به نقل از «قدس آنلاین»

نقشه اقتصادی، مهمتر از شوک سیاسی

تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۲۹۱۲۱

این روزها که همچنان درباره اینستکس صحبت می‌شود، برمی‌گردیم به موضوع «واقعی نبودن نرخ ارز در اقتصاد ایران و تأثیرپذیری بالای آن از مبادلات سیاسی» که بارها و بارها توسط کارشناسان مطرح شده و بتازگی وزیر اقتصاد هم به آن اشاره کرده است.

فرزانه غلامی/

این روزها که همچنان درباره اینستکس صحبت می‌شود، برمی‌گردیم به موضوع «واقعی نبودن نرخ ارز در اقتصاد ایران و تأثیرپذیری بالای آن از مبادلات سیاسی» که بارها و بارها توسط کارشناسان مطرح شده و بتازگی وزیر اقتصاد هم به آن اشاره کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گفته فرهاد دژپسند «هیچ کدام از مدل‌های اقتصادی نرخ بالاتر از 8000 تومان را برای ارز نشان نمی‌دهند و حتی صحبت از نرخ 3800 تا 5000 تومان است و قیمت این ارز بدون در نظر گرفتن مسائل سیاسی تا زیر ۸۰۰۰ تومان هم می‌تواند پایین آید».

با نگاهی گذرا به تحولات ارزی یک سال گذشته شاید بتوان بیشترین یارانه‌دهی اقتصاد به سیاست را در این بخش دید؛ آنجا که با خروج آمریکا از برجام و دیگر تنش‌های سیاسی منطقه‌ای، نوسانات شدید ارزی اقتصاد کشور را آزار داد و این امر با سیاست‌های ضعیف دولت در قبال بازار ارز، ارزش پول ملی را بیش از 80  درصد کاهش داد تا مردم برای حفظ ارزش دارایی خود هجوم بی‌سابقه‌ای به بازار ارز بیاورند و تقاضا را در این بازار دو چندان کنند.

 اگر تنش‌ها با آمریکا نبود...

ایسنا در گزارشی می‌نویسد: وضعیت بازار ارز این روزها مبهم‌تر و پیچیده‌تر از هر زمان دیگری است، به‌طوری که حتی بسیاری از اقتصاددانانی که از مدل‌های اقتصادی دقیق و نرم‌افزارهای آنچنانی برای رصد نوسانات دلار استفاده می‌کردند دیگر کمتر می‌توانند با قطعیت در این باره صحبت کنند. واقعیت این است که بازار دلار امسال بیشتر از هر سال دیگری به تحولات و اخبار سیاسی وابسته شده است و دیگر فاکتورهای اقتصادی به تنهایی برای ارزیابی این بازار کفایت نمی‌کنند. با این حال گذشته از همه این مسائل سیاسی، به نظر نمی‌رسد وضعیت بازار ارز به لحاظ پارامترهای اقتصادی وضعیت شکننده‌ای داشته باشد.

بر اساس این گزارش، در حال حاضر و با صادرات حدود 500 هزار بشکه‌ای نفت در روز،  براحتی می‌توان اسکناس‌ لازم را برای حمایت از بازار ارز تأمین کرد، ضمن اینکه با بازگشت حدود ۱۸ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات غیرنفتی و منابع ارزی صندوق توسعه ملی می‌توان بازار را در وضعیت تعادل نگه داشت. همچنین با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی و کاهش اقبال صاحبان سرمایه‌های خرد به بازار پرریسک ارز، اگر شرایط سیاسی فعلی در مناسبات بین ایران و آمریکا به وجود نمی‌آمد قیمت دلار می‌توانست کاهشی هم باشد و نرخی بسیار کمتر از نرخ فعلی داشته باشد.

 ایران، تابع استانداردهای اقتصادی نیست

یک کارشناس ارزی هم ضمن تأیید نرخ 8000 تومان به عنوان نرخ واقعی ارز در ایران، به خبرنگار ما می‌گوید: بی‌تردید تعیین قیمت ارز، تابع یک تئوری و نظریه اقتصادی است، اما رفتارهای مالی و پولی دولت به علاوه تنش‌های سیاسی بین‌المللی هم در آن نقش ایفا می‌کنند و حاصل آن چند نرخی شدن ارز است.

میثم رادپور خاطرنشان می‌سازد: همه استادان اقتصادی، نظریه برابری قدرت خرید را قبول دارند. این نظریه قدرتمند مفروضاتی دارد، مثلاً اگر جریان آزاد پول، کالا و خدمات وجود داشته باشد و تعرفه و هزینه‌های حمل و نقل، مالیات و... وجود نداشته باشد، قاعدتاً باید قیمت یک کالا مثلاً در ایران و آمریکا یکسان باشد، حال آنکه امروز اختلاف قیمت زیاد بین این دو نرخ در دو کشور وجود دارد، پس مسائل دیگری از جمله تعاملات و بازی‌های سیاسی هم در تعیین نرخ نقش دارند؛ البته اگر چنین تنش‌هایی هم نبود، رفتار پولی دولت که منجر به رشد 20 درصدی نقدینگی در هر سال می‌شود، تورم و گرانی به همراه دارد.  

به گفته وی رژیم ارزی کشور، شاخص‌های کلان اقتصادی از قبیل تورم و تولید ناخالص داخلی و ظرفیت بالای ارز برای جهش قیمتی در پی عقب‌ماندگی چند ساله نرخ آن از تورم و اصرار سیاست‌گذاران بر فشرده کردن فنر قیمتی، در افزایش نرخ ارز و غیر واقعی کردن آن نقش دارند.

رادپور ادامه می‌دهد: هر کدام از این عوامل حتی بدون مسائل سیاسی، قادر است نرخ ارز را با جهش، همراه و پول ملی را تضعیف کند و سبب شود استانداردهای اقتصادی پذیرفته شده جهان در ایران، پاسخگو نباشد.

وی می‌گوید: بر همین اساس یکسان‌سازی نرخ ارز، اصولاً ادعایی بیش نیست و فقط در مقطع کوتاهی در زمان ریاست کلی مرحوم نوربخش این امر محقق شد؛ چرا که قابلیت یکسان‌سازی نرخ وجود داشت. واقعیت این است که وقتی سیف، رئیس کل پیشین بانک مرکزی این ادعا را مطرح کرد، هر چند تنش سیاسی خاصی وجود نداشت، اما یکسان‌سازی غیرممکن بود و او اختیاری در این خصوص نداشت.

این کارشناس ارزی ادامه می‌دهد: فعلاً نمی‌توان نرخ تصنعی و دستوری واحدی بر بازار حاکم کرد، چون هزینه بالایی برای جابه‌جایی پول و از طریق حواله در عرصه بین‌الملل می‌پردازیم و همین هزینه، نرخ‌های متعدد ارزی خلق می‌کند. اما زمانی که هزینه این جابه‌جایی معقول باشد و بتوان با نظام پولی بین‌المللی بدرستی کار کرد، می‌توان مدعی تک نرخی کردن ارز شد.

شاخص‌های اقتصادی، مهم‌تر از سیاست

دبیر کل خانه اقتصاد ایران، اظهارات وزیر اقتصاد مبنی بر  اینکه بدون مسائل سیاسی، نرخ ارز زیر 8000 تومان است، را به شوخی تعبیر می‌کند و به خبرنگار ما می‌گوید: باید از ایشان پرسید چرا این نرخ را محقق نمی‌کنید؟ و همچنین پرسید نقش عرضه و تقاضا در بازار ارز چیست؟

مسعود دانشمند ادامه می‌دهد: نقش مسائل سیاسی قابل انکار نیست، اما اگر رشد اقتصادی، منظم و پایدار شود و تولید ناخالص داخلی بهبود یابد، فضای کسب و کار و اشتغال رشد کند، شاخص‌های فساد و اشتهای بازار ارز به‌موقع برطرف شود و اقتصاد ایران به سامان برسد، تنش سیاسی تا این حد بر ارزش پول ملی و قدرت برابری آن در برابر ارز خارجی تأثیر منفی نخواهد گذاشت.

وی معتقد است: فساد زیادی در بازار چند نرخی ارز وجود دارد، اما تک نرخی کردن شتاب‌زده، حفره‌های رانتی عمیق‌تری ایجاد می‌کند، بدان معنی که اگر مثلاً ارز 4200 تومانی را حذف کنیم و نرخ 12 هزار تومان را مبنا قرار دهیم، واردکنندگانی که ارز 4200 تومانی دریافت کرده‌اند بشدت منتفع خواهند شد و کالا را با نرخ 12 هزار تومان عرضه خواهند کرد و  اگر نرخ 6000 تومانی را مبنا قرار دهیم واردکننده‌ای که با ارز آزاد واردات انجام داده، ورشکسته خواهد شد.

به باور وی باید با شیبی ملایم و ضمن در نظر گرفتن فاکتورهای مهم اقتصادی، ظرف یک سال به سمت تک نرخی شدن ارز گام برداشت تا حفره‌های رانتی هم مجال بروز و ظهور پیدا نکند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: دلار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۲۹۱۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ریزش سنگین ارز/احتمال بازگشت دلار به کانال ۵۰ هزاری تقویت شد

همزمان با ادامه ریزش قیمت‌ها در بازار طلا و ارز، هم اکنون قیمت دلار در بازار آزاد به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته و آنطور که فعالان بازار می گویند احتمال بازگشت قیمت دلار به کانال ۵۰ هزار تومان امروز تقویت شده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، قیمت دلار که در روزهای نخست امسال و مخصوصاً پایان تعطیلات نوروز به دلیل بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای و حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری ایران در دمشق به اوج خود رسیده بود این روزها به شدت در حال ریزش است.

قیمت دلار در آن ایام به دلیل تشدید تنش‌های منطقه‌ای و نگرانی از شدت درگیری‌ها بین ایران و اسرائیل به ۷۰ هزار تومان هم رسید؛ دلال‌های خیابان فردوسی همان موقع اذعان می‌کردند که منتظر دلار ۷۵ هزار تومانی بودیم!

اما با پاسخ قاطع ایران و ناتوانی صهیونیست‌ها از ادامه درگیری، ریزش قیمت‌ها در بازار ارز و طلا آغاز شد و همچنان هم ادامه دارد. قیمت دلار که در معاملات اول صبح ۲۶ فروردین ماه (فردای پاسخ قاطع ایران به اسرائیل) در بازار غیررسمی به ۷۰ هزار تومان رسیده بود در معاملات نخست صبح امروز ۹ اردیبهشت ماه به کانال ۶۰ هزار تومان برگشته است. به عبارتی دلار در دو هفته ۱۰ هزار تومان کاهش داشته است و آنطور که فعالان حاضر در بازار ارز پیش بینی می‌کنند در روزهای آینده نیز بازهم شاهد ریزش سنگین قیمت‌ها در بازار خواهیم بود.

مشاهدات میدان از بازار ارز در صبح روز بعد از پاسخ ایران به اسرائیل بیانگر نگرانی دلال‌ها از عقب ماندن از بازار و فرار از ضررهای سنگین به دلیل ریزش قیمت‌ها بود. این وضعیت در دو هفته گذشته همچنان در بازار منوچهری و فردوسی و سبزه میدان حاکم است و دلال‌ها برای اینکه بیشتر از این ضرر نکنند دلارهایی را که قبلاً در قیمت‌های بالا خریده بودند فروختند و فعلاً هم قصد خرید ندارند.

بازار کاملاً در این ۱۴ روز فروشنده بوده و کمتر خریداری حاضر به خرید ارز شده است چراکه همه چشم انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند؛ فعالان بازار ارز می‌گویند بعد از کاهش تنش‌های سیاسی، هیجانات کاذب و جو منفی بازار تخلیه شد و همین امر به ادامه دار شدن سیر نزولی قیمت‌ها کمک کرد.

برخی دیگر البته می‌گویند علاوه بر کاهش سطح ریسک‌های سیاسی، وجود احتمالاتی مبنی بر شروع مذاکرات هسته‌ای و اخبار مثبت درآمدهای نفتی هم به ریزش قیمت‌ها در بازار دامن زده است در عین حال سفر رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به عربستان نیز به عنوان عامل اثرگذار دیگری در روند نزولی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز عنوان می‌شود.

قیمت دلار صبح امروز در بازار آزاد تهران به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته است؛ قیمت دلار هرات نیز که اهمیت بالایی در بازار ارز دارد و کاهش و افزایش قیمت آن بر بازار تأثیرگذار است از عصر دیروز به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته بود و هم اکنون به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشته و با قیمت ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان معامله می‌شود. علاوه بر این قیمت درهم امارات هم به عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر بر نرخ ارز در بازار داخلی شیب نزولی را در پیش گرفت و در کانال ۱۶ هزار تومان عقب‌گرد قابل توجهی را تجربه کرد.

سیگنال قیمتی از هرات و امارات باعث شده تا فعالان بازار ارز احتمال بازگشت قیمت دلار در بازار تهران را به کانال ۵۰ هزار تومان طی امروز و فردا بسیار جدی بدانند؛ علاوه بر این گفته می‌شود حضور جدی بازار ساز و تزریق‌های سنگین درهم امارات موجب شده تا اکثر بازارها این روزها فروشنده شوند چراکه احتمال ریزش بیشتر قیمت‌ها تصویب شده است.

ریزش قیمت‌ها در حالی در بازار ارز ادامه دارد که کارشناسان و فعالان اقتصادی متعددی از همان روزهای پرتنش بازار و ثبت رکوردهای نجومی به مردم هشدار می‌دادند که عوامل بنیادی بازار از این افزایش‌های هیجانی حمایت نمی‌کند و با کاهش التهابات سیاسی، تب دلار هم به‌زودی فروکش می‌کند.

یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفته است: اگر شوک سیاسی جدید رخ ندهد، احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰ هزار تومان برگردد.

جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز با تأکید بر اینکه روند افزایش نرخ ارز قطعاً در میان‌مدت متوقف خواهد شد؛ گفت: با هر شدتی که هیجانات موجب شده است نرخ ارز افزایش یابد، با همان شدت هم تخلیه خواهد شد و نرخ ارز به قیمت‌های قبلی بازمی‌گردد.

وی تأکید کرد: به‌طور قطع نوسانات چند هفته اخیر بازار ارز بیش از این که ریشه اقتصادی داشته باشد، ریشه سیاسی امنیتی دارد و با همان شدتی که رشد کرده است با همان شدت نیز سقوط خواهد کرد، بنابراین مردم باید دقت کنند که حتی برای کسب سود در دام سفته‌بازها نیفتند تا آسیبی متوجه سرمایه‌هایشان نشود.

حسینی دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق زمانی نیز گفته بود: شوک یا تنش سیاسی در کشور رخ می‌دهد مردم نه از روی نیاز، بلکه به علت نگرانی از افزایش قیمت دلار در آینده اقدام به خرید ارز می‌کنند، درگیری‌های سیاسی ایران و منطقه خاورمیانه باعث افزایش موقتی نرخ دلار شد؛ البته این موضوع به ایران محدود نمی‌شود بلکه درگیری سیاسی در هر کشوری باعث ایجاد التهاب در بازارهای مالی آن کشور می‌شود.

وی افزود: رشد قیمت دلار در بازار غیررسمی به عملکرد بانک مرکزی ارتباط چندانی ندارد؛ چون این بانک بیشتر بر رفع نیازهای قانونی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران تمرکز دارد. از گذشته تاکنون بازار سازی و فضاسازی وجود داشته به طوری که عده‌ای با سوءاستفاده از شرایط ایجاد شده اقدام به نرخ سازی می‌کنند و با دامن زدن به التهابات منافع بسیاری به دست می‌آورند. اگر دولت امسال نیز بتواند درآمدهای ارزی پایدار نسبتاً خوبی داشته باشد احتمال دارد نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد.

سید کمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی نیز گفته بود: عملیات مقتدرانه نظامی ایران در وعده صادق باعث شد شاهد تأثیر آن‌چنانی بر افزایش نرخ ارز نباشیم و حتی روند قیمتی نیز به‌خلاف فضاسازی‌ها و پیش‌بینی‌ها نزولی شد.

وی بیان داشت: زمانی که در چند روز نرخ ارز به‌مقدار زیادی افزایش می‌یابد، نشان می‌دهد که این نوع بالا رفتن نرخ ارز ناشی از شوک‌های غیراقتصادی است، در این زمان همه به عملکرد بانک مرکزی حساس می‌شوند زیرا این بانک موفق شده بود ۱۱ ماه ۱۴۰۲ نرخ ارز را در کانال مشخصی ثابت نگه‌دارد. زمانی که تنش‌های سیاسی کاهش می‌یابد، پرش نرخ ارزی که در زمان بحران سیاسی به وجود آمده بود، تخلیه می‌شود و در این زمان است که نرخ ارز کاهش خواهد یافت.

به گزارش ایمنا، همانطور که در روزهای پرتلاطم بازار ارز و طلا در هفته‌های قبل به دفعات از سوی کارشناسان اقتصادی و مسئولان اقتصادی هشدار ریزش قیمت‌ها به محض فروکش کردن تنش‌ها داده می‌شد، این ایام شاهد ثبت قیمت‌های لحظه‌ای و البته کاهشی از طلا، سکه و انواع ارز هستیم.

قیمت دلار هم اکنون (در لحظه انتشار این گزارش) در بازار آزاد تهران ۶۰ هزار و ۱۰۰ تومان و قیمت دلار هرات ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شده است. سکه بهار آزادی طرح جدید نیز بازهم روند کاهشی داشته و به کانال ۴۰ میلیون تومان بازگشته است؛ هم اکنون سکه طرح جدید با قیمت ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز که در هفته‌های گذشته برای ساعتی به ۴ میلیون تومان هم رسیده بود هم اکنون به کانال ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بازگشته است.

منبع: تسنیم

کد خبر 748742