به نقل از «ایکنا»

اقتصاد دولتی و فساد سیستماتیک مانع تحقق اقتصاد اسلامی است

تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۶۴۹۳۳

اقتصاد اسلامی که برساخته فقه اسلامی است، نوعی تئوری درباره معاملات اقتصادی و معیشت جامعه اسلامی ارائه می‌دهد که در وهله اول منتقد اقتصاد سوسیالیستی و اقتصاد سرمایه داری اس و بیش از هر چیز بر پرهیز و مممنوعیت ربا، احتکار و کم‌فروشی تاکید دارد. در واقع اقتصاد اسلامی راه سومی را عرضه می‌کند. خبرگزاری ایکنا اصفهان درباره معنا و مفهوم اقتصاد اسلامی و امکان تحقق آن در جامعه و رقابات آن با اقتصاد جهانی، گفت‌وگویی با  حجت‌الاسلام محمدرضا یوسفی، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه مفید انجام داده است که متن آن را در ادامه می‌خوانید: 

ایکنا: منظور از اقتصاد اسلامی چیست؟ برخی منتقدان، معتقدند اقتصاد اسلامی فقط صرفا نفی دیدگاه‌های کاپیتالیستی و سوسیالیستی در زمینه اقتصاد بوده و در عمل یک تئوری مدون و عملگرا نیست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نظر شما در این خصوص چیست؟
برای تشخیص اصالت یک مکتب، ابتدا باید مبانی ریشه‌ای و فکری آن مکتب را بررسی و در خصوص تفاوت آن با دیگر مکاتب تحقیق کنیم. بنابراین این قضاوت درباره اقتصاد اسلامی که تنها نفی مکاتب سوسیالیستی و یا سرمایه‌داری است قابل طرح نیست، چرا که مبانی فکری متفاوتی میان مکتب اقتصاد اسلامی و مکاتب دیگر وجود دارد. به طور مثال در حوزه مالکیت، نظام سرمایه‌داری معتقد است مالکیت باید آزاد، خصوصی و نامحدود باشد، به‌گونه‌ای که افرادی بتوانند مالک ابزار تولید شوند. برعکس سوسیالیست‌ها اعتقاد دارند که مالکیت بر ابزار تولید به لحاظ مالکیت خصوصی معنی‌دار نبوده و مالکیت جمعی و اشتراکی معنی دارد.. اما زمانی که درباره مکتب اقتصاد در اسلام صحبت می‌کنیم، باید برای بررسی این موضوع به فقه اسلامی نیز توجه کنیم، تا ببینیم از منظر اسلام، چگونه می‌توان حق مالکیت خصوصی و مالکیت عمومی را مورد تحلیل قرار داد.

بر خلاف نظام سرمایه‌داری که فقط مالکیت خصوصی را معتبر شمرده و یا نظام سوسیالیستی که فقط مالکیت اشتراکی را معتبر می‌داند، اقتصاد اسلامی اعتقاد دارد که هم مالکیت خصوصی و هم مالکیت عمومی درست است

با نگاه به تاریخ ظهور مکتب اسلام می‌بینیم که این مکتب حدود دوازده قرن پیش از ظهور مکتب سرمایه‌داری نوین شکل گرفته و با مورد بررسی قرار دادن دوره حکومت رسول خدا (ص) و بررسی آیات قرآن کریم، می‌بینیم که در اقتصاد اسلامی دو نوع مالکیت باید وجود داشته باشد؛ یک مالکیت عمومی و اشتراکی مانند مالکیتی که 1400 سال پیش در فقه ما مطرح شده که انفال جزو اموال عمومی مطرح می‌شوند.

دسته‌ای دیگر از مالکیت‌ها نیز مالکیت‌های خصوصی هستند، مانند فعالیت‌های اقتصادی که افراد انجام داده و متعلق به خودشان است. بنابراین بر خلاف نظام سرمایه‌داری که فقط مالکیت خصوصی را معتبر شمرده و یا نظام سوسیالیستی که فقط مالکیت اشتراکی را معتبر می‌داند، اقتصاد اسلامی اعتقاد دارد که هم مالکیت خصوصی و هم مالکیت عمومی درست است، و این تنها نگاهی نقادانه نیست. در قرآن در سوره توبه راجع به انفال صحبت شده و توضیح می‌دهد و بعد در سوره انفال توضیح می‌دهد که این انفال متعلق به کیست، یعنی دوزاده قرن قبل از ورود نظام سرمایه‌داری این بحث مطرح شده و به آن پاسخ داده شده است. 
یکی دیگر از سوالاتی که مکاتب اقتصادی مطرح می‌کنند در خصوص آزادی‌های اقتصادی است؛ در نظام سرمایه‌داری اصل بر آزادی اقتصادی و عدم حمایت دولت قرار دارد و در نظام سوسیالیستی این مسئله برعکس است. در اقتصاد اسلامی با توجه به متون فقهی و روایی و آیات قرآن پی می‌بریم که از منظر اسلامی، آزادی اقتصادی مورد پذیرش قرار گرفته شده، اما برای آن چارچوب‌هایی منظم و مشخص وجود دارد. بنابراین با مکتبی متفاوت از سرمایه‌داری یا سوسیالیسم مواجه هستیم. پس کسانی که معتقد هستند مکتب اقتصاد اسلام صرفا مکتبی نقد کننده است و اصالتی از خودش ندارد، به متون دینی که دوازده قرن قبل از پیدایش نظام سرمایه‌داری یا سوسیالیستی شکل گرفته است توجهی ندارند.

در اقتصاد اسلامی با توجه به متون فقهی و روایی و آیات قرآن پی می‌بریم که از منظر اسلامی، آزادی اقتصادی مورد پذیرش قرار گرفته شده، اما برای آن چارچوب‌هایی منظم و مشخص وجود دارد

ایکنا: اقتصاد اسلامی بر پایه چه اصول و مبانی بنا شده است؟
اقتصاد اسلامی سه پایه اصلی دارد؛ دو پایه اول آن همانگونه که گفته شد پاسخگویی به دو مبحث مالکیت و آزادی اقتصادی و دخالت دولت بوده و سومین عنصر آن بحث عدالت است، عدالت به معنای خاص کلمه که در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی به کار برده می‌شود. پس اقتصاد اسلامی سه اصل دارد: آزادی مشروط یا آزادی در چارچوب قوانین، مالکیت ترکیبی که مالکیت دولت همراه با مالکیت خصوصی است و سوم اصل عدالت.
ایکنا: در چهار دهه‌ای که از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، چقدر اقتصاد اسلامی توانسته تحقق پیدا کند و وارد فاز عملیاتی و اجرایی شود؟
واقعیت این است که مکتب اقتصاد اسلامی جزئی از سایر جنبه‌ها است، یعنی ما وقتی از یک مکتب اجتماعی صحبت می‌کنیم، هم بعد سیاسی پیدا می‌کند، هم بعد اخلاقی، اقتصادی و فرهنگی. بدون زیرساخت‌های ممکن و اصلاح برخی ساختارهای موجود، امکان تحقق یک مکتب اقتصادی از لحاظ عملی وجود ندارد. اکنون درجه بسیار کمی از اقتصاد و جامعه ما، اسلامی است. به دلیل اینکه ساختار اقتصاد ما دولتی است و با نظام‌های ترکیبی که درمورد آن صحبت کردیم سازگاری ندارد، یکی از ویژگی‌های اقتصاد اسلامی عدالت است که در اقتصاد ما وجود ندارد. در کل اقتصاد ما با چیزی که اقتصاد اسلامی مطرح می‌کند، فاصله زیادی دارد.

اقتصاد اسلامی سه اصل دارد؛ آزادی مشروط یا آزادی در چارچوب قوانین، مالکیت ترکیبی که مالکیت دولت همراه با مالکیت خصوصی است و سوم اصل عدالت.

ایکنا: آیا اقتصاد اسلامی قابلیت رقابت با اقتصاد جهانی را دارد؟ آیا می‌تواند با اقتصاد جهانی همراه شود؟
اقتصاد اسلامی یک مکتب است، اما عوامل بسیار زیادی در رابطه با تحقق خارجی آن نقش دارند و اقتصاد اسلامی قطعا قابلیت رقابت با اقتصاد جهانی را دارد، اما تا زمانی که این عوامل تحقق پیدا نکند اقتصاد اسلامی نمی‌تواند به درستی شکل بگیرد. یکی از نشانه‌های آن این است که فساد سیستماتیک در ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه ما شکل گرفته و مشکلاتی را به وجود آورده و تا زمانی که این مشکلات حل نشوند، نمی‌توانیم اقتصاد اسلامی را به درستی در جامعه‌ پیاده کنیم.
ایکنا: چه عواملی در شکل‌گیری مکتب اقتصاد اسلامی نقش دارند؟
متاسفانه در کشور ما، نظام شفافیت، نظارت و پاسخگویی به درستی نهادینه و اجرایی نشده و مبارزه با فساد آن‌‎گونه که باید در کشور وجود ندارد. پاسخگویی در عرصه‌های مختلف دولتی، یک مسئله حیاتی است؛ با بررسی حکومت پیامبر (ص) و امام علی (ع) پی می‌بریم که این مسائل در کشور ما به صورت کامل نهادینه و اجرایی نشده است. قوه قضائیه یک رکن مهم تحقق اقتصاد اسلامی است و باید حقوق مالکیت را محترم شمرده و فضای کسب و کار را با قوانین درست شکل دهد. تا زمانی که این شرایط فراهم نشده نمی‌توانیم از فقه اقتصاد بخواهیم که نتیجه مطلوبی به ما ارائه کند.

ما اکنون با نوعی از نظام اقتصادی و بانکداری مواجه هستیم که به نوعی دولتی و فاسد است، ابتدا این زمینه‌های ناسالم باید اصلاح شده تا مکتب اقتصاد اسلامی شکل بگیرد و بتواند نتایج مطلبوب خود را به همراه داشته باشد. انتهای پیام

ایکنا: اکنون مکتب اقتصاد اسلامی، چه راهکارهایی برای رفع مشکلات اقتصادی موجود دارد؟

مکتب اقتصادی چاره نیست، بلکه اصولی است که حاکمیت باید برای تحقق آن تلاش کند که اگر تحقق پیدا کرد، آن نتایج مطلوب را با خود به همراه دارد. بنابراین اول باید زمینه اجرای مکتب اقتصادی فراهم شود. ما اکنون با نوعی از نظام اقتصادی و بانکداری مواجه هستیم که به نوعی دولتی و فاسد است، ابتدا این زمینه‌های ناسالم باید اصلاح شده تا مکتب اقتصاد اسلامی شکل بگیرد و بتواند نتایج مطلبوب خود را به همراه داشته باشد.
انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا اصفهان اقتصاد اسلامی سوسیالیسم سرمایه داری عدالت مالکیت فساد اقتصادی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۶۴۹۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آمریکا مانع تحقق صلح در یمن و توقف جنایات صهیونیست‌ها در غزه است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه خبری شبکه المیادین وزارت خارجه یمن با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که عملیات نظامی یمنی‌ها در دریای سرخ با اهداف انسانی انجام می‌شود که همان افزایش فشار بر رژیم صهیونیستی جهت توقف جنایت‌های آن‌ها در غزه و رفع محاصره این منطقه است.

وزارت خارجه یمن با صدور این بیانیه تاکید کرد که آمریکا تنها مانع برقراری صلح و ثبات در یمن است و مانع از توقف جنایت‌های صهیونیست‌ها در غزه می‌شود.

این بیانیه تصریح کرد که هیچ ارتباطی بین صلح در یمن با حوادث دریای سرخ وجود ندارد و مقام‌های یمنی به سازمان ملل متحد ابلاغ کرده‌اند که نقشه‌ای که تعامل صنعا با طرف سعودی بر اساس آن انجام می‌شود، هیچ ارتباطی با حوادث غزه ندارد و آمریکا و انگلیس نباید هیچ مداخله‌ای در این روند داشته باشند.

این وزارتخانه ابراز داشت که اظهارات «تیم لیندرکینگ» فرستاده آمریکا در امور یمن نشان می‌دهد که آمریکا مانع از برقراری صلح در یمن می‌شود، واشنگتن همچنین مانع از توقف جنایت‌های صهیونیست‌ها در غزه و رفع محاصره این منطقه می‌شود.

در بیانیه وزارت خارجه یمن همچنین تصریح شده است: دولت آمریکا در برابر اراده تمامی ملت‌های جهان و حتی ملت آمریکا ایستاده است، این در حالی است که مردم آمریکا سیاست‌های دولت بایدن در مشارکت در جنایت‌های فجیع رژیم صهیونیستی ضد ساکنان غزه را رد می‌کنند.

وزارت خارجه یمن تاکید کرد که آمریکایی‌ها به جای تعامل با مطالبات جهانی اقدام به سرکوب وحشیانه دانشجویان دانشگاه‌ها می‌کنند که این رفتار نشان دهنده پوشالی بودن شعارهای آمریکایی‌ها در خصوص دموکراسی است.

در همین رابطه سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن بامداد سه‌شنبه با صدور بیانیه‌ای ضمن اعلام استمرار عملیات نیروهای یمنی در دریای سرخ تاکید کرد که یمنی ها عملیات نظامی پهپادی گسترده ای را علیه ناوهای جنگی دشمن در دریای سرخ از جمله دو ناوشکن آمریکایی انجام دادند.

سریع با بیان اینکه این عملیات با موفقیت به اهداف خود رسید، توضیح داد: «نیروی دریایی، موشکی و نیروی هوایی ما عملیات مشترکی را علیه ناو سیکلادیس (CYCLADES) در دریای سرخ انجام دادند و ضربه دقیق بود.»

همچنین، سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن افزود: «ما با تعدادی پهپاد، کشتی اسرائیلی اِم‌اس‌سی اوریون (MSC ORION) را در اقیانوس هند هدف قرار دادیم.»

ارتش یمن همچنین در این بیانیه بار دیگر بر تداوم این عملیات تا رفع کامل محاصره و توقف تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه ملت فلسطین در غزه تاکید کرد.

کد خبر 6092771