زخم یادگارینویسی بر تن میراث فرهنگی
تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۴۳۴۸۲۷
آفتابنیوز :
یادگاری نویسی در حقیقت پدیدهای است که در دنیای امروز که توجه به آثار فرهنگی و نمادهای تاریخی در صدر اولویتهای کشورهای مختلف با هدف معرفی فرهنگ و تمدنشان به جهانیان قرار دارد از نگاه جامعه شناسی و روانشناسی در کنار بحث فقر فرهنگی و دانش تاریخی قابل بررسی است.
وندالیسم به معنای ساده همان آسیبهای بزرگ و کوچکی است که از کودک و بزرگسال، خواسته و ناخواسته به آثار و بناهای تاریخی وارد میکنیم نوجوانی که برای ماندگارشدن یا ازسرلجِ نادیدهگرفتهشدن با اسپری نام و نوشتهای روی دیوار یک بنای تاریخی مینویسد، شهروندی که برای تبلیغ کار و اطلاع رسانی از یک مجلس ترحیم بدون توجه کاغذ خود را بر دیوار یک بنای تاریخی میچسباند، کاسبی که برای پیشبرد کارش هر کجا دلش خواست بر دیوار یک بازار تاریخی میخ میکوبد، یک علاقهمند به ستارهشناسی که برای رصد به کاروانسرایی رفته و برای گرمشدن در آنجا پای دیواری آتشروشنمیکند، همه و همه زخمهای بزرگ و کوچکی هستند که نه از سرما و گرما، نه از گذار جنگهای بزرگ، نه از سوی بدخواهان این مرز و بوم، بلکه از سوی خود ما به بناهای تاریخی وارد میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
جامعه شناسان بر این اعتقادند که تخریب میراث فرهنگی بخشی از تخریب گرایی در سطح جامعه را تشکیل میدهد تخریبگری یا وندالیسم نوعی تخریب ارادی اموال به صورتی تکرار شونده، مستمر و با انگیزه خاص تعریف میشود به گونهای که وندالها از تخریب، شکستن و ایجاد بینظمی و اختلال در وسایل، ابزار و تأسیسات عمومی ابراز مسرت میکنند.
از آنجا که یک فرد، بحرانیترین مراحل رشد خود را در سنین نوجوانی و جوانی سپری میکند جامعه آماری تخریبگران اغلب ۱۲ تا ۲۵ سال سن، دارای تحصیلات کم و از قشر آسیب پذیر و مجرد جامعه هستند.
جامعه شناسان معتقدند تنبیه و تشویقهای افراطی افراد از سوی خانواده و جامعه، اعمال نظم و مقررات خشک و بیروح در خانواده همراه با توقعات بیجا از فرزندان، مشارکت ندادن آنان در جامعه و وجود تضاد طبقاتی در جامعه از علل بروز پدیده وندالیسم است.
نبود نظارت و کنترل کافی نداشتن نیز از دیگر دلایل مهم بروز وندالیسم از سوی اساتید حوزه جامعه شناسی ذکر شده است و از نگاه آنان آموزش باکیفیت، ایجاد بستری برای تخلیه درست هیجانات روانی و مشارکت دادن افراد در مسائل اجتماعی به بهبود جامعه از نظر بروز پدیده وندالیسم کمک خواهد کرد.
آموزش مبنای اولیه پیشگیری
فرمانده یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: برای مبارزه با پدیده وندالیسم و تخریب آثار تاریخی و جلوگیری از آسیب رساندن به این سرمایههای ارزشمند باید فرهنگ سازی شود.
سرهنگ مجید کیانی مقدم افزود: پدیده وندالیسم یا تخریب گرایی یکی از مهمترین تهدیدات برای ماندگاری و اصالت آثار تاریخی و فرهنگی در همه جا از جمله استان خراسان رضوی محسوب میشود.
وی با اشاره به حجم بالای بازدید کنندگان آثار تاریخی در خراسان رضوی به خصوص در ایام پیک سفر از جمله تابستان و نوروز ادامه داد: پدیده تخریب گرایی در محوطههای تاریخی و در زمان اوج مسافر رشد چشمگیری پیدا میکند و سلامت و ارزش آثار تاریخی را به خطر میاندازد.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: برای مبارزه با این پدیده باید فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و آموزش بیش از پیش انجام شود زیرا برخورد قهری با این مساله کارساز نیست.
سرهنگ کیانی مقدم با بیان اینکه باید مردم را نسبت به ارزش آثار تاریخی آشنا کنیم افزود: آثار تاریخی به منزله ویترین تاریخی و هویتی کشور محسوب میشود و از زیبایی و اصالت خاصی برخوردارند بنابراین یادگاری نویسی و تخریب آنها کاری ناشایست و ضد فرهنگی است.
عدم امکان محاسبه خسارات ناشی از یادگاری نویسی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: متأسفانه شمار یادگاری نویسی بر روی میراث فرهنگی و آثار تاریخی به وفور وجود دارد و این اقدام قطعاً از سوی افراد ناآگاه و دچار فقر فرهنگی رخ میدهد.
مرجان اکبری اضافه کرد: خسارات ناشی از یادگاری نویسی تنها مخدوش شدن چهره و منظر اثر نیست بلکه این پدیده میتواند در نگاههای فراملی و حتی در ثبت جهانی آثار نیز به دلیل خروج وضعیت اثر از حالت قدمت تاریخی تأثیر منفی بر جای بگذارد.
وی ادامه داد: متأسفانه در این رابطه هنوز نمیتوان اقدام مشخصی انجام داد و پدیده یادگاری نویسی اساساً یک پدیده فرهنگی و جامعه شناسانه است و برای مقابله با آن باید صرفاً در حوزه فرهنگ سازی و آموزش کار شود.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی تاکید کرد: در این زمینه دستگاههای متولی فرهنگ و آموزش میتوانند نقش اساسی و اصلی را ایفا کنند.
اکبری با بیان اینکه هم اکنون هزار و ۵۶۱ اثر تاریخی استان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است افزود: بیش از ۵۰ درصد این شمار را آثار و بناهای تاریخی تشکیل میدهند که در تهدید یادگاری نویسی هستند.
منبع: خبرگزاری ایرنامنبع: آفتاب
کلیدواژه: میراث فرهنگی یادگاری نویسی وندالیسم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۳۴۸۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تخلفی که در «سنگلج» رخ داده است
یک کارشناس میراث فرهنگی گفت: سنگلج حریم دارد و ساخت و ساز در جوار تماشاخانه سنگلج مطابق قانون تخلف است.
به دنبال تخریب ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج و ابراز نگرانیهایی درباره تهدید سازه تماشاخانه سنگلج که در فهرست میراث ملی ثبت شده است، محمد سپنجی ـ کارشناس مطلعِ حفظ و احیای بناها، محوطهها و بافتهای تاریخی ـ در گفتوگو با ایسنا، درباره تخلف رخداده با تخریب ساختمان کناری این تماشاخانه و احتمال ساخت سازهای جدید، اظهار کرد: محله سنگلج به خاطر وسعتی که داشته، در دو فاز تعیین حریم شده است؛ یک بار به تاریخ ۳۰ مردادماه ۱۳۹۵ که حریم یکپارچه ۱۳ اثر تعیین شد و بار دیگر در تاریخ اول مهرماه ۱۳۹۷ که حریم ۶ اثر را تعیین کردند. در اصل ۱۹ اثر این محله از جمله تماشاخانه سنگلج دارای حریم یکپارچه است که در دو نقشه، حدود آن مشحض شده است، و بر همین اساس تخریب و قصد برای ساخت و ساز در جوار تماشاخانه سنگلج، تخلف به شمار میآید.
او ادامه داد: قطعا نقشه تعیین حریم ۱۹ اثر تاریخی سنگلج مطابق روال وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به اطلاع ۱۷ دستگاه ذیمدخل از جمله شهرداری رسیده است، بنابراین حتی اگر از میراث فرهنگی استعلامی گرفته نشده باشد، شهرداری باید نقشههای تعیین حریم را در اختیار داشته باشد و نباید با صدور مجوز موافقت میکرد.
این کارشناس ثبت میراث تاریخی گفت: اگر برای ساخت سازهای جدید و حتی تخریب ساختمان قبلی مجوزی داده شده است، باید از این پس طبق نقشه حریم رفتار شود و اگر از این بابت متحمل خسارت شده و یا میشوند باید امضاکنندۀ آن مجوز، این خسارت را پرداخت کند.
سپنجی با اشاره به اظهاراتی درباره اینکه «تخریب ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج بدون اطلاع میراث فرهنگی صورت گرفته است»، گفت: وقتی حریم سنگلج از سال ۱۳۹۷ تعیین و ابلاغ شده، چگونه ممکن است بیاطلاعی رخ داده باشد!؟ روی آن نقشه که احتمالا شهرداری هم در اختیار دارد، محدودهها و حریم آثار مشخص شده است. هرچند ساختمانی که تخریب شده دیوار به دیوار تماشاخانه سنگلج بوده و مسأله فراتر از این حرفهاست.
او همچنین یادآور شد: سال ۱۳۹۸ دستورالعمل اجرایی تعیین حریم آثار ملی از سوی سازمان وقت میراث فرهنگی ابلاغ شده است، که براساس آن، زمانی که پرونده حریم یک اثر به اداره کل ثبت و حریم در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فرستاده میشود، هیچ ارگان و نهادی اجازه پاسخگویی به استعلامها و یا صدور مجوز را ندارد تا زمانی که حریم آن اثر، مصوب و از سوی وزیر میراث فرهنگی ابلاغ شود. پس از آن میتوانند طبق ضوابط مندرج درباره حریم اثر، اقدام کنند. از طرفی، طبق همین دستورالعمل اگر حریم اثر یا آثار مشخص نشده باشد، باید با توجه به ارتفاع اثر تاریخی، محدوده حریم را دو برابر ارتفاع درنظر گرفت و بر آن اساس اقدام کرد. چطور میشود از دستورالعملی که از سال ۱۳۹۸ ابلاغ شده است، اطلاعی نداشته باشند و آن را بهانه تخریب کنند؟
سپنجی تاکید کرد: اکنون برای هر نوع ساختوسازی در حریم محله و تماشاخانه سنگلج باید براساس نقشه حریم اقدام شود.
پریسا مقتدی ـ مدیر تماشاخانه سنگلج ـ چندی پیش درباره اتفاقی که در مجاور این تماشاخانه درحال وقوع بود، توضیح داد: اواخر سال گذشته مطلع شدیم این ساختمان تخلیه شده و قرار است نوسازی شود، نه اینکه تخریب شود. از همان موقع تماسهایی با آقای نادعلی ـ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر ـ داشتیم و از طریق آقای نظری ـ مدیر کل هنرهای نمایشی ـ به وزیر ارشاد و وزارتخانه اطلاع داده و موضوع توسعه تماشاخانه سنگلج پیگیری شد.
او ابراز تاسف کرده است که از حدود یک هفته قبل متوجه شدهاند در ساختمان مجاور تماشاخانه به جای بازسازی، تخریب صورت میگیرد و در ادامه اظهاراتش که برای رسانهها فرستاده شده، گفته است: حدود ۷ تا ۱۰ روز پیش متوجه شدیم که موضوع، نوسازی نیست و دارد تخریب صورت میگیرد. خیلی نگران شدیم. بحث الحاقی در این مرحله اولویت نبود تا اینکه از طریق مدیر کمیته هنر کمیسیون فرهنگی شورای شهر، مطلع شدیم که تلاشهایی شده و ارتباطاتی با شهردار محترم گرفته شده است.
پس از این توضیحات، کاظم نظری ـ مدیرکل هنرهای نمایشی ـ به برخی رسانهها گفت که وزیر ارشاد در جریان تخریب ساختمان کناری تماشاخانه سنگلج قرار گرفته است و متوجه شدیم شهرداری تهران بدون هیچگونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است.
وزارت میراث فرهنگی و معاونت میراث فرهنگی تهران هنوز درباره اتفاق رخداده برای تماشاخانه سنگلج که قدیمیترین سالن فعال در تئاتر تهران است و در سال ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده، واکنشی نداشته است. ایسنا پیگیر است تا در اینباره با مسئولان مربوطه گفتوگو داشته باشد.
تماشاخانه سنگلج در سال ۱۳۴۴ همزمان با برگزاری جشنواره نمایشهای ایرانی در ضلع جنوبی پارک شهر در حالی افتتاح شد که آن سالها با تصمیم شورای تئاتر ـ به عنوان مجموعه تصمیمگیر ـ مقرر شد این مکان تنها به آثار ایرانی اختصاص یابد، اما از ابتدای دهه ۵۰ و رونق نداشتن تولیدات حرفهای با محوریت نمایشهای ایرانی، با نمایش «بازرس» به کارگردانی مرحوم عزتالله انتظامی میزبان آثار غیرایرانی هم شد.
طرح گسترش تماشاخانه سنگلج نیز از دهه ۹۰ مطرح و نامه درخواستی با امضای حدود ۴۰۰ هنرمند تئاتر به شهرداری تهران ارجاع داده شد تا ساختمان کناری «سنگلج» که یکی از ساختمانهای اداره حقوقی شهرداری است، تغییر کاربری بدهد و به اهل تئاتر واگذار شود. اجرای این طرح در طول یک دهه مدام به تاخیر افتاد تا اینکه پریسا مقتدی، مدیر این تماشاخانه در سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که به دلیل تغییرات اعضای شورای شهر، این طرح اجرایی نشده است. اکنون بنای تاریخی سنگلج نه تنها گسترش نیافته که ادامه حیات آن با احتمال ساخت و ساز جدید و با توجه به لرزشهایی که تن کهنه این تماشاخانه روزانه تجربه میکند، به مخاطره افتاده است.
انتهای پیام