استفاده از جوامع بومي، رمز موفقيت مديريت پايدار جنگل‌ها
تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۴۳۰۳۴
خبرگزاري آريا - تهران- ايرنا- توليد و حفظ جنگل‌ها يکي از عوامل مهم در تحقق اهداف توسعه پايدار است و بررسي تجربيات کشورهاي مختلف نشان مي‌دهد که پرورش و به‌کارگيري گروه‌هاي بومي مي‌تواند در اين راستا تعيين‌کننده باشد.
کشور چهارفصل ايران در کنار کوهستان، دشت و کويرهاي زيبا، از نعمت جنگل‌هاي سرسبز و مراتع پهناور نيز برخوردار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آن‌طور که خليل آقايي معاون وزير جهاد کشاورزي و رئيس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور مي‌گويد، ايران در راستاي همسو کردن جنگل‌ها با اهداف توسعه پايدار با فائو برنامه مشترکي داشته و در مورد مسائلي از قبيل بيابان‌زدايي، جنگل‌داري و مبارزه با آفت‌ها و بيماري‌هاي متوجه جنگل‌هاي کشور با کارشناسان اين سازمان بحث و گفتگوهايي داشته است.
70 سال پيش دغدغه اصلي کارشناسان بر توليد چوب کافي براي تأمين نياز جهاني بود. از آن زمان تاکنون اما بيش از پيش به اهميت جنگل‌ها و درخت‌ها در توسعه جهان پي برده‌ايم.
فائو در جديدترين گزارش خود در مورد وضعيت جنگل‌هاي جهان ارزيابي جامعي از نقش جنگل‌ها در تحقق اهداف تبيين شده در برنامه مدون توسعه پايدار تا پايان 2018 ارائه داده است.
در اين گزارش به تجربيات و آموخته‌هاي کشورهايي که برنامه‌ها، راهبردها يا سياست‌هايي را براي بهبود فرآيند جنگل‌داري اتخاذ کرده‌اند، اشاره شده است که مي‌توان از آنها براي اصلاح و احياي جنگل‌ها و مراتع کشورمان بهره برد.
** بوليوي؛ استفاده از ظرفيت جوامع محلي در حفاظت از جنگل‌ها
50.6 درصد از خاک بوليوي را جنگل‌ها تشکيل مي‌دهند و نرخ سالانه بيابان‌زايي در اين کشور 0.34 درصد تخمين زده مي‌شود. جنگل‌ها چيزي بين 2.2 تا 3 درصد توليد ناخالص داخلي در اين کشور را رقم مي‌زنند و چوب منبع اصلي تأمين انرژي براي 30 درصد جمعيت اين کشور است.
بوليوي ششمين کشور جهان از لحاظ وسعت مناطق جنگلي است و بنا بر تخمين‌هاي زده شده، در زمان حاضر ساليانه 1.2 ميليون هکتار از اين جنگل‌ها را در اثر قطع درختان، کشاورزي، چراي دام از دست مي‌دهد؛ اما جوامع محلي در اين کشور راهبردهايي براي مديريت پايدار جنگل‌ها تدبير کرده‌اند که هم در راستاي اهداف توسعه پايدار قرار دارد و هم از منابع و زمين آبا و اجدادي آنها حفاظت مي‌کند.
زاپوکو (Zapocó) يکي از اين جوامع است که کاشت درخت و فروش الوار را تحت استانداردهاي سخت‌گيرانه‌اي که از سوي شوراي غيرانتفاعي جنگل‌باني (Forest Stewardship Council) تعيين‌شده، انجام مي‌دهد. قطع درختان بر اساس برنامه‌اي بلندمدت انجام مي‌شود که به‌موجب آن تنها درختان بالغ براي اين کار انتخاب شده و زيستگاه جنگل براي گونه‌هاي متنوع آن حفظ مي‌شود.
مردمان زاپوکو به‌موجب قرارداد چهار ساله‌اي که با شرکت بوليويايي برنده مزايده عمومي يعني پتونوس (Petonus) بسته، چوب‌هاي خود را با قيمت مناسب به فروش رسانده و بخشي از درآمد حاصل را به بخش آموزش، سلامت، کشاورزي و سرمايه‌گذاري دوباره در برنامه جنگل‌داري منطقه، صرف مي‌کند.
اين طرح ابتکاري ضمن حفظ جنگل‌هاي بومي و درختان آنها، براي اعضاي اين جوامع محلي نيز منافعي به همراه داشته است. در کنار درآمدزايي و اشتغال‌زايي، پروژه مذکور ساليانه 150 دلار براي تأمين نيازهاي اساسي خانواده در اختيار ساکنان منطقه قرار مي‌دهد.
بوليوي از اين طريق ضمن پيشبرد اهداف توسعه اقتصادي و پايدار، به جوامع محلي قدرت بخشيده که نويد آينده‌اي بهتر را مي‌دهد.
فائو رمز موفقيت بوليوي را در افزودن مسئله مديريت پايدار کشاورزي، جنگل‌ها و محيط‌زيست به اهداف اصلي توسعه پايدار خود مي‌بيند.
** بورکينافاسو و مبارزه با پديده فرسايش زمين
جنگل‌ها 19.6 درصد از مساحت کشور بورکينافاسو را تشکيل مي‌دهند. بارش‌هاي فراوان و دوره‌هاي متناوب گرماي شديد اين کشور را هم در برابر سيل و هم خشکسالي آسيب‌پذير مي‌کند. جنگل‌داري 5.9 درصد از توليد ناخالص داخلي اين کشور را تشکيل مي‌دهد که 90 درصد از اين مقدار به چوب سوخت (woodfuel) مرتبط است. ميزان بيابان‌زايي ساليانه در اين کشور در حدود 0.9 درصد تخمين زده مي‌شود که عمدتاً به گسترش زمين‌هاي کشاورزي و چراي بي‌رويه دام‌ها نسبت داده مي‌شود.
فرسايش زمين يکي از مشکلات عمده بورکينافاسو در مسير دستيابي به توسعه پايدار است. آناليزهاي جديد نشان مي‌دهد که فرسايش ساليانه 51 هزار و 600 کيلومترمربع معادل 19 درصد از زمين‌هاي اين کشور را تحت تأثير قرار مي‌دهد. خسارت ناشي از اين فرآيند با 26 درصد از توليد ناخالص داخلي ساليانه اين کشور برابري مي‌کند.
تلاش‌هاي بسياري براي مقابله با اين مشکل به کار بسته شده است و اين کشور از سال 2016 با اتخاذ برنامه خنثي‌سازي فرسايش زمين (Land Degradation Neutrality) و بالطبع آن تعيين اهداف ملي و شناسايي راه‌هايي براي تحقق آنها تا سال 2030، در پي مبارزه با اين مشکل و بهره‌گيري از جنگل‌ها و مراتع اين کشور براي دستيابي به اهداف توسعه پايدار بوده است.
فائو رمز موفقيت بورکينافاسو را در تعهد بلندمدت اين کشور به مديريت منابع طبيعي، قوانين همسو با سنت‌هاي بومي، اصلاح حق مالکيت زمين براي جوامع بومي، اتخاذ برنامه‌هاي حفظ زمين و همراهي با پيمان‌هاي بين‌المللي ارزيابي مي‌کند.
** برنامه ملي جنگل در گواتمالا
33 درصد از مساحت گواتمالا را جنگل‌ها تشکيل مي‌دهند و جنگل‌داري 2.5 درصد از توليد ناخالص داخلي در اين کشور را شامل مي‌شود. عامل اصلي بيابان‌زايي در اين کشور چراي بي‌رويه دام‌ها و قطع غيرمجاز درخت است.
دولت اين کشور براي مقابله با پيامدهاي چنين رويه مخربي، برنامه ملي جنگل (NFP) را تدوين کرده است که چارچوب و دستورالعمل‌هاي لازم را براي مديريت پايدار جنگل‌ها تبيين کرده، پشتيباني‌هاي فني، مالي، اقتصادي و سازماني موردنياز را از اين بخش به عمل آورده، مسائل مربوط به جنگل‌ها را در دستور کار بخش‌هاي اقتصادي و اجتماعي دولت گنجانده، فرهنگ توليد و حفظ جنگل را ترويج داده و در نقض هماهنگي و هدايت تلاش‌ها در اين زمينه ظاهر مي‌شود.
** تجربه موفق نپال از اعتماد به گروه‌هاي بومي
25.4 درصد از خاک نپال در تصاحب جنگل‌هاست. اين کشور آسيايي در سال 2015 زمين‌لرزه‌اي شديد و در سال 2017 سيلاب‌هاي فاجعه‌بار را تجربه کرد و در زمان حاضر نيز در معرض وقوع سيلاب و رانش‌هاي شديد ناشي از فرسايش زمين در درازمدت، قرار دارد. نپال اما در برابر عوامل مؤثر در ايجاد چنين وضعيتي تسليم نشده و براي مقابله با آنها دست به کار شده است.
دولت اين کشور از دهه 70 ميلادي رويکرد مشارکتي موفقيت‌آميزي براي حفاظت از جنگل‌هاي کشور و مديريت آنها اتخاذ کرده است که در طي اين سال‌ها روزبه‌روز صيقل‌خورده‌تر و کامل‌تر شده است. تاکنون چيزي در حدود 850 هزار هکتار از جنگل‌هاي نپال به 20 هزار گروه با عنوان گروه‌هاي Community Forest User واگذار شده‌اند.
محصول اين سياست بُرد - بُرد براي دولت و مردم نپال، رشد صنعت گردشگري و فروش چوب، افزايش درآمد بومي‌ها و به‌ويژه زنان بومي در کنار تشويق به مديريت پايدار جنگل‌ها بوده است.
با نگاهي گذرا به تجربيات موفق کشورهاي مختلف در مديريت پايدار جنگل‌ها مي‌توان از رمز موفقيت آنها که همانا پرورش و استفاده از جوامع بومي در مديريت اين منابع مهم است، پرده برداشت.
گزارش از آيدا شجاع
علمي**9418** 1055
انتهاي پيام /*
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۴۳۰۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بهبود کیفیت محصولات کشاورزی با تلاش متخصصان بومی
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیدعبدالحمید هاشمی ساداتی دانشجوی دکتری تخصصی توسعه کشاورزی از دانشگاه زنجان درباره علت انجام این طرح گفت: استان مازندران با توجه به موقعیت خاص اقلیمی از گذشته به عنوان یکی از پایه‌های اصلی کشاورزی و تأمین مواد غذایی در ایران مطرح بوده و در بسیاری از محصولات کشاورزی ازجمله مرکبات در کشور از بالاترین جایگاه برخوردار است. به همین علت باید با شناخت کامل همه ابعاد و ویژگی‌های این پدیده‌ها، روند تغییرات و نوسانات عوامل اقلیمی برای ارزیابی امکان بروز تغییرات اقلیمی احتمالی بررسی شود.
وی ادامه داد: از طرفی، معیشت خانوارهای روستایی وابسته به کشاورزی است و این آسیب‌پذیری می‌تواند اثرات غیرمستقیمی برالگوی تجارت، توسعه و امنیت غذایی داشته باشد. در سال‌های اخیر توجه مجامع علمی جهان به موضوع تغییر اقلیم بیشتر در زمینه‌های اثرات و پیامدهای تغییر اقلیم و بررسی سازوکارهای تاب‌آوری و سازگاری در مقابل تغییر اقلیم معطوف شده و در سطح جهانی، تغییرات چشمگیری در نگرش نسبت به مخاطرات دیده می‌شود. بر اساس این نگرش، برنامه‌های کاهش مخاطرات باید به دنبال ایجاد و تقویت ویژگی‌های جوامع تاب‌آور باشند و در زنجیره مدیریت سوانح به مفهوم تاب‌آوری نیز توجه کنند.
هاشمی ساداتی تصریح کرد: سازگاری در کشاورزی با توجه به محرک اقلیمی و اصلاحات مرتبط با آن و مطابق با گونه‌های مختلف مزرعه و مکان‌ها، و شرایط اقتصادی، سیاسی و سازمانی انجام می‌شود. مناطق مختلفی از کشور در سال‌های اخیر تحت تأثیر نوسانات آب و هوایی و تغییر اقلیم قرار گرفته‌اند که از این بین می‌توان به مناطق کشاورزی استان مازندران اشاره کرد.
وی خاطر نشان کرد: نتایج این پژوهش در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های ملی، منطقه‌ای و محلی برای مقابله با آثار وپیامدهای نوسانات وتغییرات اقلیمی در کشور و استان مورد استفاده جدی و کاربردی قرار می‌گیرد و به تدوین برنامه‌ها و اقدامات عملیاتی لازم برای افزایش ظرفیت‌های سازگاری و تاب‌آوری بخش کشاورزی وجوامع محلی در مواجهه با تغییرات و نوسانات اقلیمی کمک می‌کند.
هاشمی ساداتی گفت: توجه به مسأله تغییر اقلیم از اهداف و اولویت‌های کشورهای مختلف جهان است چراکه با مسائل دیگری از جمله کاهش فقر، امنیت غذایی، دستیابی به خدمات بهداشتی، آموزش و انرژی ارتباط مستقیم دارد.
وی افزود: تغییر اقلیم تأثیر قابل توجهی بر منابع آب خاورمیانه می‌گذارد و به دنبال آن کشور ما نیز با چالش‌های جدی به‌خصوص در بخش آب و کشاورزی مواجه خواهد شد. از طرفی کشاورزی یکی از حساس‌ترین بخش‌هایی است که در معرض تغییرات اقلیمی قرار دارد.
این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: شواهد موجود نشان می‌دهد که تغییر اقلیم و اثرات آن جهانی است، اما بیشترین اثرات نامطلوب را بر کشورهای در حال توسعه به ویژه کشورهای آفریقایی و آسیایی به‌خاطر پایین بودن ظرفیت مقابله‌شان می‌گذارد.
وی تصریح کرد: کشاورزی را می‌توان یک فعالیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دانست که طیف وسیعی از خدمات زیست بوم را فراهم می‌کند. مهمتر از همه اینکه کشاورزی به اشکال و در مکان‌های مختلف به تغییر اقلیم حساس شده و ظرفیت مدیریت این خطر نیز در این مناطق متغیر است.
این محقق و پژوهشگر افزود:
«تحلیل آسیب‌پذیری و تاب‌آوری باغداران مرکبات در سازگاری آنها در برابر تغییر اقلیم در استان مازندران» عنوان طرحی است که سیدعبدالحمید هاشمی ساداتی در قالب رساله دکتری با راهنمایی اسماعیل کرمی دهکردی ون حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام داده است .
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت