مغزهای متفکر ما مهاجرت کردهاند/ سرمایههای خود را از دست دادهایم
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۶۱۴۲۱۹
به گزارش ایلنا، رضا ملکزاده با اشاره به وضعیت پژوهش در دانشگاههای پزشکی اظهار کرد: خوشبختانه وضعیت پژوهش در کشور در بیست سال گذشته مخصوصاً بعد از جنگ تحمیلی، رشد بسیار سریعی داشته است. ما به موازات افزایش دانشجویان دکترا، افزایش مراکز تحقیقاتی را هم داشتهایم. در وزارت بهداشت نزدیک به ۷۰۰ مرکز تحقیقاتی داریم و حدود ۲۰ هزار عضو هیات علمی و محقق داریم که در سطح دانشگاهها فعالیت میکنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی درباره این موضوع که چهقدر از دانشجویان علوم پزشکی ترغیب میشوند که وارد حوزههای پژوهشی شوند، گفت: در رشته پزشکی با وجود اینکه ۱۰ درصد اعضای هیات علمی دانشگاهها را در اختیار داریم، ولی ۳۰ درصد از تولیدات علمی در بخش سلامت بوده است که نشان میدهد ما در وزارت بهداشت به این امر توجه زیادی داشتهایم. یکی از مشکلات و موانع اصلی برای فعال شدن قشر دانشجو و جوانان که بخواهند وارد پژوهش شوند و در این امر بمانند، این است که ما در گذشته "زیرساختهای پژوهشی" نداشتهایم. این زیرساختها چند نوع است؛ یکی وجود آزمایشگاههای خیلی مجهز که هر تیم تحقیقاتی به آن نیاز دارد. ما در پنج سال گذشته توانستهایم ۱۲ آزمایشگاه جامع تحقیقاتی را در ۱۲ قطب کشور به وجود آوریم که باعث فراهم شدن زمینه تحقیق برای علاقهمندان شده است. هماکنون نیز مشغول ایجاد ۱۲ آزمایشگاه دیگر هستیم.
ملکزاده تصریح کرد: یک موضوع دیگر بهخصوص در بخش سلامت، "وجود مطالعات مبتنی بر جمعیت، بخصوص در زمینه پیشگیری در سطح کشور" است. برای اینکه بتوانیم تحقیقات را در امر پیشگیری جلو ببریم، باید بتوانیم در هر دانشگاه علوم پزشکی، مطالعه بزرگ مبتنی بر جمعیت داشته باشیم. هر دانشگاه در هر استان باید بتواند آن شهر را به محلی برای انجام مطالعات تحقیقاتی تبدیل کند. قبل از آنکه موارد پیشگیری کننده را در سطح کشور اجرا کنیم، باید آن را به صورت تحقیقاتی در یک منطقه انجام دهیم.
وی ادامه داد: یکی از سرمایهگذاریهایی که در پنج سال گذشته در کشور انجام شده، این است که قبلاً در دو شهر، این امکانات تحقیقاتی را داشتهایم. ولی امروز در ۲۳ شهر کشور از ۲۳ استان، یک زیرساخت برای این منظور به وجود آوردهایم. این اقدام باعث میشود در ۳۰ سال آینده زیرساخت تحقیقاتی جمعیتی به وجود بیاید که میتواند جوانان و محققان را جذب کند.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت افزود: زیرساخت مهم دیگر "نظامهای ثبت بیماری" هستند. یعنی اگر کسی بخواهد راجع به یک بیماری تحقیق کند، باید مجموعه اطلاعاتی کامل از همه بیماران در مورد آن بیماری خاص را داشته باشد. ما برای نظام ثبت ۱۰۰ نوع بیماری برنامهریزی داشتهایم که خوشبختانه ۷۰ نوع آن راهاندازی شده است.
وی اظهار کرد: مورد دیگر، "سیستم نظارت اخلاقی بر پژوهش" است. پژوهشهای پزشکی با موضوع انسانی یا حتی حیوانی، نیازمند یک نظام اخلاقی هستند تا پژوهشها براساس آن صورت گیرد. چند سال گذشته یک شورای عالی اخلاق پزشکی تأسیس و ۱۸۰ کمیته اخلاق در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی ایجاد شد. کسی که بخواهد تحقیق کند، اول باید طرح او به این کمیتهها ارجاع و در آنجا تأیید و ثبت شود. این کمیتهها بر مطابقت تحقیقات با اصول اخلاقی، نظارت دارند. در زمینه نشر هم کار به همین صورت انجام میشود. ما خیلی خوشبین هستیم با این فعالیتها در ۵ یا ۶ سال آینده بتوانیم یک جهش داشته باشیم.
ملکزاده با بیان اینکه "اقتصاد" هم جاذبه خود را دارد، گفت: یک پزشک سالها درس میخواند و خود را با کسی که تخصص گرفته و درآمد زیادی دارد، مقایسه میکند، او نیز میتواند این درآمد را داشته باشد. برای این مساله فکر شده است. در تمام دنیا که تحقیق پزشکی پیشرفتهای دارند، به این نتیجه رسیدهاند که باید طیف جدیدی از محققان را تربیت کنند که در اصطلاح نام آنها را "کلینش ساینس" یا "پزشکان محقق" گذاشتهاند. ما از پنج سال گذشته دورهای را به همین نام شروع کردهایم، کسانی که در دوره تخصص قبول شدهاند، این فرصت را دارند تا در این زمینه Ph.D هم بگیرند. بنابراین ما نسلی از پزشکان را تربیت میکنیم که علاوه بر طبابت و درآمد، از تحقیقات هم منتفع شوند. در کنار این طرح، یک مشکل زیرساختی دیگر، "نداشتن یک گرنتین بادی" است. طی چهار سال گذشته توانستیم "مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی" در وزارت بهداشت را تأسیس کنیم. محققان میتوانند طرح خود را به این مؤسسه ارسال کنند و پس از بررسی دقیق طرح و تصویب آن، طرحهای مصوب با بودجهایکه به آنها داده میشود، شروع به فعالیت میکنند. این بودجه میتواند از ۱۵۰ میلیون تا یک میلیارد تومان باشد.
معاون وزیر بهداشت تصریح کرد: ما موفق شدهایم ۳۰۰ طرح تحقیقاتی از ۳۰۰ گروه تحقیقاتی در کشور را حمایت کنیم. این سیستم در وزارتعلوم هنوز وجود ندارد که باید آنجا هم حاصل شود. در تمام کشورهایی که در امر تحقیقات سرآمدند، نظامات این چنین از سالها پیش تأسیس شده است. در کشور ما این موضوع وجود نداشته که اکنون در دولتدوازدهم به وجود آمده است. همه اینها تلاشی بوده برای جذب کسانیکه در علوم پایه به تحقیق علاقهمند هستند. حال آنکه به نظر من این تلاشها کافی نیست، چراکه مغزهای متفکر ما مهاجرت کرده و ما سرمایههای خود را از دست دادهایم و هنوز هم در حال از دست دادن هستیم.
ملکزاده افزود: ما باید بستر لازم را برای حضور شخصیتهای برجسته علمی در کشور فراهم کنیم که این زیر ساخت، بستر مناسبی است. زیر ساخت مهم دیگر که به شورای عالی انقلاب فرهنگی برمیگردد، مدیریت علمی در دانشگاهها است. در مدیریت بسیاری از دانشگاهها، شخصیت علمی شاخصی نداریم. اعتقاد من بهعنوان عضوی که هم در شورای عالی انقلاب فرهنگی و هم در دانشگاه فعالیت داشتهام، این است که ما اول باید خود دانشگاه را داشته باشیم و بعد به دانشگاه اسلامی تبدیل کنیم. دانشگاه جایی است که باید در آن کار علمی و تحقیقاتی انجام شود و خلاقیت داشته باشد. باید اولویت اصلی کشور این باشد که سرمایههای انسانی خود را حفظ کند که متأسفانه این امر در کشور وجود ندارد.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در پاسخ به این پرسش که چه مقدار از تغییرات طرح درسی در دوره پزشکی عمومی بنا بر پژوهشهایی بوده که با توجه به نیازهای جامعه انجام شدهاند، گفت: من فکر میکنم تغییراتی که در رشته پزشکی داشتهایم، کافی نیست. آنچه مهمتر از برنامه هست، کسانی هستند که این برنامهها را اجرا میکنند. مثلاً ۸۵ درصد از مرگ و میرها در ایران، ناشی از بیماریهای غیرواگیر است. یعنی ۵۰ درصد سکتههای مغزی و قلبی و بقیه هم سرطانها و بیماریهای کلیوی و ریوی هستند. این بیماریها تا ۸۰ درصد قابل پیشگیری هستند.
وی یادآور شد: ما باید پزشکی را تربیت کنیم که برایش "پیشگیری" در اولویت باشد. این برنامه تازه شروع شده و نیاز است در دل دانشگاهها نهادینه شود. پزشکان نباید داخل مطب بنشینند تا مریض سراغ آنها بیاید. بعضی از افراد در ظاهر سالم هستند، ولی در معرض انواع بیماریها هستند. یک مثال ساده اینکه سکته مغزی و قلبی در ایرانیان به دلیل وزن زیاد و کم تحرکی ۱۰ سال زودتر از کشورهای اروپایی اتفاق میافتد. در نتیجه نزدیک به ۵۰ درصد ایرانیان در سن ۶۰ سالگی فشارخون و چربی خون دارند. بنابراین آنها ۱۰ سال زودتر مریض میشوند و فوت میکنند. کاری که ما در علم پزشکی میکنیم، ساختن بیمارستان برای زمان بیماری مردم است. درصورتی که ما میتوانیم علم پزشکی را به این سمت سوق دهیم که قبل از بیماری سراغ مردم برویم که در اصطلاح به آنها "ریسکاسکور" میگوییم. ما هنوز با استانداردها فاصله داریم. باید قبل از اینکه یک پزشک درمانگر باشد، پیشگیری کننده باشد.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در پاسخ به این موضوع که تا چند سال آینده با معضل کمبود پزشک عمومی مواجه خواهیم شد؛ چرا که دانشجویان هیچ رغبتی ندارند که پزشک عمومی شوند و باید بازار کار آنها آمایش شود، گفت: ما در حال انجام این کار هستیم. یعنی اینکه چقدر پزشک عمومی و چقدر تخصص و فوق تخصص نیاز داریم و برنامهریزی پذیرش ظرفیت بر این اساس انجام میشود. همین حالا بیشتر از نیمی از پزشکان، پزشک عمومی هستند. مشکل ما در گذشته این بود که برای پزشک عمومی یا خانواده پرداختی کمی داشتیم که در چند سال اخیر پرداختی، مخصوصاً در مناطق محروم چندین برابر افزایش پیدا کرده است و این رغبت ایجاد شده و پزشکان به مناطق محروم میروند. البته بعد از چند سال پزشک عمومی میتواند برای تخصص اقدام کند؛ در چند سال اخیر یک دوره ایجاد شده است که پزشک عمومی آن را گذرانده و با نام پزشک خانواده مشغول به کار میشود؛ ما در حال تدوین جایگاه خاصی برای این پزشکان هستیم. این پزشکان از حقوق و امکانات خوبی برخوردار میشوند.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، درباره رشتههای جدید پزشکی و اقدامات صورت گرفته برای تربیت پزشک در این رشتهها، اظهار کرد: یکی از رشتههایی که در پزشکی خیلی مهم شده، رشتهای به نام "مهندسی بیولوژیک" است که شامل موضوعاتی مثل ژنتیک و ژندرمانی است یا رشته سلامت الکترونیک. اینها رشتههای جدیدی هستند که پیشبینی میشود در ۲۰ سال آینده شکل طبابت را عوض کنند. یک مثال اینکه فردی که امروز تالاسمی دارد، تا آخر عمر این بیماری را همراه خواهد داشت و همیشه باید به وی خون تزریق شود. ولی در درمان جدید آمده که میتوانیم ژن این شخص را اصلاح کرده و او به یک انسان کاملا سالم تبدیل شود. این تغییرات آنقدر عمیق و وسیع خواهد بود که چهره آنچه که به نام پزشکی هست را تغییر میدهد.
وی تصریح کرد: بخش عمدهای از این موارد، به موضوعات بین رشتهای بهخصوص رشتههای مهندسی الکترونیک، کامپیوتر، بیولوژی و پزشکی احتیاج دارد. بنابراین ما باید به طرف ایجاد این رشتهها، با همکاری دانشکدههای مهندسی و علوم برویم. اتفاقی که در اوایل انقلاب افتاد، این بود که دانشگاههای پزشکی از دانشگاههای وزارت علوم جدا شدند. در حال حاضر ما در دو پردیس هستیم که موانعی برای همکاریهای بین رشتهای ایجاد میکند. ما در حال تأسیس مراکز تحقیقاتی مشترک و پروژههای مشترک با دانشگاههای مهندسی هستیم. یکی از چالشهای بزرگ ما ایجاد و راهاندازی رشتههای بین رشتهای هست تا بتوانیم آنچه که پزشکی آینده هست را از همین امروز پایهگذاری کنیم.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: رضا ملک زاده وزارت بهداشت درمان و آموزش
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۱۴۲۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پزشکی به شرط کسب درآمد
کنکور تجربی در حالی همچنان پرمتقاضیترین بخش آزمون سراسری است که چهرههای نظام سلامت با اشاره به خالی ماندن ظرفیت در رشتههای کمدرآمد نسبت به آینده پزشکی کشور نگرانند. - اخبار رسانه ها -
به گزارش گروه رسانههای خبرگزاری تسنیم، دومین و آخرین روز نوبت دوم کنکور 1403 با شرکت بیش از نیم میلیون داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی برگزار شد تا پرونده کنکور امسال بسته شود. نکته قابل تأمل اینکه در همین روزها و در شرایطی که گروه علوم تجربی با بیش از 501 هزار داوطلب بیشترین تعداد داوطلب را در کنکور 1403 به خودش اختصاص داده و همچنان پرمتقاضیترین گروه در میان گروههای آموزشی آزمون ورودی دانشگاهها به شمار میرود، رئیس سازمان نظام پزشکی یکبار دیگر از خالی ماندن ظرفیتهای پزشکی در رشتههای قلب و عروق ابراز نگرانی کرد. نامعادله پر متقاضیترین گرایش در کنکور ورودی به دانشگاه و خالی ماندن صندلیها در تحصیلات تکمیلی و آزمون دستیاری پزشکی در کنار انصراف چیزی نزدیک به نیمی از پزشکان عمومی از طبابت و روی آوردن به مشاغل دیگر موضوعی است که ریشهیابی آن میتواند راهحل آن را در دسترستر کند.
ماجرای خالی ماندن برخی از رشتههای پزشکی در دوره دستیاری و نگرانی از آینده پزشکی کشور موضوعی است که مدتهاست به دغدغهای جدی تبدیل شدهاست. در حالی که در چنین روزهایی میتوان به عینه شاهد سر و دست شکستن دانشآموزان و والدین آنها برای شرکت در کنکور تجربی و ورود به رشته پزشکی است، اما پس از ورود به دانشگاه و فارغالتحصیلی از این رشته و برای ادامه تحصیل در دوره تخصص به یکباره همه چیز تغییر میکند. این سر و دست شکستنها اگرچه برای رشتههای پولسازی همچون جراحی پلاستیک و ترمیمی ادامه دارد، اما رشتههای پرریسکتر مانند کودکان، قلب یا بیهوشی جزو رشتههایی هستند که اقبالی به آنها نیست و چند سالی میشود صندلیهای این رشتهها خالی میماند. ماجرا به گونهای پیش رفته که کمکم این نگرانی به شکل جدیتر مطرح میشود که قرار است آینده پزشکی کشورمان به کجا برسد؟!
وقتی همه نگرانند
«گرایش به پزشکی در حال رنگ باختن است. باید نگران آینده پزشکی باشیم.» این جملهای است که ایرج فاضل، رئیس جامعه جراحان ایران میگوید. الان در برخی رشتههای مهم و حیاتی مثل جراحی عروق، جراحی کودکان، حتی یک داوطلب برای تحصیل نداریم. انگیزهای نیز برای ورود به رشتههای پر زحمت و طولانیمدت وجود ندارد، ولی برعکس در رشتههایی مانند جراحی پلاستیک و امثال آن داوطلبان فراوانی وجود دارد.
رئیس جامعه جراحان ایران با بیان اینکه باید شرایط تشویقکننده باشد تا انگیزه کافی با امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشتههای تخصصی پر زحمت و طولانیمدت برقرار شود، میافزاید: «باید برای افرادی که بخش عمدهای از عمر خود را صرف تحصیل یک دوره تخصصی دشوار و طولانی میکنند، انگیزههای قوی ایجاد کرد؛ وقتی وضعیت معیشتی و زندگی نسل فعلی پزشکان مطلوب باشد، این یک انگیزه خوب و اثرگذار برای جذب و ماندگاری پزشکان جوان خواهد بود. باید سیاستگذاریها طوری برنامهریزی شود تا جامعه از این بابت صدمه نبیند.»
خالی ماندن مجدد صندلیهای تخصص قلب
محمد رئیسزاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران هم در سخنرانیاش در کنگره مشترک قلب و عروق ایران از خالی ماندن ظرفیتهای پزشکی در رشتههای قلب و عروق ابراز نگرانی کرد.
به گفته رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران به رغم وجود 100 هزار پزشک عمومی در کشور، ظرفیت برخی رشتههای تخصصی در حد زیر 40 درصد پر میشود. امسال در رشته مهم جراحی قلب و عروق حدود 30 درصد ظرفیت تربیت نیروی جراح قلب در کشور پر شد، در جراحی قلب اطفال اوضاع به مراتب نگرانکنندهتر است، در جراحی عروق تقریباً به عدد صفر نزدیک شدهایم، در رشته بیهوشی 20 درصد، در رشته اطفال 36 درصد، در طب اورژانس زیر 5 درصد ظرفیتها پر شدهاست.
وی با بیان اینکه مهاجرت شغلی و جغرافیایی هشدارها را به صدا در آورده است، افزود: «بیتوجهی مفرط به اقتصاد سلامت و کاهش سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی، به ادامه خدمات در بخش دولتی و خصوصی آسیبهای جدی وارد کردهاست.»
از نگاه رئیسزاده دلیل این کماقبالی به رشتههای پزشکی عدم اجرای قوانین بالادستی از جمله اجرای سیاستهای کلی سلامت ابلاغی رهبری، عدم به روزرسانی قوانین قدیمی مثل طرح ضریب K، مداخلات غیرتخصصی خلاف قانون، وضعیت نیروی انسانی حوزه سلامت و زنجیره تربیت نیروی متخصص در نظام سلامت کشور را از هم گسسته است.
پزشکی به شرط درآمد
تا اینجای کار به نظر میرسد ماجرای کم اقبالی به پزشکی در برخی از رشتههای تخصصی خلاصه شود. به طور خاص رشتههایی که چندان پردرآمد نیستند. درست شبیه رشته اطفال یا بیهوشی و حتی رشته قلب. ماجرا به قدری جدی است که گزارشهایی از روی آوردن برخی متخصصان قلب به تزریق ژل و بوتاکس حکایت دارد! ماجرایی که اثبات میکند یکی از اصلیترین دلایل کماقبالی به برخی رشتههای تحصیلی مسائل مالی و آلودهشدن دامن پاک طبابت به انگیزههای مالی است، به گونهای که این ماجرا توانسته آموزش پزشکی را هم تحتتأثیر قرار دهد.
حکایت کماقبالی به پزشکی و طبابت، اما به تخصص خلاصه نمیشود و پزشکان عمومی یعنی همان گروهی که برای دکتر شدن در سالهای کنکور سر و دست میشکاندند و تمام هم و غمشان را برای قبولشدن در کنکور گذاشتهاند.
آنطور که بابک پورقلیچ، پزشک عمومی و رئیس دفتر تهران انجمن پزشکان عمومی بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی، بیش از 95 هزار پزشک عمومی در کشور داریم که 40 تا 45 هزار نفر از آنها مشغول طبابت هستند و بقیه یا دیگر طبابت نمیکنند و همانطور که گفتم، به مشاغل دیگر رو آوردهاند یا خیلی از آنها هم از کشور مهاجرت کردهاند.
از نگاه وی پزشک عمومی در کشورهای دیگر جایگاه والایی دارد و مردم جایگاه او را قبول دارند. در ایران، اما تعریف نشده که پزشک عمومی چکاره است.
به همین خاطر هم در ایران - بهخصوص در شهرهای بزرگ - اگر فردی بیمار شود، در بسیاری از موارد برای ویزیت نزد پزشک عمومی نمیرود و مستقیم سراغ متخصص و فوقتخصص میرود. در حالی که طبق سیستم ارجاع، شما اول باید نزد پزشک عمومی بروید و او تشخیص دهد که لازم است پیش متخصص بروید یا نه؟
چرخه معیوب
شاید اگر پزشک خانواده و نظام ارجاع اجرایی میشد، بخشی از این چالشها در کشورمان حلشده و بهتر میشد نظام سلامت را مدیریت کرد. بدین معنا که مردم در سطح اول به پزشکان عمومی مراجعه میکردند و در سطوح بعدی با واقعیشدن یا همان افزایش تعرفهها فقط کسانی راهی مطب متخصصان میشدند که واقعاً به درمانهای تخصصی نیاز دارند و از همه مهمتر بیمهها هم پای کار میآمدند. این چرخه، اما معیوب است. به همین خاطر هم خانوادهها با تصور پولسازی و آیندهدار بودن و منزلت اجتماعی پزشکان اصرار دارند فرزندانشان در رشتههای پزشکی درس بخوانند و همچنان کنکور تجربی پرمتقاضیترین رشته کنکور است. رشتهای پر متقاضی که شاید همیشه آن درآمد رؤیایی مدنظر بچهها و خانوادهها را نداشتهباشد!
منبع: جوان
انتهای پیام/