معرکه طرح‌ها برای خلیج فارس؛ مدل ایران عملیاتی می شود یا آمریکا؟
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۸۱۸۸۸۳
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا: محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفری منطقه ای و برون منطقه ای به ارائه طرح ایران و تلاش برای عملیاتی کردن آن پرداخته است.
ظریف در سفر به کویت و دیدار با مقامات کویتی دیدگاه ایران در خصوص امنیت منطقه خلیج فارس را بار دیگر مورد تآکید قرار داد. وی در گفتگو با نواف جابر الصباح ولیعهد کویت درباره «مجمع گفتگوی منطقه ای» بحث و گفتگو کرد و طرف کویتی هم از آن استقبال کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ظریف همچنین در دیدار از فنلاند تصریح کرد: فنلاند از گذشته طرحی برای گفتگو در خصوص خلیج فارس داشت که تقریبا مشابه طرحی است که از سوی ایران مطرح شده است؛ چند سال پیش به هلسینکی آمدم و طرح مجمع گفتگوهای منطقه ای در خلیج فارس را مطرح کردیم، فنلاندی ها همیشه به این موضوعات علاقه داشتند.
در واقع طرحهای ظریف درباره امنیت خلیج فارس در دو محور دنبال می شود. یکی «مجمع گفتگوی منطقه ای» و دیگری «پیمان عدم تجاوز».
این دو طرح شبیه «اجتماع امنیتی کثرت گرا» مورد نظر «کارل دویچ» است که در آن دولت‌های حاکم در روابط میان خود از جنگ استفاده نمی‌کنند و احتمالی نیز برای آن در نظر نمی‌گیرند. اگرچه طرح ایران با توجه به شرایط کنونی آرمانی است ولی طرحی اجتناب ناپذیر برای امنیت خلیج فارس است که مستلزم اعتمادسازی از سوی تمام کشورهای منطقه است.
در واقع این دو طرح مکمل یکدیگر هستند. طرح «پیان عدم تجاوز» گفتگویی در سطح بالا را می طلبد. بدین معنا که پیمانی امنیتی به منظور جلوگیری از جنگ و اینکه کشورهای منطقه برای حل و فصل مسائل خود جنگ را به عنوان راه حل نبینند مطرح است. این پیمان اگرچه خلاف روند مکتب «کارکردگرایی» است که بر تکیه به مسائل فنی و غیر حساس (low politics) تاکید دارد ولی در مقطع کنونی خلیج فارس برای دادن یک پیام قوی و اعتمادساز لازم و ضروری است.
در عین اینکه «پیمان عدم تجاوز» منعقد می شود می توان «مجمع گفتگوی منطقه ای» را نیز دنبال کرد تا پایه های «پمان عدم تجاوز» تقویت شود. چرا که پیمان عدم تجاوز به خودی خود نمی تواند مانع جنگ و درگیری در منطقه شود.
پروفسور «شیرین هانتر» در این زمینه معتقد است: «از نظر تاریخی پیمان‌های عدم تجاوز در جلوگیری از درگیری بین کشورها در زمانی که سایر شرایط و ملاحظات در راستای نادیده گرفتن تعهدات این قراردادها بوده موثر نبوده‌اند. جامع‌ترین و کامل‌ترین آنها پیمان «بریان-کلوگ» در سال ۱۹۲۸ بوده است که پس از جنگ جهانی اول بسته شد. هدف پیمان‌های عدم تجاوز غیرقانونی دانستن جنگ به عنوان ابزاری برای حل مناقشات بین المللی است. یکی دیگر از پیمان‌های عدم تجاوز پیمان شکست خورده‌ای بود که بین آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی سابق در ۱۹۳۹ منعقد شد؛ این پیمان با حمله هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی سابق در ۱۹۴۱ از بین رفت.
علت شکست چنین قراردادهایی این است که جامعه بین المللی همچنان تا حد زیادی بنا به محاسبات قدرت و جنبش‌هایی که در زمینه تهدید امنیتی هستند اداره می‌شود. در واقع هیچ سیستم بین المللی قانونی واقعی که قانون را در مورد زمینه اعمال قدرت کشورها اجرا کند وجود ندارد.»
برای حصور پیمان عدم تجاوز مدل «کمیسیون امنیت و همکاری در اروپا (CSCE) که پیش از «سازمان امنیت و همکاری اروپا» (OSCE) مطرح شده می تواند مدل مناسبی باشد. در واقع پیمان ۱۹۷۵ هلسینکی منجر به تشکیل «کمیسیون امنیت و همکاری در اروپا» (CSCE) و بعدها «سازمان امنیت و همکاری اروپا» (OSCE) شد.
پیمان هلسینکی آغازگر روندی بود که کشورهای عضو پیمان‌های ناتو و ورشو در کنار کشورهای بی‌طرف اروپا، می‌توانستند بدون پیش‌شرط کنار یکدیگر بنشینند و دربارهٔ نگرانی‌های امنیتی‌شان گفتگو کنند.
کمیسیون امنیت و همکاری اروپا که متعاقب این پیمان شکل گرفت بر پایهٔ اصولی همچون احترام به حق حاکمیت، عدم استفاده از زور، احترام به مرزها و تمامیت ارضی، حل و فصل صلح‌آمیز مناقشات و عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورها، به کشورهای عضو امکان داد تا دور یک میز بنشینند و با ابراز نگرانی‌های امنیتی خود، در مورد راه‌های غیر خشونت‌آمیز برای حل آنها، گفتگو کنند.
پیمان عدم تجاوز نیازمند ایجاد مکانیسم اعتمادساز از «پایین به بالا» و با تمرکز بر مسائل فنی و «سیاست ادنی» (low politics) باید باشد. بدین منظور همه کشورهای منطقه(اعضای شورای همکاری خلیج فارس، ایران و عراق) که در «مجمع گفتگوی منطقه ای» مشارکت دارند باید به این اطمینان برسند که مسائل را از طریق جنگ حل و فصل نکنند و در ثانی در امور داخلی یکدیگر مداخله ای انجام ندهند. چارچوب امنیتی مذکور باید مبتنی بر مدل «مجتمع امنیتی» مورد نظر «بری بوزان» صرفاً متوجه امنیت خلیج فارس باشد و مستقل از سایر مناطق امنیتی باشد و اعضای آن صرفاً متمرکز بر امنیت خلیج فارس باشند و از این مکانیسم برای امور امنیتی غیرمرتبط با خلیج فارس استفاده نخواهند کرد.
چارچوب مذکور باید فراگیر باشد و ایران و عراق و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را در بر بگیرد. هر گونه چارچوب امنیتی که کشورهایی از این حوزه را مستثنی کرده منجر به امنیت تمامی اعضاء نشده است.
در خصوص نقش آمریکا در این چارچوب امنیتی در ابتدای امر خیلی ایده آل خواهد بود که از کشورهای هم پیمان آمریکا خواسته شود تا روابط امنیتی و نظامی خود را با آمریکا قطع کنند. این موضوع زمانی درست است که اعتمادسازی به قدر کفایت صورت گرفته باشد و احساس تهدید از جانب اعضاء نسبت به یکدیگر وجود نداشته باشد.
بر این اساس امنیت منطقه خلیج فارس در بلندمدت از رهگذر طرح ایران محقق می شود. طرح آمریکایی که در حال حاضر در منطقه حاکم است و با تشکیل احتمالی ائتلاف دریایی زمینه حضور کشورهای دیگر در منطقه را فراهم می کند و موضوع خلیج فارس را بین المللی تر می کند و امنیت منطقه را به شامات و تنگه باب المندب گره می زند تنها به افزایش تنشها در منطقه دامن خواهد زد و باعث بی اعتمادی بیشتر کشورهای منطقه به یکدیگر خواهد شد.
طرح روسیه که نقش نظارتی برای قدرتهای برون منطقه ای قائل است ابهام در واژه و «میزان و زمان نظارت» قدرتهای برون منطقه ای را در خود ملحوظ دارد که نیازمند شفاف سازی بیشتر است.
طرح اروپایی که با محوریت فرانسه و آلمان دنبال می شود و در ابتدا توسط انگلستان مطرح شد نیز حضور قدرتهای برون منطقه ای را در خلیج فارس دنبال می کند.
آنچه در پایان می توان گفت همان حرف ظریف است که خطاب به نواف جابر الصباح ولیعهد کویت مطرح کرد: ما و شما در این منطقه ماندنی هستیم و بیگانگان رفتنی اند.
بر این اساس تداوم حضور کشورهای برون منطقه ای تنها منابع مالی و ... کشورهای منطقه را به تاراج خواهد برد و از رهگذر تداوم و دامن زدن بیشتر به فرایند «دشمن سازی» آینده منطقه را تیره و تار خواهد ساخت.
کد خبر 4696589منبع: مهر
کلیدواژه: خلیج فارس شورای همکاری خلیج فارس ایران عراق محمد جواد ظریف پیمان عدم تجاوز ایالات متحده آمریکا ایالات متحده آمریکا رژیم صهیونیستی فلسطین سوریه عربستان سعودی ایران عراق جنگ 2015 یمن هندوستان ترکیه کشمیر دونالد ترامپ روسیه پاکستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۸۱۸۸۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ترسیم نظم نوین منطقه در اجلاس امنیتی سن‌پترزبورگ
در روزهای اخیر علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی، بنابر دعوت نیکولای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی فدراسیون روسیه، در رأس یک هیات بلندپایه امنیتی برای شرکت در دوازدهمین "نشست بین‌المللی مقامات عالیرتبه مسئول در امور امنیتی" و "نشست دبیران شوراهای امنیت ملی کشورهای عضو بریکس” عازم شهر سن‌پترزبورگ روسیه شده است.
شرکت در این اجلاس مهم از جانب جمهوری اسلامی ایران به لحاظ روند تحولات منطقه‌ای به خصوص بعد از عملیات وعده صادق اهمیت بالایی دارد.
ایران در روند شکل‌گیری نظم نوین منطقه، می‌کوشد با همکاری سایر کشورها با روند تروریسم، به ویژه تروریسم دولتی اسرائیل مقابله کند.
ایران و روسیه در ماه‌های اخیر هردو قربانی تروریسم بوده‌اند و بنابراین اجلاس امنیتی سن پطرزبورگ نسبت به اجلاس امنیتی مونیخ که شرکت‌کنندگان در آن عمدتا حامی تروریسم هستند، حائز اهمیت است.
در این اجلاس ۱۱۰ کشور از پنج قاره جهان که نشان از اهمیت این اجلاس و توجه به رویکردهای تازه امنیتی برپایه همکاری دارد. مذاکرات دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با مقامات دیگر کشورها در حاشیه این اجلاس که بصورت دوجانبه با مقامات برخی از کشورها از جمله هند، برزیل، سوریه، عراق و سایر کشورها انجام شد، نمونه‌ای از همین تعاملات محسوب می‌شود.
این اجلاس امنیتی درحالی برگزار می‌شود که منطقه در آتش جنگ‌افروزی صهیونیستها می‌سوزد و نیاز به اتحاد جهانی برای مقابله با این جنگ‌طلبی دارد. شرایط جدید منطقه به‌ویژه بعد از عملیات وعده صادق، نگاه‌ها را به ایران دوخته که چگونه تحولات تازه را مدیریت می‌کند.
به این ترتیب، حضور ایران در اجلاس امنیتی سن‌پترزبورگ را باید اتفاقی مهم در چارچوب نظم نوین منطقه‌ای و جهانی توصیف کرد و یادداشتهای تفاهم امنیتی حاشیه آن را به مثابه شکل دهنده آینده به بررسی نشست.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد