محققان غربی مدتهاست از مطالعات مرتبط با ایران فاصله گرفته‌اند

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه_جلال حیران‌نیا: علاقه غربی‌ها و شرق شناسان به شناخت شرق و ایران دلایل متعددی دارد و تلاش خارجیان و به‌خصوص اروپا و آمریکا در شناخت شرق و ایران در طول سال‌های متمادی دستخوش تغییر و تحول بوده است. برخی معتقدند همانگونه که شرق شناسی مطالعه مشرق زمین برای هدف غایی کنترل بر شرق بود، ایران شناسی نیز با همین هدف صورت می گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر این اساس ایران شناسی نوعی مطالعه ایدئولوژیک و به منظور مقاصد سیاسی، امنیتی و … است.

خبرنگار مهردر گفتگو با پروفسور آرشین ادیب مقدم، استاد دانشگاه لندن به بررسی این موضوعات پرداخته که در ادامه آمده است؛

«آرشین ادیب مقدم»، رئیس مرکز مطالعات ایرانی مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن است. کتاب «روانشناسی ناسیونالیسم، تفکرات جهانی، تصورات ایرانی» و «سیاست بین المللی در خلیج فارس» از جمله آثار ادیب مقدم است.

*محققان غربی به چه میزان با ایران و فرهنگ و تمدن ایرانی آشنا هستند؟

به نظرم مدت‌هاست که محققان غربی از این موضوع فاصله گرفته‌اند و کسب آگاهی در مورد ایران و به دست آوردن برخی حقایق در مورد این کشور خیلی با توجه به موقعیت و یا زمینه اجتماعی و ملی صورت نمی‌گیرد.

هرکسی می‌تواند در مورد ایران مطالعه کند و اطلاعاتی را به دست بیاورد. در بسیاری از آکادمی‌ها و دانشگاه‌های سراسر جهان، از جمله دانشگاه‌های آمریکایی شمالی و یا اروپای غربی، محققان بسیار خوبی در زمینه ایران وجود دارد. البته این را نیز باید در نظر داشت که برخی از بهترین تحقیقات در مورد ایران در خارج از این کشور انجام می‌شود.

*چرا برای غرب مطالعات مربوط به حوزه ایران (ایران شناسی) مهم است؟

ایران یکی از مهمترین کشورها در طول تاریخ بشر است. چیزهایی درباره ایران قدیم یا پرشیا هست که واقعاً انسان را مجذوب خودش می‌کند و در برخی از جنبه‌ها و ویژگی‌های پیچیده تمدنی، ایران واقعاً منحصر به فرد است.

مفهوم ایران و یا پرشیا از همان ابتدای تاریخ وجود داشته و لذا مجموعه‌ای تاریخی و باستانی در مورد ایران موجود است. از هردوت که بسیار معروف است که در مورد ایرانی‌ها اظهار نظر کرده تا جنبه‌های احساسی و روانی مدرنی که همراه با ایران هستند و در سیاست، اقتصاد و فرهنگ خود را نشان می‌دهند، می‌توان اشاره کرد، اما همه مطالعات ایرانی توسط محققان ساکن در کشورهای غربی انجام نمی‌شود. بخش بزرگی از این مطالعات و تحقیقات توسط کسانی انجام شده که با زمینه فرهنگی ایران آشنا هستند و با زبان این کشور صحبت می‌کنند.

در عین حال لازم است تا این گروه از محققان مورد حمایت و پشتیبانی قرار گیرند تا بتوانند آثار علمی بهتری را در مورد ایران برای دیگر جوامع علمی و علاقه‌مندان تولید کنند. البته باید افزود که در ایران شایسته نیست که وسواس فکری و نوعی بدبینی روانی نسبت به آثار علمی محققان و دانشگاهیان وجود داشته باشد، چون آثار علمی با استانداردها و حقایق موجود سنجیده و ارزیابی می‌شود.

لذا در این شرایط تفاوت‌ها میان تحقیقات خوب و بد است نه میان اعلامیه‌های سیاسی یا استراتژی‌های ایدولوژیک. لذا استانداردهای دانشگاهی و علمی هنوز برقرار و مسلط می‎باشند و همین استاندارها دستکاری‌های غیر علمی و سیاسی را به روش‌های مختلف به حاشیه می‌رانند. براین اساس اگر بخواهی حقایقی را در مورد ایران بدست بیاوری، هنوز دانشگاه بهترین مکان برای تحقیق در این ارتباط است.

البته باید در نظر داشت که درهمه جای جهان یک رابطه رسمی و غیر رسمی میان قدرت و دانش وجود دارد، هرچند این بستگی به روشنفکران ما دارد که آثار و تحقیقات را فراتر از محدودیت‌ها و سانسورهای معمول دولتی معرفی و عرضه کنند.

این یک مسئله کاملاً عقلانی و پذیرفته شده در هر جای دنیاست و در شرایطی که جنگی همیشگی برای حقیقت وجود دارد، در عین حال گفتن حقیقت به منابع قدرت ممکن و شدنی است. تا زمانی که جوامع انسانی وجود دارند، این موضوع هم عملی خواهد بود وجود خواهد داشت، چون طبیعت ذاتی ما انسان‌ها به دنبال یافتن آزادی از منابع قدرت است.

*برخی معتقدند که همان‌گونه که مطالعات شرق شناسی برای کنترل شرق بود، لذا مطالعات ایران شناسی در غرب نیز برای کنترل ایران است، نظر شما در این ارتباط چیست؟

من با این نظر که مطالعات ایران شناسی برای کنترل ایران است، مخالفم. شرق شناسی همچنان ادامه دارد و ادوارد سعید (به عنوان یک شرق شناس معروف) خودش در نیویورک مستقر بوده است که زمانی به عنوان مرکز جهان آزاد شناخته می‌شد و همچنان مرکز مالی کشوری است که از نظر اقتصادی و سیاسی روبه سقوط است.

آمریکا امروزه هم از لحاظ فرهنگی که مصداق آن دانشگاه‌هاست و هم از لحاظ اقتصادی به شدت در حال زوال است، چون در این کشور فکر کردن آزادانه به شدت سخت شده. ترامپ، مدعی سابق جهان آزاد یعنی آمریکا را به یک پرتگاه فرهنگی کشانده و امروز در آمریکا اندیشیدن به صورت آزادنه واقعاً محدود و مشروط شده است.

ادوارد سعید به خاطر نگاه انتقادی و به دلیل آزادی عملی که در انتخاب موضوعات برای نوشتن داشت، ایده‌های قوی خود را در مورد شرق شناسی مطرح کرد، اما کتاب او در سال ۱۹۸۷ منتشر شده و از آن موقع، زمان زیادی سپری شده است. جوامع اروپایی و آمریکایی با هم ترکیب شده‌اند و نخبگان دانشگاهی بسیار متنوع و بین‌المللی‌تر از دوران سعید هستند. امروزه این تحقیقات پیشرفت بیشتری کرده است.

ترکیب دانش‌آموزان و اهالی دانشگاه به طور بی سابقه‌ای تنوع و چند فرهنگی را نشان می‌دهد و بازتابی از فضای بین المللی است که در شهر لندن نیز جریان دارد. جدال برای کسب حقیقت در مورد ایران، فرایندی به شدت پر ترس و استرس و سخت و پرشور است، اما امکان ایستادگی و مقاومت در این میدان نبرد برای نیل به حقیقت وجود دارد.

نمی‌خواهم در این مورد بدبین باشم، اما در میان مطالعات ایرانی این تلاش برای حقیقت کمتر وجود دارد، هرچند در کف جامعه و خارج از محیط غیرواقعی آکادمیک و دانشگاهی این خودآگاهی ارزشمند و تلاش برای نیل به حقیقت در میان شرق شناسان همچنان وجود دارد.

از سوی دیگر باید توجه داشت که در این فضا تعصبات نژادی و قومیتی علیه دیگران نیز که معمولاً از سوی گروه‌های دست راستی که نماد و نشانه آن افراد تندخو و کم سواد مانند دونالد ترامپ هستند، دنبال می‌شود.

از سوی دیگر این موضوع و این زمینه فرهنگی که در بیشتر مواقع از سوی برخی موسسات و افراد دنبال و بر آن تأکید می‌شود، بر روی سیاست و درک عمومی از ایران تأثیر دارد و این مسئله تأثیر بسیار زیاد منفی در جریان غالب رسانه‌ای در مورد ایران خواهد داشت.

*چه پیشنهادی در مورد تولید آثار بهتر درباره ایران و فرهنگ و تمدن ایرانی در غرب دارید؟

در وهله اول، وزارت خارجه لازم است تا به واسطه رایزنان و وابستگان فرهنگی، رابطه میان محققان در خارج و داخل ایران را تقویت و گسترش دهد و این دو گروه را به هم نزدیک کند.

می‌توان با تلاشی مشترک، به مانند موسسه گوته که از سوی آلمانی‌ها دنبال می‌شود و یا موسسه کنفسیوس که از سوی وزارت آموزش چین مدیریت می‌شود، موسسات مرتبط با حافظ را در سراسر جهان سازماندهی کرد و توسعه داد.

دوم اینکه مابه یک "وزارت دیاسپورا (یا وزارت مهاجران) " در ساختار دولتی ایران نیاز داریم که از قدرت کافی برخوردار باشد و با همکاری دیگر وزارت‌خانه و دستگاه‌های دولتی بتواند ارتباطات میان جوامع و گروه‌های حوزه مطالعات ایرانی را در سراسر دنیا تقویت و به هم نزدیک و همسو کند.

کد خبر 4462929

منبع: مهر

کلیدواژه: ایران شناسی شرق شناسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۸۵۱۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قول می دهم این پرسپولیس قهرمان می شود/ این استقلال شکل قهرمانی نیست

پیشکسوت پرسپولیس گفت: در لحظه ضربه زدن بازیکن نساجی، علیرضا بیرانوند محو جای دیگری بود والا چنین توپی را از آن فاصله گل نمی‌خورد، این اتفاقات در عالم دروازه‌بانی طبیعی است.

سرویس ورزش مشرق - بهروز سلطانی دروازه‌بان اسبق تیم پرسپولیس در گفتگو با مشرق، درباره شرایط پرسپولیس و پیروزی مقابل نساجی در زمین حریف اظهار داشت: خوشبختانه پرسپولیس در شرایط خیلی خوبی است و تقریباً دارد جا می‌افتد. البته ما در بازی قبل اشتباهاتی داشتیم که آن هم از طرف سرمربی تیم بود. همچنان که در بازی با آلومینیوم اراک یک نقطه سیاه مربیگری برای اوسمار رقم خورد و با آن تعویض‌هایش تیم را نابود کرد به همین خاطر است که من معتقدم پرسپولیس یک مربی بزرگتر می‌خواهد.

وی افزود: درست است که ما شاید تا پایان این فصل دیگر بازی‌های سختی نداشته باشیم اما وقتی به این موضوع فکر می‌کنیم که این آقا در بازی‌های بزرگ نمی‌تواند از پس مسابقه بر بیاید به یاد این می‌افتیم که ریشه اصلی این تیم برای برانکو ایوانکوویچ است. اگر هم یحیی گل محمدی تیم را در دستش گرفت با همان سبک جلو آمد و نتیجه برایش حاصل شد اما بعد از اینکه او رفت حالا اوسمار آمده و با خریدهای خوب نیم فصل زمستانی نتایج خوبی می‌گیرد اما باز هم می‌گویم که او مربی روزهای سخت نیست.

بازیکن قدیمی پرسپولیس خاطرنشان کرد: از قدیم گفته‌اند در۳ شهر نتیجه گرفتن و شکست دادن میزبان سخت است. یکی بندر انزلی است. یکی تبریز و دیگری قائمشهر البته در اهواز هم بازی‌ سخت است اما باید به این پرسپولیس که ۱۰ نفره توانست در زمین حریف برنده شود تبریک گفت من اگر انتقاد می‌کنم به خاطر پرسپولیس است .

دروازه‌بان اسبق تیم ملی و باشگاه پرسپولیس درباره گلی که علیرضا بیرانوند از فاصله دور دریافت کرد گفت: در آن لحظه علیرضا بیرانوند محو جای دیگری بود و فقط تماشا می‌کرد. هرچند که او چند موقعیت خوب را از حریف گرفت. گاهی اوقات دروازه‌بان‌ها این چنین گل‌هایی هم می‌خورند. البته او چند هفته‌ای نبود و در بازگشت به مسابقات شاید انتظار کمتری از او می‌رفت ولی انصافاً علیرضا بیرانوند یک گلر خیلی خوب و وزنه مهمی برای پرسپولیس است که نباید او را تخریب کنیم. امثال رفیعی‌ها حالا حالاها کار دارند تا به بیرانوند تبدیل شوند. اما ما باید آرام آرام به آنها میدان بدهیم.

بهروز سلطانی همچنین درباره پیشرفت پرسپولیس طی هفته‌های گذشته و رسیدن به امتیاز ۵۶ در فاصله ۴ هفته تا پایان رقابت‌های لیگ برتر تصریح کرد: طی سال‌های اخیر پرسپولیس خریدهای خیلی بدی داشت مثلاً تیم ملی فوتبال تاجیکستان چه جایگاهی دارد که ما بخواهیم در باشگاه‌هایش به دنبال بازیکن بگردیم! در حالی که دیدیم این دو بازیکن خارجی یعنی عبدالکریم و اورونوف فوق العاده عالی کار می‌کنند. وقتی آنها در بازی با اراک تعویض شدند تیم دیگر آن قدرت قبل را نداشت. این برای نخستین بار طی این چند سال است که ما خریدهای خوبی داشتیم و مشخص شد کسی روی این خریدها پولی نخورده و زیرآبی نرفته است، اگر هم رفته لااقل نانش را حلال کرده.

وی تأکید کرد: این پرسپولیس شخصیت قهرمانی دارد. من قول می‌دهم که این تیم قهرمان می‌شود. همانطور که حسن یزدانی در مسابقات کشتی باید یک دیوید تیلوری کنارش باشد تا قهرمان شود حالا هم که استقلال نتایج خوبی گرفته به پرسپولیس این انگیزه را داده تا مثل یک قهرمان فوتبال بازی کند. اما این استقلالی که من می‌بینم شرایط قهرمانی را ندارد و در نهایت پرسپولیس قهرمان خواهد شد.