زاینده‌رود تشنه مدیریت آب
تاریخ انتشار: ۱۶ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۶۸۳۷۷۷
اصفهان- جاری شدن آب در بستر تشنه زاینده‌رود با فراز و نشیب‌های بسیاری روبرو است که بنا بر گفته بسیاری از کارشناسان این جاری شدن آب به‌صورت مقطعی را برای آن مضر می‌دانند و بر تداوم جریان حرکت آب حتی به میزان اندک تأکید می‌کنند.
قدس آنلاین-گروه استان ها: تاکنون زاینده روز یک‌بار شاهد جاری شدن آب بوده است و باری دیگر شاهد خشکیدگی و این تناوب این رودخانه را به بازی گرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هرچند که رئیس‌جمهوری ۱۳ اسفند به وزارت نیرو دستور داد تا با در نظر گرفتن نیازهای زیست‌محیطی در ایام نوروز، آب را در زاینده‌رود رها کندو بعدازآن زمان تاکنون آب در بستر زاینده‌رود جاری بوده است اما بسیاری از دوستداران محیط‌زیست بر این باورند که جریان آب باید پیوسته باشد.
حق آبه محیط‌زیست
برخی از کارشناسان می‌گویند در روزگاران نه‌چندان دور حیات در زاینده‌رود جریان داشت و در سال‌های اخیر به خاطر خشکی آن بسیاری از آبزیان آن از بین رفته‌اند.
در همین رابطه یکی از فعالان محیط‌زیست در استان می‌گوید: آن چیزی که نابود شده و مظلوم واقع‌شده بحث حق آبه محیط‌زیست؛ حق آبه زاینده‌رود و گاوخونی است که متأسفانه در سکوت و انفعال سازمان محیط‌زیست این اتفاقات می‌افتد.
هومان خاکپور اظهار می‌کند: واقعاً اینجا نقش سازمان محیط‌زیست است که باید مدافع محیط‌زیست باشد و به‌عنوان متولی باید مدافع باشد اما می‌بینیم که به بهانه همین مصلحت‌های اقتصادی اجتماعی سیاسی کاملاً ملاحظات محیط زیستی را فراموش کرده‌اند.
وی مدعی است: بر اساس گزارش یک سری منابع غیررسمی الآن در خیلی از برداشت‌ها الگوی بهره‌برداری از آب زاینده‌رود در بخش کشاورزی و حتی بخش صنعت تغییر کرده است.
وی اظهار می‌کند: قبلاً به‌صورت مستقیم آب از رودخانه برداشت می‌شد اما در حال حاضر از طریق چاه‌های جذبی که اطراف رودخانه احداث‌شده است این اتفاق می‌افتد و لذا این رویه به‌شدت نگران‌کننده است.
شفافیت در برداشت آب
این فعال محیط‌زیست بیان می‌کند: یعنی از جایی که آب از استان چهارمحال و بختیار خارج می‌شود تا به منطقه«چم آسمان» برسد که آنجا برداشت آب برای شرب است ۲۳ روستا و دو سه شهر بزرگ استان اصفهان هست که به‌شدت آنجا آب برداشت می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: آب صنایع و یزد هم دقیقاً در همین مسیر برداشت می‌شود و مسلماً اگر که نظارتی روی این برداشت‌ها صورت نگیرد ممکن است حتی اصلاً نتوان آب شرب هم برای اصفهان تأمین کرد چه برسد به کشاورزی در شرق اصفهان.
وی تصریح می‌کند: فارغ از اینکه کدام استان تخلف می‌کند واقعیت این است که نظارت اتفاق نمی‌افتد. من باورم بر این است که هر دو استان این کار را می‌کنند و هر دو استان تخصیصی که بر اساس شرایط خشکسالی برایشان تعیین‌شده را رعایت نمی‌کنند هم در استان چهارمحال و بختیاری و هم در استان اصفهان.
وی یادآور می‌شود: حداقل از نمایندگان استان اصفهان انتظار بیشتر از این است که با یک آدرس غلط دادن افکار عمومی را به این سمت ببرند که تمام مشکلات ناشی از استان چهارمحال و بختیاری است یا مثلاً استان چهارمحال و بختیاری فرافکنی کند که من برداشت ندارم و این مشکل از اصفهان است. واقعاً اینکه مسئولین بیایند مردم دو استان را رو در روی‌هم قرار بدهند درست نیست.
زاینده‌رود نیازمند جریان آب پیوسته
یکی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان نیز بابیان اینکه رهاسازی متناوب مقدار معینی آب در زاینده‌رود پیامدهای نامطلوب به دنبال دارد می‌گوید: اما با رهاسازی پیوسته آب، این رودخانه به شرایط عادی نزدیک‌تر شده و خسارات‌ها کاهش می‌یابد.
محمد کوشا فر نابودی اکوسیستم را ازجمله پیامدهای خشکی این رود فلات مرکزی ایران برشمرده و می‌افزاید: گرچه همواره در گفتار از احیا زاینده‌رود صحبت می‌شود اما آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد رهاسازی آب بر اساس ذخایر سد برای مصارف مختلف و تأمین نیاز کاربران است.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار می‌کند: امسال برخلاف انتظار، با بارندگی‌های کم‌نظیر و بیش از نرمال در سرشاخه‌های زاینده‌رود، آبگیری سد کامل نشد، گاوخونی تشنه ماند و رودخانه زاینده‌رود هم باز و بسته شد.
وی با طرح این سؤال اظهار می‌کند: آیا برای جریان دائمی زاینده‌رود و احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی از این به بعد باید منتظر بارندگی دو برابر نرمال در هرسال آبی باشیم؟
کوشا فر ادامه می‌دهد: برای برخورداری از زاینده‌رودی دائمی و پایداری سرزمین، باید آن‌طرف موضوع را هم ببینیم که چه عواملی باعث شده تا در این سال پر بارش که انتظار جریان دائمی یا کامل‌تر زاینده‌رود می‌رفت، در برخی ماه‌های سال آبی، رودخانه خشک بماند.
وی تصریح می‌کند: احیای زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی با این سازوکار، دور از دسترس است بنابراین باید فکر اساسی در این زمینه بشود.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: رودخانه زاینده رود اصفهان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۸۳۷۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آخرین وضعیت تالاب بندعلیخان
کارشناس مسؤول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه همچنان موضوع هدایت آب رودخانه شور به عنوان تامین‌کننده مهم آب تالاب بندعلیخان به مسیر اصلی در حال پیگیری است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.
علی یعقوبی نژاد در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در زمینه موضوع حقآبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها دو مبحث مطرح است، اظهارکرد: یکی تعیین میزان حقآبه‌های اختصاصی و دیگری تخصیص و تامین حقآبه است. تعیین میزان حقآبه‌ها طی مطالعاتی از سوی سازمان محیط زیست صورت می‌گیرد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران اضافه کرد: قانون تالاب‌ها، یک قانون نوپا است که از سال ۹۶ ابلاغ شده و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی آن نوشته شده است البته طی برنامه‌های ۵ ساله چهارم و پنجم و در قانون‌های موازی مانند قانون اراضی مستحدثات و ساحلی به مدیریت زیست بومی تالاب‌ها و منابع آبی توجه می‌شد ولی با ابلاغ قانون تالاب‌ها از سال ۹۶ این موضوع سریع‌تر و روشن‌تر پیگیری شده و با پیگیری اعتبارات و اعلام برنامه‌ها شرایط بهتری برای تحقق برنامه‌های زیست‌بومی برای مدیریت منابع آبی فراهم شده است.
وی با بیان اینکه علاوه بر خدمات اکوسیستمی منابع آبی، موضوع تعدد بهره‌برداران و ذینفعان و تعارض منافع آنها نیز مطرح است، گفت: اولویت اول وزارت نیرو تامین آب شرب است، این درحالیست که کارکردهای موازی دیگر مانند تامین آب واحدهای خدماتی، آب کشاورزی و تخصیص حقآبه زیست محیطی مطرح است که موجب تعارض منافع می‌شود.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره تشدید خشکسالی در کشور طی سال‌های اخیر اظهار کرد: بارندگی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است و میزان آب‌های سطحی را خیلی تحت تاثیر قرار داده است، به‌طوری که ممکن است بخشی از رودخانه‌ها و تالاب‌ها در برخی فصول خشک باشند.
یعقوبی نژاد اضافه کرد: هر سه ماه یا شش ماه ادارات محیط زیست استان تهران با انجام پایش‌هایی از منابع آبی استان، گزارش‌های مصوری از میزان آب تالاب‌ها یا رودخانه‌ها تهیه می‌کنند. به عنوان نمونه تالاب بندعلیخان در پایاب حوزه آبخیز استان تهران قرار دارد و بیشتر طول سال بسیار کم‌آب است. بر اساس جدیدترین گزارش واحد تابعه در حال حاضر بخش عمده‌ای از این تالاب خشک است.
وی در ادامه گفت: نیاز آبی این تالاب بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای استان تهران حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب است اما اواخر بهمن و اوایل اسفند ماه سال گذشته تنها بخش محدودی از آن آبگیری شد بنابراین شرایط زیست‌محیطی این تالاب بسیار شکننده است.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اهمیت تالاب بندعلیخان اظهارکرد: این تالاب محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی است علاوه بر آن می‌تواند در زمینه تغذیه سفره‌های زیرزمینی، تقویت آبخوان‌ها، کنترل سیلاب‌ها و فرسایش خاک، کاهش آلاینده‌ها و مهمتر از آن کاهش گرد و غبار نقش داشته باشد.
یعقوبی‌نژاد ادامه داد: وقتی منبع آبی تالاب تامین شود، می‌تواند میزان انتشار گرد و غبار در مناطق را کنترل کند اما وقتی آب مورد نیاز تالاب‌ها و حتی رودخانه‌ها تامین نشود، به‌طور قطع با پدیده گرد و غبار و در نهایت انتشار آلاینده‌ها مواجه خواهیم شد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با بیان اینکه تالابی از این استان در کنوانسیون رامسر ثبت نشده است، گفت: با این وجود بر اساس قانون تالاب‌ها و آیین‌نامه اجرایی آن، دو تالاب تعریف شده داریم که یکی تالاب بندعلیخان و دیگری دریاچه‌های تار و هویر است. تار و هویر خوشبختانه دائمی و طبیعی هستند که آب آنها از نزولات آسمانی مانند بارش برف و بعضاً از آب چشمه‌ها تامین می‌شود و در بالادست حوزه آبخیز قرار دارند بنابراین حقآبه آنها تامین می‌شود و به منبعی برای آلایندگی تبدیل نمی‌شوند.
یعقوبی نژاد ادامه داد: در حال حاضر تالاب بندعلیخان شرایط آبی مناسبی ندارد اما تار و هویر شرایط خوبی دارند و به عنوان یک اثر طبیعی ملی جزو مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست محسوب و به‌طور مستمر توسط نیروهای اجرایی و کارشناس‌های ما پایش می‌شوند.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به احداث یک شرکت در مسیر رودخانه شور که منبع تامین آب تالاب بندعلیخان است، گفت: این کار باعث انحراف مسیر رودخانه شد بنابراین از سوی ادارات تابعه اداره کل محیط زیست استان تهران در حال پیگیری است چرا بخشی از حقآبه تالاب بندعلیخان در سال‌های گذشته از رودخانه شور تامین می‌شد.
وی اضافه کرد: ظاهرا بر اثر فعالیت‌های عمرانی بخشی از رودخانه شور بر اساس مستنداتی که توسط مسئولان ذی‌ربط هم پیگیری می‌شد به سمت مرّه استان قم منحرف شد که احتمالاً این کاربرای تامین آب فعالیت‌های عمرانی احداث اتوبان قم - گرمسار انجام شد ولی بعد از اتمام فعالیت، متاسفانه آب به مسیر اصلی رودخانه هدایت نشد این درحالیست که این رودخانه آب مورد نیاز تالاب بندعلیخان و مراتع منطقه را تامین می‌کرد. پیگیری‌هایی هم از سنوات گذشته تا به حال برای بازگشت رودخانه شور به مسیر اصلی توسط امور عشایری، جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای صورت گرفته است.
یعقوبی نژاد در ادامه گفت: موضوع مرتبط با سازمان حفاظت محیط زیست، بحث هدایت سرشاخه‌ها به سمت تالاب بندعلیخان است. مذاکراتی هم در سطح شهرستان و هم با استانداری‌های تهران و قم با حضور شرکت آب منطقه‌ای، امور عشایری، جهاد کشاورزی و محیط زیست در دفتر تخصصی تالاب‌ها و معاونت محیط دریایی تالاب‌ها صورت گرفت.
وی اضافه کرد: قرار شد پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت بگیرد و تصمیمات نهایی در سطح استانداری و شرکت آب منطقه‌ای برای هدایت مسیر رودخانه به مسیر اصلی آن اتخاذ شود. در سال‌های اخیر اقدامات قانونی و قضایی هم از طریق محیط زیست و هم سایر ارگان‌های مسوول صورت گرفته است.
**یعقوبی‌نژاد با بیان اینکه هنوز پرونده مفتوح است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران به عواقب عدم تامین آب تالاب بندعلیخان پرداخت و اظهارکرد: اگر حقآبه بندعلیخان تامین نشود، این تالاب تبدیل به یکی از کانون‌های تولید و انتشار ریزگرد می‌شود . با افزایش آلایندگی سلامت و بهداشت عمومی مردم مورد تهدید قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: تعیین نیاز آبی تالاب بندعلیخان نیازمند انجام مطالعات کارشناسی و دانشگاهی دارد. لازمه این کار تامین اعتبار است که از نظر محیط زیست هنوز انجام نشده است، با این حال با شرکت آب منطقه‌ای تهران برای تخصیص حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب در سال‌های گذشته تفاهم شده بود.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران تاکید کرد: ما حداقل آبی را که برای تالاب بندعلیخان از طریق رودخانه شور و سایر رودخانه‌ها که باید تامین بشود را مرتب و مستمر از شرکت آب منطقه‌ای مطالبه می‌کنیم البته اولویت اول شرکت آب منطقه‌ای وزارت نیرو تامین آب شرب است.
یعقوبی نژاد اضافه کرد: اگر حداقل میزان آب رودخانه‌ها و تالاب‌ها تامین شود در نهایت سود آن را خود مردم خواهند برد.
کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران ادامه داد: محیط زیست چه در سطح سازمان، چه در سطح استانی، حقآبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به‌طور مستمر پیگیری می‌کند. از لحاظ قانونی، ماده ۲ قانون حفاظت و احیای مدیریت تالاب‌های کشور به صراحت اعلام می‌کند که سازمان محیط زیست صرفاً تعیین نیاز آبی تالاب‌ها را بر عهده دارد اما بخش تدوین و اجرای برنامه مدون برای تخصیص و تامین حقآبه برعهده وزارت نیرو است بنابراین ادارات محیط زیست با شرکت‌های آب منطقه‌ای در جهت تحقق حداقل حقآبه با توجه به میزان بارش‌ها و ذخیره نزولات آسمانی تعامل دارند.
یعقوبی نژاد درپایان با بیان اینکه تشدید خشکسالی، تامین حداقل نیاز آبی تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به چالش کشیده است، گفت: خوشبختانه با توجه به بارش باران در اواخر سال گذشته وضعیت رودخانه‌های استان تهران مناسب است ولی وضعیت تالاب بندعلیخان با توجه به خشکسالی های پی در پی سال‌های اخیر مناسب نیست.
انتهای پیام
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد