به نقل از «قدس آنلاین»

جلیلی: فرهنگ توییتری آفت تحلیل و تفکر است

تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۷۴۳۵۶۹

 سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در جمع دانشجویان شرکت‌کننده در نهمین طرح ضیافت رضوی که هم اکنون با حضور دانشجویان سراسر کشور در مشهد مقدس در حال برگزاری است به ایراد سخنرانی پرداخت. 

به گزارش قدس آنلاین جلیلی اردوهای دانشجویی را فرایندی برای عملیات های دانشجویی نامید و گفت: نفس اردو برای آمادگی جهت عملیات های مشخص بعدی در حیطه فعالیت ماست؛ همچون اردوهای دوران دفاع مقدس که برای عملیات ها طراحی میشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اردوهای دانشجویی امروز نیز باید بر همچینن مبنایی باشد تا نقش های عملیاتی برای شرکت‌کنندگان مشخص گردد و جبهه تشکیل شود.

وی با طرح یک سوالی خطاب به دانشجویان گفت: باید از خودمان بپرسیم که بعد از اردو میخواهیم چه بکنیم و چه نقشی برای خود تعریف کردیم؟ اگر عملیات بعد از اردو برای ما مشخص نشود و نسبت ما با آن تعیین نگردد، این خلاف ماهیت اردو بوده و به دورهمی تبدیل میشود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: در کنار موارد نظری که در اردوها درمی‌یابیم، نیازمند این هستیم که آن موارد را در عمل به کار گیریم. در واقع کار دانشجویی نیازمند علم با عمل است.

جلیلی افزود: باید در این اردوها از خود بپرسیم خرمشهرهایی که رهبرانقلاب از آنها یاد کردند چه مختصاتی دارد؟ چگونه برای آزادسازی آنها باید برنامه بریزیم؟ اینها بحث های جدی است که نیازمند یک مبانی نظری-تحلیلی درست است که دقیقا بفهمیم خرمشهر ها کجاست و هم یک اراده قوی برای آزادسازی آن لازم است.

عضو شورایعالی امنیت ملی با انتقاد از «فرهنگ توئیتی» اظهار داشت: با یک کلمه یا یک جمله نمیتوان راجع به مسائل کشور تحلیل بدست آورد. با «فرهنگ توئیتی» بی‌حوصلگی و اخذ تحلیل یک جمله‌ای از افراد مختلف، نمیتوان عملیات تعریف کرد؛ این عرصه کار جدی و تامل دقیق میطلبد.

وی ادامه داد: منظومه فکری جوان مومن انقلابی به جای توئیت به مبانی عمیقتری همچون سیره امام خمینی(ره) نیاز دارد. حضرت امام(ره) در جوانی بالاترین تحصیلات و مطالعات فقهی و فلسفی را داشتند و عمیق‌ترین کتب عرفانی را تالیف کردند و این نشان‌دهنده آن است که یک منظومه قوی معرفتی پشتوانه انقلاب اسلامی بود و آن را به ثمر رساند.

عضو شورای راهبردی سیاست خارجی کشور در ادامه دانشجویان را به تعمیق در اندیشه و تحلیل دقیق راجع به مسائل انقلاب، تشویق کرد.

جلیلی در ادامه سخنانش با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تصریح کرد: موضوع مهمی که در گام دوم مطرح شده است آن است که برای پیشرفت، نیازمند یک جهش هستیم و این بیانیه به همین جهت خطاب به جوانان است. این جهش دارای الزاماتی است که یکی از آنها تعیین نقش خود در این مسیر است. تعیین جهت نقش نهادها برای نقش آفرینی نیز از دیگر الزامات حرکت در گام دوم است.

وی افزود: انتهای سال جاری انتخابات مجلس شورای اسلامی است و پیش از آنکه این سوال بوجود بیاید که می‌خواهیم به چه کسی رأی بدهیم باید بدانیم که به چه چیزی میخواهیم رأی دهیم؟ اگر نقشه راه تعریف شده باشد این را میتوان فهمید وگرنه انتخاب زید و عمرو در مرحله بعدی است. باید جهت را تشخیص داد و افراد مدعی چه در این انتخابات و چه انتخابات بعدی را متناسب با آن سنجید.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه جلسه به پرسش‌های دانشجویان حاضر در جلسه پاسخ داد.

 جلیلی در پاسخ به سوالی درباره چگونگی تعیین اولویت در عرصه های مختلف گفت: سوال پرسیده میشود که مثلا ما به بحث علمی در دانشگاه بپردازیم یا عدالت؟ باید بگویم در بسیاری از مواقع هردوی اینها قابل جمع است؛ چرا که عدالت یک مفهوم انتزاعی نیست و البته پیش از همه این موارد ما باید وسع خودمان را بشناسیم. مسئله عدالت در جنبه های مختلف قابل بررسی است؛ برای مثال یک دانشجوی پزشکی در حوزه نظام سلامت میتواند پیگیر چگونگی تحقق عدالت در این حوزه باشد باشد.

نماینده رهبر انقلاب در شورایعالی امنیت ملی درپاسخ به سوال دیگری درباره منابع منظومه فکری انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: مباحث معرفتی دارای عمق و گستره بی‌نهایتی است، اما ما باید در مرحله اول در حد وسعی که داریم و در حیطه کار عملی خود لوازم نظری و معرفتی آن را فراهم کنیم. طرح ولایت به همین دلیل شکل گرفته تا چهارچوب های مورد نیاز دانشجویان را در اختیار آنها قرار دهد.

جلیلی ادامه داد: امروز صحنه جهانی دارای حدود 200 دولت است که نباید روابط را محدود به موضوعات خاص نمود. جامعهجهانی محدود به 4 یا 5 قدرت نیست؛ تعامل گسترده و سازنده‌ای که رهبری فرمودند با تعامل محدود و بازنده متفاوت است.

جلیلی خاطرنشان کرد: هوشمندی در سیاست خارجی آن است که از نقاط اشتراک در جامعه جهانی برای تعامل استفاده کرد و از آنها فرصت ساخت.

سوال دیگری که یکی از دانشجویان از جلیلی پرسید درباره فعالیت های انتخاباتی بود. وی در پاسخ گفت: یکی از ایرادات آن است که صرفا بخواهیم با ارائه لیست بر رأی مردم تاثیر بگذاریم اما در فاصله دو انتخابات، مردم را رها کنیم و تلاش لازم را بکار نبریم. نسبت به دغدغه آنها در طول این سالها بی‌تفاوت هستیم و آنها را با مشکلاتشان تنها می‌گذاریم و توقع داریم به کاندیدای مورد نظر ما نیز اقبال کنند.

جلیلی افزود: شبهاتی که در این سالها در اذهان مردم باقی مانده است را چه کسی باید جوابگو باشد؟ اگر شما میخواهید رای مردم را داشته باشید و پیروز بشوید، این یک شبه به دست نمی‌آید؛ باید نسبت به راه حل هایی که برای مسائل مختلف دارید آنها را اقناع کنید. مردم باید ببینند که شبهه آنها، سوال آنها، مشکلات آنها شنیده شده و پیگیری میشود یا نه؟

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه پاسخ به این سوال اظهار داشت: اگر در یک انتخابات افرادی از یک جناح حضور داشتند که حرفشان در نهایت یکی بود، طبیعتا برای آنکه رای نشکند باید یک نفر در صحنه بماند؛ اما به این نکته باید توجه داشت که این در صورتی اتفاق می‌افتد که حرف‌ها و راه حل‌ها متفاوت نباشد.

وی افزود: شما مشاهده کردید که در انتخابات سال 94 و حتی سال 96 نیز وحدت شکل گرفت و جریان انقلابی در نهایت با یک لیست و کاندیدا حضور داشت اما چرا به نتیجه نرسید؟ باید تمایز شما با دیگران برای مردم احراز شود. کار یک روز و یک هفته و یک ماه نیست؛ برای پیروزی در انتخابات باید اکثریت جامعه را اقناع کرد.

جلیلی ادامه داد: وقتی رهبری مسئله عدم اعتماد به آمریکا را مطرح میکنند وظیفه من و شماست که با کار تبیینی و ابداعی آن را به باور عمومی جامعه تبدیل کنییم نه اینکه اگر از ما پرسیدند که چرا نباید به آمریکا اعتماد کرد صرفا پاسخ داده شود چون آقا فرموده اند. خب این حرف را که خود پرسش کننده شنیده است؛ او به دنبال استدلال‌های پیرامون این فرمایش است.

وی ادامه داد: امروز اگر در جامعه بپرسیم که آیا میشود به آمریکا اعتماد کرد یا نه؟ پاسخ مشخص است؛ همه می گویند نه، ولی هزینه گزافی برای رسیدن به این پاسخ داده شده است اما دلائلی که امروز برای جامعه روشن شده است، سابقا نیز وجود داشته است. پس معلوم است، کوتاهی هایی از سوی امثال ما در اقناع افکار عمومی وجود داشته است. به عنوان نمونه کسانی سالها گفتند اگر با فلان قدرت تعامل کنیم مشکلاتمان برطرف میشود؛ اگر این راه حل تبدیل به باور عمومی جامعه شود رای هم می آورد.

جلیلی در پاسخ به سوال دانشجوی دیگری درباره چرایی حضور اشخاص از جریانات مختلف در مجمع تشخیص مصلحت، تصریح کرد: به علت جایگاه مشورتی این مجمع می‌بایست افراد از همه جریانات قانونی حضور داشته باشند تا نظام در تشخیص مصلحت خود مشورت همگان را داشته باشد که این نگاه برکات بسیاری داشته است.

شاخصه های دولت انقلابی مدنظر رهبری سوال دیگری بود که از سعید جلیلی پرسیده شد. وی در پاسخ به این سوال گفت: دولت انقلابی نیز در نهایت باید توسط مردم و با رای آنها انتخاب گردد. زمانی انتخاب مردم یک دولت انقلابی خواهد شد که مردم فکر و جریان انقلابی را باور داشته باشند.

جلیلی افزود: البته یک خلطی که ممکن است ایجاد شود آن است که برخی میگویند ببینیم مردم از چه حرفی خوششان می‌آید همان ها را بگوییم! نمونه‌اش کسانی بودند که در مجلس قبلی عده‌ای میگفتند فعلا دست نگهدارید و از برجام انتقاد نکنید چرا که مردم فعلا خوششان می‌آید؛ این همان محافظه کاری‌ای است. باید با مردم صداقت و صراحت انقلابی داشت.

وی ادامه داد: فردی عنوان میکند فرزندان من بیکار هستند و تو میخواهی برای آنها چه کنی؟ ما نمیتوانیم در پاسخ به او به کلیات اکتفا کنیم. او می‌پرسد فرق تو با دیگری در این موضوع چیست و ما باید پاسخ داشته باشیم. این سوال مردم یک خواسته منطقی است، بالاخره باید نگاه ما و پاسخ ما مشخص باشد.

جلیلی با بیان اینکه کم‌کاری افراد مشهور در مواقع غیرانتخاباتی نمی تواند توجیهی برای کم‌کاری دیگران باشد، تصریح کرد: وقتی رهبرانقلاب فرمودند آتش به اختیار در چهارچوب تقوا، قانون و اخلاق، این بدان معناست که جوان مومن انقلابی ما معطل دیگران نماند و راه را برای پیشبرد اهداف انقلاب طی کند؛ جاده اگر صاف بود که طی کردن آن دیگر مجاهدت نامیده نمیشد.

وی در پاسخ به سوالی درباره گام دوم انقلاب اسلامی گفت: در سیاست خارجی، بانکداری، صنعت، کشاورزی و .. باید سطح ارتقاء در گام دوم را تعیین کرد ولو خود ما در راس کار نباشیم. در ابتدا باید بدانیم که در گام اول نقاط قوت مان چه بوده تا تضعیف نشود و جلوی نقاط ضعف خود را بگیریم. رهبری انقلاب با صداقت و صراحت می‌فرمایند که بزرگترین عیب ما، رتبه اول در عدم استفاده از فرصت ها بوده است.

چگونگی تعیین اولویت ها در آزادسازی خرمشهر های پیش‌رو که رهبرانقلاب بیان کردند، سوال یک دانشجوی دانشگاه فرهنگیان از جلیلی بود. وی در پاسخ گفت: فهمیدن وضعیت موجود و مطلوب در هر عرصه اولین گام برای پر کردن خلاء هاست. وقتی این تحلیل به وجود آمد، آنوقت هم میتوان برای پر کردن خلاء ها نقشه راه تعیین کرد و هم آنکه در مواقعی همچون انتخابات افرادی را انتخاب کنیم که برای رسیدن به وضع مطلوب در آن عرصه برنامه و کارآمدی داشته باشند.

چرایی میدان ندادن به جوانان نکته‌ی دیگری بود که یکی دیگر از دانشجویان آن را مطرح کرد. جلیلی پاسخ داد: زمانی‌که جوانانی مثل شهید حسن باقری به جبهه های جنگ قدم گذاشتند فرماندهی کل قوا با بنی‌صدر بود اما آنها به کار خود با تمام قوت ادامه دادند؛ کسی برای آنها فرش قرمز پهن نکرده بود. نامه مشهور «مسلمین به داد ما برسید» درباره مشکلات آن روزها گواه است.

وی ادامه داد: حسن باقری برای فرماندهی به جبهه نرفت؛ او به عنوان خبرنگار روزنامه به اهواز میرود و تکلیف خود را توسعه داده و در جبهه میماند. چمران نیز در ابتدا معطل تشکیلات نبود؛ با تشکیل ستاد جنگ های نامنظم گروهی را برای دفاع شکل داد و پس از آن بود که کار شکل گیری یگان های رزم در جبهه ها آغاز شد.

جلیلی در پاسخ به پرسش دانشجویی که بر لزوم ایجاد یک تشکیلات تأکید داشت خاطرنشان کرد: امروز مگر تشکیلات کم داریم؟ بسیج دانشجویی، نهاد رهبری، بسیج اساتید و تشکل های دانشجویی دیگر انقلابی که در دانشگاه ها وجود دارند. رهبری انقلاب نقشه را تعیین کردند، فرمان آتش به اختیار را نیز صادر کردند، پس معطل چه هستیم؟ پیشران حرکت آن اراده و روحیه‌ای است که باید در این تشکیلات ها جاری گردد.

وی ادامه داد: بنده جوانان بسیاری را دیدم که به قول شما به آنها میدان ندادند اما کارهای بزرگی کردند. حدود پانزده روز پیش سفری دو روزه به سیستان و بلوچستان داشتیم، یک برادر دانشجو به نام آقای یوسفی دست به کارهای ارزشمندی زده بود که خیلی از ارگان هایی که به او توجه نمی‌کردند امروز به دنبال او هستند تا کارش را توسعه بدهد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: اخیرا در دیدار مقام معظم رهبری با گروه های جهادی گزارشی از کار خود داد. پس میشود یک جوان بود، در یک منطقه از استان سیستان و بلوچستان کار کرد، زحمت کشید و موفق هم بود.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: سعید جلیلی توییتر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۷۴۳۵۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحلیل مسعود نیلی از شرایط اقتصادی متفاوت ایران در 10 سال آینده

گروه اقتصاد و درآمد: دکتر مسعود نیلی با بیان اینکه با وجود رشد بالای اقتصاد در سه سال گذشته، سرمایه ‌گذاری رشد بسیار ناچیزی داشته است، تصریح کرد 10 سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بود. ممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم و رشد اقتصادی در محدوده 2 تا 3 درصدی تا پایان این دهه خوش‌بینانه است.

به گزارش جماران، دکتر مسعود نیلی در مقاله مشترکی که با دکتر یاسر ملایی منتشر کرده، آورده است: پرنوسان ترین بازه زمانی رشد اقتصادی، دهه ۶۰ بوده است و بعد از آن، بازه ای که اکنون در آن قرار داریم. از لحاظ تورم نیز، پرنوسان‌ترین بازه ای که تابه حال تجربه کرده ایم، 10 سال گذشته بوده است. به لحاظ رکورد تورم هم بالاترین تورمی که تجربه کرده ایم در همین سال های اخیر، به طور مشخص از سال ۱۳۹۷ به بعد، بوده است.

وی افزود: از سال ۱۳۹۹ به بعد، ما رشد اقتصادی باثبات بالای ۴ درصد را تجربه کرده ایم. این موضوع برای ما این سوال را پیش می آورد که آیا واقعا با یک تحول ساختاری از نظر رشد اقتصادی مواجه بوده ایم و وارد یک دوره رشد باثبات شده ایم؟ به خصوص اینکه در شرایط کرونا در همه جا رشد منفی بوده، اما به عنوان پدیده ا‌ی عجیب، اقتصاد ایران وضعیت خوبی داشته است. نه تنها تحریم، کرونا و کاهش قیمت نفت بر اقتصاد ما اثر نکرده، بلکه اقتصاد وضعیت بهتری هم پیدا کرده است. گویی در شرایطی که بر روی واکسن کرونا کار می شد که به مردم تزریق شود، ما واکسنی برای اقتصاد فراهم کرده بوده ایم! اگر بخواهیم راجع به آینده رشد اقتصادی کشورمان فکری بکنیم باید بتوانیم این پدیده را تحلیل کنیم و اگر در تحلیل این پدیده خطایی داشته باشیم، نتیجه گیری‌های ما در مورد آینده هم با خطا مواجه خواهد شد.

این اقتصاددان با بیان اینکه چه در اقتصاد ایران و چه در اقتصادهای دیگر، دو دسته سازوکار وجود دارد که تغییرات تولید ناخالص داخلی را رقم می زند، توضیح داد: یک دسته سازوکارهای بلندمدت هستند که رشد اقتصادی پایدار را ایجاد می کنند. و دسته دیگر سازوکارهای کوتاه مدت هستند که نتیجه نوسانهایی هستند که از شوک ها ایجاد می شوند. اینکه شوکهای اقتصادی به چه صورت انتقال پیدا کنند و مستهلک شوند، نوسانات کوتاه مدت را تشکیل می دهد.

نیلی ادامه داد: اگر بخواهیم مشاهده اولیه مان را دقیقتر کنیم و به آن پاسخ دهیم، باید بدانیم که رشد اقتصادی سه سال اخیر ما محصول سازوکارهای بلند‌مدت اقتصاد است یا سازوکارهای کوتاه‌مدت. سازوکارهای بلندمدت رشد اقتصادی در ایران عمدتا با محوریت سرمایه ‌گذاری رخ می دهد. سرمایه ‌گذاری بر رشد موجودی سرمایه اثر می گذارد و موجودی سرمایه به ‌عنوان یک نهاده مسلط تولید، تولید ناخالص داخلی را ایجاد می کند. بخشی از آن تولید دوباره تبدیل به سرمایه ‌گذاری می شود و این موضوع یک چرخه ای را فعال می کند. البته آن چیزی که عمدتا در دنیا رشد اقتصادی پایدار را فراهم می کند، تکنولوژی است، اما از آنجا که تکنولوژی و به‌طور کلی، بهره ‌وری نقش ناچیزی در رشد اقتصادی ایران دارد، روی آن تاکید نکرده ایم.

 

بهره وری سرمایه ‌در ایران پایین است

این استاد اقتصاد با بیان اینکه میانگین نسبت موجودی سرمایه به تولید ایران از سال ۱۳۶۹ تا ۱۴۰۰ هم در کشور ما و هم در کشورهای دیگر، حول یک خط افقی نوسان می کند، گفت: آن چیزی که ما را از بقیه کشورها متمایز می کند زیاد بودن این نسبت است که نشان ‌دهنده بهره ‌وری پایین سرمایه است. این نسبت در ایران در اطراف 3.7 نوسان می ‌کند اما در کشورهای دیگر در حدود 2.7 تا ۳ است. این موضوع نشان می دهد که سرمایه ‌گذاری در ایران به تولید متناسب با خودش ختم نمی شود.

 

رشد موجودی سرمایه تعیین ‌کننده رشد بلندمدت اقتصاد ایران است

به گزارش جماران، نیلی در این مقاله که بخشی از آن هم در نشست بررسی چشم انداز اقتصاد ایران در موسسه آکادمی دانایان ارائه شد، با بیان اینکه در اقتصاد ایران هر چقدر موجودی سرمایه رشد کند، تولید داخلی هم رشد می کند، توضیح داد: در نتیجه اگر بخواهیم چشم‌اندازی از رشد داشته باشیم باید بدانیم که رشد موجودی سرمایه به چه صورتی‌ است. رشد موجودی سرمایه با تولید همبستگی بالایی دارد و در نتیجه رشد بلندمدت ایران حاصل رشد در موجودی سرمایه است. پس تا اینجا می توانیم نتیجه بگیریم که رشد موجودی سرمایه تعیین ‌کننده رشد بلندمدت اقتصاد ایران است.

این اقتصاددان ضمن تشریح نوسانات کوتاه ‌مدت تولید ناخالص داخلی در ایران، گفت: عمده نوسانات تولید ناخالص داخلی کل و تولید بدون نفت، دارای همبستگی بالا با نوسانات درآمد های ارزی نفتی است. یک جمع‌بندی اولیه به ما نشان می دهد که اقتصاد ایران در بلندمدت با رشد موجودی سرمایه رشد می ‌کند و افت ‌وخیزهای کوتاه‌مدت آن، به ‌وسیله نوسانات درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت رقم زده می ‌شود.

 

ارزش افزوده بخش نفت نسبت به پایان سال ۹۸ بیش از 32.8 درصد رشد داشته بیشترین رشد نسبت به بقیه بخش‌ ها

این استاد اقتصاد ادامه داد: تولید ناخالص داخلی ما نسبت به سال ۱۳۹۸ در مجموع، 13 درصد رشد کرده است. ما می خواهیم بدانیم که این رشد در نتیجه چه عواملی حاصل شده و آیا می تواند برای ما رشد پایدار ایجاد کند یا خیر. ایران کشوری است که نفت در آن نقش زیادی دارد. این نقش شامل اثرات مستقیم و اثرات غیرمستقیم می شود. اثر مستقیم این است که اگر تولید نفت افزایش پیدا کند، ارزش افزوده بخش نفت هم به تبع آن افزایش پیدا می کند و به اندازه سهمی که این بخش دارد به افزایش تولید ناخالص داخلی کمک می کند. ارزش افزوده بخش نفت نسبت به پایان سال ۹۸ بیش از 32.8 درصد رشد داشته که به ‌طور کاملا واضحی، بیشترین رشد را نسبت به بقیه بخش‌ ها داشته است. اما اثرات غیرمستقیم از طریق چند کانال ظاهر می شود.

نیلی توضیح داد: افزایش تولید نفت اگر باعث افزایش صادرات ‌شود افزایش درآمد های ارزی را در پی دارد. درآمد های ارزی نفتی از حاصل‌ضرب دو مقدارِ صادرات و قیمت نفت حاصل می شود. قبل از تحریم، عامل اصلی نوسان درآمد‌ های ارزی ایران، نوسانات قیمت نفت بوده است. اما بعد از تحریم، مقدار صادرات هم به عامل نوسان‌زای دیگری تبدیل شده است که حاصل‌ضرب این دو عامل باعث افزایش نوسانات بیشتر شده است. برای مثال در سال ۹۷ هم صادرات نفت و هم قیمت نفت کم شده و در مواقعی دیگر هر دوی این متغیرها با هم افزایش پیدا کرده اند. بنابراین دو عامل نوسان در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است. در سال‌ های اخیر به علت اتفاقاتی که در نتیجه حمله روسیه به اوکراین در بازار نفت رخ داده، صادرات نفت ایران نسبتا افزایش پیدا کرده و از ۲۴ میلیارد دلار در سال ۹۹ به بیش از ۵۵ میلیارد دلار رسیده است.

 

اهمیت افزایش تولید صنعتی و تاثیر آن بر دیگر بخشهای اقتصاد ایران

وی یادآورشد: وقتی این درآمدها افزایش پیدا می کند، به‌طور بالقوه، واردات هم می تواند افزایش یابد. اگر به قیمت‌ های ثابت ۱۴۰۱ واردات کالاهای غیرنفتی را ببینیم، رشد قابل توجهی کرده است. این رشد، در واقع، رکوردی در رشد واردات است. افزایش واردات، دسترسی واحدهای تولیدی عمدتا صنعتی را به قطعات و مواد اولیه افزایش می دهد و باعث افزایش ارزش افزوده بخش صنعت می شود. به همین دلیل، در سه سال اخیر ما 21.2 درصد رشد ارزش افزوده بخش صنعت را داشته ایم که عمدتا با محوریت نفت بوده است.

به گفته نیلی؛ هنگامی که تولید صنعتی افزایش پیدا می کند، تقاضا برای خرده فروشی، عمده فروشی و حمل‌ونقل و سایر موارد هم افزایش پیدا می کنند که این موضوع باعث رشد بخش خدمات می شود. به همین دلیل بخش خدمات ایران هم در سه سال اخیر 11.7 درصد رشد داشته است. ایران رشد 32.8 درصدی در بخش نفت و رشد ۲۱ درصدی در بخش صنعت داشته است که این‌ موارد باعث رشد در بخش عمده‌فروشی و خرده‌فروشی و سایر بخش‌ ها شده است.

وی اظهارداشت: یک سازوکار غیرمستقیم دیگر، می تواند این باشد که درآمدهای ارزی ایران صرف واردات ماشین آلات و تجهیزات شود که همان سرمایه ‌گذاری است و می تواند موجودی سرمایه ایجاد کند که در بلندمدت باعث رشد اقتصادی شود. برای این که ببینیم این اتفاق رخ داده است یا نه باید سمت مصارف تولید را نگاه کنیم تا ببینیم که این ۱۳ درصد افزایش به چه مصرفی رسیده است.

به گزارش جماران، این اقتصاددان با بیان اینکه تولید ناخالص داخلی می تواند به چهار حالت مصرف شود؛ مصرف خانوار، مصرف دولت، سرمایه ‌گذاری و تغییر در موجودی انبار را این چهار حالت عنوان کرد و ادامه داد: دولت می تواند با مصرف بیشتر، که معادل کالای عمومی است، رفاه را افزایش دهد اما این عامل در سال‌ های اخیر تغییر زیادی نداشته است.

 

با وجود رشد بالای اقتصاد در سه سال گذشته، سرمایه ‌گذاری رشد بسیار ناچیزی کرده است

نیلی گفت: بخش دیگری می تواند تبدیل به سرمایه ‌گذاری شود که با تبدیل به موجودی سرمایه باعث فعال ‌شدن چرخه رشد افتصادی ایران شود. اما علی‌رغم رشد بالای اقتصاد ایران در سه سال گذشته، سرمایه ‌گذاری رشد بسیار ناچیزی کرده است. به ‌صورتی که سرمایه ‌گذاری در سال ۱۴۰۰حدود نصف سرمایه ‌گذاری در سال ۱۳۹۰ بوده است.

 

افزایش تولید، عمدتا به موجودی انبار اضافه شده است روند صعودی تغییر در موجودی انبار در اقتصاد ایران، حاکی از ناکارایی‌های زیادی است

این استاد اقتصاد تاکید کرد: اتفاق جالبی که در اقتصاد ایران و طی این سه سال افتاده است این است که افزایش تولید، به‌جز بخشی که به مصرف خانوارها رسیده، عمدتا به موجودی انبار اضافه شده است. ۱۶ تغییر در موجودی انبار ایجاد شده که یا ناشی از کاهش تقاضا از سمت خانوارهاست یا ناشی از عدم ‌قطعیت‌ ها و انتظارات تورمی. روند صعودی تغییر در موجودی انبار در اقتصاد ایران، حاکی از ناکارایی‌ های زیادی است که آن هم در نتیجه عدم قطعیت‌ هایی است که وجود دارد. جمعبندی مصارف هم نشان می دهد افزایش موجودی انبار، بیشترین رشد مصارف را با 52.3 درصد داشته است.

 

رشد موجودی سرمایه در اقتصاد ایران به صفر رسیده است

وی افزود: اگر دوباره به سازوکارهای بلندمدت اقتصاد ایران بازگردیم، می بینیم که رشد موجودی سرمایه در اقتصاد ایران به صفر رسیده است. یعنی از سال ۱۳۹۶ به بعد، به همان مقداری که در اقتصاد ایران استهلاک داریم سرمایه ‌گذاری انجام شده است. بنابراین موجودی سرمایه دیگر در رشد اقتصادی ایران سهمی ندارد.

موجودی سرمایه در صنعت و نفت که برای ما رشد ایجاد می کنند، منفی است با رشد منفی موجودی سرمایه در نفت و صنعت، موتور رشد اقتصادی ما خاموش است

این اقتصاددان با بیان اینکه موجودی سرمایه یک ساختار بخشی دارد و قسمتی از آن در بخش کشاورزی و قسمتی در صنعت و قسمتی در نفت است، خاطرنشان کرد: در این ساختار، آن چیزی که عمدتا برای ما رشد ایجاد می کند، موجودی سرمایه در بخش‌ های صنعت و نفت است. اگر به موجودی سرمایه در این دو بخش نگاه کنیم، مشاهده می کنیم که هر دو شاهد رشد منفی بوده اند. یعنی از سال ۱۳۸۹ به بعد ،و ۱۳۹۶ برای بخش صنعت، موجودی سرمایه این دو بخش کوچک و کوچکتر می شود و ساختمان‌ ها و ماشین‌آلاتی که در قدرت تولید این دو بخش هستند ضعیف ‌تر می شوند. می توان گفت که با رشد منفی موجودی سرمایه در این دو بخش، موتور رشد اقتصادی ما خاموش است و آن چیزی که باعث افزایش موجودی سرمایه می شود، سرمایه ‌گذاری در بخش مسکن و خدمات است.

 

رشد اقتصادی سه سال گذشته، ناشی از عوامل پایدار رشد نبوده نوسانات کوتاه مدت و شوک ها عامل این رشد بوده اند

به گزارش جماران، نیلی تاکید کرد: از مجموع این شواهد می توان نتیجه گرفت که رشد اقتصادی سال‌ های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ ناشی از سازوکارهای بلندمدت و عوامل پایدار رشد اقتصادی نبوده‌ است، بلکه در نتیجه شوک‌ ها و نوسانات کوتاه‌مدت ایجاد شده ‌است. بنابراین ادامه رشد با ماهیت شرایط فعلی، تنها با ادامه افزایش تولید، صادرات یا افزایش قیمت نفت امکان‌پذیر است. ادامه افزایش صادرات شاید در شرایط تحریم غیرواقعی به ‌نظر برسد و افزایش قیمت نفت هم عاملی خارج از کنترل سیاست‌گذار است.

در برنامه هفتم توسعه، رشد 8 درصدی در هر سال برای ایران پیش‌بینی شده نکته بسیار قابل تاملی ا‌ست

وی با بررسی اینکه با فرض نرخ استهلاک برابر ۴/۵ درصد و ثبات نسبت موجودی سرمایه به تولید، اگر بخواهیم به اعداد مختلفی در رشد بلندمدت دست پیدا کنیم باید چه مقدار رشد سرمایه ‌گذاری داشته باشیم، توضیح داد: اگر بخواهیم تا سال ۱۴۱۰ مقدار ۱/۷ درصد رشد اقتصادی داشته باشیم باید رشد ۴/۵ درصدی در سرمایه ‌گذاری ایجاد کنیم. که در 10 سال گذشته چنین تجربه ای را نداشته ایم. اگر بخواهیم رشد ۴/۳ درصد تولید را تجربه کنیم، باید شاهد رشد ۱۵ درصدی در سرمایه ‌گذاری سالانه باشیم. توجه به این نکته ضروری است که متوسط رشد سرمایه ‌گذاری ما در سال‌ های گذشته هیچوقت از ۷/۵ درصد بیشتر نشده که این هم میانگین اعدادی با نوسان بسیار بالا (از ۲۵ درصد تا ۱ درصد) است. برای حالتی که رشد ۵/۸ درصدی در تولید را انتظار داریم، باید رشد ۲۰ درصدی در سرمایه ‌گذاری داشته باشیم. در برنامه هفتم توسعه، رشد 8 درصدی در هر سال برای ایران پیش‌بینی شده است که نکته بسیار قابل تاملی ا‌ست.

 

ضرورت توجه به محدودیتهای انرژی، آب، محیط زیست و غیره در برآورد رشد اقتصادی

نیلی تاکید کرد: این تحلیل با محوریت نقش سرمایه ‌گذاری در رشد اقتصادی کشور بود، اما برای این که رشد اقتصادی مناسب بتواند استمرار پیدا کند نیاز به چندین مقوله است. می توانستیم این موضوع را از سمت محدودیت‌ های انرژی هم بررسی کنیم. برای مثال، در بحث اخیر یک فرض بسیار ساده ‌کننده وجود دارد و آن هم این که برای رشد ۴ درصدی با محدودیت انرژی مواجه نیستیم. همین‌طور می توانستیم به محدودیت‌ های تامین مالی اشاره کنیم. می توانستیم از نگاه‌ محدودیت‌ های محیط ‌زیستی و مشکلات منابع آب به این موضوع توجه کنیم. به موارد دیگری هم می توانستیم اشاره کنیم از جمله محدودیت‌ های سرمایه انسانی، کاهش بهره‌ وری و بی‌ثباتی‌ های اقتصاد کلان و تورم بالا.

به ‌نظر نمی رسد ایران بتواند رشد بالاتر از 2 درصد را به راحتی تجربه کند رشد در محدوده 2 تا 3 درصدی تا پایان این دهه خوش‌بینانه است مگر اینکه...

وی با بیان اینکه در کنفرانس اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۳ با آقای خاوری نژاد پیش ‌بینی کردیم که به ‌نظر نمی رسد ایران بتواند رشد بالاتر از 2 درصد را به راحتی تجربه کند که آمار هم حاکی از همین است، یادآورشد: اکنون هم می توان نتیجه گرفت که رشد در محدوده 2 تا 3 درصدی تا پایان این دهه خوش‌بینانه به‌نظر می رسد؛ مگر اینکه تغییرات بزرگی در عواملی که رشد اقتصادی برای ایران ایجاد می کنند رخ دهد. مانند دسترسی بیشتر به تکنولوژی، اصلاحاتی در ساختار بودجه و در نظام بانکی، حل مشکلات انرژی و منابع آبی و سایر عوامل.

 

10 سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بود ممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم

به گزارش جماران،نیلی گفت: معتقدم که با توجه به شرایط خطیری که اکنون در آن قرار داریم، 10 سال آینده ما با امروز بسیار متفاوت خواهد بود. امیدواریم که بسیار بهتر باشد اما ممکن است که در شرایط بسیار نامناسبی قرار بگیریم.

وی در پایان افزود: اشاره به یک نکته حائز اهمیت است و آن اینکه بخش‌ های کوچکی از اقتصاد ایران که عمدتا کسب ‌وکارهای اینترنتی و کسب‌وکارهای نوین را شامل می شوند، با کیفیتی مناسب و با جذب نیروی انسانی کیفی، در حال رشد هستند. در صورتی که دولت محدودیتی در ادامه فعالیت این کسب‌وکارها ایجاد نکند، ممکن است چراغ امیدی برای آینده کسب‌وکارها در اقتصاد ایران هرچند محدود، روشن شود.