به نقل از «تسنیم»

خانواده در سینمای ایران |مروتی: سینما هیچ کمکی به مساله فرزندآوری نمی کند

تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۴۸۹۲۵۷

حسین مروتی پژوهشگر فرهنگی معتقد است رسانه‌ها و خصوصا سینما کمکی به مساله مهم فرزندآوری نمی‌کند که بیشتر در جهت خلاف آن با مضامین سقط جنین و «فرزند کمتر زندگی بهتر» دست به تولید می‌زند. ۳۱ تير ۱۳۹۸ - ۰۳:۳۴ فرهنگی سینما و تئاتر نظرات - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، به دنباله بررسی مساله خانواده در سینمای ایران و موضوع بسیار مهم بحران جمعیت در کشور ما، با آقای حسین مروتی، از فعالین فرهنگی این حوزه که در مساله کنترل جمیعت، سقط جنین  وفرزندآوری دارای مقالات و سخنرانی‌های متعدد هستند به گفتگو نشستیم و ابعاد این موضوع را بررسی کردیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  باتوجه به کمرنگ بودن تصویر کودک و فرزندآوری، سقط جنین، تنبیه کودک و کمبود فرزند در قاب تصویر این مساله مهم کلان ملی دچار یک بحران هم در سینمای کشور و هم در سطح اجتماعی شده است. به نظر می‌رسد سینمای کشور باتوجه به اهمیت مهمی که در ایجاد یک سینمای ملی دارد در این زمینه دچار ضعف‌های اساسی و به نوعی فهم آن شده است.

 

به نظر شما رسانه‌ها و به خصوص سینما چه نقشی در غلبه بر بحران جمعیت دارند؟

تعداد خبرنگاران و فعالان فرهنگی که نسبت به این مسائل واقف باشند کم است و عمده اهالی رسانه از وجود چنین بحرانی و ابعاد آن بی اطلاع هستند. این بی‌اطلاعی سبب می‌شود که نتوانیم از رسانه‌ها توقع زیادی داشته باشیم. در حالی که رسانه و سینما همانگونه که متاسفانه برای سیاست کاهش رشد جمعیت سنگ تمام گذاشتند، میتوانند برای رسیدن به اهداف مطلوب سیاست‌های جدید نیز موثر واقع شوند. البته معتقدم که کار، دیگر به سادگی گذشته نیست که دلایل متعددی دارد. نخست این که مخاطب رسانه و سینمای ایران رشد کرده است و دیگر نمی توان با محصولات رسانه‌ای با کیفیت پایین، بر روی او اثر گذاشت. روزگاری تلویزون مت زمان برنامه‌هایش بسیار کم بود ولی امروز به صورت 24 ساعته دارد برنامه پخش می‌کند و یا سینما هم تعداد سالن‌‌هایش بسیار کم بود و اینکه فیلم‌ها مانند امروز نه از نظر کیفی و نه از نظر کمی مانند امروز نبود.  همین موارد باعث شده است مخاطب ما منوی بلند و متنوعی در مقابل خود داشته باشد و در انتخاب محتوا مخیر باشد. بسیاری از این محتواها دراای مضامینی خلاف سیاست‌های صحیح قانونی و کشوری ما و حتی دینی و ملی ما است.  دیگر این که برای پیشبرد سیاست کاهش جمعیت بین اصحاب رسانه، سینماگران، دولت و جشنواره‌های هنری توافق وجود داشت، ولی اکنون این توافق وجود ندارد. آن هم عمدتا به خاطر این که نمیدانند چرا باید سیاست های جدید اجرایی شوند.

شما از «سنگ تمام رسانه‌ها برای کنترل جمعیت» صحبت کردید. مقصودتان چیست؟

وقتی که دولت آقای هاشمی به اجرای سیاست کنترل جمعیت پرداخت، بدین منظور یک سلسله کار رسانه ای یا بهتر بگویم یک بمباران رسانه ای و پروپاگاندا صورت گرفت. بر اساس قانون تنظیم خانواده (مصوب 1372) صداوسیما موظف شد که در این زمینه برنامههای آموزشی تولید و پخش کند؛ که برخی از جمعیت شناسها هم آمدند در تلویزیون و گفتند که جمعیت کشور به بیش از یک میلیارد نفر خواهد رسید! غیرعلمی حرف زدند و بزرگنمایی کردند. وزارت فرهنگ هم طبق همین قانون موظف شد که زمینه جلب مشارکت روزنامه‌نگاران، فیلم‌سازان و هنرمندان را برای ترویج ارزشی به عنوان «کم فرزندآوری» فراهم کند. از این زمان بود که فیلمهای متعددی با محتوای ضدخانواده، ترویج جنایت سقط جنین، فمینیسم، تقبیح خانواده گسترده و ترویج خانواده هسته ای، تقبیح جایگاه مادری و مانند آن ساخته شد.

 

مهمترین کارکرد فیلمهای فمینیستی تخریب نهاد خانواده است.

 

می‌توانید مصداقی‌تر بگویید که مثلا چه فیلمی سقط جنین را ترویج کرده است؟

بله. مثلا فیلم «خانه‌ای روی آب» سکانسی دارد در ترویج جنایت سقط جنین. یا در سال 1384 مستندی به نام «انتخاب» ساخته شد که در آن توصیه می شد که سقط جنین به درخواست والدین، قانونی شود. اثر بسیار سیاه و سخیفی است.

وزارت بهداشت هم در آن سالها برای کنترل جمعیت و با همکاری نهادهای بین المللی، پویانمایی تولید میکرد. فیلم های فمینیستی هم که داستان خودشان را دارند و مهمترین کارکردشان تخریب نهاد خانواده است. برخی از سینماگران که ذائقه جشنواره های خارجی را شناخته بودند، فیلم هایی مثل «دو زن» را ساختند و به قیمت تخریب خانواده، جوایز بین المللی زیادی عایدشان شد. امسال هم فیلم «به دنیا آمدن» نیز با چنین حال و هوایی روبرو است.

یعنی شما فیلمهایی که محتوای فمینیستی دارند را هم ضدجمعیتی می دانید؟

نمی گویم که لزوما این فیلم‌ها با هدف تهدید نسل ساخته شدهاند، ولی قطعا منتج به این نتیجه میشدهاند. محتوای فمینیستی همیشه پای ثابت معاهدات بین المللی مربوط به جمعیت، برنامه‌های جمعیت و توسعه و حتی کتب تنظیم خانوادهای بوده است که دو دهه در دانشگاههای ما تدریس شده است. جالب است که در برنامه نخست توسعه هم، به دو مسئله «افزایش پوشش تحصیلی دختران» و «مشارکت اقتصادی- اجتماعی زنان» به عنوان ابزارهایی برای کنترل جمعیت نگاه شده بود.  نقش زن در خانواده کاملا محوری است و رکن و اساس خانواده در خانه تلقی می‌شود. اسلام معتقد است که زن ابتدا همسر و مادر و مدیر خانه و خانواده است بعد رسالت‌ها و نقش‌های اجتماعی آن موضوعیت دارد ولی در نگاه هنرمندان ما برعکس است یعنی اولا نقش اجتماعی زن است که اهمیت دارد لذا نگاه فمینیستی در این طیف پررنگ‌تر است. افرادی مثل تهمینه میلانی، رخشان بنی اعتماد و خانم پوران درخشنده سینماگران فمینیست هستند. یا فیلمسازان دیگری هستند که اساسا  مبتنی بر مدرنیته ارزش‌گزاری می‌کنند زیرا همواره نقش اجتماعی زن برایشان دارای اهمیت است و تاکید می‌کنند زن باید تحصیلکرده باشد و موفق تا اینکه در خانه و خانواده باشد یا در حال نقد زن سنتی از این منظر هستند و به دنبال مدرن کردن زن ایرانی‌اند.

 

سینمای غرب با استفاده از انیمیشن و سینمای کودک مدام در حال ترویج فرزندآوری است

 

این درحالی است که سینمای غرب با استفاده از انیمیشن و سینمای کودک مدام در حال ترویج فرزندآوری است. یکی از برترین انیمیشن‌هایی که می توانیم از آن در حوزه ترغیب کردن مردم به فرزند آوری نام ببریم قطعا Baby Boss یا Boss Baby که به فارسی بچه خان یا بچه رئیس است . خلاصه داستان به این شکل است که بچه ها از یک شرکت بچه سازی برای خانواده ها ارسال می شوند و بچه ها این شرکت را مدیریت می کنند، بچه هایی که این شرکت را مدیریت می کنند نوعی شیر خاص می خورند که آنها را همیشه بچه نگه می دارد، حالا یکی از بچه های قدیمی مدیر شرکت که از شرکت بیرون شده است و به دلیل نخوردن شیر مخصوص بزرگ شده است در زمین برای مقابله با شرکت بچه سازی یک توله سگ را تولید می کند که جایگزین بچه ها در خانه مردم شود و حالا شرکت بچه سازی یک بچه را برای مدیریت این موضوع و جلوگیری از جایگزین شدن توله سگ به جای بچه در میان مردم به عملیاتی جذاب ارسال می کند.

شما واقعا در این فیلم متوجه می شوید که اهمیت بچه در زندگی چقدر است، جایگاه سگ و حیوانات کجاست، روابط بین دو بچه غیر همسن چگونه است . چقدر بچه‌ها شیرین هستند و ... و در انتهای فیلم ناخواسته شما از بچه خیلی خوشتان می آید، اگر این انیمیشن را ندیده اید حتما ببینید و نکته جالب اینکه در اکثر این فیلم‌ها بچه ها از طریق یک شرکت بچه سازی می آیند و توضیحی در مورد نحوه ایجاد بچه داده نمی شود یعنی درک مفهوم سن مخاطب برای فرهنگ سازی برادر داشتن و خواهر داشتن برای بچه های کوچک هم انجام شده است. پیشنهاد می کنم این انیمیشن را ببینید و از دوبله گلوری بامزه آن لذت ببرید. جالب است بدانید که سریال این انیمیشن نیز ساخته شده است.

یکی دیگر از انیمیشن‌ها لک لک‌ها است که باز از یک نگاه آسمانی به موضوع بچه و فرزندآوری می‌پردازد. یک شرکت بچه سازی که با توجه به ثبت سفارش بچه را تولید و برای خانواده‌ها با استفاده از لک لک ارسال می کند سالها بصورت مخروبه درآمده است و شرکت دیگر بچه تولید نمی کند و لک لک‌ها نیز وظیفه حمل بسته های پستی را بر عهده گرفته اند تا اینکه یک لک لک بصورت تصادفی ماشین تولید بچه را فعال می کند و بچه درخواستی تولید می شود و ماجراهای بسیار جذابی ایجاد می شود تا در نهایت شرکت بچه سازی مجددا شروع به فعالیت کند و در این میان ما شاهد این هستیم که همه بچه ها را دوست دارند حتی گرگ های ترسناک عاشق بچه ها هستند و در انتهای ماجرا هم اهمیت خانواده و بازگشت یک بچه بعد از سالها به آغوش خانواده را نشان می دهد، واقعا از دیدن این انیمیشن لذت خواهید برد مخصوصا اگر خانواده ای با چندین بچه باشید .

فیلم سینمایی که در موضوع جمعیت، نقش مثبتی ایفا کرده باشد سراغ دارید؟

بله. فیلمهای خوبی هم در موضوع جمعیت کار شده از قبیل «همبازی» و «خجالت نکش». البته یک فیلم خوب جمعیتی، لزوما نباید در مورد فرزندآوری حرف بزند. هر فیلمی که ضدفمینیسم باشد، سبک زندگی ایرانی- اسلامی را ترویج کند، رزاقیت خدا را یادآوری کند، فرهنگ «ازدواج در وقت نیاز» را رواج دهد و فردگرایی را تقبیح کند، می تواند به فرزندآوری بیشتر مادران ایرانی برسد. البته تبلیغ صریح برای فرزندآوری چندان زیبا و مبتکرانه نیست و می‌تواند منجر به دل زدگی مخاطب از این موضوع شود. شعار نباید داد البته شعار باید در متن و بطن فیلم موجود باشد ولی نحوه و لحن آن مهم است. مساله مهم فرزندآوری را اگر شعاری بگوییم هیچ وقت مخاطب ما به آن راغب نمی‌شود بلکه به دلیل آنکه حس می‌کند فیلم می‌خواهد مطلب را تحمیل کند پس می‌زند.

متاسفانه ایران اکنون یکی از سه کشور دنیا است که جمعیتش با بیشترین سرعت در حال سالخورده شدن است. جلوگیری از این مصیبت نیز یک راهکار محوری دارد که آن هم افزایش «تعداد ایده آل فرزند» خانوادههاست.

تبلیغ صریح برای فرزندآوری چندان زیبا و مبتکرانه نیست و می‌تواند منجر به دل زدگی مخاطب از این موضوع شود.

 

 

امیدوارم مسئولین امر و هنرمندان کشور برای کمک به امنیت ایران و فرزندانمان، دست به کار شوند و تولیدات رسانه‌ای خوبی را ارائه کنند. پیش شرط این کار هم توجیه هنرمندان است. ما برای این کار کاملا مجهز هستیم. هم ادله کاملا علمی و موجه داریم و هم سوژههای بسیار خوبی برای کار رسانهای؛ به خصوص ساخت فیلم و پویانمایی. همینکه فیلمی با مضمون کودک و خانواده تولید می‌شود در ایجاد پس زمینه و جهت دهی هم به فضای سینمایی کشور و هم به خود خانواده‌ها برای داشتن فرزند و تربیت آن که دارای اهمیت بسیار زیاد است شکل می‌گیرد.

انتهای پیام/

R1544/P/S4,34/CT1 واژه های کاربردی مرتبط خانواده تلویزیون سینما سینمای ایران

منبع: تسنیم

کلیدواژه: خانواده تلویزیون سینما سینمای ایران خانواده تلویزیون سینما سینمای ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۸۹۲۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حمید سهیلی خود را سرباز سینما می‌دانست/ آثار سهیلی اسناد تاریخی معتبری است

مستندساز شاخص سینمای ایران گفت: سهیلی فردی بسیار متواضع بود و من کسی را مانند او در سینمای ایران ندیدم. او خود را سرباز سینما می‌دانست و اگر از او کمکی می‌خواستید امکان نداشت از انجام آن دریغ کند.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، پژمان مظاهری پور مستندساز گفت: جای حمید سهیلی در میان ما خالی است و نامش همیشه جاودان خواهد بود. او آثار ماندگاری را از خود باقی گذاشت. سهیلی فعالیت حرفه‌ای خود را با سمت مدیر تدارکات و مدیر تولید در سریال «آتش بدون دود» به کارگردانی زنده یاد نادر ابراهیمی آغاز کرد. او سپس پژوهش‌های مرتبط با ایران شناسی را در موسسه ایران پژوه که توسط آقای ابراهیمی اداره می‌شد آغاز کرد.

وی ادامه داد: در این گروه سهیلی با محمدرضا مقدسیان و عزیزالله حاجی مشهدی کار می‌کرد. آن‌ها کار پژوهشی مجموعه «سیاحت ایران» که قرار بود داریوش مهرجویی آن را تهیه و کارگردانی کند را انجام می‌دادند.

مظاهری‌پور خاطرنشان کرد: یک قسمت از این مجموعه که درباره «قلعه الموت» است به تولید رسد، اما از نگاتیو‌های آن اطلاعی در دست نیست. حمید سهیلی تصایری به صورت هشت میلیمتری از روز‌های تولید آن بخش را در اختیار داشت و تعلق خاطر او به مستند سازی در اینجا مشخص می‌شود. او اولین فیلم مستند خود را در مجموعه «سفر‌های دور و دراز هامی و کامی» تجربه می‌کند که در ارتباط با مراحل استخراج ذغال سنگ است.

آثار سهیلی اسناد تاریخی معتبری به شمار می‌روند

مظاهری‌پورهمچنین گفت: او پس از انقلاب اولین مجموعه مستند خود با نام «دست آفریده‌ها» را ساخت که در اتباط با کارگاه‌های صنایع دستی است. سهیلی فردی بسیار دقیق و منظبتی بود و در ساخت آثار خود با پژوهشگران طراز اول هر رشته مشورت می‌کرد. سال ۵۸ شش فیلم درباره تاریخ خط ساخت و به سراغ دکتر مهرداد بهار از اسطوره شناسان مطرح رفت. این مجموعه دارای یکی از مصاحبه‌های مهم بهار است. او در «مرگ یزدگرد» به عنوان مدیر تدارکات و تولید با بهرام بیضایی نیز همکاری کرد و سپس مجموعه «به سوی سیمرغ» را در قالب ۱۲ فیلم کار کرد که مربوط به تاریخ نقاشی ایران است و آیدین آغداشلو در اثر همراه او بوده است.

این فیلمساز سینمای مستند اقرود: سهیلی از سال ۶۲ تا ۷۰ مجموعه «معماری ایرانی» را کارگردانی کرده است که پژوهشگر اصلی آن نیز خودش بوده است. حمید سهیلی فردی بسیار متواضع بود به همین دلیل فیلم‌های او تیتراژ ندارند.

وی با بیان اینکه مجموعه «معماری ایرانی» در استودیو گلستان ساخته شده که متعلق به شبکه یک تلویزیون است، بیان داشت: سهیلی در این اثر نیز از کارشناسان مطرحی استفاده می‌کند که در معماری ایران افرادی معتبری هستند. محمد کریم پیرنیا و دکتر اسکندر مختاری که در این برنامه حضور دارد از جمله این افراد بودند.

وی ادامه داد: سهیلی در این مجموعه به بافت‌های شهر‌های ایران می‌پردازد و کار بسیار سنگین و پیچیده‌ای را صورت می‌دهد. او سی و سه فیلم در این مجموعه تولید می‌کند که هر یک در حکم یک سند معتبر است. گفتار ماندگار متن فیلم را آقای میرفخرایی خوانده‌اند که این موضوع نیز از ویژگی‌های این مجموعه به حساب می‌آید. مستند «مرمت آثار باستانی» دارای پشتوانه معتبر پژوهشی است. حمید سهیلی فردی بسیار متعهد، امانت‌دار و اخلاق محور بود و جوایزی را که برای فیلم‌های خود دریافت می‌کرد، به نهاد حامی فیلم‌هایش تقدیم می‌کرد. او ۱۰۴ فیلم ساخته است که در تاریخ سینمای مستند ایران ماندگار است.

مظاهری پور همچنین گفت: سهیلی دارای نشان درجه دو هنری بود، اما لیاقت او بسیار بالاتر از دریافت نشان درجه یک بود.

حمید سهیلی؛ شخصیتی استثنایی در سینمای مستند

در ادامه این نشست دکتر اسکندر مختاری از اساتید حوزه معماری و مرمت نیز گفت: حمید سهیلی یک انسان استثنایی بود، چراکه همواره به دانش اندوزی می‌پرداخت و همچنین خودش و جامعه را جدی می‌گرفت و از فرصت‌های پیش آمده برای خود استفاده می‌کرد. من در جریان فیلم‌های «معماری ایرانی» با او آشنا شدم. او پیش از ساخت هر فیلم مطالعات زیادی انجام می‌داد. به همین دلیل یک کتابخانه شخصی مختص به خود داشت.

وی ادامه داد: سهیلی اعتقاد داشت که تفاوت میان کارشناسان و فیلمساز این بود که یک کارشناس به صورت تصویری به موضوع نگاه نمی‌کند و به همین دلیل نحوه نگاه او با ما تفاوت داشت. او خود نسبت به هر موضوع اشراف داشت و مصاحبه شونده زمانی که مقابل او قرار می‌گرفت متوجه این موضوع می‌شد.

مختاری با بیان اینکه سهیلی عالم را از عالم نما تشخیص می‌داد، ادامه داد: پس از ساخت فیلم، زمانی که صحبت‌های ما را می‌شنید، اگر از موضوعی در اثر خود نمی‌توانست دفاع کند، آن را تغییر می‌داد و اصلاح می‌کرد. او نریشن بیشتر مجموعه «معماری ایرانی» را خودش نوشت و من نیز در چند قسمت او را همراهی کردم. نکته مهم این است که سهیلی در نریشن و موسیقی به دنبال تاثیر عاطفی بر مخاطب نبود. من معتقدم اگر سهیلی فردی دانشگاهی در اروپا بود، به عنوان یکی از مهم‌ترین افرادی که در راستای پیشرفت‌های علمی کشور خود گام برداشته بود شناخته می‌شد.

وی ادامه داد: دوره‌های تاریخی هنر ایرانی که سهیلی در آثار خود به تصویر کشیده است، در حکم یک دایره‌المعارف جامع است. این فرد استثنایی معایبی هم داشت و آن اینکه خود و همکارانش را در تیتراژ فیلم معرفی نمی‌کرد. او تمام راش‌های استفاده نشده خود را به مرکز اسناد میراث فرهنگی تحویل داد که امروزه از اسناد تاریخی مهم به شمار می‌روند. مجموعه «مرمت آثار باستانی» امروزه بخشی از تاریخ معماری است.

در ادامه مظاهری‌پور درباره اهمیت گفتار متن در سینمای مستند نیز گفت: او در نوشتن متن بسیار دقیق بود و این کار را با حضور کارشناسان پیش می‌برد. او معتقد بود برخی از گفتار‌های متن مجموعه «معماری ایرانی» برای مخاطب حوصله سربر است و از من می‌خواست در آثارم رویه دیگری را پیش بگیرم. او عقیده داشت باید نریشن دارای وجهی قصه گو باشد تا بتواند توجه مخاطب را به خود جلب کند. میرفخرایی نیز تنها یک گوینده نبود بلکه فردی دانشمند، مولف و آشنا با علم بود.

مظاهری پور با اشاره به اینکه مستند «مرمت آثار باستانی» به صورت شانزده میلیمتری ساخته شده است، افزود: در زمانی که سهیلی با تلویزیون کار می‌کرد، نظام تهیه کنندگی وجود داشت و او نمی‌توانست راش‌ها را با خود داشته باشد و آن‌ها بعد از قطع نگاتیو در آرشیو سازمان صدا و سیما نگه‌داری شدند او با هوشمندی بخشی از موارد فیزیکی باقی مانده از آثار خود را به سازمان میراث فرهنگی تقدیم کرد.

سهیلی خود را سرباز سینما می‌دانست

در ادامه این برنامه ارد عطارپور مستندساز شاخص سینمای ایران که از افراد نزدیک به حمید سهیلی به شمار می‌رفت درباره او گفت: سهیلی فردی بسیار متواضع بود و من کسی را مانند او در سینمای ایران ندیدم. او خود را سرباز سینما می‌دانست و اگر از او کمکی می‌خواستید امکان نداشت از انجام آن دریغ کند. حتی اگر در حوزه‌ای اطلاعات کافی نداشت به مطالعه می‌پرداخت و آن را در اختیار سوال شونده قرار می‌داد.

وی ادامه داد: خط تولید فیلم مستند درباره تاریخ معماری ایران، تحت تاثیر فعالیت‌های حمید سهیلی است و افراد دیگری نیز از او الگوبرداری کرده‌اند. سهیلی زمانی به ساخت آثار مرتبط با تاریخ ایران مبادرت ورزید که آن زمان این اتفاق در کانون توجه نبود.

عطارپور خاطرنشان کرد: او با پافشاری کار خود را پیش می‌برد چراکه علاقه زیادی به وطن خود داشت. فیلم «مرمت آثار باستانی» دارای دقت، جزئیات و دکوپاژی دقیق و برجسته است و توضیحات کاملی دارد. همچنین دارای پلان‌هایی بسته و تعلیقی جذاب است. این مجموعه به یونسکو عرضه شد و در آنجا به عنوان یک سند دیداری و شنیداری به ثبت رسید و افرادی در خارج از کشور نیز متوجه این گنجینه ارزشمند باقی مانده از او شدند.

وی بیان داشت: من در ماه‌های آخر عمر حمید سهیلی از او خواستم تا طرحی را برای ساخت ارائه دهد و جالب است تمام موضوعاتی را که در دست داشت درباره ایران بود.

برنامه «شب‌های مستند» با مشارکت انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند در موزه سینما برگزار می‌شود.