به نقل از «ایرنا»

جای خالی علوم انسانی و اجتماعی در پژوهش ها

تاریخ انتشار: ۲۶ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۷۹۷۹۴۴

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، بحث کاربردی سازی علوم انسانی و اجتماعی مدتی است که مورد توجه بسیاری از نهادها و مسوولان قرار گرفته است. این امر از آنجایی ناشی می شود که در بسیاری از پژوهش های ملی نقش علوم انسانی و اجتماعی نادیده گرفته شده است. به طوری که چندی پیش یحیی فوزی، عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در خصوص ضرورت و اهمیت طرح جامع اعتلای علوم گفت: شروع این طرح در واقع پاسخی برای خلائی است که در حوزه علوم انسانی به منظور حل مشکلات و ارتباط این علم با مسائل و موضوعات مطرح در جامعه ایران وجود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: این خلاء باعث شده رابطه علوم انسانی و مراکزی که این علم در آن تدریس، تحقیق و پژوهش می شود با مراکز سیاست گذاری و اجرایی کشور ضعیف باشد. بنابراین ضروری است ارتباط محققان علوم انسانی با مراکز اجرایی تقویت شود؛ این تقویت هم مستلزم تقویت و کاربردی سازی علوم انسانی و پژوهش های پژوهشگران این حوزه است.

اگرچه عدم توجه به علوم انسانی و اجتماعی و روش ها و دستاوردهای این علم در جامعه به یک نگاه آکادمیکی و پارادایمی برمی گردد و از مدت ها پیش در این خصوص تضارب آرا وجود داشت اما اخیرا یکی از معیارها برای رشد و توسعه کشورها بهره گیری از علوم انسانی و لزوم کاربردی سازی این  دسته از علوم است.  در گفت و گویی که با حامد دلپسند، جامعه شناس و استاد دانشگاه صورت گرفت، سعی گردید به ابعاد مختلف این بحث توجه شود.

مناقشاتی که مدت ها در خصوص کاربردی سازی علوم انسانی وجود داشت

دلپسند در خصوص کاربردی سازی علوم انسانی و مناقشه های موجود بین علوم انسانی و طبیعی گفت: یک مناقشه چند قرنی بین این دو علم وجود دارد. در واقع این مناقشه به رشد و پیشرفت فناوری و علوم طبیعی برمی گردد. به همان نسبت که رشد و گسترش شهرها، جمعیت و مسائل مربوط به  انسان به وجود آمد، به همان اندازه نیز موضوعات انسانی و اجتماعی جزو دغدغه های اصلی نظام مدرن شد.

وی  افزود: مناقشه اول در باب علوم طبیعی و علوم انسانی بر سر روش بود و اینکه روش ها به دو دسته تقسیم می شدند. عده ای معتقد بودند می توان در علوم انسانی از همان روش علوم طبیعی در تحلیل و تحقیق استفاده کرد و عده ای هم معتقد بودند که با توجه به ماهیت موضوع و با توجه به اینکه ما با انسان سر و کار داریم باید از روش های مختص علوم انسانی و اجتماعی استفاده کنیم. با این وجود اینکه چقدر علوم انسانی در این مدت موفق شد تا خودش را به عنوان علم در برابر علوم طبیعی نشان دهند وابسته به توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع بود.

این استاد دانشگاه افزود: قاعدتا کشورهایی که به لحاظ توسعه اقتصادی و اجتماعی در رده های اول هستند، به مرحله ای رسیده اند که معتقد هستند علوم انسانی برای حل بسیاری از مسائل مورد نیاز است و در واقع در اینجا است که بحث کاربردی سازی علوم انسانی مطرح است. به عبارتی می توان گفت در جوامعی که از نظر سطح توسعه اقتصادی جلوتر هستند، علوم انسانی بسیار توانسته اند وظایف خود را در عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به ظهور برساند. لذا مساله کاربردی سازی علوم انسانی مساله ای است که در جامعه ایران و بسیاری از جوامع دیگر همواره با مناقشه جدی رو به رو بود.

وی افزود: اینکه چقدر می توان از علوم انسانی برای حل مسائل انسانی، اجتماعی و فرهنگی استفاده کرد، اهمیت بحث کاربردی سازی علوم انسانی و اجتماعی را نشان می دهد.

ضرورت کاربردی سازی علوم انسانی

دلپسند در خصوص کاربردی سازی علوم انسانی گفت: در واقع ضرورت علوم انسانی بر این است که اساسا مسائل انسانی و اجتماعی راه حل های اجتماعی دارد و ما در جامعه مدرن با مسائل انسانی مواجه هستیم و این مسائل نیز راه حل های اجتماعی دارد و علوم انسانی دقیقا می تواند پاسخ هایی را پیدا کند که جامعه با آن رو به رو است.

وی افزود: با این وجود دو مبحث مربوط به ضرورت کاربردی سازی علوم انسانی وجود دارد. از یک سو، نگاه مساله محوری به علوم انسانی است و منظور از آن کاربردی سازی علوم انسانی است. یعنی علوم انسانی واقعا در جاهایی وارد عمل شود که مسائلی وجود داشته باشد و دوم نگاه سیستماتیک و نگاه بسیار منظم به کاربردی سازی علوم انسانی است. یعنی ما باید واقعیت ها را همانطور که هستند، ببینیم و همان طور که هستند، تحلیل کنیم و راه حل های اجتماعی برای آنها پیدا کنیم. از این منظر تمام جوامعی که به لحاظ توسعه یافتگی در سطح خوبی هستند به این نتیجه رسیدند که مسائل انسانی و اجتماعی راه حل های اجتماعی دارند و این راه حل های از طریق علوم اجتماعی و انسانی صورت پذیر است.

مشکلات و چالش های موجود در کاربردی سازی علوم انسانی

دلپسند در خصوص مشکلات و چالش های موجود در کاربردی سازی علوم انسانی و اجتماعی گفت: مشکلات مربوط به کاربردی سازی علوم انسانی و اجتماعی نه تنها در ایران بلکه حتی در غرب هم از همان اوایل با چالش های جدی همراه بود هر چند در مقابل این چالش ها در قرن های 18 و 19 نهادهای مشخص و مسلطی هم بودند که موافق رویکرد نگاه کاربردی سازی علوم انسانی بودند. در جامعه ما هم متاسفانه یک نگاه سکولار به علوم انسانی وجود دارد؛ در حالی که در واقعیت اینگونه نیست و علوم انسانی با توجه به ماهیت خود می تواند راه حل های متناسب داشته باشد. علوم انسانی نمی تواند خودش را مبرا از پیشینه دانش اجتماعی برای حل مسائل در حوزه های علوم انسانی کند. قاعدتا علوم انسانی دارای دو ویژگی بسیار مهم چه در تفسیر و چه در معرفت شناسی موضوع ها است. تفسیر به حاملان تفسیر بر می گردد. لذا از این جهت ما با چالش های جدی در حاملان تفسیر رو به رو هستیم که چه کسانی این تفسیر ها را به کار می برند. در علم سیاست و جامعه شناسی و اقتصاد این مشکلات و چالش ها در صورتی که نگاه آکادمیک و علمی به آنها باشد، قابل حل هستند. تا زمانی که به علوم انسانی از دریچه علم سکولار توجه شود نمی توان انتظار داشت در آن جوامع از نیروها و توانایی های علوم انسانی و اجتماعی استفاده شود.

راهکارهایی برای کاربردی ساختن بیشتر علوم انسانی و اجتماعی

دلپسند در این خصوص که چه راهکارهایی می توان برای کاربردی ساختن علوم انسانی و اجتماعی اندیشید، گفت: جامعه ای که در تمام عرصه ها می خواهد بهبود داشته باشد، نیازمند به کارگیری علوم انسانی و اجتماعی است. یعنی حتی در تولید و صنعت تا زمانی که علم انسانی و اجتماعی وارد میدان نشود و به رفتارهای انسانها در عرصه تولید توجه نشود نمی توان انتظار افزایش بهره وری داشت.

وی افزود: ما در جامعه ای که به شدت متکثر و متغیر است و با تضارب آرا مواجه است و در تمام عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تداخل آرا وجود دارد و یا نوعی انومی حل مسائل در تمام عرصه ها وجود دارد، نیازمند کاربردی سازی علوم انسانی و اجتماعی هستیم.

دلپسند افزود: در واقع یکی از نگرش های بسیار نو در حل مسائل انسانی همین توجه کردن به علوم انسانی و کاربردی سازی علوم انسانی است. چون مسائل اجتماعی می توانند راه حل های اجتماعی و انسانی داشته باشند.

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۷۹۷۹۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جای خالی خلاقیت در صنعت بازی سازی/ از نظر کمی رشد مطلوبی نداشیم

آرین طاهری بازی‌ساز و پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ‌و‌هنر اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: بازی به عنوان یک رسانه تاثیرگذار به خصوص برای نسل جوان و نوجوان محسوب می‌شود که اثر بخشی بسیار زیادی دارد؛ تاثیر گذاری بازی‌ها در سه سطح اتفاق می‌افتد که باید به صورت همزمان به آن توجه شود.

وی افزود: سطح اول نشانه‌های دیداری و شنیداری بازی است، نماد‌هایی که کاربر آن را مشاهده و به صورت مستقیم با آن در ارتباط است، لایه دوم داستان بازی است که لزوما همه بازی‌ها آن را ندارند و سیر خاصی را طی نمی‌کند و چون برخی از بازی‌ها به صورت شنیداری هستند خیلی به آن پرداخته نمی شود، لایه سوم اختصاصی است و همین ظرفیت باعث شده که بازی‌های رایانه ای را ببنیم که داستان را از سینما و یا سریال‌ها اقتباس می‌کنند و از آنها استفاده می کنند.

طاهری با اشاره به اینکه پرداخت به داستان بازی بسیار حائز اهمیت است افزود:‌ داستان، محور و اصل رویه‌ بازی‌هاست است و از این طریق می تواند جنبه تربیتی و اثر گذاری بیشتری داشته باشد اما به آن به درستی پرداخته نمی‌شود.

وی افزود: در مجموع در صنعت بازی سازی از خلاقیت کمتر استفاده می‌شود که در بازی‌های ایرانی و در بازی‌های جهانی قابل مشاهده است و جای خود را به پررنگ تر کردن بازی‌های برخط چند کاربره داده که نیاز زیادی به خلاقیت ندارند.

طاهری در پاسخ به این سوال که جایگاه ایران در صنعت بازی چگونه است گفت: موضوعی که مطرح می شود این است که  ما در بازی‌ سازی از لحاظ کیفی رشد داشته‌ایم اما از نظر کمی رشد مطلوب نداشتیم.

وی در ادامه افزود: با آمدن بازی‌های موبایلی اقتصاد بازی دچار تغییر شد. چرا که بازی های موبایلی به سمت پرداخت درون برنامه ای رفتند که خود این موضوع آسیب زننده است چون باعث کاهش خلاقیت در بازی سازی و صرفا درآمدزایی از تبلیغات می‌شود و به سمت تبلیغات حرکت می کند.

طاهری در انتها گفت: در حال حاضر در کشور ما برخی بازی‌ها وابسته به حاکمیت است و با بودجه دولتی کار می‌کنندکه این موضوع باعث می شود که از لحاظ کیفیت و محتوایی در مسیر متفاوتی قرار بگیرد.و خوشبختنانه از ابتذال کمتری نسبت به دیگر بازی های موجود در دنیا برخوردار است.ساختن بایزی های بزرگ و تاثیر گذار نیازمند سازوکار بزرگ است که در حال حاضر در کشور نداریم و امیدواریم با ایجاد فضای جدید و تکنسین های جدید این مسیر بهبودیابد.

انتهای پیام/