چرا ژاپنی‌ها آمریکا را دشمن نمی‌دانند؟

۷۴ سال قبل هیروشیما و ناگازاکی با خاک یکسان شدند. شهرهای دیگر ژاپن هم دست کمی از این دو نداشتند. اما امروز ژاپن شهرهای سوخته را یکی یکی ساخته است؛ جز یک شهر که همچنان نیمه ویران است. ۲۶ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۵:۳۰ رسانه ها خواندنی نظرات - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، امسال نودمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و ژاپن است؛ کشوری که نمودار روابطش با ایران هیچگاه افت و خیز قابل توجهی نداشته و مقامات و دیپلمات‌هایش هم همیشه بر روابط نزدیک دو طرف و حرکت به سمت گسترش آن تأکید کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاید در این نود سال هیچگاه ژاپن به اندازه این روزها به سرخط اخبار ایران تبدیل نشده است. ترامپ به توکیو سفر می‌کند، محمد جواد ظریف هم به سرزمین آفتاب تابان می‌رود و سپس شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به تهران می‌آید. این اولین بار است که نخست وزیری از ژاپن به ایران سفر می‌کند.

 

دیدار شینتارو آبه وزیر خارجه وقت ژاپن (و پدر نخست وزیر فعلی) با آیت الله خامنه ای در سال 1362

بسیاری از تحلیلگران آبه را در این سفر، حامل پیام ترامپ برای مقامات ایران می‌دانستند؛ رئیس جمهور آمریکای پیمان شکن، بعد از خروج از برجام، تحمیل تحریم‌های جدید و بازگشت تحریم‌های تعلیق‌شده، قراردادن سپاه در لیست سازمان‌های تروریستی و دهها اقدام دیگر ضدایرانی، حالا به دنبال گرفتن یک عکس دو نفره با همتای ایرانی خود است تا آلبوم انتخاباتی‌اش تکمیل شود.

ژاپن البته تا پیش از سفر آبه میانجیگری میان آمریکا و ایران را رسماً تأیید نکرد. اما اولین دستور کار آقای آبه به محض ورود به تهران، روابط ایران و آمریکا بود. توکیو 5 درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایران تأمین می‌کرد و 80 درصد دیگر را از تنگه هرمز؛ بنابراین افزایش تنش‌ها مستقیماً با منافع این کشور در ارتباط است و تصور قطع شریان حیاتی اقتصاد ژاپن، به اندازه بمب‌های منفجرشده در آسمان هیروشیما و ناگازاکی، برای آنها هولناک است.

 

نخست وزیر ژاپن برای اولین بار به ایران سفر کرد. او تلاش کرد دستکم پیامرسان فعالی از سوی آمریکا باشد
اما مقامات ایران ضمن استقبال از آبه، حساب او و ژاپن را از ترامپ جدا کردند
آیا خود آبه و ژاپنی‌ها می‌توانند حسابشان را از آمریکا جدا کنند!؟

همزمان با نودمین سال روابط دوجانبه ایران و ژاپن، تحولات جاری و تبدیل شدن ژاپن به سرخط اخبار ایران و با شروع زمزمه سفر آقای آبه به تهران، خبرنگار مشرق به ژاپن رفته است تا تصویری دقیق‌تر از این کشور توسعه یافته و یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان برای مخاطبان مشرق ترسیم کند.

در مجموعه مطالب سفرنامه ژاپن، گزارش‌هایی از هیروشیما و محل انفجار اتمی، جزیره اوکیناوا (اصلی ترین پایگاه نیروهای آمریکایی)، گفتگو با مردم، اساتید دانشگاه، نخبگان و مقامات سابق و فعلی این کشور، بازماندگان انفجار اتمی و همچنین مشاهدات روزمره اجتماعی- فرهنگی را ارائه خواهد کرد.

سفر به هیروشیما با سرعت 300 کیلومتر در ساعت

هواپیما در فرودگاه کانسای اوساکا فرود می‌آید؛ جایی که با هیروشیما حدود 400 کیلومتر فاصله دارد. شاید پس از حدود 16 ساعت معطلی برای پرواز غیرمستقیم تا رسیدن به مقصد، طی یک مسافت 400 کیلومتری دیگر، بدترین خبر ممکن باشد، اما سفر با قطار سریع السیر معروف به "شینکانسن" با سرعت 300 کیلومتر در ساعت، اولین تجربه هیجان انگیز است. مسیر 4 ساعته را یک ساعت و ربع طی می‌کنیم. در طول مسیر حساب می‌کردم از تهران تا مشهد با چنین قطاری 3 ساعت می‌شود… اگر بشود!

شینکانسن قطار بین شهری است که از جنوب تا شمال ژاپن کشیده شده است. البته سفر با این قطار برای ژاپنی‌ها هم کم هزینه نیست و بلیط آن در برخی مسیرهای طولانی تا معادل 100 دلار برای هر نفر می‌شود.

هیروشیما؛ شهرِ سوختن و ساختن!

اینجا هیروشیمای معروف است. شاید اولین شهر ژاپن که برای ما ایرانی‌ها حتی قبل از توکیو در ذهن بیاید، هیروشیما باشد؛ و بعد ناگازاکی. شهری که بمب «پسر کوچک» آن را سوزاند و با خاکستر یکسان کرد.

 

اینجا هیروشیما پیش از انفجار اتمی است. گنبدی که در تصویر مشخص است، بعد از انفجار، به تنها بنای برپا مانده از انفجار هسته‌ای مشهور شد و همچنان نیز باقیمانده‌های آن حفظ شده است.

درباره مختصات و جزئیات این حمله مطالب بسیاری منتشر شده و در دسترس است. در ساعت 8 و 15 دقیقه صبح روز 6 آگوست 1945، آمریکا اولین آزمایش اتمی خود را بر روی شهر هیروشیما انجام داد. بمب اتمی آمریکا، تا شعاع 2 کیلومتری همه چیز را در دمای چندهزار درجه سانتیگراد ذوب کرد. و تا کیلومترها آنطرف‌تر، تشعشعاتش زمین و ساکنانش را آلوده ساخت و 200 هزار نفر قربانی اولین آزمایش عملیاتی سلاح هسته‌ای شدند. طی 5 ماه پس از انفجار، 60 هزار نفر از عوارض این انفجار جان باختند. بسیاری از قربانیان بر اثر سرطان خون، سرطان پوست و بیماری‌های ناشناخته دیگری جان باختند.

معاون موزه یادمان صلح هیروشیما لحظه انفجار اتمی هیروشیما را که در این موزه ثبت شده است، نشان می‌دهد.

موزه هیروشیما، روایت دردناکی از سوختن مردم این شهر پس از انفجار اتمی است. البته روایت آنهایی که در فواصل بیش از 2 کیلومتر در معرض انفجار قرار گرفتند؛ وگرنه از افراد نزدیکتر به مرکز انفجار، چیزی جز خاکستر باقی نماند.

** موزه صلح هیروشیما: صحنه‌های دردناک یک جنایت جنگی

آقای "کاتو" معاون موزه یادمان صلح هیروشیما روی تصاویر از هیروشیمای پیش از بمباران هسته‌ای می‌گوید. پیش از انفجار 350 هزار نفر در این منطقه زندگی می‌کردند. شهری بزرگ که تجارت، صنعت و گردشگری در آن رونق خوبی داشت. اما ظرف 10 ثانیه با خاک یکسان شد.

 

تصویری از مرکز هیروشیما پیش از انفجار اتمی

بمب اتمی آمریکا دقیقاً در این نقطه و در ارتفاع 600 متری منفجر شد

مرکز انفجار (تصویر بالا)، اقامتگاههای مسافری به سبک سنتی ژاپن بوده است. گنبد معروف ژاپن هم یکی از مراکز صنعتی و تجاری هیروشیما بود که حالا بنای نیم سوخته و تخریب شده آن نماد بمباران و مقاومت ژاپن شده است. بیشتر خانه‌های مردم هیروشیما خانه‌های چوبی بود که پس از انفجار در حرارت چندهزار درجه‌ای، با ساکنان و هرچه که در آنها بود، خاکستر شدند.

 

تصویری دختر بچه ای سه روز پس از انفجار اتمی

کسانی که زنده مانده اند دست کم بیش از 3 کیلومتر از مرکز انفجار فاصله داشته‌اند

معاون موزه صلح توضیح می‌دهد که اولین گروه امدادگران (بیشتر مردم عادی)، ظهر همان روز انفجار از شهرهای اطراف پیاده یا با قایق و کشتی به هیروشیما می‌رسند. مردم ژاپن و هیروشیما تا مدتها نمی‌دانستند چه اتفاقی افتاده و این انفجار مهیب ناشی از چه چیزی بوده است. بنابراین افرادی هم که برای کمک‌رسانی به هیروشیما آمدند، به دلیل همین ناآگاهی از انفجار اتمی، به تشعشعات هسته‌ای آلوده شده و جان خود را از دست می‌دهند.

این تصویر مردم هیروشیما را نشان می‌دهد که بر اثر حرارت انفجار اتمی سوخته‌اند.

بسیاری از آنان در روزها و ماههای بعد از انفجار جان باختند.

در روز انفجار، بیش از 8000 دانش آموز در مدارس این شهر حضور داشتند که توسط دولت ژاپن و برای کمک به نوسازی مدارس به هیروشیما منتقل شده بودند. 6300 نفر از آنان بلافاصله در لحظه انفجار کشته می‌شوند. بسیاری از آنان نیز در روزها و هفته‌های بعد بر اثر شدت سوختگی و بیماری‌های ناشی از آلودگی هسته‌ای، جان خود را از دست می‌دهند. در قسمتی از موزه، لباس‌ها و وسایل باقیمانده از این دانش آموزان به نمایش درآمده است.

 

لباس‌ها و وسایل دانش آموزان کشته شده در انفجار اتمی هیروشیما

 

تصویر یکی از قربانیان انفجار اتمی که شدت سوختگی مشخص است

باران سیاه بر شهر خاکستر شده

20دقیقه پس از انفجار اتمی، باران سیاه در هیروشیما شروع به باریدن می‌کند؛ بارانی آلوده به مواد رادیواکتیو که مردم تشنه و سوخته هیروشیما از آب آن برای رفع تشنگی یا مرهم سوختگی‌هایشان استفاده می‌کنند. باران سیاه تا شعاع 300 کیلومتری محل انفجار تمام رودخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی و … را آلوده کرده و حتی ماهی‌های داخل رودخانه‌ها نیز از آن جان سالم به در نبردند. بیماری‌های ناشناخته، دومین قاتل مردم پس از انفجار اصلی بود.

 

این زخم‌های قرمز نشان این بود که فرد به پایان زندگی اش نزدیک شده است

ژاپن در شرایطی قربانی "آزمایش اتمی" آمریکا شد که خود را برای تسلیم آمده می‌کرد (آلمان نازی تسلیم و هیتلر ماهها قبل خودکشی کرده بود، موسولینی هم به دست پارتیزان‌ها کشته شده بود) و ژاپن در حال یافتن راهی برای مذاکره با آمریکا و پذیرش آتش بس و تسلیم بود. اما پروژه منهتن و سلاح های اتمی تولید شده نیاز به یک زمین واقعی برای آزمایش داشت.

نظر مردم و مقاماتِ امروز ژاپن درباره جنایت آمریکا چیست؟

اما بسیاری این انفجارها را برای پایان جنگ جهانی ضروری می‌دانند. نکته جالب توجه اینکه در میان ژاپنی‌ها نیز کم نیستند کسانی که معتقدند برای جلوگیری از ادامه جنگ و قربانی شدن (احتمالاً) میلیون‌ها نفر، لازم بود صدها هزار نفر کشته شوند!

وزیر دفاع اسبق ژاپن از جمله مهمترین مقاماتی است که چنین نظری داشت. در سال 2007 فومیو کیوما در اظهارنظری گفت: «برای پایان دادن به جنگ جهانی دوم، چاره‌ای جز بمباران اتمی و کشتار تعداد کثیری از مردم وجود نداشته‌است.» اظهاراتی که مورد اعتراض شینزو آبه نخست وزیر قرار گرفت و وزیر دفاع مجبور به عذرخواهی و استعفا شد.

البته در میان مردم ژاپن نیز چنین نظراتی شنیده می‌شود. نکته جالب توجه در برآورد احساس مردم ژاپن نسبت به آمریکا اینکه امروزه کمتر می‌توان از یک ژاپنی صراحتاً حس نفرت یا دشمنی با آمریکا را دریافت کرد. نسل جدید ژاپن مدرن و پیشرفته امروز، گرچه در کتاب‌های درسی و موزه‌ها درباره این قتل عام می‌بینند و می‌شنوند، اما گویی بخشی از افکار عمومی این کشور، خود ژاپن را نیز مقصر می‌داند و به همین دلیل صراحتاً آمریکا را سرزنش نمی‌کنند؛ بلکه تنها در مذمت و پلیدی جنگ و ضرورت تلاش برای "صلح جهانی" سخن می‌گویند. این موضوع در سخنرانی شینزو آبه در کنگره آمریکا نیز به چشم می‌خورد، آنجا که از مردم آمریکا به دلیل کشته شدن آمریکایی‌ها در جنگ جهانی دوم عذرخواهی می‌کند.

 

اما باراک اوباما که به هیروشیما سفر کرده بود، ضمن حضور در همین یادمان صلح و احترام به کشته‌های جنگ، از عذرخواهی بابت این جنایت جنگی خودداری کرد.

پس از بازدید از موزه، حس نفرت از این جنایت دردناک، سراسر وجود انسان را فرامی‌گیرد. و علامت سوالی بزرگ که"چگونه می‌توان دل را با عامل این جنایت، صاف کرد و دست دوستی داد" و قاتل صدها هزار نفر از مردمان کشورت را در جای دوست و متحد اول نشاند؟ این سؤالی بود که برای رسیدن به پاسخش از راننده تاکسی تا مقامات سابق و فعلی و کارشناسان و دیپلمات‌ها و نخبگان ژاپنی را پرس و جو کردیم تا بتوانیم به برداشت ملموس‌تر و قابل فهم‌تری از منطق و احساس ژاپنی برای مخاطبان ایرانی برسیم.

با گذشت 74 سال از حملات اتمی، تسلیم و اشغال ژاپن، مردم ژاپن همچنان از این "تسلیم" آزرده و مجروح است. گرچه در ابتدای این گزارش، از تاثیرات انفجارهای اتمی بر شهرها و مردم آن نوشتیم، و از آلودگی و فجایع ناشی از تشعشعات هسته‌ای تا کیلومترها آنطرف تر گفتیم، اما یک تخریب گسترده‌تر و یک آلودگی وسیع‌تر در پی این دو انفجار (و تسلیم و اشغالِ پس از آن رخ داد) که هنوز هم، روح و روان مردم و مسوولان ژاپن آلوده و مجروحِ این " تسلیم" است. گویی جامعه ژاپنی، با وجود پیشرفت خیره‌کننده در وجوه مختلف (اقتصادی - صنعتی - فناوری - بهداشت و …) و ساخت مدرن‌ترین شهرها و امکانات شهری دنیا، هنوز نتوانسته است روحیه مردمش را بازسازی و احیا کند. اینکه نتوانسته است یا "نخواسته" است یا "نگذاشته‌اند" مساله دیگری است که تحلیل و پی بردن به آن در این گزارش نمی‌گنجد.

 

گنبد معروف و نمایی از شهر هیروشیما از محل انفجار اتمی

شهر سوخته هیروشیما، زیبا و مدرن ساخته شده است؛
اما آیا اعتماد به نفس و روحیه مردم ژاپن هم پس از جنگ به همین زیبایی و استحکام بازسازی شده است؟

مشاهدات و گفتگو با مردم و نخبگان ژاپن این حقیقت را آشکار می‌کند که اعتماد به نفس و عزت جامعه ژاپن، با تسلیم بی قید و شرط در مقابل آمریکا، از بین رفته است. یعنی تا قبل از تسلیم، ژاپنی‌ها به قدری عزت نفس و روحیه ایستادگی داشتند که به عنوان مثال، در نبرد اوکیناوا، تا آخرین نفر در مقابل نیروهای آمریکایی ایستادگی کردند و هرجا که احتمال اسارت می‌دادند، به روش‌های مختلف (از جمله روش معروف هاراگیری) خودکشی می‌کردند تا مبادا پس از اسارت خود یا خانواده‌شان به دست نیروهای آمریکایی، تحقیر شوند و عزتشان پایمال شود.

این بخش از تاریخ جنگ برای ژاپنی‌ها، جزو افتخارات و مایه مباهات است که در کلام آنان، حس غرور از این رشادت فرماندهان، سربازان و حتی غیرنظامیان، موج می‌زند.

 

نمایی از موزه صلح هیروشیما و مشعلی که تا نابودی آخرین سلاح هسته‌ای روشن خواهد بود؛ احتمالاً تا ابد…!

هیروشیما 74 سال قبل سوخت؛ همانند بسیاری از شهرهای دیگر ژاپن. نزدیک به چهار میلیون نفر از مردم ژاپن در این جنگ کشته شدند. اما مردمش با تلی از خاکستر برجای مانده، ماندند و آن را دوباره ساختند. اما آن چیزی که اصطلاحاً کمر ژاپن را شکست و هیچگاه ساخته نشد، ضربه "تسلیم" شدن بی قید و شرط در برابر آمریکا بود. تسلیم اتفاق هولناکی بود که از فرماندهان نظامی ژاپن تا مردم عادی، مرگ را بر ذلت "تسلیم" ترجیح می‌دادند.

پس از جنگ، تا 5 سال ژاپن محاصره مطلق بود. اجازه هیچگونه تجارت و تبادل خارجی نداشت؛ حتی اجازه ساخت و استفاده از کشتی‌های تجاری نیز به این کشور داده نشد. واردات هرگونه مواد اولیه و حتی نفت خام نیز به ژاپن ممنوع بود و آنها از ذغال سنگ برای تامین انرژی مورد نیاز استفاده می‌کردند. قانون اساسی این کشور را آمریکایی‌ها همچون دیکته‌ای خواندند و ژاپنی‌ها نوشتند...

شاید اولین اشکال به این تحلیل از جامعه ژاپن این باشد که این کشور از زیر آوار خرابی‌های جنگ، توانسته است به یکی از قدرت‌های برتر اقتصادی در جهان تبدیل شود و چه اعتماد به نفسی از این بالاتر برای مردم ژاپن… اما این همه واقعیت نیست.

حالا نخست وزیر آبه سالهاست تلاش می‌کند بدون اینکه گره‌ای بر پیشانی دوستان آمریکایی خود بیندازد، گره از برخی بندهای قانون اساسی - در زمینه توانمندی‌های دفاعی - باز کند تا کمی اعتماد به نفس را به جامعه ژاپن بازگرداند.

منبع:مشرق

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها

R41383/P/S9,1299/CT12

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۸۰۱۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گزینه‌های آمریکا در برابر بلندپروازی‌های اتمی عربستان

عربستان سعودی هنوز زیرساخت هسته‌ای قابل‌ توجهی ندارد، اما در حال ساخت یک رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای کوچک در حومه ریاض و ساخت موشک‌های بالستیک با کمک چین است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از میدل ایست نیوز، سال گذشته میلادی(2023)، کمتر از یک ماه پیش از عملیات طوفان الاقصی در  7 اکتبر همه چیز تغییر کرد، اسرائیل و عربستان سعودی در حال مذاکره برای عادی سازی روابط بودند. پس از دهه‌ها روابط سرد، هزینه‌ای که اسرائیل باید برای صلح با عربستان پرداخت می‌کرد مسلماً بالا بود: علاوه بر تضمین‌های امنیتی ایالات متحده آمریکا و حداقل امتیازات نمادین اسرائیل در مورد حاکمیت فلسطین، مذاکره‌کنندگان سعودی خواستار دستیابی به فناوری هسته‌ای غیرنظامی بودند.

با ادامه جنگ اسرائیل و مقاومت فلسطین، در حالی که افکار عمومی عرب، از جمله خود سعودی‌ها، از کشتار مردم فلسطین به دست رژیم صهیونیستی خشمگین هستند، حتی اگر مقامات سعودی علاقه‌مند به گفت‌وگو با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل باشند، به احتمال زیاد مذاکره برای صلح پایدار غیرممکن خواهد بود.

از آنجایی‌ که ایالات متحده به‌ چگونگی ارتقای ثبات در خاورمیانه، چه در طول جنگ غزه و چه پس از آن، می‌اندیشد، موضوع برنامه هسته‌ای عربستان سعودی مسئله مهمی است. اگر واشنگتن امیدوار است که روابط عربستان سعودی را با اسرائیل عادی کند، باید به خواسته‌های ریاض برای همکاری هسته‌ای غیرنظامی تن بدهد – تحولی که می‌تواند به طور چشمگیری تصویر امنیت منطقه را تغییر دهد.

اگرچه عربستان سعودی هنوز زیرساخت هسته‌ای قابل‌ توجهی ندارد، اما در حال ساخت یک رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای کوچک در حومه ریاض و ساخت موشک‌های بالستیک با کمک چین است.

اگر چه عربستان سعودی ممکن است در شرایط کنونی به توسعه هسته‌ای غیرنظامی پایبند باشد، اما با توجه‌ به تهدیدهایی که در منطقه حس می‌کند، ممکن است وسوسه شود که در آینده به سمت برنامه‌های هسته‌ای نظامی حرکت کند. ایالات متحده باید برای کاهش این خطر تلاش کند که خط‌مشی دشواری برای واشنگتن است: چرا که اگر واشنگتن همکاری زیادی با سعودی‌ها نداشته باشد ممکن است حمایت عربستان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را از دست بدهد و آمریکا نفوذ خود را به رقبایی مانند چین واگذار کند.

اما اگر آمریکا از برنامه غنی‌سازی هسته‌ای عربستان سعودی، بدون قید شرط ،حمایت کند آن وقت ریاض می‌تواند از این فرصت برای توسعه یک برنامه تسلیحات هسته‌ای استفاده کند؛ لذا به نظر می رسد، واشنگتن باید جاه‌طلبی‌های هسته‌ای مسالمت آمیز عربستان سعودی را بپذیرد، اما بر اقدامات قوی و مقررات سخت‌گیرانه برای جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای از سوی سعودی‌ها و جلوگیری از یک مسابقه تسلیحاتی منطقه‌ای پافشاری کند.

نمونه‌های گذشته مانند کره شمالی، و لیبی نشان داد که برنامه هسته‌ای غیرنظامی کشورها می‌تواند راهی برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای باشد و این موضوع در مورد عربستان سعودی هم صدق می کند. برخورداری از فناوری‌های با کاربرد دوگانه در یک برنامه غیرنظامی، مانند قابلیت‌های غنی‌سازی، می‌تواند عربستان سعودی را قادر کند تا از طریق انحراف و پنهان‌کاری، قابلیت‌های هسته‌ای خود را به سمت کاربردهای نظامی ارتقا دهد. این قابلیت هسته‌ای نهفته می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای چانه‌زنی یا رفتار خصمانه مورداستفاده قرار گیرد.

تعدادی از عوامل؛ از جمله تمایل به تقویت امنیت ملی، بازدارندگی از دشمنان احتمالی، و افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی می‌تواند عربستان سعودی را به‌ دستیابی به تسلیحات هسته‌ای سوق دهد، اما انگیزه اصلی احتمالاً می‌تواند رقابت‌های منطقه با همسایگان از جمله ایران باشد؛ اما در حال حاضر، به نظر می‌رسد ایران تصمیم گرفته است که گام بعدی را برندارد و برنامه هسته‌ای خود را به نظامی شدن سوق ندهد.

واشنگتن می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در اینکه آیا عربستان سعودی به سلاح هسته‌ای دست ‌یابد یا خیر، ایفا کند، اما یک سؤال اساسی باقی می‌ماند: ایالات متحده آمریکا تا کجا حاضر است از عربستان سعودی محافظت کند؟ آیا ایالات متحده به ریاض ضمانت‌های امنیتی قاطعانه‌ای مانند تعهد به‌ قرار دادن عربستان سعودی زیر چتر هسته‌ای خود می‌دهد؟ آیا آمریکا حاضر است یک اتحاد امنیتی رسمی مشابه آنچه که در اروپا یا شرق آسیا دارد با عربستان امضا کند؟ اگرچه گفت‌وگوهای مداوم در مورد یک رابطه دفاعی رسمی وجود دارد، اما توافق امنیتی بین ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی هنوز قطعی نیست و با نقطه نهایی فاصله زیادی دارد. به‌ویژه اینکه احتمال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری وجود دارد.

فراتر از یک اتحاد امنیتی، آمریکا می‌تواند ریاض را به امضای «توافقنامه 123» برای همکاری هسته‌ای وادار کند. این قراردادها نام خود را از بخشی از قانون انرژی اتمی آمریکا گرفته است که بر اساس آن امکان دسترسی به فناوری هسته‌ای غیرنظامی آمریکا در ازای تعهد صریح طرف مقابل به خودداری از تولید تسلیحات فراهم می‌کند. ایالات متحده در خصوص این توافقات به صورت موردی با 47 کشور از جمله برزیل، ژاپن و ترکیه مذاکره کرده است. این توافق نامه‌ها معمولاً یک کشور را ملزم می‌کند که به پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبند باشد، سطح غنی‌سازی را محدود کند و سوخت هسته‌ای مصرف شده را به ایالات متحده بازگرداند تا از بازفرآوری مواد تسلیحاتی جلوگیری کند. شاه بیت طلایی توافقنامه 123 ممنوعیت کامل غنی‌سازی است.

با این‌حال، یکی از موانع چنین توافقی، تمایل ریاض به غنی‌سازی اورانیوم در داخل برای تولید برق هسته‌ای، به‌جای تکیه بر اورانیوم غنی شده در خارج است. اگر ایالات متحده قادر به مذاکره در مورد ممنوعیت کامل غنی‌سازی نباشد و تمایلی به دادن امتیازات دیگر نداشته باشد، ممکن است عربستان سعودی برای کمک به فناوری هسته‌ای به کشورهای دیگر مانند چین متوسل شود که منجر به ازبین‌رفتن شفافیت در مورد فعالیت‌ها و تأسیسات هسته‌ای این کشور و ازدست‌رفتن نفوذ ایالات متحده خواهد شد.

بنابراین، برای جلوگیری از چرخش عربستان به چین، ایالات متحده آمریکا ممکن است نیاز به مصالحه داشته باشد. واشنگتن می‌تواند پیشنهاد ساخت تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در عربستان سعودی را بدهد که به ریاض اجازه می‌دهد تا کنترل بیشتری بر زنجیره تأمین سوخت هسته‌ای خود و کاهش وابستگی آن به تأمین‌کنندگان خارجی داشته باشد. ایالات متحده همچنان می‌تواند بر تدابیر محکم برای جلوگیری از توسعه برنامه نظامی عربستان سعودی پافشاری کند. برای مثال، می‌تواند تقاضا کند که هر تأسیسات غنی‌سازی، توسط متخصصین آمریکایی اداره شود یا سازوکار خاموش‌کردن از راه دور را نصب کند. اما واشنگتن باید در مورد چنین مفادی چشم‌انداز روشنی داشته باشد: این اقدامات مطمئناً خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای عربستان را کاهش می‌دهد، اما آنها را از بین نمی‌برد.

ضرورت دارد که آمریکا از همان ابتدا برای محدودکردن توانایی عربستان سعودی برای توسعه برنامه تسلیحات هسته‌ای، تلاش کند. واشنگتن نمی‌تواند تأخیر را تحمل کند.

به‌عنوان جایگزینی برای غنی‌سازی عربستان، واشنگتن می‌تواند عرضه مطمئن اورانیوم غنی‌شده را برای رآکتورهای عربستان تضمین کند و نیاز این کشور به تأسیسات غنی‌سازی داخلی را از بین ببرد. احتمالات؛ از تعلیق طولانی‌مدت غنی‌سازی داخلی عربستان تا فعالیت تأسیسات غنی‌سازی زیر نظر متخصصین ایالات متحده به‌جای پرسنل سعودی، همچنین تا مکانیسم‌های خاموش‌کردن از راه دور در صورت تصاحب احتمالی، متغیر است.

واشنگتن می‌تواند ممنوعیت غنی‌سازی را به‌عنوان بخشی از همکاری دفاعی دوجانبه شرط کند. این می‌تواند به شکل یک ممنوعیت رسمی امضا شده توسط ریاض، یا یک سند تکمیلی غیرالزام‌آور همراه با یک توافق رسمی باشد که حاوی یک ماده اضافی است که در آن عربستان سعودی موافقت می‌کند زیرساخت چرخه سوخت را ایجاد نکند.

این رویکرد به ریاض اجازه می‌دهد تا حق فنی غنی‌سازی را حفظ کند، اما از قبل موافقت می‌کند که از آن استفاده نکند. با توجه‌ به تهدیدها در منطقه، تقویت توافق امنیتی ایالات متحده و عربستان سعودی همچنان اولویت اصلی عربستان و عاملی برای محدودکردن جاه‌طلبی‌های هسته‌ای آن خواهد بود.

سیاست‌گذاران آمریکایی باید به همتایان سعودی خود بر مزیت‌های فناوری رآکتورهای آمریکایی نسبت به فناوری چین و روسیه تأکید کنند و بر مزایای فنی و پایبندی به استانداردهای ایالات متحده آمریکا برای برنامه‌های هسته‌ای و تقویت شفافیت، تأکید کنند. آنها همچنین باید از عربستان بخواهند تا به حفظ نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین ،که مشخصه آن هنجارها و همکاری است، متعهد باشد. اگر واشنگتن نتواند به ریاض پیشنهادی قانع‌کننده بدهد، خطر ازدست‌دادن هرگونه نفوذ بر توانایی‌های هسته‌ای عربستان سعودی وجود خواهد داشت.

انتهای پیام/