختانه تجربه حضور در نمایشگاه کتاب تهران را دارم که برایم بسیار جالب بود. همچنین در چندین محفل فرهنگی از جمله محفل جشنواره فضولی نیز شرکت داشته‌ام.

وی افزود: نمایشگاه کتاب تهران یک بازار بزرگ کتاب است. یکباری که حضور داشتم از صبح تا عصر نتوانستیم حتی نصف نمایشگاه را هم ببینیم. من از حضور در این نمایشگاه که به عنوان یک فروشگاه بزرگ کتاب به نظر می‌رسد بسیار شاد و مسرور شدم. کتاب‌های جالبی در این نمایشگاه دیدم.

آذرخش ادامه داد: در نمایشگاه کتاب تهران، کتاب‌های ادبیات کلاسیک را که سال‌ها آرزوی دست‌یابی و مطالعه‌شان را داشتم پیدا کردم. با ناشران گوناگونی که آثار شعرای بزرگ مثل حافظ، سعدی، فردوسی و ... را منتشر کرده‌اند، گفتگو کردم. وقتی هم که به تاجیکستان بازگشتم کتاب‌های جیبی این شاعران را به عنوان سوغات برای دوستانم آوردم.

این شاعر فارسی‌سرا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که به ادبیات معاصر ایران بسیار علاقه‌مند است، گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، محل آشنایی من با آثار معاصر ادبیات ایران بود. من عاشق شعر و خصوصا شعر عالمگیر ایران هستم. با شعر معاصر ایران هم آشنایی دارم. آثار شاعرانی همچون شهریار، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، نادر نادرپور، هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه)، شاملو و ... در تاجیکستان شناخته شده است. از اینکه در نمایشگاه کتاب تهران بدون واسطه و به راحتی به این کتاب‌ها دسترسی داشتم موجب خشنودی‌ام بود.

آذرخش همچنین با اشاره به این نکته که گویش تاجیکستانی‌ها و ایرانی‌ها باهم تفاوتی ندارد، ادامه داد: ما یک زبان داریم. شعر معاصر ایران و شعر معاصر تاجیکستان یک زبان دارد که همان زبان رودکی، خیام و حکیم فردوسی است. ما همان چیزی را که شما می‌خوانید، می‌خوانیم. البته در حوزه شعر معاصر ایران شعر‌هایی هم هست که به لهجه تهرانی یا شیوه‌های متفاوت است. اما همه این‌ها به زبان فردوسی و حافظ است. ما امروز شعری که در شاهنامه می‌خوانیم در شعر معاصر تاجیک هم می‌بینیم.

وی اضافه کرد: وقتی از ادبیات ایران حرف می‌زنیم، تفاوتی بین ایران و تاجیکستان نمی‌بینیم. فقط یک ادبیات فارسی در میان است. حتی ادبیات معاصر ایران هم در تاجیکستان شناخته شده است. بسیاری از آثار رمان‌نویسان معاصر در تاجیکستان منتشر شده است. اما در تاجیکستان شاعران ایرانی بیشتر مورد اقبال عموم قرار گرفته‌اند. من در اخبار دیده بودم که یکی از کتاب‌های فاضل نظری در یک فروشگاه در تهران، فروش چند هزار جلدی داشته است. این کتاب در تاجیکستان هم به زبان سیریلیک برگردانده شده است و غزل‌های او علاقمندان خاص خودش را دارد. من سردبیر مجله «پیام سغد» در تاجیکستان هستم. ما در هر شماره از مجله شعری از هم‌زبانان ایرانی یا افغانستانی را چاپ می‌کنیم. من تاکید می‌کنم که شعر هم‌زبان خود را منتشر می‌کنیم نه شعر ادبیات ایران یا افغانستان را.

آذرخش در بخش دیگری از این گفتگو به نقش نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بهبود دیپلماسی فرهنگی میان دو کشور ایران و تاجیکستان اشاره کرد و ادامه داد: خیلی خوب می‌شد اگر نمایشگاهی مانند نمایشگاه کتاب تهران در کشور‌های فارسی‌زبان یعنی افغانستان و تاجیکستان هم می‌داشتیم. چون در افغانستان و تاجیکستان نمایشگاه‌های صنعتی و اقتصادی مشترک و غیرمشترک بسیاری برگزار می‌شود، اما نمایشگاه کتاب نداریم. نکته دیگر این است که خیلی خوب می‌شد اگر در نمایشگاه کتاب تهران مکان معینی وجود داشت تا خوانندگان با ادیبان، نویسندگان و ناشران گفتگو و دیدار داشته باشند. من خیلی علاقه‌مندم که آثار شاعران تاجیکستانی در نمایشگاه کتاب تهران معرفی شود و در معرض دید و خرید عموم قرار گیرد. ما می‌توانیم کتاب‌هایی منتشر کنیم که یک طرف آن خط فارسی و طرف دیگر آن خط سیریلیک باشد. این موضوع به آموزش زبان فارسی کمک خواهد کرد، چون تاجیکستانی‌ها حتما باید خط فارسی را یاد بگیرند. آشنایی با خط فارسی باعث می‌شود که از گذشته خود آگاه شوند و آینده خود را ببینند. البته اگر خوانندگان ایرانی هم با خط سیریلیک آشنا شوند خیلی خوب می‌شود.

وی در پایان در پاسخ به این سوال که «چرا با وجود پیوند‌های فرهنگی و زبان مشترک میان ایران و تاجیکستان، ارتباطات فرهنگی محدودی میان دو کشور وجود دارد؟» گفت: فکر می‌کنم سرحدات و مرز‌های جغرافیایی دلیل این موضوع باشد. اخیرا قابلیتی ایجاد شد و در فضای مجازی صفحاتی پدید آمد که خوانندگان، ادیبان و شاعران ایرانی و تاجیکی با یکدیگر در تعامل باشند و مثلا یک شاعر تاجیکستانی بتواند با خواننده ایرانی طرف گفتگو قرار گیرد. چون تاجیکستانی‌ها هم به زبان فارسی سخن می‌گویند. فقط لازم است که با زبان فارسی آشنایی داشته باشند تا بتوانند از آثار شاعران ایرانی استفاده کنند. اگر رفت‌وآمد این محافل ادبی بیشتر شود شاهد نتایج بهتری هم خواهیم بود. همچنین ارسال کتاب‌های تاجیکستانی به ایران و بالعکس می‌تواند عامل مهمی برای تقویت این پیوند‌ها باشد.

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.