به نقل از «پارسینه»

آموزش چندفرهنگی، ضرورتی برای مدارس ایران

تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۶۲۶۶۴

جامعه ایرانی، جامعه‌ای گونه‌گون و متنوع است. مردم کشور ما را اقوام و ملیت‌های گوناگونی تشکیل می‌دهند و درواقع، ایران ازجمله کشورهای جهان است که در آن خرده فرهنگ‌های گوناگون را می‌توان مشاهده کرد. وحدت و شکوفایی کشور ایران به‌عنوان یک جامعه چند فرهنگی مستلزم این است که برنامه درسی و آموزشی، به ابعاد مختلف دینی، قومی، نژادی، زبانی و فرهنگی توجه لازم و شایسته‌ای داشته باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما نظام آموزش و پرورش متمرکز ایران در عصر حاضر، نسبت به تفاوت‌ها و اکثر قومی، زبانی و فرهنگی بالقوه جامعه ایران، بی‌تفاوت و حتی در تضاد است.

به گفته متخصصان، در دوران معاصر، گفتمان‌های متعددی به منصه ظهور رسیده که برنامه درسی را در بسترهای مختلفی مورد بحث و بررسی قرار داده است. یکی از نظریه‌های مهم در گستره تعلیم و تربیت، نظریه کثرت‌گرایی فرهنگی است. رویکرد چند فرهنگی درصدد ایجاد تعامل، تفاهم و تبادل بین فرهنگی است، به‌طوری‌که فرهنگ‌های مختلف با کمترین تنش و به‌صورت مسالمت‌آمیز امکان همزیستی پیدا کنند. تکثرگرایی فرهنگی این امکان را فراهم می‌کند که بدون تهدید وحدت ملی، حق دیگر فرهنگ‌ها در حفظ زبان خود در خانواده و اجتماع گروهی‌شان، حق انجام دادن مراسم دینی، حق سازمان‌دهی روابط در چارچوب خانواده و اجتماع محلی و نیز حق حفظ رسوم اجتماعی و جمعی افراد به رسمیت شناخته شود.

در این زمینه، پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به انجام پژوهشی مبادرت ورزیده‌اند که در آن آموزش چند فرهنگی و مؤلفه‌های آن و همچنین ضرورت توجه به نظام آموزشی ایران به تعلیم و تربیت چند فرهنگی، مورد بررسی قرار گرفته است.

در پژوهش فوق‌الذکر، محققان به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری پژوهش و پیشینه ادبیات موضوع، از روش کتابخانه‌ای استفاده کرده‌اند. بدین منظور، اطلاعات از کلیه منابع در دسترس در حوزه تعلیم و تربیت چند فرهنگی موجود در کتابخانه‌ها و همچنین پایگاه‌های علمی آنلاین استخراج شده است.

نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش ضمن مشخص کردن ابعاد تعلیم و تربیت چند فرهنگی نشان می‌دهد که توجه به برنامه درسی چند فرهنگی در آموزش، در شرایط کنونی جهانی و ملی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

در این خصوص، نرگس کشتی آرای، دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان) و همکارانش می‌گویند: «مهندسی برنامه‌ریزی درسی شامل طراحی، ساخت و تدوین برنامه درسی است که در قسمت طراحی به فرایند مشخص کردن عناصر برنامه درسی و گنجاندن آن‌ها در برنامه درسی اشاره می‌کند و در مرحله ساخت برنامه درسی، به تعیین ماهیت مؤلفه‌ها و ایجاد تکوین عناصر اقدام می‌شود. اگرچه مفهوم برنامه درسی چند فرهنگی به دلیل تنوع تعاریف از آن مشکل است، ولی ما در این تحقیق، با بررسی مبانی نظری و تحقیقات انجام‌شده، به‌منظور استخراج مؤلفه‌های این رویکرد، به ایده مشترک و مؤلفه‌های کلیدی رسیدیم».

آن‌ها می‌افزایند: «در این پژوهش به‌طور خلاصه مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی در ذیل عناصر پنچ گانه برنامه‌ریزی درسی شامل مبانی-اهداف- محتوا- روش‌های یاددهی- یادگیری و ارزشیابی که شامل جمعاً ۵۵ مؤلفه هستند، معرفی شدند».

بر اساس یافته‌های تحقیق فوق، حضور فرهنگ‌ها در کنار یکدیگر و تلاقی آن‌ها، احتمال ایجاد چالش و تنش در میان افراد و فرهنگ‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین، امنیت جهان و همچنین واحدهای ملی و کشوری، نیازمند پذیرش چندگانگی و چند فرهنگی بودن است.

دراین‌باره، کشتی آرای و همکاران محققش اعتقاد دارند: «پیامد تکثرگرایی و پذیرش چندگانگی باعث می‌شود تا نگاه یکتا انگارانه، به نگاهی همتا انگارانه تبدیل شده و زمینه برای همزیستی مسالمت‌آمیز انسان‌ها در هزاره سوم فراهم شود».

این محققان اظهار می‌کنند: «در این تحقیق ضرورت‌های این نوع آموزش در ایران ذکر شد و با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت چند فرهنگی در جهان امروز و پذیرش توجه به نظام‌های آموزشی به این شیوه از تعلیم و تربیت، روی آوردن به چنین برنامه‌ای در نظام آموزشی ایران به دلیل برخورداری از مشخصه‌های جامعه چند فرهنگی، بیش‌ازپیش ضروری به نظر می‌رسد».

نتایج مطالعه فوق در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی به رشته تحریر درآمده است که نشریه «پژوهش در برنامه‌ریزی درسی» به چاپ آن پرداخته است. این نشریه در قالب فصل‌نامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان و با همکاری انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، انجمن ایرانی تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر می‌شود.

منبع: پارسینه

کلیدواژه: جامعه ایرانی اقوام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۶۲۶۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرمایه گذاری انسانی در ساماندهی نظام تعلیم و تربیت

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: باید روی معلمان و مدیران که دست‌اندرکاران اصلی تربیت دانش‌آموزان هستند سرمایه‌گذاری شود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام محمد حسین پورثانی معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش به همراه مدیرکل آموزش و پرورش قم و جمعی از مدیران با حضور در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با آیت‌الله رجبی دیدار و گفت و گو کردند.

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در این دیدار اظهار داشت: هر نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر در نظر گرفتن وضع موجود و مطلوب و حرکت از وضع موجود به سمت وضع مطلوب است.

وی افزود: محور تعلیم و تربیت انسان است و قرآن کریم در مورد وضع موجود انسان می‌فرماید: انسان در بهترین وضعیت خلق شده و کرامت و فطرت الهی دارد، انسان دارای بعد جسمی و روحی است و بین این دو تأثیر و تأثر وجود دارد، همچنین دارای ابعاد فردی و اجتماعی است که در نظام تعلیم و تربیت باید به آن توجه شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در بینش دینی وضع مطلوب آن است که هر چه بیشتر انسان خداگونه شوند و تخلق به اخلاق‌الله داشته باشد.

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بیان کرد: فرآیند حرکت به سمت مطلوب، عمل آگاهانه و اختیاری انسان است، در تربیت دینی، جز با عمل آگاهانه اختیاری نمی‌توان مسیر قرب الهی را طی کرد، در نظام تعلیم و تربیت باید این سه مولفه متناسب با ویژگی‌های هر سطح از نظام آموزشی به متربیان منتقل شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: انسان نه لوح سفید و بی‌نقش و نگار است و نه ذاتاً شر و یا گنهکار، بلکه مستعد حرکت به سوی خدا و خداآشنا، خداگرا و خداجو است. البته باید این استعداد شکوفا شود.

وی اظهار داشت: در سازوکاری که انسان را از وضع موجود به وضع مطلوب سوق می‌دهد، سه عامل موثر است، نخست «معرفت» است، اگر معرفت‌هایی که به متربی می دهیم دقیق و منطبق با واقعیت باشد مسیر درست انتخاب می‌شود، به هر میزان این معرفت‌ ناقص و یا کاذب باشد به همان میزان مسیر درست پیموده نخواهد شد.

آیت‌الله رجبی افزود: عامل موثر بعدی «محبت» است؛ محبت خدا و اولیای الهی اگر شکوفا شود، این مسیر آسانتر و با ضمانت پیموده می‌شود. در مناجات شعبانیه عرض می‌کنیم خدایا من توان جدایی از معصیت ندارم مگر آنگاه که محتب تو در من شکوفا شود.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه گفت: سومین عامل موثر، عوامل «طبیعی و اجتماعی» است، انسان موجودی اجتماعی است و بعد طبیعی دارد که اثرگذار است، لذا اگر این عوامل را درست تنظیم کنیم می‌توانیم نظام تعلیم و تربیت اسلامی را سامان دهیم.

آیت الله رجبی بیان کرد: دانش‌آموزان بهترین دوران شکل‌گیری شخصیت خود را در مدارس می‌گذرانند؛ این دوران هم زمان زیادی است و هم دوران مهمی است و ما در برابر آنها وظیفه داریم.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: نکته مهم دیگر این است همواره «نیروی انسانی» حرف اول را می‌زند. اگر همه زمینه‌ها مناسب و فراهم باشد، ولی نیروی انسانی مناسب نباشد، اهداف محقق نمی شود، از این‌رو باید روی معلمان و مدیران که دست‌اندرکاران اصلی تربیت دانش‌آموزان هستند سرمایه‌گذاری شود؛ اگر معلم به رشد کافی و انگیزه درونی دست یابد، منتظر دستورالعمل نمی‌ماند و با عبور از همه موانع وظیفه خود را انجام خواهد داد.

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: در عرصه اجتماعی، نظام تعلیم و تربیت باید دانش‌آموز را بر اساس منطق و استدلال و مبانی دینی به این نقطه برساند که این نظام اسلامی، برترین نظام حکمرانی است.

وی در پایان بر دو توصیه همیشگی علامه مصباح (ره) مبنی بر توسل به اهل بیت(ع) و اخلاص در انجام کارها تأکید کرد و گفت: سعی کنید هر چه می‌توانید مخلصانه و برای رضای خدا کار را انجام دهید چرا که هر جا برای خدا کاری شد ضرر نکردیم و در آغاز هر کار توسلی هر چند در حد یک سلام با توجه به حضرت بقیه‌الله ارواحنا فداه داشته باشید.

در ابتدای این دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین پورثانی معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش گزارشی از فعالیت‌های صورت‌گرفته در این معاونت ارائه داد.

انتهای پیام/