به نقل از «مهر»

گسست نظام معرفتی بزرگترین مشکل جهان اسلام است

تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۹۹۹۰۰۸

به گزارش خبرگزاری مهر، بیستمین و آخرین برنامه «ضیافت» در رمضان ۱۳۹۸ جمعه ۱۷ خردادماه با موضوع «مرجعیت علمی و عملی قرآن کریم» از شبکه چهار سیما روی آنتن رفت. این برنامه با اجرا و سردبیری مالک شجاعی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با حضور مجدد حجت الاسلام «محمدعلی میرزایی» پژوهشگر مسائل معاصر اسلامی و عضو هیأت علمی جامعه المصطفی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت الاسلام میرزایی درباره آسیب‌های تاریخی که فقدان مرجعیت قرآنی را سبب شده است، گفت: ما باید با نگاه به تاریخ و امم و با توجه به مقصد احیای اسلام و قرآن در جامعه فعلی، رو به آینده حرکت کنیم. امروز ما در جهان اسلام از وحدت نظام معرفتی برخوردار نیستیم و دستگاه‌های معرفتی و مذاهب اسلامی دارای چتری که بتواند مرجع باشد و محتواهای مورد نیاز را عرضه کند، نداریم. به تعبیر دیگر، ما سنجه های برون مذهبی نداریم مثلاً یک مذهب اعتقاد دارد می‌توان با این نحو خاص لعن کرد و مذهب دیگر چنین اعتقادی ندارد. البته برخی مشترکات وجود دارند اما قابل استناد نیستند.

وی بیان کرد: در مباحث فقهی، چیزی به عنوان فقه الاسلام که همه مذاهب آن را قبول داشته باشند، نداریم. برای مثال، اهل سنت اعتقادی به اصل امامت ندارند! در حالی که مساله امام یک مساله قرآنی است یعنی نظریه امامت شیعیان در ذیل و پرتو نظریه قرآنی اعتبار پیدا می‌کند.

حجت الاسلام میرزایی تاکید کرد: وقتی که مرجعیت قرآنی از جریان دانش، علم، عمل و فرهنگ اجتماعی به حاشیه برود، حاکمیت علمی به سمت خرده مذهب‌ها می‌رود و امروز این آشفتگی جهان اسلام، نیاز به یک چتر یا دستگاه معرفتی دارد؛ و کتابی جز قرآن نمی‌تواند مرجع قرار بگیرد و نزاع‌ها فکری و اختلافاتی که مبنای اختلافات عملی است تنها با مرجعیت قرآن از بین می‌رود.

وی اظهار کرد: در حال حاضر مقدمات ایجاد این مرجعیت را در دسترس داریم اما مواجهه با وضع فعلی، زمان بر و هزینه بر است تا این موضوع به تدریج پذیرفته شود. انقلاب اسلامی ایران، یکی از نمونه‌های شکل گیری مرجعیت قرآنی است که توسط حضرت امام خمینی (ره) پایه گذاری شد و اگر بنیاد انقلاب، قرآنی نمی بود، این موفقیت را به دست نمی‌آوردیم.

این عضو هیأت علمی جامعه المصطفی با بیان اینکه قرآن، صراحت و قطعیت در جامعیت دارد، گفت: قرآن کتابی نیست که مذاهب برای توجیه ایده‌های اجتهادی خودشان به آن استناد کنند بلکه قرآن کتابی است که قابلیت اجرا در عرصه‌های مختلف دارد و قبل از اینکه به قواعد و منطق کلی قران تسلط نداشته باشیم نمی‌توانیم از آن به درستی استفاده کنیم. این بحث فقط در داوری قرآن و منابع ضعیف نیست، بلکه امروز شاهد تحولاتی هستیم و بسیاری از سنت‌ها به دلیل تغییر شرایط، کارایی خودشان را از دست دادند، به این معنی که در حدیثی توصیه‌هایی شده است که آن توصیه برای امروز کاربردی ندارند، بنابراین قرآن حقیقتی انکار ناپذیر است و ظرفیت برون رفت از مسائل را دارد.

وی تاکید کرد: هیچ وقت احادیث ضمنی ما نمی‌توانند میزان نهایی سنجش معرفت باشند و از طرف دیگر وجود قرآن ضروری است.

حجت الاسلام میرزایی درباره اینکه قرآن چقدر توانسته در ارتقای سطح انسان امروزی مؤثر باشد، گفت: ما نمی‌توانیم از نظم مطلوبی صحبت کنیم اما وضعیت تولید علم خودمان را تغییر ندهیم. ما با آشفتگی معرفتی روبرو هستیم و می‌خواهیم برخی از کاستی‌ها را با موارد دیگری که ارتباطی با آن ندارد، جبران کنیم. این در حالی است که بن بستی که اروپایی‌ها به آن رسیدند و مجبور شدند مباحث میان رشته‌ای را به میان آورند به این دلیل بود که روش‌های قبلی کارآمد نبودند و به بن بست رسید و به همین دلیل به دنبال ضد روش رفتند که به نظر می‌رسد خودش روش و راهی درست است.

وی، گسست نظام معرفتی را بزرگترین مشکل جهان اسلام خواند و افزود: یک انسان شناسی حاکم و مرجع داریم که برای همه نوع انسان شناسی مبنا است که از قرآن استخراج می‌شود و در واقع سنجه می‌شود و ما می‌توانیم در پرتو آن همه موارد را بسنجیم، اگر این طور باشد معلوم می‌شود بزرگترین مشکل ما به گسست نظام معرفتی بر می‌گردد. در حال حاضر در صدد ارتقا هستیم و نگاهی اصلاح گرایانه داریم و باید قدر علوم خودمان را بدانیم اما علم بشریت باید متناسب با زمان در سایه مرجعیت فرازمانی قرار بگیرد چراکه نمی‌توان نظریه فقهی را بر اساس سلیقه سنجید اما می‌توان در سایه حاکمیت قرآن آن را سنجید.

این پژوهشگر مسائل معاصر اسلامی در پاسخ به اینکه معرفت موجود در حوزه علوم انسانی و اسلامی چه ظرفیت‌هایی دارد تا رویکرد تمدنی تقویت شود، گفت: قبل از انقلاب اسلامی، اسلام به عنوان مرجعیت تمدنی در جامعه مطرح نبود و اسلام، مشروعیت داشت نه مرجعیت مدنی و اجتماعی چراکه مورد انتقاد متحجرین بود، این در حالی است که اگر ظرفیت دینی ما شبیه عصر مدرنیته و روشنگری بود، نگرانی متحجرین بجا بود اما اینگونه نبود. در هر حال، حضرت امام (ره) با استقرار انقلاب اسلامی به مرجعیت قرآنی در جامعه مشروعیت دادند.

وی در ادامه درباره واژه «دین و سیاست» و «اسلام و سیاست» توضیح داد: واژه «دین و سیاست» اشتباه است و باید «اسلام و سیاست» جایگزین آن شود چراکه اگر قرار است دینی وارد سیاست شود، باید خوانش اخلاقی و خوانش مصلحت انسان کانون آن قرار بگیرد. همان طور که باید از دخالت ابوبکر بغدادی‌ها در سیاست جلوگیری کرد. بزرگترین ظرفیت این است که اسلام از نگاه ایدئولوژیکی به مبنایی برای سبک‌های زیستی می‌پردازد؛ ما به اسلام نگاهی عینی داریم که قرون متمادی، به خاطر آسیب‌های موجود از آن استقبال نمی‌کردیم؛ اما الان نظام جمهوری اسلامی بر اساس کارآمدی قرآن آمده است و بزرگترین ظرفیت در این حوزه، تشیع است که در اندیشه‌های هر کدام از ائمه اطهار (ع) نیز به آن تاکید شده است.

حجت الاسلام میرزایی درباره خوانش تمدنی قرآن و خوانشی که بر مرجعیت قرآن تاکید می‌کند، گفت: عده زیادی به دنبال تمدن سازی دینی هستند اما اعتقاد دارند حقیقت تمدن در سنت و و احادیث است لذا آنها با غلبه سنت و حدیث به دنبال این موضوع هستند، اما ما آن را قبول نداریم. برخی هم قرآن بسنده هستند و این هم به تعبیری نحله انحرافی است. اما مرجعیت قرآنی به دنبال نظم دهی به کل جریان معرفت بدون حذف هیچ منبع عقلی انسانی است، منتها ترازوی قرآن نباید با ترازوی دیگری تغییر کند. مرجعیت قران یک چتر، ناظم و هماهنگ کننده بین تمام منابع است.

وی با تاکید مجدد بر آشفتگی علمی در جهان اسلام که بدون مرجعیت قابل رفع و رجوع نیست، بیان کرد: امروز داوری نهایی در جهان اسلام نداریم لذا همه مذاهب، همیشه به دنبال تغییر مذهبی نیستند بلکه به دنبال همزیستی هستند که این نوعی اظهار عجز است، در حالی که کتاب الله را در اختیار دارند که می‌تواند به عنوان مرجعیت جهان اسلام در نظر گرفته شود. به نظر من هنوز کسی به مرجعیت قرآن به عنوان یک روش تفکر تن در نداده است و موانع زیادی در این راه وجود دارد که رفع آنها زمان‌بر است.

حجت الاسلام میرزایی تصریح کرد: اغلب مذاهب در شرایطی ایجاد شدند که فلسفه ایجاد آنها برخورد بوده و به همین دلیل همگرا نبوده است و اگر بخواهیم به همگرایی برسیم باید به التزام و تمسک به قرآن نزدیک شویم.

وی در پایان درباره ساماندهی معرفتی در ایران نیز گفت: فکر می‌کنم قرآن به عنوان کتابی که مردم بخوانند، درک کنند و به کار بگیرند، فرهنگسازی نشده است. نورانیت قرآن به این معنا است که نور قرآن به وجود و روح مردم بتابد و مردم باید فرهنگ و نگاهشان به قرآن به عنوان کتابی که زندگی شأن را تغییر می‌دهد، باشد. منابع دیگر اسلامی به نوعی فرهنگی شده هستند، بنابراین بازگشت به قرآن به عنوان ضرورت داخلی و بین المللی مدنظر است.

کد خبر 4635197

منبع: مهر

کلیدواژه: محمد میرزایی شبکه چهار سیما رمضان برنامه ضیافت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۹۹۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران اسلامی الگوی وحدت و برادری در جهان است

به گزارش خبرنگار مهر، ماموستا فایق رستمی بعدازظهر جمعه در جلسه تقریب دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: خوشبختانه ۴ هزار و ۷۰۰ روحانی و ماموستای اهل تسنن و تشیع در کردستان در اوج اخلاص و مودت با هم همسو و برادرند.

وی گفت: امام راحل حقیقتاً انقلابی به وجود آورد که دل‌های خفته را بیدار کرد و محرومین جهان را حریت بخشید.

ماموستا رستمی گفت: استان کردستان بیش از ۵ هزار و ۵۰۰ شهید تقدیم نظام و انقلاب اسلامی کرده که ۵۴ شهید آن روحانی و ماموستا بودند که در رأس آنان ماموستا محمد شیخ الاسلام و ملأ برهان عالی بودند که در ماه مبارک رمضان به خاطر ارشاد و راهنمایی مردم به جهاد به درجه شهادت نائل شدند.

امام جمعه سنندج افزود: استان کردستان ۱۰ هزار شهید و جانباز در راه امنیت و کشور تقدیم انقلاب کرده است.
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در ادامه بیان کرد: هدف از این گونه دیدارها و جلسات، تقارب و نزدیکی مسلمانان در ایران زمین است و مجمع تقریب مذاهب هم نقش مهمی علاوه بر داخل کشور در خارج از کشور هم داشته و دارد و آن چیزی که از مجلس تقریب بدست آوردیم خوشبختانه امروز ایران اسلامی به یک الگو در جهان تبدیل شده و واقعاً جهان را به وحدت و برادری تکان داده اما دشمن اصلی انسان‌های آزادیخواه که از حد انسانیت عبور کرده به حد درندگی و وحشی گری رسیده است.

جنایات اسرائیل وجدان بشری را بیدار کرد

ماموستا رستمی تصریح کرد: اسرائیل غاصب با قتل و کشتاری که هر روز انجام خواهد داد وجدان بشری مسلمانان را بیدار کرد و دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا و اروپا را هم به جنبش و حرکت وا داشت و آنها هم واقعاً دشمن را به خوبی شناختند و ایران اسلامی همیشه دفاع از مردم مظلوم فلسطین را به جهانیان اعلام می‌داشت و ما این سرکوب‌های آزادیخواهان و قشر روشنفکر جامعه را محکوم می‌کنیم.

وی در ادامه به مساله انتخابات اخیر مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و گفت: مردم کردستان در انتخابات اسفند ماه گذشته شاید بیش از انتخابات‌های دیگر به صحنه آمدند و مغلوبیت دشمن را بیشتر آشکار کرد در کردستان جایی که وحدت و برادری و همدلی موج می‌زند.

ماموستا رستمی افزود: حقیقتاً دانشگاه آزاد اسلامی کردستان در زمینه تقریب نقش زیادی داشته است.

وی گفت: زمین و کره خاکی با نور انبیا و اولیا و اوصیا و صلحا و دانشمندان مزین شده است.

وی حدیثی از حضرت علی (ع) بیان کرد و گفت: امروز علم را در برابر باران قرار داده است همانطور که باران زمین را زنده و احیا می‌کند علم هم جامعه بشریت را زنده و احیا می‌کند و زنده کردن جامعه بشری توسط علمای اعلا محقق می‌شود.

ایران بر مبنای دین مبین اسلام بنا شده است

نماینده مردم کردستان در مجلس خبرگان رهبری در ادامه سخنانش هفته معلم و این روز و مناسبت را به افرادی که در راستای خدمتگذاری به مردم تلاش می‌کنند تبریک گفت و اظهار کرد: امروز خوشبختانه در کشوری زندگی می‌کنیم که بر اصل چهار رکن دین مبین اسلام است اول مشورت، دوم مودت، سوم مساوات و چهارم توسعه و عمران کشور بنا شده است اما با علم روز و ساختن بمب‌های هسته‌ای و آتش زا شیمیایی و از بین بردن انسان‌ها و بی احترامی به کرامات انسانی و قتل و عام و کشتار و چپاول توهین خواهد شد و این علم محسوب نمی‌شود.

ماموستا رستمی افزود: علمی که پیامبر بزرگوار اسلام بیان می‌کند علم توسعه، پیشرفت، توسعه، اخوت و برادری و ارزش دادن به کرامات انسانی است چه عجیب است! دنیای امروز به دنیای قتل و خونریزی و کشت و کشتار تبدیل شده است بنابراین ما باید در جهان اسلام قوی و با هم متحد باشیم.

وی اضافه کرد: یکی از وظایف علمای اعلا با توجه به عهدی که با خداوند متعال بستند اخوت و برادری است امروز در استان کردستان حدود ۴ هزار و ۷۰۰ روحانی و علمای اهل تسنن و تشیع وجود دارد الحمدلله در طول تاریخ در اوج سادگی و برادری زندگی می‌کنند.

علما وارثان پیامبران در گسترش علم هستند

امام جمعه شهر سنندج در ادامه یادآور شد: واقعاً علما وارث پیامبران و انبیا و اولیا و چراغ هدایت این جامعه هستند و در مسائل مختلف امروز با اسوه اخلاق مداری رسول گرامی اسلام باید سرلوحه زندگی همه ما قرار گیرد.
ماموستا رستمی بیان داشت: پیامبر مکرم اسلام انسان‌ها را به اخلاق مداری، اخلاص، مودت و اخوت، یکدلی و وحدت سوق داد و میان انصار و مهاجر حکومت برقرار کرد و وارث این گونه بزرگان دین چه کسانی هستند؟ واقعاً علما بودند که وحدت را در بین مردم اشاعه کردند.

وی با تاکید بر اینکه علم باید در همه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و تقارب توسعه پیدا کند، افزود: حضرت علی علم را به عنوان یک نهر بیان کرده که باید جاری شود و همه نقاط را در برگیرد و از علم به عنوان حکمت نام برده است.

وجود ۱۷۰ حجره طلاب سنتی در کردستان

وی بیان کرد: مراکز علوم دینی و حجره‌های طلاب دینی و دانشگاه‌های مذاهب اسلامی و دانشگاه‌های اسلامی ما با وجود ۱۷۰ حجره سنتی باید وحدت عملی داشته باشند امروز همه علما و روحانیون کردستان در مراسمات مذهبی عاشورا و محرم و مولودی خوانی ماه ربیع الاول همه علما و ماموستاهای اهل سنت با روحانیون اهل تشیع هم سو هستند و شرکت می‌کنند اما متأسفانه زیاد به چشم نمی‌آید.

کد خبر 6095789