آداب عزاداری شهرهای ایران از دریچه چشم گردشگران
تاریخ انتشار: ۱۴ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۱۸۱۱۵
گردشگری دینی یا معنوی یکی از انواع گردشگری است که در کشورهای مسلمان و به ویژه ایران نمود بیشتری دارد. در ماه محرم و صفر ایران و دیگر کشورهای مسلمان حال و هوای خاصی به خود می‌گیرند چراکه تمام شهرها سیاه پوش شده و با آداب خاص خود مشغول عزاداری برای امام سوم شیعیان می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایمنا، عزاداری برای اباعبدالله الحسین (ع) ریشه و سبقه طولانی در فلات ایران و مردمان شیعه دارد و هر منطقه‌ای به سبک و روش خاصی عزاداری می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حجت الاسلام محمد رضا زمانی، فعال حوزه گردشگری معنوی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه چند سالی است در ایران بحث گردشگری معنوی باز و حضور گردشگران در مقاصد مذهبی بیشتر شده است، اظهار کرد: محرم یک بازه طولانی در ایران است که تا دو ماه فضا شهری کشور را درگیر می کند. زمانی که گردشگران در این بازه زمانی وارد ایران می شوند، علاقه دارند تا اطلاعاتی در این باره بدست آورند.
وی افزود: واقعه عاشورا مختص شیعیان یا مسلمانان نیست، بلکه اتفاقی جهانی است چرا که مضامینی چون آزادگی و اخلاق حسنه را دربر می گیرد. متاسفانه بزرگترین مشکل در گردشگری مذهبی نبود زیرساخت های لازم، تبلیغات و مکان هایی برای برگزاری مجلسی در خورد و منطقی که بتوان گردشگران را در آن برد است. اغلب اوقات در برگزاری مراسمات محرم سلیقه ای عمل می شود.
از گِل مالی لرستان تا نخل های یزد و تشت های اردبیل
با وجود اینکه زیرساخت‌های این نوع از گردشگری هنوز فراهم نشده است اما مراسمی که در شهرهای مختلف کشور برگزار می‌شود هر ساله گردشگران را جذب می‌کند و دیدن مراسم عزاداری برای آن‌ها به نوعی جذاب است و برخی از آن‌ها در سفر به شهرهایی که آداب خاصی دارند می‌توانند برای آن شهر تبلیغ کنند. در این گزارش برخی از شهرها که مراسم خاصی در عزاداری دارند معرفی شده است تا اگر در این مدت می توانید سری به این شهرها بزنید و با آن‌ها آشنا شوید.
یزد، گردش نخل‌های صدها ساله بر دوش مردم
عزاداری خاص یزدی‌ها را می‌توان در صدر مراسمات دینی ایران دانست، مراسمی که نخل گردانی مهم‌ترین بخش آن است و هرساله باعث سفر صدها نفر به شهر ثبت جهانی ایران می‌شود. مردم شهرهای استان یزد از جمله یزد، میبد و اردکان هرساله با مشکی پوش کردن فضا شهری به استقبال ایام عزا می‌روند. در یزد میدان امیر چخماق با پارچه‌های سیاه پوشیده شده و نخل‌های چوبی ظاهر می‌شوند.
در نخل‌گردانی اتاقکی چوبی که دیواری حلالی دارد حاضر شده و با استفاده از اقلامی همچون پارچه، شال، آیینه، شمشیر، خنجر و... که اهدایی از طرف مردم است تزئین می‌شود. این نخل شباهت ظاهری کمی به درخت نخل یا خرما دارد و در مورد علت نام گذاری آن دلایل مختلفی وجود دارد، در یکی از نظریه‌ها تشیع پیکر امام حسین (ع) بر روی شاخه نخلی دلیل نام گذاری این آیین عنوان شده و در نظری دیگر قداست درخت خرما در فرهنگ اسلامی و ایرانی را دلیل آن دانسته‌اند.
هر یک از اعضا این تابوت یا نخل نماد مفهومی خاص است؛ چوب نخل نماد پیکر امام حسین (ع)، سیاه‌پوش کردن نماد اعلام سوگواری و ماتم، شمشیر و نیزه نماد تیر و نیزهای وارد شده بر بدن امام سوم شیعیان، سرو نخل نماد قد و قامت علی اکبر(ع)، آینه نماد نور وجود امام حسین(ع)، پارچه‌های زینتی نماد حجله قاسم بن حسن، زنگ نماد زنگ کاروان، سر طوق بالای نخل به عنوان کاکل علی اکبر(ع) و علم‌ها نشانه‌هایی که به ابوالفضل العباس(ع) اشاره دارد. گاهی اوقات یک دستار سبز، شال کمر و ردایی نیز به نشانه لباس امام روی نخل قرار می‌گیرد.
آیین نخل گردانی در دومرحله انجام می‌شود، ابتدا آراستن نخل که در نخستین روزهای دهه محرم آغاز شده و تا یک یا دو روز پیش از تاسوعا و عاشورا ادامه می‌یابد. کسی که نخل را تزئین می‌کند نیز القاب مختلفی از جمله "نخل‌بند"، "نخل پیوند"، "نخل آرا" و "بابای نخل" دارد. پس از آراستن کامل نخل نوبت به مرحله دوم کار یعنی "نخل‌گردانی" می‌رسد.
پس از چند روز کار و تلاش برای تزئین نخل بالاخره در روز دهم محرم مطابق با عاشورا حسینی نخل گردانی آغاز شده و مردم با قرار گرفتن زیر این تابوت، بدنه چند صدکیلویی آن را جابجا می‌کنند. در زمان گردانندن نخل نیز باورهای مختلفی وجود دارد به عنوان مثال زنان نازا و کودکان بیمار برای درمان از زیر نخل عبور می‌کنند. همچنین مردم معتقدند اگر نخل در طی مسیر به دیوار یا مانعی برخورد کند، اتفاق ناگواری در آن محل رخ خواهد داد.
نخل گردانی در شهرهای مختلفی چون سمنان، دامغان، خمین و شهرهای خراسان برگزار می‌شود، اما بارزترین و مشهورترین این آیین در یزد رخ می‌دهد. میدان امیرچخماق و مناطق دیگر یزد در روز عاشور مملو از جمعیتی است که برای گردانندن نخل حاضر می‌شوند تا شاهد این رویداد بزرگ باشند. این آیین حتی در دنیا نیز مطرح شده و تعداد قابل توجهی از گردشگران خارجی نیز در زمان تاسوعا و عاشورا در یزد حاضر می‌شوند. قدیمی‌ترین نخل این شهر نیز مربوط به دوران صفوی است که در میدان اصلی شهر نگهداری می‌شود.
لرستان غرق در گِل
"گل‌مالی" یا "خَه‌رَّه‌گیری" آیین سنتی مردم لر و استان لرستان است که در ایام محرم و در چند مرحله برپا می‌شود. البته این آیین مختص به ایام محرم نیست و مردم این منطقه از کشور در عزاداری‌های دیگر خود، گل‌مالی را نیز انجام می‌دهند. این آیین در ایام محرم از روز هفتم که به "تراش عباس" مشهور است آغاز شده، در این روز مردم به حمام می‌روند و با اصلاح کامل سر و صورت لباس نو بر تن می‌کنند.
سپس اگر محرم در روزهای سرد سال باشد، برخی از افراد برای جمع‌آوری هیزم در شهر به راه افتاده تا در روز عاشورا و مراسم گل مالی، شرکت کننده‌ها از سرما در امان باشند. پس از آن مردم با خواندن نواهای خاصی آغاز به جمع‌آوری خاک رس در گودال یا باغچه‌ای می‌کنند و مراحل آماده سازی گل آغاز می‌شود. در میدان‌های بزرگ این حوضچه‌های گل اغلب با استفاده از آجرچینی محیا می‌شود.
در روز عاشورا آیین اصلی گل مالی آغاز می‌شود و عزاداران با حضور در تکایا و عزاخانه‌ها بدن خود را با گل آغشته و سپس دور آتشی بزرگ مراسم عزاداری را برپا می‌کنند. یکی از منحصربه فرد ترین گِل‌مالی‌ها در بروجرد اتفاق می‌افتد، از همان ابتدای صبح عاشورا در میدان شهر دیگ‌های بزرگ گل آماده شده و عزاداران یکی پس از دیگری بدن خود را با گل آغشته می‌کنند. در این زمان نوحه مشهور " ای کشته لب تشنه مادر، کفن‌ت کو/ بر پیکر صد چاک بگو پیرهن‌ت کو" خوانده می‌شود.
اردبیل و تشت‌هایش
آیین مشهور ترک‌های آذری زبان در ایام محرم "تشت‌گذاری" است که ریشه چند صد ساله دارد و از مناسک قدیمی محسوب می‌شود. در این مراسم تشت نماد مشک سقای کربلا و همچنین رود فرات است که به روی امام حسین (ع) و یارانش بسته شد. مراسم تشت گذاری در روز ۲۷ تا ۳۰ ذیحجه (آخرین ماه سال قمری) برگزار می‌شود.
در این مراسم تشت‌های از آب فرات را در مساجد وحسینیه‌ها می‌گردانند، تشت‌گذاری از روی اقدام امام سوم شیعیان و یادآور رفتار جوانمردانه ایشان در مقابل سپاه حر است که به روایتی آن حضرت در روز ۲۷ ذیحجه آب مشک‌ها را در تشت‌ها ریخته و تمام لشکر حر و اسبان آن‌ها را سیراب کردند.
آیین "تشت‌گذاری" ریشه درعصر صفوی دارد و بر اساس اسناد موجود این آیین از آن زمان تاکنون در اردبیل برگزار می‌شود. برای اثبات این ادعا نیز تشتی از عهد شاه عباس صفوی در بازار چاقوسازان اردبیل وجود دارد. این آیین را اکنون در شهرهای آذری نشین دیگری چون زنجان نیز می‌توان دید.
نوای "سنج و دمام" در بوشهر
موسیقی جنوب کشور یکی از مشهورترین ریتم ها را در موسیقی ایرانی دارد و همواره از جایگاه مهم در تاریخ موسیقیایی کشور برخوردار بوده است. موسیقی آیینی و نواحاهای عزا نیز در این بخش شیوه و شکل خاصی دارد که یکی از مهم ترین آن سنج و دمام زنی است که بوشهری ها متخصص آن هستند. این آیین در ایام مختلفی چون شب اول ماه رمضان، وفات پیامبر، شب ضربت خوردن امام علی و ایام عزاداری محرم برگزار می شود.
نواختن سنچ و دمام روحیه مبارزه طلبی را در فرد شنونده ایجاد می کند و ریتم آن حالت عرفانی دارد. در گذشته برای جمع مردمان در کنار هم و آغاز مراسم سینه زنی از این آیین و موسیقی استفاده می شده است. هر گروه سنج و دمام هفت عدد دمام، هشت عدد سنج و یک عدد بوق را در بر می گیرد. چهار محله بهبهانی، شنبدی، کوتی و دهدشتی بوشهر در سنج و دمام زنی شهره هستند و برای شنیدن نوای اصلی این آیین باید در این محلات حاضر شد.
کد خبر 388444منبع: ایمنا
کلیدواژه: ماه محرم عاشورا امام حسین ع عزاداری امام حسین گردشگری گردشگری مذهبی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۱۸۱۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنگل فندقلو میزبان گردشگران و اردوهای دانش آموزی
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اردبیل؛ مردم و دانش آموزان با گذران یک روز خوش آب و هوا در دل جنگل منحصربه فرد فندقلو، اوقات آرامبخش و خاطره انگیزی را سپری کردند.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد