به نقل از «ایرنا»

فعالان صنایع دستی حال خوبمان می تواند بهتر شود

تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۳۲۰۴۷۳

صنایع دستی یکی از مزیت‌های اقتصادی ایران با تمدن و فرهنگ دیرینه آن است که در گوشه گوشه کشور وجود دارد و نشان از ذوق، خلاقیت و هنرمندی مردم این سرزمین است و با توجه به تنوع اقلیم، گوناگونی اقوام، آداب و رسوم مختلف ظرفیت‌های فراوانی را در این زمینه در خود گنجانده است.

در سال‌های اخیر با آغاز تحریم‌های ظالمانه دشمنان علیه ایران اسلامی، تشکیل ستاد اقتصاد مقاومتی و توجه به فرصت‌های فراوان موجود در صنایع دستی می‌تواند آثار فراوانی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حمایت از صنایع دستی و تولیدکنندگان آن می‌تواند نقش بسزایی در اشتغال و رونق اقتصادی بخشی از مردم کشور بویژه روستاها و عشایر داشته باشد و افزایش صادرات این محصولات منجر به افزایش درآمدهای ارزی از طریق صادرات غیرنفتی خواهد شد و درواقع حمایت از صنایع دستی به تحقق یکی از اصول اساسی اقتصاد مقاومتی که تکیه بر ظرفیت‌های داخلی اقتصاد است، منجر خواهد شد که بشدت نیاز به آن احساس می‌شود.

تجربه نشان داده است بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به خرید محصولات صنایع دستی از شهرهای مختلف کشور اقبال نشان داده‌اند و همین امر ضرورت توجه به صنایع دستی را دوچندان می‌کند و فروش بیشتر این محصولات سبب افزایش درآمد و ارزآوری برای کشور می‌شود.

هم اکنون یکی از مشکلات اساسی در کشور ایجاد اشتغال برای جوانان است که با توجه به نقش صنایع دستی در کاهش بیکاری و اینکه نیاز زیادی به سرمایه، امکانات و تجهیزات ندارد می‌توان با حمایت از افراد فعال در این عرصه و تأمین مواد اولیه و ارزان ضمن ایجاد اشتغال ارزش‌افزوده بالایی تولید کرد.

همچنین حمایت از صنایع دستی می‌تواند درکاهش مهاجرت روستاییان به علت نبود شغل مناسب در شهرهای کوچک و روستاها و تقویت اقتصاد خانواده روستایی با مشارکت زنان در تولید و فروش محصولات در این بخش داشته باشد.

صنایع دستی از جمله مشاغلی است که با کمترین سرمایه گذاری و در مدت کوتاهی می‌توان به سودآوری و ارزش افزوده رسید وتوسعه آموزش‌ها، استفاده از فضای مجازی، تأمین مواد اولیه و مهیا کردن بازار مناسب برای صنعت گران از جمله مواردی است که همواره مورد توجه مسئولان این بخش قرار دارد.

جای خالی صنایع دستی در نمایشگاه‌های کشورهای همسایه

اگرچه صنایع دستی استان بوشهر به دلیل شرایط سخت محیطی و جغرافیایی این استان و کمبود مواد اولیه نسبت به سایر استان‌های کشور محدودتر است اما با رویکرد جدید سازمان صنایع دستی و حمایت و توجه ویژه دولت به این بخش امروز حال صنایع دستی استان بوشهر خوب است.

در زمان حاضر رشته‌های خوس دوزی، صدف سازی، گرگوربافی، حصیربافی، بافت تویزه، نخ ریسی، عبابافی، آلات موسیقی مذهبی سنج و دمام، ساز نی انبان، بافت گبه، پوشاک سنتی، بافت کیوار از جمله هنرهای صنایع دستی اصیل استان بوشهر است که به ثبت ملی رسیده است.

همچنین در ۲ رشته خوس دوزی و رند بافی نیز استان بوشهر موفق به کسب نشان مهر اصالت جهانی شده است و این موفقیت‌ها در بخش صنایع دستی نشان می‌دهد امروز این بخش مورد توجه قرار گرفته است.

خوس دوزی

خوس دوزی یکی از رشته‌های صنایع دستی زنان و دختران هنرمند جنوبی است که دراین رشته الیافی در رنگ‌های مختلف و سپس وصل کردن آنها بر روی لباس‌های زنانه طرح‌های زیبایی از لباس‌های محلی و رنگارنگ را خلق می‌کنند.

این رشته یکی از انواع سوزن دوزی هاست که از زمان صفویه رونق بیشتری یافت و از این هنر بیشتر برای تزئین پرده‌ه، ا روسری‌ها و چادرهای توری استفاده می‌شود و نخی که در خوس دوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد طلایی یا نقره‌ای است.

یکی از فعالان رشته خوس دوزی در شهر نخل تقی عسلویه می‌گوید: این هنر صنعت از جمله رشته‌هایی است که نشان مهر اصالت جهانی که بالاترین نشان است را به خود اختصاص داده است. لطیفه عبداللهی افزود:

عبداللهی گفت: قیمت هرخوس دوزی در گذشته هشت میلیون ریال بود اما با توجه به گرانی مواد اولیه (تور و خوس که از خارج وارد می‌شود) امروز به ۱۵ تا ۲۰ میلیون ریال است.

وی یادآور شد: در صورت حمایت از این هنراصیل زنان جنوب استان بوشهر درصدد هستم با راه اندازی کارگاه بتوانیم از هنر خوس دوزی روی پرده و کوسن نیز استفاده و زنان زیادی از منطقه را مشغول به کار کنم.

عبداللهی ادامه داد: با وجود کیفیت بالای خوس دوزی در منطقه نخل تقی عسلویه بیشتر مصرف این دست بافته در داخل و درعیدها و جشن هاست این درحالی است که اگر زمینه صادرات فراهم شود با توجه به کیفیت محصول هنردست زنان ایرانی در کشورهای همسایه از استقبال خوبی برخوردار می‌شود.

وی گفت: کشورهای حوزه خلیج فارس از این تولیدات استقبال می‌کنند و با توجه به نمایشگاه‌هایی که سالانه برگزار می‌کنند می‌توان از این فرصت برای معرفی دست بافته‌های این منطقه استفاده کرد.

لنج سازی تزئینی

لنج سازان قدیمی بوشهر برای آموزش این حرفه به فرزندان خود که در گویش محلی به آن "گلافی" می‌گویند ابتدا چگونگی ساخت لنج‌های کوچک تزئینی را آموزش می‌دادند تا آنان با قسمت‌های مختلف شناورها بیشتر آشنا شوند.

اما کم کم با تبدیل شدن این لنج‌های کوچک به ماکت‌ها تزئینی، کالای سوغاتی و وسیله‌ای که مردم دیگر نقاط کشور با دیدن آنها با فرهنگ، تمدن و تاریخ مردم ساحل نشین خلیج فارس آشنا می‌شدند این هنر صنعت در بندرهای استان بوشهر رونق گرفت و به یک شغل برای کسب درآمد تبدیل شد.

طوری که امروزه با استفاده از قطعه‌های دور ریز و مقاوم درلنج سازی ها و ساخت ماکت‌هایی از انواع کشتی‌ها و شناورها با آنها توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و این هنر صنعت امروز علاوه براینکه بازارهای بزرگ داخلی برای خود یافته توانسته مشتریان خاص در کشورهای حوزه خلیج فارس داشته باشد.

یکی از فعالان در رشته تولید ماکت شناورهای بومی خلیج فارس (لنج‌های تزئینی) گفت: در این رشته هنری از ضایعات چوب و درب‌های قدیمی استفاده می‌شود.

سعید معرف افزود: تا ۱۵ سال پیش بیشتر تولیدات این حرفه به کشور امارات متحده عربی صادر می‌شد ولی از سال ۸۹ با بسته شدن مسیر صادرات فروش در خارج از کشور برای ما بسیار هزینه بر شد.

وی اضافه کرد: با محدودیت صادرات به بازارهای داخلی روی آوردم و از طریق فضای مجازی با معرفی دست ساخته‌های خود به مخاطبان مشتریان زیادی جذب کرده‌ام طوری که امروز به صورت سفارشی کار انجام می‌دهم.

معرف ادامه داد: هم اکنون مهمترین مشکل فعالان بخش صنایع دستی، در بخش فروش محصول است که صنعتگران باید در گام نخست بتوانند بازار خود را بیابند و با برند سازی و تحویل کار با کیفیت رضایت مشتریان را به دست آورند.

وی تاکید کرد: با توجه به سودآوری ناشی از فروش صنایع دستی تنها با ذره‌ای توجه و حمایت از بخش صنایع دستی می‌توان علاقمندان به هنرهای دستی را به این کار جذب و با سرمایه گذاری اندکی ارزش افزوده بالایی را رقم زد و این بهترین فرصت برای اشتغال و رونق تولید است.

معرف گفت: با اجرای برنامه‌های آموزشی می‌توان جوانان مستعد و علاقمند را با اصول طراحی، رعایت تناسب و بهبود کیفیت ابزارهای مورد مصرف آشنا کرد تا بتوانند ماکت‌هایی تولید کنند که در صحنه رقابت در بازارهای داخلی و خارجی گوی سبقت را از دیگر صنعتگران این رشته بربایند.

صنایع دستی دریایی

با توجه هم مرکز بودن بخش عظیمی استان بوشهر با سواحل خلیج فارس صنایع دستی وابسته به موجودات دریایی در این استان رونق زیادی دارد و وجود صدف فراوان در سواحل این استان سبب شده تولید صنایع دستی مرتبط با آن افزایش پیدا کند طوری که امروز با ارائه آموزش‌های لازم و به کار گیری طرح‌ها و روش‌های نوآورانه و خلاق و شناخت نیاز بازار صادرات، هنرمندان این بخش توانسته‌اند گام‌های خوبی درمسیر بردارند.

مدیرعامل شرکت تعاونی صدف سازان مخیله در دیر استان بوشهر گفت: با جذب زنان های خانه دار و سرپرست خانوار و ارائه آموزش‌های مناسب و به روز بانوان و دختران زیادی در خانه‌های خود تولیدات قابل توجهی در بخش صنایع دستی این استان تولید می‌کنند.

زهرا ابوذری فخرآبادی افزود: رشته‌های صنایع دستی نقشی مهم در ایجاد اشتغال دارند و افراد بویژه بانوان می‌توانند با هنر دست خود نقشی مهم در اقتصاد خانواده داشته باشند.

وی تاکید کرد: عرضه محصولات صنایع دستی در بازارچه‌های دائمی و نمایشگاه‌ها فرصتی است تا فعالان این بخش بتوانند دست ساخته‌های خود را عرضه و به جامعه معرفی کنند.

ابوذری فخرآبادی گفت: راه اندازی بازارچه‌های صنایع دستی در کنار بازارهای هفتگی در مناطق مختلف از جمله راهکارهای مناسب برای فروش محصولات صنایع دستی است که تاکنون این اتفاق در استان رخ نداده است.

وی در باره صادرات محصولات صنایع دستی گفت: در زمان حاضر صادرات این محصولات با واسطه انجام می‌شود این درحالی است که در برخی از کشورهای همسایه نمایشگاه‌های مختلفی برپا می‌شود و نباید جای صنایع دستی ما در این نمایشگاه‌ها خالی باشد.

ابوذری فخرآبادی اضافه کرد: هرچند تلاش‌هایی برای فراهم کردن بازار صادرات انجام شده ولی با توجه به کیفیت محصول رایزنی‌ها برای حضور در نمایشگاه‌های صنایع دستی باید بیشتر باشد.

افزیش قیمت مواد اولیه و هزینه‌های تولید نگرانی فعالان صنایع دستی

وی ادامه داد: براساس قانون شرکت تعاونی تولیدی از پرداخت مالیات معاف هستند اما شرکت‌های آموزش باید مالیات پرداخت کنند و این امر فشار زیادی برفعالان این بخش وارد می‌کند.

وی با بیان اینکه تا زمانیکه آموزش نباشد تولید نیست گفت: رونق رشته‌های صنایع دستی در گرو ارائه آموزش‌های مداوم وبه روز است اما با توجه به قوانین دست و پا گیر و ضرورت پرداخت مالیات شرکت‌های تعاونی آموزشی با مشکلات زیادی روبه رو می‌شوند.

ابوذری فخرآبادی ادامه داد: افزایش قیمت مواد اولیه فعالان بخش صنایع دستی را با مشکل روبرو کرده است و همین امر افزایش قیمت محصولات را به دنبال داشته است.

وی یادآور شد: هرچند امروز مردم پی به اهمیت و جایگاه صنایع دستی برده‌اند و تمایل دارند برای هدیه و سوغات از محصولات صنایع دستی هر منطقه استفاده کنند اما این افزایش قیمت تأثیر منفی بر فروش می‌گذارد.

برند و تجاری سازی راهکار بین المللی کردن صنایع دستی

کارشناس صنایع دستی استان بوشهر گفت: صنایع دستی دریایی، حصیربافی، عبابافی، گلیم بافی، جاجیم، رند بافی (بافته‌های داری)، خوس دوزی، ساخت لنج تزئینی، نخ ریسی، ساخت ساز سنتی و عبابافی از رشته‌های منحصر به فرد و بومی استان بوشهر است.

بصری افزود: فعالان صنایع دستی استان بوشهر توانستند در رشته رند بافی و خوس دوزی نشان مهراصالت جهانی که از بالاترین نشان‌ها به شمار می‌رود را برای نخستین بار کسب کنند.

وی یادآور شد: در زمان حاضر رشته‌های خوس دوزی، صدف سازی، مهارت گرگوربافی خلیج فارس، حصیربافی بوشهر، نخ ریسی، عبابافی، مهارت ساخت آلت موسیقی مذهبی دمام، فن ساخت ساز نی انبان بوشهر، هنر بافت گبه خود رنگ شول گناوه، ساخت ساز موسیقی مذهبی سنج، بافت تویزه، مهارت دوخت پوشاک سنتی در بوشهر، بافت کیوار از جمله هنرهای صنایع دستی اصیل استان بوشهر هستند که به ثبت ملی رسیدند.

بصری گفت: هدف معاونت صنایع دستی احیای رشته‌های منسوخ شده، آشنایی افراد با صنایع دستی گذشتگان، تولید محصول ارگانیک با مواد اولیه موجود در منطقه و هماهنگی محصولات صنایع دستی استان با زندگی مدرن امروزی است.

وی بیان کرد: تخصص محور شدن معاونت صنایع دستی استان بوشهر از جمله راهکارهایی است که باعث شده محصولات استان در سطح ملی و بین المللی معرفی و بدون هیاهو با استفاده از توان کارشناسان و تحصیل کردگان این بخش و برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های تخصصی برای فعالان صنایع دستی در حوزه بازرگانی کسب و کار اینترنتی و کارگاه برگزار شود.

بصری ادامه داد: تلاش می‌شود صنعتگران با برند سازی و تجاری کردن محصولات صنایع دستی در قالب انجمن تخصصی صنایع دستی و معرفی صنعت گران به اتاق بازرگانی برای شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی با هدف شناسایی بازارهای بین المللی بازارسازی و بازاریابی محصولات صنایع دستی انجام شود.

وی اضافه کرد: این برای نخستین بار است که به شیوه استاندارد محصولات صنایع دستی استان به صورت منظم با لگو و کاتالوگ مناسب برای عرضه در نمایشگاه بسته بندی می‌شوند.

تعریف فضای مناسب برای فروش دست بافته‌های هنرمندان

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: با توجه به ضرورت وجود مکانی مناسب برای فروش و عرضه محصولات صنایع دستی امسال تلاش می‌شود با همکای شهرداری بازارچه دائمی برای صنعتگران این بخش فراهم شود.

لیلا رحیمی افزود: تمام افرادی که کارت پروانه تولید انفرادی دارند برای حضور در نمایشگاه‌ها حاضرمی شوند و ثبت سفارش‌های کلانی دارند و به واسطه همین نمایشگاه‌ها امروزصنعت حصیربافی استان با برند ملی در بهترین فروشگاه‌ها به فروش می‌رود.

آموزش تولید محور ضرورت به روز کردن صنایع دستی

وی اضافه کرد: آموزش زمینه هر هنری است و هر رشته‌ای اگر بخواهد اساس مستحکمی داشته باشد نیازمند آموزش است و برای ارائه محصولات مناسب با نیاز روز و رسیدن به جایگاه مناسب امروز آموزش تولید محور اساس کار معاونت صنایع دستی است.

رحیمی ادامه داد: برهمین اساس ۲۸ روستا در استان بوشهر در بخش‌های مختلف پایش و با ارائه آموزش‌های لازم در رشته‌های مختلف ارائه و زمینه عرضه محصولات آنها در گالری‌های تخصصی فراهم شده است.

رحیمی اظهار داشت: یکی از اتفاقاتی که برای نخستین بار در استان رخ داد آموزش رشته‌های صنایع دستی به کودکان و فروش دست بافته‌های آنان بود که با این کار کودکان بوشهری توانستند در مدت پنج روز هفت میلیون و ۵۰۰ هزار ریال محصولات خود را به فروش برسانند.

وی یادآور شد: صنایع دستی به خلاقیت، تمرکز و نوآوری افراد کمک می‌کند برهمین اساس می‌طلبد این هنر را از کودکی به فرزندانمان بیاموزیم.

رحیمی تاکید کرد: صنایع دستی از جمله مشاغلی است که با اندک سرمایه‌ای افراد می‌توانند به اقتصاد خانواده کمک کنند و گواه این مدعا این است که با هزینه کرد تنها ۴۰ میلیارد ریال سال گذشته ۲۰۰ شغل در استان بوشهر ایجاد شده است.

حال خوب فعالان صنایع دستی می‌تواند بهتر شود

وی گفت: صنایع دستی مصداق رونق تولید است و هیچ حوزه‌ای وجود ندارد که با سرمایه گذاری کم و مدت زمان کمی ارزش افزوده بالایی داشته باشد.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: امروز با شناختی که جامعه نسبت به صنایع دستی پیدا کرده میل و رغبت به خرید از نمایشگاه‌های صنایع دستی نیز افزایش یافته است.

وی تاکید کرد: صنایع دستی استان بوشهر به صورت عمومی کاربردی است بویژه در حوزه حصیر با چیدمان امروزی خوانش و برای پذیرایی، دیوارکوب و آشپزخانه کاربرد دارد.

رحیمی در باره گرانی محصولات صنایع دستی گفت: طراحی محصول، چینش، ترکیب بندی، گرانی مواد اولیه و واردات برخی مواد اولیه محصول ات از جمله علل و عوامل گرانی محصولات صنایع دستی است.

رحیمی افزود: هرچند رشته‌های بومی مواد اولیه آنها از داخل تأمین می‌شود اما مواد اولیه برخی رشته‌ها از جمله بافته‌های داری از خارج از استان تهیه می‌شود.

وی گفت: در زمان حاضر ۱۵ هزار نفر در رشته‌های مختلف صنایع دستی در استان بوشهر فعالیت می‌کنند که از این تعداد ۱۲ هزار نفر ثبت شده هستند.

رحیمی گفت: فعالان صنایع دستی استان بوشهر می‌گویند " با رویکرد جدید، توجه و حمایت‌های ویژه دولت به این بخش امروز حال صنایع دستی خوب است اما با گشایش یازارهای صادراتی، حمایت‌های تسهیلاتی، تأمین مواد اولیه ارازان و کاهش هزینه‌های تولید و حذف برخی عوارض دولتی رونق تولید، اشتغال، درآمد زایی و ارزآوری این بخش مضاعف و حالمان از وضعیت خوب موجود بهتر خواهد شد.

وی مهمترین چالش در این بخش را بازاریابی و رساندن محصول به دست مشتری و صادرات عنوان کرد و ادامه داد: تلاش می‌شود از کارشناسان ارزیاب صنایع دستی دراین زمینه استفاده تا کار راحت تر پیگیری شود.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: تأمین فضای صادرات و معرفی صنعتگران برای شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی، حمایت از تولید و صنعتگرانی که دارای کارت و پروانه تولید هستند از جمله راهکارهای حمایت از فعالان این بخش است.

رحیمی اضافه کرد: امسال پرفروش‌ترین و طلایی‌ترین سال برای رشته عبابافی در قالب صادرات چمدانی بود و هر نفر در سال می‌تواند ۴۲۰ مترپارچه پشمی شتر معادل ۷۰ قواره عبا تولید کند که هر عبا بین ۳۰ تا ۵۰ میلیون ریال در فروش داخلی ارزش دارد.

وی گفت: رتبه‌های بعدی فروش در رشته‌های حصیر و صنایع دستی دریایی است که توانسته جایگاه خود را در کشور به دست آورد.

ضرورت استفاده از فضای مجازی در معرفی و فروش صنایع دستی

رحیمی اضافه کرد: فضای مجازی ظرفیتی مناسب برای عرضه و فروش محصولات صنایع دستی است که باید از آن استفاده بهینه کرد.

وی ادامه داد: معاونت صنایع دستی استان بوشهر با توجه به ظرفیت مناسب فضای مجازی، با هدف ارتقای دانش صنعتگران این استان در بازاریابی اینستاگرام و راه‌های فروش محصولات صنایع دستی در صفحه‌های مجازی دوره شاغلان اینستاگرام را برگزار کرد.

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: صنایع دستی استان بسیار غنی و دارای ذوق هنری است که برای ارتقا بیشتر چه از نظر کیفیت و چه از نظر هنری برنامه‌های مختلفی باید طراحی شود.

محمد حسین ارسطو زاده ادامه داد: ظرفیت‌های خوبی در استان و کشور برای معرفی کالاهای صنایع دستی وجود دارد که باید شناسایی و از این فرصت‌ها و ظرفیت‌ها استفاده شود.

وی از تنوع محصولات حصیری استان بوشهرگفت: این بسیار خوشحال کننده است که هم اکنون تنوع در طرح و رنگ در یک کالای صنایع دستی وجود دارد و جایگاه صنایع دستی امروز در نمایشگاه‌های بزرگ است که بتواند در کنار صنایع صنعتی فخر فروشی کند.

ارسطو زاده ادامه داد: استفاده از ظرفیت فضای مجازی بستر مناسبی برای توسعه وتبلیغ فروش ومعرفی محصولات صنایع دستی است که نیازمند آموزش در این زمینه هستیم و با برنامه‌های آموزشی برای صنعتگران این مهم را نیز در آینده خواهیم داشت.

۶۰۴۷/‏۶۰۴۳

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۳۲۰۴۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چشم انتظاری تاریخ بر بالین ریسباف پیر؛ رویای اصفهان تعبیر می‌شود

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- مریم یاوری: کارخانه ریسباف، نامی آشنا در صنعت نساجی اصفهان است، شاید این کارخانه را بتوان تنها بازمانده ۹ کارخانه بنام ریسندگی در اصفهان نامید.

«بافناز» مدت‌هاست که برای همیشه از صفحه میراث صنعتی استان پاک شده است، از «صنایع پشم» که رو به روی کارخانه ریسباف قرار دادشت تنها یک سردر و کوشک میانی باقی مانده است، «نختاب» حفظ اما تغییر کاربری یافت و در این میان، حفظ ریسباف به دلیل باقی ماندن تمام قسمت‌هایش و اهمیت سبک معماری و قرارگیری آن در محور تاریخی فرهنگی چهارباغ باری سنگین بر دوش مسؤولان گذاشت.

ثبت ملی ریسباف در سال ۸۱

کارخانه ریسباف دومین کارخانه ریسندگی اصفهان، که در سال ۱۳۱۱ با مشارکت جمعی از سرمایه‌داران در اصفهان راه‌اندازی شد. این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و با این اقدام از گزند دست‌درازی شهرسازان به دور ماند، از دولت دهم تاکنون تعیین تکلیف این کارخانه روی زمین مانده و برای آن تصمیم جدی گرفته نشده بود.

برخی دلیل این تأخیر در تحقق برنامه‌ها را «تعلق سرمایه مالی کارخانه ریسباف به سهامداران بانک ملی» می‌دانند اما این موضوع حل نشدنی نبوده که یک بنای تاریخی خاص را این همه سال معطل بگذارد، هر چند در آذر سال گذشته ریسباف بطور رسمی به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان تحویل داده شد.

ترکیبی از معماری ایرانی و آلمانی در ساخت ریسباف

طراحی کارخانه ریسباف توسط استاد معماری به‌نام «معتمدی» و زیر نظر مهندس آلمانی «ماکس شونمان» انجام شد که البته تأثیر مستقیم آثار پیتر بهرنز، معمار آلمانی، در معماری این کارخانه مشهود است. البته باید یادآور شد که کارخانه ریسباف با حمایت‌های حکمران اصفهان به نام «افشار» تأسیس شد که معتقد بود «دولت تاجر بدی است و دولت باید تسهیلات به‌وجود آورد و وسایل کار را حاضر کند و مردم باید با سرمایه‌های خود کارخانه ایجاد کرده و آن را اداره کنند» بر اساس سندهای برجا مانده از این شرکت سهامی، این حکمران عده‌ای تجار گمنام ولی سرمایه‌دار را تشویق کرد تا شرکت ریسندگی ریسباف را با «سرمایه ۵۰۰ هزار تومان» تأسیس کردند و به‌سرعت ماشین‌آلات آن را به‌وسیله برادران کورس از انگلستان خریدند.

این بنا از زیباترین کارخانه‌های دوران پهلوی اول در شهر اصفهان است که بخش بزرگی از ضلع غربیِ سایت این کارخانه، به ورودی و فضاهای اداری و خدماتی، و سایر جوانب به فضای انبار اختصاص دارد. همچنین فضاهای کارگاهی در میانه سایت، توسط این فضاهای پیرامونی احاطه شده و ضلع‌های شمالی و جنوبی کارخانه، دیواری بلند با نمایی ساده دارند. در میانه سایت، سالن‌های تولید، در سمت غرب سالن‌های تکمیل، در سمت شمال غربی و سالن رنگرزی در سمت جنوب شرقی، مکان‌یابی شده است.

برج تصفیه در ضلع شمالی مجموعه و دودکش کارخانه در ضلع شرقی (استعاره‌ای نوین از مناره‌های کهن که با بلندای خود، گونه‌ای نقش نمادین و نشانه شهری دارد)، از دیگر احجام تشکیل دهنده این مجموعه صنعتی است. فضاهای ورزشی و فضای شیرخوارگاه برای کودکان زنان شاغل از دیگر فضاهایی است که در سایت این کارخانه منظور شده امت متأسفانه موقعیت شیرخوارگاه مشخص نیست.

نسرین فقیه در کتاب «آغاز معماری صنعتی ایران»، کارخانه ریسباف را ترکیب موفق «مدل‌های گذشته و مضامین جدید» دانسته که با «نقش‌بندی‌های عمودی و نیز با القا تصویر کوهستان» به «تئاتر پولستیک» بسیار شبیه است که از نمونه‌های نحوه عطف معماران اکسپرسیونیست به طبیعت بود. او به استفاده از تلفیق معماری سنتی و بومی با مظاهر و تکنولوژی جدید به دست معمار و صنعتگر ایرانی، در بناهای کارخانه‌های اصفهان از جمله کارخانه ریسباف اشاره کرده و سردر این کارخانه را که به «کلیدهای اُرگ» شباهت دارد مانند کلیسای گرانتویک در اطراف کپنهاگ اثر «کلینت» می‌داند.

«ریسیاف» ۷۴ هزار متر مساحت دارد

شهرام امیری، سخنگوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان به مهر گفت: خوشبختانه در کارخانه ریسباف اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است.

وی با بیان اینکه به دنبال مصوبه هیأت وزیران مبنی بر واگذاری کارخانه ریسباف از سوی بانک ملی به میراث فرهنگی ۲۸ اسفند ماه سال ۱۴۰۲ توافقنامه‌ای بین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معاونت عمرانی استانداری و شهرداری اصفهان منعقد شد، ادامه داد: بر اساس این توافق‌نامه شهرداری اصفهان مرمت و احیای کارخانه ریسباف را در دستور کار قرار داد.

سخنگوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با اشاره به اینکه در حال حاضر مطالعات احیای این کارخانه در حال انجام است، افزود: مستندسازی از شرایط آن تا قبل از واگذاری به شهرداری اصفهان نیز انجام شده است.

وی با بیان اینکه کارخانه ریسباف مجموعه‌ای بزرگ و دارای ۷۴ هزار متر مربع وسعت، ۵۸ هزار متر مربع زیربنا است، تصریح کرد: این کارخانه دارای ۶ سوله بزرگ، ساختمان اداری، ساختمان فروش و … است.

امیری با اشاره به اینکه بحث حقوقی کارخانه ریسباف در دولت در حال پیگیری است، ابراز کرد: حفظ حق و حقوق بانک ملی در این پروژه حفظ خواهد شد و از سویی نیز قرار است این مجموعه به عنوان موزه منطقه‌ای اصفهان معرفی خواهد شد.

وی با بیان اینکه بر اساس قانون همه استان‌های بزرگ از ۱۰ سال گذشته تاکنون باید موزه منطقه‌ای را راه‌اندازی می‌کردند، گفت: تاکنون تنها موزه منطقه‌ای در مشهد و در کنار کوه سنگی ایجاد شده است.

سخنگوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با اشاره به اینکه یکی از اهداف راه‌اندازی موزه منطقه‌ای در کارخانه ریسباف حفظ این بنا است، تصریح کرد: از سوی دیگر نیز این کارخانه ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به موزه دارد.

۱۵ هزار شیء تاریخی در اصفهان در انتظار راه‌اندازی موزه

وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۵ هزار شیء تاریخی در اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان موجود است، افزود: در صورت بازسازی این کارخانه این اشیا در معرض دید عموم قرار خواهند گرفت.

امیری ادامه داد: البته باید توجه داشت که با توجه به وسعت کارخانه ریسباف ایده‌های مختلفی از جمله موزه صنایع دستی، موزه کودک، موزه صنعت و … برای آن در نظر گرفته شده است، امکان تجمیع همه این ایده‌ها در این محل وجود دارد.

تخریب تا ۶۰ درصدی برخی از ساختمان‌های ریسباف

وی با تاکید بر اینکه در گام نخست نجات ریسباف را در دستور کار داریم، افزود: این کارخانه تاکنون نیز آسیب‌های زیادی دیده به گونه‌ای که در برخی از ساختمان‌های آن شاهد ۵۰ تا ۶۰ درصد تخریب هستیم.

سخنگوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه برای احیا و بازسازی کارخانه ریسباف از همه دانشگاه‌های معتبر کشور و حتی بین‌المللی استفاده خواهیم کرد، ابراز کرد: این کارخانه قابلیت برگزاری مسابقه بین‌المللی برای دریافت ایده‌های خوب را نیز دارد.

امیری با تاکید بر اینکه همه طرح‌های در دستور کار برای احیا و بازسازی کارخانه ریسباف باید تائیدیه میراث فرهنگی را دریافت کند، اضافه کرد: در حال حاضر سوله‌ها به دلیل داشتن سقف شیروانی تا حدود ۸۰ درصد سالم هستند اما ساختمان‌های جانبی به ویژه در محوز جنوب در خیابان هفت دست آسیب جدی دیده است و یکسری از انبارها در قسمت شمال نیز خیلی آسیب دیده است.

وی با بیان اینکه حدود ۲۰ سال است که کارخانه ریسباف رها شده و این شرایط ناشی از همین رها سازی این مجموعه تاریخی است، ادامه داد: امیدواریم شهرداری هر چه زودتر عملیات احیا و مرمت را آغاز کند.

قرار بود کارخانه ریسباف در هفته فرهنگی اصفهان بازگشایی شود

علی قاسم‌زاده، شهردار اصفهان نیز در خصوص این موزه در جلسه‌ای با اعضای شورای شهر اصفهان گفته بود که این کارخانه در هفته فرهنگی اصفهان بازگشایی می‌شود.

او در این جلسه ادامه داد: با همکاری استانداری، شهرداری و اداره ارشاد تلاش می‌شود تا این مجموعه به میراث فرهنگی شهر و بزرگترین موزه شهر و حتی کشور تبدیل شود.

شهردار اصفهان گفته بود: همزمان با بهره‌برداری مرمت آن نیز انجام می‌شود تا در نهایت تبدیل به مکانی شود که جزو رؤیای شهر بوده است.

قاسم‌زاده با تاکید بر اینکه همه باید در کنار هم از هویت شهر دفاع کنیم، ادامه داد: در رمزگشایی تمدن صفویه یکی از رموز این بود که عالم، هنرمند و سیاست‌مدار زبان یکدیگر را فهمیدند اگر یکی از این سه ضلع نبود نقش جهان خلق نمی‌شد، در حال حاضر نیز اگر در اصفهان بخواهیم آثار هنری خلق کنیم باید کنار هم باشیم، ریسباف باید موزه ملی اصفهان شود، این اراده در دولت‌مردان شهر ایجاد شده، شما باید کمک کنید.

هر چند زمزمه‌هایی در خصوص احیا و مرمت کارخانه ریسباف به گوش می‌رسد اما تا اقدامی جدی و اجرایی برای احیای آن صورت نگیرد، باورمان نمی‌شود که ریسباف نجات یافته است.

کد خبر 6095911